SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2009-2010 Zitting 2009-2010
________________
5 mars 2010 5 maart 2010
________________
Question écrite n° 4-7101 Schriftelijke vraag nr. 4-7101

de Olga Zrihen (PS)

van Olga Zrihen (PS)

au vice-premier ministre et ministre des Finances et des Réformes institutionnelles

aan de vice-eersteminister en minister van Financiën en Institutionele Hervormingen
________________
Taxe sur la valeur ajoutée (TVA) - Système du paiement par compensation - Circulaire de 2005 - Application - Dysfonctionnements - Clarification de la pratique Belasting over de toegevoegde waarde (btw) - Systeem van fiscale schuldvergelijking - Circulaire van 2005 - Toepassing - Disfuncties - Verduidelijking van de regeling 
________________
impôt direct
droit fiscal
TVA
directe belasting
fiscaal recht
BTW
________ ________
5/3/2010Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/4/2010)
15/4/2010Antwoord
5/3/2010Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/4/2010)
15/4/2010Antwoord
________ ________
Question n° 4-7101 du 5 mars 2010 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-7101 d.d. 5 maart 2010 : (Vraag gesteld in het Frans)

Une circulaire existant depuis 2005 formalise les paiements par compensation au sein d'un même service public fédéral. Ce type de paiement est accessible à tous sur base d'une simple demande auprès des bureaux de la Taxe sur la valeur ajoutée (TVA) et des contributions directes.

Toutefois, certains indépendants pratiquant ce type de paiement et ayant un compte TVA en leur propre faveur (car facturant principalement aux cocontractants) voient cette pratique difficilement appliquée ou reconnue par les fonctionnaires ad hoc.

Cette situation impute aux personnes concernées des frais de rappels, d'intérêts et d'huissiers. Certains d'entre eux sont par ailleurs parfois soumis à une inscription hypothécaire alors que les services de la TVA leur doivent une somme financière appréciable susceptible de rencontrer les sommes demandées par l'administration.

1. Qu'en est-il de l'état d'application de la circulaire de 2005 relative aux paiements par compensation ?

2. Avez-vous connaissance des possibles dysfonctionnements liés à cette pratique du paiement par compensation ?

3. Quelles sont les balises existantes permettant de clarifier cette pratique et de protéger tout citoyen désireux de l'utiliser ?

 

Een circulaire van 2005 regelt de fiscale schuldvergelijking binnen eenzelfde federale overheidsdienst. Dat systeem is voor iedereen toegankelijk op eenvoudige aanvraag bij de kantoren van de btw en de directe belastingen.

Sommige zelfstandigen die dat soort betalingen toepassen en een eigen btw-rekening hebben (omdat ze vooral aan medecontractanten factureren), ondervinden nochtans problemen omdat ambtenaren weigeren die regeling te erkennen of toe te passen.

Daardoor worden de betrokken zelfstandigen opgezadeld met kosten van herinneringen, interesten en deurwaarders. Sommigen moeten een hypothecaire inschrijving nemen terwijl de btw-diensten hun nog een belangrijk bedrag verschuldigd is waarmee ze de door de administratie gevraagde sommen zouden kunnen betalen.

1. Hoever staat het met de toepassing van de circulaire van 2005 over de fiscale schuldvergelijking?

2. Bent u op de hoogte van mogelijke disfuncties die verband houden met het systeem van fiscale schuldvergelijking?

3. Op basis van welke bestaande richtlijnen kan die praktijk worden verduidelijkt en kan de burger die er gebruik wil van maken, worden beschermd?

 
Réponse reçue le 15 avril 2010 : Antwoord ontvangen op 15 april 2010 :

1.Je dois tout d’abord préciser à l’honorable membre que, s’agissant de la compensation fiscale « sui generis » instaurée par l’article 334 de la loi-programme du 27 décembre 2004 entre les restitutions et les dettes non contestées des contributions directes et de la TVA, celle-ci ne peut être interprétée d’office comme un moyen de paiement accessible à tous, et notamment à certains indépendants ayant un compte TVA en leur faveur, sur simple demande à adresser auprès des bureaux de la TVA.

Entrée en vigueur dès janvier 2005, cette mesure, dont le champ d’application a été étendu par l’article 194 de la loi-programme du 22 décembre 2008, a en effet pour objectif de permettre aux fonctionnaires chargés du recouvrement au sein du Service public fédéral (SPF) Finances, d’affecter, sans formalités, et donc sans recourir à la procédure de saisie-arrêt exécution, toute somme à restituer ou à payer à une personne à l’apurement total ou partiel d’une dette laissée impayée par cette personne.

Il s’agit donc d’une mesure de recouvrement, facultative, à laquelle peut recourir le fonctionnaire chargé du recouvrement d’une dette à charge d’un débiteur défaillant.

Cela étant, il est évident que le bénéficiaire d’un remboursement débiteur d’une dette non contestée auprès du SPF Finances peut s’adresser au receveur de la dette concernée pour lui signaler cet état de fait et, si les conditions légales et matérielles sont remplies, ce fonctionnaire ne manquera en principe pas de saisir ce moyen, simple et efficace, pour apurer tout ou partie de la dette.

Cependant, outre le fait qu’il s’agit d’une mesure facultative et non d’une obligation, cette sorte de compensation a aussi certaines limites. Dans l’hypothèse visée par l’honorable membre, d’un crédit de TVA annoncé en faveur d’un débiteur d’une dette à recouvrer par le SPF Finances, deux situations concrètes peuvent ainsi empêcher l’affectation de ce crédit par le receveur:

  • lorsque le crédit de TVA annoncé fait encore l’objet d’un contrôle spécifique par les services de taxation de sorte que ce crédit n’ayant aucun caractère certain ne peut être affecté à l’apurement de la dette;

  • lorsque la dette elle-même fait l’objet d’une contestation, administrative ou judiciaire, l’affectation étant alors limitée à la partie non contestée de la dette.

Par ailleurs, afin de permettre une application aisée par tous les services du SPF Finances en charge du recouvre-ment, un outil informatique spécifique, appelé « Bilan fiscal » a été mis en place tout au long de l’année 2009. Cet outil permet une centralisation de toutes les données relatives aux dettes et créances gérées par le SPF Finances.

2.Aucun dysfonctionnement dans l’application de cette disposition légale et dans l’utilisation de cette plateforme in-informatique n’a été rencontré jusqu’à présent.

3.Comme je l’ai déjà exposé sous le point 1, la loi a fixé elle-même les limites d’application et d’utilisation de ce mécanisme de compensation « sui generis » facultative.

Ik wens allereerst aan het geachte lid te verduidelijken dat wat de fiscale compensatie “sui generis” betreft, ingesteld bij artikel 334 van de Programmawet van 27 december 2004, tussen de terugbetalingen en de niet betwiste schulden inzake directe belastingen en BTW, deze niet ambtshalve mag worden beschouwd als een voor iedereen toegankelijk zijnde betaalmiddel dat op eenvoudige vraag, in het bijzonder door sommige zelfstandigen die over een BTW-rekening be-schikken, aan de BTW-kantoren kan worden gericht.

Deze maatregel, die sinds januari 2005 van kracht is en waarvan het toepassingsveld werd uitgebreid bij artikel 194 van de Programmawet van 22 december 2008, heeft tot doel de met de invordering belaste ambtenaren van de Federale Overheidsdienst (FOD) Financiën toe te laten, zonder formaliteit, en dus zonder gebruik te moeten maken van de procedure van een uitvoerend beslag onder derden, elke som die aan een persoon moet worden teruggegeven of betaald, aan te wenden ter volledige of gedeeltelijke betaling van de door deze persoon verschuldigde bedragen.

Het betreft dus een facultatieve invorderingsmaatregel tot dewelke de met de invordering belaste ambtenaar van een schuld, ten laste van een in gebreke gebleven schuldenaar, zijn toevlucht kan nemen.

Het ligt dan ook voor de hand dat de rechthebbende op een teruggave die tevens schuldenaar is van een niet-betwiste schuld binnen de FOD Financiën, de ontvanger van de betreffende schuld hiervan kan in kennis stellen. Voor zover aan de wettelijke en de materiële voorwaarden voldaan is zal de ambtenaar in principe niet nalaten van deze eenvoudige en doeltreffende mogelijkheid gebruik te maken om de schuld volledig of gedeeltelijk aan te zuiveren.

Naast het feit dat het een facultatieve maatregel betreft en geen verplichting, heeft deze soort van compensatie even-wel ook sommige beperkingen. In de door het geachte lid beoogde veronderstelling, van een aangekondigd BTW-krediet ten gunste van een schuldenaar van een door de FOD Financiën in te vorderen schuld, kunnen twee concrete situaties de toewijzing van het krediet door de ontvanger verhinderen:

  • wanneer het aangekondigde BTW-krediet nog het voorwerp uitmaakt van een bijzondere controle door de taxatie-diensten, zodat het krediet, dat geen zeker karakter heeft, niet mag aangewend worden voor de aanzuivering van de schuld;

  • wanneer de schuld zelf het voorwerp uitmaakt van een administratieve of juridische betwisting, wordt de aanwending beperkt tot het niet-betwiste gedeelte van de schuld.

Overigens werd, om voor alle dien-sten van de FOD Financiën die met de invordering gelaste zijn een vlotte toepassing mogelijk te maken, tijdens het jaar 2009 een bijzondere informaticatoepassing, genaamd « Fiscale Balans », geïnstalleerd. Deze toepassing centraliseert alle gegevens met betrekking tot de schulden en de schuldvorderingen die door de FOD Financiën worden beheerd.

2.Tot op heden heeft er zich nog geen enkele functiestoornis bij de toepassing van deze wettelijke bepaling en bij het gebruik van deze informaticatoepassing voorgedaan.

3.Zoals ik reeds onder het punt 1 heb uiteengezet, heeft de wet zelf de beperkingen bij de toepassing en het gebruik van het facultatief mechanisme van de compensatie « sui generis » vastgelegd.