De internationale gemeenschap heeft begin januari 2021 geprotesteerd tegen de massale invallen bij tientallen oppositiefiguren in Hongkong, die gearresteerd zijn op basis van de wet van de nationale veiligheid.

De Westerse mogendheden hebben die repressie en die «vreselijke aanslag» op de vrijheden aan de kaak gesteld. Die vrijheden werden in theorie nochtans gewaarborgd tot 2047 in het kader van het principe «een land, twee systemen».

We moeten benadrukken dat krachtens de wet op de nationale veiligheid de gearresteerde personen een levenslange gevangenisstraf riskeren.

De Europese Unie heeft meteen de «onmiddellijke vrijlating» geëist, en bestempelde, net zoals de leider van de diplomatieke diensten van de Verenigde Staten, Mike Pompeo, die arrestaties als een «aanslag» op de universele rechten.

Frankrijk heeft van zijn kant de «voortdurende verslechtering» van de situatie in de voormalige Britse kolonie aangeklaagd. Die operatie is de laatste slag die toegebracht werd aan de dissidenten sinds de overname door Peking in 2020 van het semiautonome gebied.

De gearresteerde personen wordt verweten voorverkiezingen te hebben georganiseerd binnen de oppositie, waaraan 600.000 personen hebben deelgenomen in juli 2020, met de bedoeling om, voor de eerste keer, de meerderheid bij de wetgevende verkiezingen te halen in september 2020. Die verkiezing werd trouwens uitgesteld vanwege de covidgezondheidscrisis.

Sommige bronnen bevestigen dat er personen zullen worden vrijgelaten op borg, maar we vernemen ook dat de personen die van misdaden worden beschuldigd die onder de wet op de nationale veiligheid vallen, over het algemeen niet worden vrijgelaten op borgtocht.

Die wetgeving geeft de autoriteiten immers de bevoegdheid om een staatsgreep, een afscheiding, terrorisme en het samenspannen met buitenlandse krachten te onderdrukken.

Deze vraag behoort wel degelijk tot de bevoegdheid van de Senaat. Immers, krachtens artikel 81, § 1 en §4 van de bijzondere wet tot hervorming der instellingen van 1980 beschikken de Gewesten en de Gemeenschappen over uitgebreide internationale bevoegdheden en kunnen ze dus meewerken aan het uitstippelen van het buitenlands beleid van ons land, zowel qua vorm als qua inhoud. Deze materie is dus uitdrukkelijk transversaal in de zin van artikel 56 van de Grondwet.

Werd er contact genomen op alle bevoegdheidsniveaus om ervoor te zorgen dat de Europese Unie via diplomatieke weg concrete acties voortzet om de vrijlating van de betrokken personen te garanderen, in overeenstemming met de universele rechten?

Ik deel volledig uw bezorgdheid over de ontwikkelingen in Hongkong na het in voege treden van de nationale veiligheidswet in juni 2020.

België heeft de verklaring van de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie (EU) voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid gesteund, die oproept tot de onmiddellijke vrijlating van de gearresteerde personen en tot het respecteren van de rechtsstaat, de mensenrechten, de democratische principes en de hoge graad van autonomie die aan Hongkong werd toegekend onder het «One Country Two Systems» principe. Dit is conform de «Basic Law» van Hongkong en de nationale en internationale verplichtingen van China.

België hecht groot belang aan deze kwestie en aan de coherentie van zijn acties.

Naast de steun die ons land geeft aan alle verklaringen van de hoge vertegenwoordiger heeft België eveneens verschillende gezamenlijke verklaringen onderschreven over de situatie in Hongkong in het kader van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties en de Derde Commissie van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Ons land zal zijn positie blijven uitdragen op de gepaste multilaterale fora en binnen de Europese Unie.

Ik herinner u er voorts aan dat de Raad van de Europese Unie in juli 2020 conclusies heeft aangenomen over de situatie in Hongkong. België heeft deze op concrete wijze in de praktijk gebracht, zoals – bij wijze van voorbeeld – het faciliteren van de afgifte van visa en het bijwonen van processen van activisten die gearresteerd werden in het kader van de nationale veiligheidswet. Ons consulaat-generaal te Hongkong blijft geregeld contacten onderhouden met het middenveld en onze bezorgdheden overmaken aan de bevoegde autoriteiten.

Tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 25 januari 2021 heeft België een verklaring voorgedragen in naam van de Benelux-landen.

In die verklaring heb ik de arrestaties van politieke dissidenten aangeklaagd en opgeroepen dit van nabij te blijven opvolgen, met bijzonder aandacht voor de mensenrechtensituatie, de internationale engagementen van China en de onafhankelijkheid van de gerechtelijke macht in Hongkong. Ik heb de Europese Dienst voor extern optreden (EDEO) opgeroepen om een leidende rol te blijven spelen in de coördinatie van onze acties en om alle lidstaten ertoe aan te zetten om hun blijvende steun te voorzien aan de acties van EDEO en de hoge vertegenwoordiger.

Dit punt is opnieuw aan bod gekomen tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 22 februari 2021 waar ik namens België het woord heb genomen om onze krachtige steun aan de conclusies van de Raad van juli 2020 te herhalen en nogmaals te benadrukken hoe belangrijk het is om de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en het maatschappelijk middenveld te blijven ondersteunen.

Tot slot moeten wij onze inspanningen voortzetten om de misbruiken te veroordelen en de eerbiediging van de mensenrechten en vrijheden in Hongkong te waarborgen. Wij moeten dit doen via onze bilaterale contacten met Peking en in multilaterale fora, en in coördinatie met gelijkgestemde partners.