SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2008-2009 Zitting 2008-2009
________________
27 février 2009 27 februari 2009
________________
Question écrite n° 4-3126 Schriftelijke vraag nr. 4-3126

de Sfia Bouarfa (PS)

van Sfia Bouarfa (PS)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Risque d'atteinte à la vie privée - STIB - Nouveau système de carte électromagnétique Risico op schending van het privéleven - MIVB - Nieuw systeem van elektromagnetische kaarten 
________________
transport urbain
transport public
métro
titre de transport
matériel électromagnétique
protection de la vie privée
stadsvervoer
openbaar vervoer
metro
plaatsbewijs
elektromagnetisch materiaal
eerbiediging van het privé-leven
________ ________
27/2/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 2/4/2009)
1/7/2009Antwoord
27/2/2009Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 2/4/2009)
1/7/2009Antwoord
________ ________
Question n° 4-3126 du 27 février 2009 : (Question posée en français) Vraag nr. 4-3126 d.d. 27 februari 2009 : (Vraag gesteld in het Frans)

Bruxelles, comme de nombreuses autres capitales mondiales, a des ambitions pour son réseau de transports en commun. Depuis peu, Bruxelles, s'est doté d'un nouveau système de tickets de transport électromagnétiques baptisé «MOBIB» qui d'ici 2012 remplacera progressivement l'ensemble des titres de transport actuels connus sous la forme de cartes magnétiques par un pass électromagnétique. MOBIB offre les avantages suivants à ses clients : un système plus facile et plus rapide de validation du ticket de transport et une plus grande flexibilité d'utilisation des transports en commun. L'opération est en cours puisque certaines personnes de plus de 65 ans ont déjà reçu leur nouveau pass électromagnétique.

Cependant, ce nouveau système permettra également à la STIB de ficher nominativement tous ses usagers et de suivre leur parcours avec précision. Ainsi, elle saura exactement qui monte à quel arrêt et connaîtra les petites habitudes de déplacement de ses passagers. Dans ce cadre, un des objectifs, d'ailleurs tout à fait louable, visés par la STIB est d'obtenir une meilleure connaissance de la répartition des flux de voyageurs dans l'espace et dans le temps en vue d'améliorer l'offre de transport en la rendant la plus adéquate possible.

Il sera uniquement possible de voyager anonymement avec MOBIB à partir de février 2009 en utilisant des cartes jetables d'un jour ou encore des cartes de 1 ou 10 trajets. MOBIB ne permet donc pas aux abonnés de la STIB de voyager anonymement.

La Commission de la vie privée a été consultée et impliquée dans le cadre du projet MOBIB. Toutefois, son vice-président reste en attente d'éclaircissements à son sujet qu'il estime trop flou.

Dès lors, permettez-moi de demander quelle est la position de l'honorable ministre sur ce dossier, le nouveau système de transports en commun bruxellois ne semblant pas suffisamment fiable en matière de protection de la vie privée. Pourquoi la STIB a-t-elle choisi un système de pass électromagnétique nominatif ? D'autant plus qu'un système anonyme similaire existe à Londres et à Tokyo et qu'en France, le système initialement nominatif a dû être revu à l'anonymat suite à un avis de la Commission nationale de l'Informatique et des libertés.

 

Brussel heeft, zoals vele andere wereldsteden, ambities voor haar openbaarvervoersnet. Brussel heeft sinds kort een nieuw elektromagnetisch ticketsysteem voor het vervoer ingevoerd, dat de naam “MOBIB” heeft gekregen en dat tegen 2012 geleidelijk aan alle huidige gekende vervoerbewijzen in de vorm van magnetische kaarten zal vervangen door een elektromagnetische pas. MOBIB biedt de passagiers volgende voordelen: een gemakkelijker en sneller systeem om de vervoerstickets te valideren en een grotere gebruiksflexibiliteit voor het openbaar vervoer. De operatie is al aan de gang want sommige mensen ouder dan 65 jaar hebben hun nieuwe elektromagnetische pas al gekregen.

Het nieuw systeem biedt de MIVB echter ook de mogelijkheid alle gebruikers met naam te registreren en hun traject nauwgelet te volgen. Zo zal ze precies weten wie aan welke halte opstapt en op de hoogte zijn van de verplaatsingsgewoonten van haar passagiers. Een van de, trouwens lofwaardige, doelstellingen van de MIVB in dat kader is het verwerven van een betere kennis van de verdeling van de passagiersstromen in ruimte en tijd, met het oog op een verbetering van het vervoersaanbod door het zo adequaat mogelijk te maken.

Men zal slechts vanaf februari 2009 anoniem met MOBIB kunnen reizen door wegwerpkaarten voor een dag of kaarten met één of tien ritten te gebruiken. Abonnees van de MIVB zullen met MOBIB dus niet anoniem kunnen reizen.

De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer werd geraadpleegd en bij het project-MOBIB betrokken. Haar ondervoorzitter wacht echter nog op verduidelijkingen over elementen die hij te onduidelijk acht.

Wat is het standpunt van de minister met betrekking tot dit dossier, aangezien het nieuwe systeem van openbaar vervoer in Brussel onvoldoende betrouwbaar is inzake bescherming van de persoonlijke levenssfeer? Waarom heeft de MIVB gekozen voor een systeem van elektromagnetische passen op naam? Een gelijksoortig anoniem systeem bestaat al in Londen en Tokio en het oorspronkelijke systeem op naam in Frankrijk moest anoniem worden gemaakt ten gevolge van een advies van de Commission nationale de l'Informatique et des libertés.

 
Réponse reçue le 1 juillet 2009 : Antwoord ontvangen op 1 juli 2009 :

Dans le cadre de la législation relative à la vie privée, ma tâche consiste à exécuter la loi et ses arrêtés royaux d’exécution.

Celle de la Commission de la protection de la vie privée consiste à veiller au respect et à l’interprétation de ces lois et de ces arrêtés royaux.

Suite à une demande de la Société des Transports intercommunaux de Bruxelles (STIB) visant à obtenir l’extension des autorisations en sa possession, la Commission de la protection de la vie privée – dans sa délibération RN n° 5/2008 du 23 janvier 2009 – a arrêté les points suivants :

  • le remplacement par une carte à puce des titres de transport actuels ne sort pas du cadre de la gestion par la STIB de ses fichiers d’abonnés ;

  • les données recueillies via le formulaire ne seront en aucun cas communiquées à des tiers à des fins de marketing direct ;

La Commission de la protection de la vie privée souligne également qu’elle refuse d’ajouter le « profilage de la clientèle » aux finalités autorisées à la STIB.

Afin de se conformer aux demandes de la Commission, la STIB dit avoir, d’une part, supprimé les questions relatives au profil de ses clients dans le formulaire de demande de carte MOBIB.

D’autre part, les conditions générales de vente de la carte MOBIB énumèrent les finalités d’utilisation des données transmises, en précisant que l’envoi ciblé de promotions commerciales et/ou newsletter ne peut se faire que pour des produits ou services de la STIB.

Par ailleurs, la Commission de la protection de la vie privée nous informe qu’elle a introduit une demande d’informations complémentaires auprès de la STIB. Celle-ci étant encore en cours, je ne souhaite pas intervenir à ce sujet.

Pour le surplus, il appartient à l’honorable membre de s’adresser directement à la Commission de la protection de la vie privée.

En effet, celle-ci est rattachée à la Chambre des Représentants (article 23 de la loi du 8 décembre 1992 relative à la protection de la vie privée à l’égard des traitements de données à caractère personnel).

In het kader van de wetgeving betreffende het privéleven bestaat mijn taak erin wetten en hun uitvoeringsbesluiten uit te voeren.

Die van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer bestaat erin te waken over de eerbiediging en interpretatie van deze wetten en koninklijk besluiten.

Als vervolg op een vraag van de Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer Brussel (MIVB) tot uitbreiding van de machtigingen waarover zij beschikt heeft de Commissie voor de Bescherming van de persoonlijke levensfeer – in haar beraadslaging RR nr. 05/2008 van 23 januari 2008 – volgende punten weerhouden :

  • De vervanging door de MIVB van de bestaande vervoerstitels door een chipkaart kadert in het beheer van zijn abonnementbestanden ;

  • De gegevens zullen niet voor direct marketing doeleinden aan derden verstrekt worden.

De Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer onderstreept eveneens dat ze weigert de “profilering van het cliënteel” toe te voegen aan de finaliteiten toegekend aan de MIVB

Ten einde zich in overeenstemming te stellen met de eisen van de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, zegt de MIVB enerzijds de vragen betreffende het profiel van zijn klanten te hebben geschrapt in het aanvraagformulier voor de MOBIB kaart.

Anderzijds sommen de algemene verkoopsvoorwaarden van de MOBIB kaart de gebruiksfinaliteiten van de overgemaakte gegevens op, hierbij preciserend dat de doelgerichte commerciële promoties en/of nieuwsbrieven slechts kunnen gebeuren voor producten of diensten van de MIVB.

Overigens, informeert de Commissie ons dat ze een aanvraag heeft ingediend voor bijkomende inlichtingen bij de MIVB.

Daar deze nog aan de gang is, wens ik hierin niet tussen te komen.

Voor het overige kan het Geachte Lid zich rechtstreeks richten tot de Commissie voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. Deze laatste is immers verbonden aan de Kamer van Volksvertegenwoordigers (artikel 23 van de wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens).