SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
25 février 2011 25 februari 2011
________________
Question écrite n° 5-1509 Schriftelijke vraag nr. 5-1509

de Sabine de Bethune (CD&V)

van Sabine de Bethune (CD&V)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Le nom de l'enfant né dans les liens du mariage De naam van het kind binnen het huwelijk geboren 
________________
nom de famille
achternaam
________ ________
25/2/2011Verzending vraag
30/3/2011Antwoord
25/2/2011Verzending vraag
30/3/2011Antwoord
________ ________
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-498 Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-498
________ ________
Question n° 5-1509 du 25 février 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-1509 d.d. 25 februari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Fin décembre de l'année dernière, les lecteurs de la revue spécialisée « De Juristenkrant » ont proclamé l'article 335, § 1er, du Code civil « disposition légale la plus condamnable ». Cet article dispose qu'un enfant porte le nom (patronymique) du père s'il est né dans les liens du mariage ou si, né hors mariage, il a été reconnu par le père. Selon un juriste s'exprimant dans « De Juristenkrant », « on peut difficilement imaginer un exemple plus manifeste d'inégalité de traitement entre homme et femme (mère) ».

Je pense moi aussi que l'attribution à l'enfant du nom d'un seul des parents implique toujours une discrimination à l'égard de l'autre parent et est contraire à l'exigence d'égalité et d'équivalence des hommes et des femmes dans le régime juridique du nom. C'est pourquoi j'ai déposé une proposition de loi plaidant pour le double patronyme de l'enfant (Sénat, doc. 5-551).

Tant que la législation discriminatoire existera, les parents mariés qui voudront donner à leurs enfants le nom de la mère seront contraints d'accomplir d'autres démarches, entre autres en faisant appel au Service des changements de nom et prénoms.

Le ministre peut-il répondre aux questions suivantes ?

- Combien de demandes visant à donner à l'enfant né dans les liens du mariage le nom de la mère ou un double patronyme, le Service des changements de nom et prénoms a-t-il reçues depuis 2005 ?

- Combien de fois a-t-on accédé à la demande ?

- Pour quelles raisons la demande a-t-elle été rejetée ?

 

Eind december vorig jaar riepen de lezers van het vakblad 'de Juristenkrant' het artikel 335, § 1, van het Burgerlijk Wetboek uit tot het 'meest verwerpelijke wetsartikel'. Het artikel bepaalt dat een kind de (familie)naam van de vader draagt wanneer het kind binnen het huwelijk wordt geboren of wanneer een 'buitenechtelijk' kind door de vader wordt erkend. Een jurist in de Juristenkrant verwoorde het aldus: 'Een duidelijker voorbeeld van ongelijke behandeling van man en vrouw (moeder) is nauwelijks denkbaar'.

Ook ikzelf ben van mening dat het uitsluitend toekennen van de naam van een van de ouders aan het kind steeds een discriminatie inhoudt van de andere ouder en in strijd is met de vereiste van gelijkheid en gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen in het naamrecht. Ik diende daarom een wetsvoorstel waarin wordt gepleit voor de dubbele familienaam van het kind (Senaat, stuk 5-551).

Zolang de discriminerende wetgeving bestaat zijn gehuwde ouders die hun kinderen de naam van de moeder willen geven, genoodzaakt andere stappen te doen, onder andere via de dienst voor de naamsverandering.

Ik kreeg van de minister graag een antwoord op de volgende vragen.

- Hoeveel aanvragen kreeg de dienst voor naamsverandering sinds 2005 om het kind dat binnen het huwelijk geboren werd de naam van de moeder of de dubbele naam te geven?

- Hoeveel keer werd de aanvraag ingewilligd?

- Om welke redenen werd een aanvraag geweigerd?

 
Réponse reçue le 30 mars 2011 : Antwoord ontvangen op 30 maart 2011 :

La banque de données du service des changements de noms et prénoms ne permet malheureusement pas d'établir le nombre de demandes de remplacement du nom de famille par le nom de la mère pour un enfant né pendant le mariage.

Je peux néanmoins vous donner un aperçu des situations que nous rencontrons.

Les demandes de changement du nom de famille par le nom de la mère sont en général difficiles à évaluer, car elles sont souvent introduites après la séparation des parents ou pendant une procédure de divorce. En outre, le père s'oppose au changement dans de nombreux cas ; or, une demande de changement du nom de famille d'un enfant mineur n'est pas recevable lorsque le père n'y consent pas. Ces demandes sont dès lors rejetées la plupart du temps.

Un certain nombre de demandes de changement du nom par celui de la mère sont introduites parce que le père légal ne serait pas le père biologique de l'enfant.

Les demandes en vue de l'attribution du nom composé (patronyme du père et patronyme de la mère) ne sont pas acceptées, car notre législation actuelle en matière de noms ne prévoit pas ce genre de nom de famille composé. La procédure prévue dans la loi du 15 mai 1987 ne peut être appliquée pour contourner les dispositions légales en matière d'octroi du nom de famille.

Il arrive cependant que des parents portant un nom de famille d'origine espagnole ou portugaise souhaitent pour le nom de famille de leurs enfants l'application du droit espagnol ou portugais en matière de noms, autrement dit que le nom de leur enfant soit composé de la première partie du nom du père et, pour la seconde partie, du nom de la mère. Conformément à l'arrêt « García Avello » de la Cour européenne de Justice du 2 octobre 2003, de telles demandes reçoivent à présent un avis favorable à condition de produire une attestation établissant clairement que la personne concernée porte effectivement le double nom demandé, conformément à son autre nationalité. Cette règle est appliquée non seulement à l'égard des pays européens (Espagne et Portugal) mais également à l'égard des pays non européens (Mexique, Colombie).

De gegevensbank van de dienst naamsverandering biedt helaas niet de mogelijkheid om het aantal verzoeken tot familienaamsverandering naar de naam van de moeder van het kind dat binnen het huwelijk werd geboren te bepalen.

Ik kan u wel schetsen met welke situaties we zo al te maken krijgen.

Verzoeken tot naamsverandering naar de naam van de moeder zijn meestal moeilijk te beoordelen, daar ze vaak worden ingediend nadat de ouders uit elkaar zijn gegaan, of tijdens een echtscheidingsprocedure. Bovendien verzet de vader zich in vele gevallen tegen de wijziging; en is een verzoek tot naamsverandering van een minderjarig kind niet ontvankelijk indien de vader er niet mee akkoord is. Deze verzoeken worden dan ook meestal afgewezen.

Een aantal verzoeken naamsverandering naar de naam van de moeder worden ingediend omdat de wettelijke vader niet de biologische vader van het kind zou zijn.

Verzoeken om de samengestelde naam (familienaam vader -familienaam moeder) te krijgen worden niet ingewilligd, om reden dat dergelijke samengestelde familienaam heden niet voorzien is in onze naamwetgeving. De procedure voorzien in de wet van 15 mei 1987 kan niet gebruikt worden om de wettelijke bepalingen in verband met de toekenning van de familienaam te omzeilen.

Het komt wel voor dat ouders die een familienaam van Spaanse of Portugese oorsprong hebben voor de familienaam van hun kinderen, het Spaans of Portugees namenrecht zouden willen toegepast zien, d.w.z. dat het kind het eerste deel van de naam van de vader draagt en als tweede deel de naam van de moeder. Ingevolge het arrest van het Europees Hof van Justitie van 2 oktober 2003 “Garcia Avello” worden dergelijke verzoeken thans gunstig geadviseerd mits een attest wordt voorgelegd waaruit duidelijk blijkt dat betrokkene overeenkomstig zijn andere nationaliteit wel degelijk de gevraagde dubbele naam draagt. Deze regel wordt niet alleen voor Europese landen (Spanje – Portugal) toegepast, maar ook buiten Europa (Mexico – Columbia).