Over een periode van bijna zeventig jaar heeft de Raad van Europa een belangrijk acquis opgebouwd op het gebeid van mensenrechten. Dit acquis, dat helaas soms ter discussie wordt gesteld, omvat niet alleen de normen zelf (over burgerlijke en politieke rechten, sociale rechten, minderhedenrechten, bestrijding van racisme, corruptie, mensenhandel, witwaspraktijken en fiscale paradijzen) maar ook de actieve controle van de naleving van die normen.

Die controle is in handen van verscheidene mechanismen. Zo kan de Raad van Europa de toepassing van de normen controleren, overtredingen vaststellen, oplossingen voorstellen of aanbevelingen formuleren voor elk van de lidstaten.

De parlementaire assemblee van de Raad van Europa neemt ook andere aanbevelingen (en resoluties) aan als hoedster van de mensenrechten en de democratie in de lidstaten.

Er bestaat dus een hele reeks aanbevelingen ten aanzien van België met betrekking tot de naleving van de rechten van de mens in ons land.

Naar aanleiding van het meest recente periodiek onderzoek door de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties maakten uw diensten op de website van Buitenlandse zaken gewag van het feit dat België 233 nieuwe aanbevelingen inzake mensenrechten had gekregen van de organen van de VN en van de Raad van Europa.

De nationale parlementen worden geacht een brugfunctie te vervullen voor de implementatie op het nationale niveau van die aanbevelingen en van de andere beslissingen die uitgaan van de Raad van Europa. De Senaat is krachtens artikel 77 van de Grondwet zowel grondwettelijk als wetgevend bevoegd voor de bescherming van fundamentele rechten en voor de naleving ervan. Het voorwerp van deze schriftelijke vraag zijn de transversale bevoegdheden.

Kunt u het aantal aanbevelingen en andere beslissingen die zijn uitgegaan van de Raad van Europa ten aanzien van België bevestigen?

Ik zou graag de volledige lijst krijgen van die al dan niet vertrouwelijke aanbevelingen en beslissingen. Bezorgt u mij die informatie?

In het kader van het Universeel Periodiek Onderzoek ontving België in 2016 inderdaad 232 aanbevelingen over mensenrechtenkwesties, waarvan er 161 werden aanvaard door ons land. Het is de Mensenrechtenraad, die de taak heeft te waken over de eerbiediging en de bevordering van de mensenrechten in de lidstaten van de Verenigde Naties, die bijeenkomt voor het universeel periodiek onderzoek. Om de vijf jaar wordt de mensenrechtensituatie in alle lidstaten van de VN grondig onderzocht, los van het feit of het land in de Mensenrechtenraad zetelt of niet. Het is van belang te onderlijnen dat het hier een intergouvernementeel mechanisme onder « peers » betreft. Het zijn de andere VN-lidstaten die aanbevelingen formuleren aan de lidstaat die wordt doorgelicht.

Op de website van het Kantoor van de Hoge Commissaris voor mensenrechten kan u al de nodige informatie met betrekking tot de laatste UPR-cyclus terugvinden. In het rapport van de UPR-werkgroep kan u de volledige lijst met aanbevelingen voor België terugvinden : https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/G16/074/00/PDF/G1607400.pdf?OpenElement.

De Raad van Europa heeft in de eerste plaats als doel over het hele Europese continent een gemeenschappelijke democratische en juridische ruimte te creëren en te waken over de eerbiediging van de fundamentele waarden : rechten van de mens, democratie en de rechtstaat.

De Raad van Europa bouwde, zoals u terecht opmerkt in uw vraag, een uitgebreid acquis uit. Dit acquis omvat niet alleen de normen betreffende de politieke en burgerrechten, de sociale rechten, de rechten van minderheden, de behandeling van personen die van hun vrijheid beroofd zijn, de strijd tegen racisme en corruptie, maar voorziet ook in een actieve controle op de naleving van deze normen.

De controle gebeurt aan de hand van degelijk verankerde onafhankelijke mechanismen waarvan de deskundigheid en het professionalisme algemeen erkend zijn: de monitoringmechanismen. Deze controlemechanismen verschillen qua werking, opvolgingscycli, procedures en mate van afdwingbaarheid.

Deze monitoringmechanismen omvatten onder andere :

– het Europees Hof van de rechten van de mens (EHRM) ;

– het Europees Comité voor de sociale rechten (ECSR) ;

– het Europees Comité ter voorkoming van foltering (CPT) ;

– het Adviescomité van het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden (CCMN) ;

– Commissie van deskundigen van het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden (CLRM) ;

– Deskundigengroep Mensenhandel (GRETA) ;

– de Europese Commissie tegen racisme en onverdraagzaamheid (ECRI) ;

– de Groep van Europese Staten tegen corruptie (GRECO) ;

– het Comité van deskundigen inzake de evaluatie van maatregelen ter bestrijding van het witwassen van geld en terrorismefinanciering (MONEYVAL) ;

– de Europese Commissaris voor de rechten van de mens ;

– enz.

De verschillende activiteiten van de Raad van Europa in België zijn raadpleegbaar via :https://www.coe.int/fr/web/portal/belgium.

Het Hof velt uiteraard arresten, maar verschillende van de andere mechanismen formuleren inderdaad aanbevelingen.