BELGISCHE SENAAT
________
Zitting 2011-2012
________
28 december 2011
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-3946

de Guido De Padt (Open Vld)

aan de minister van Overheidsbedrijven, Wetenschapsbeleid en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden
________
Belgische vervoersmaatschappijen - Invoeren van een gemeenschappelijk vervoerbewijs - Recht op privacy
________
reizigersvervoer
plaatsbewijs
eerbiediging van het privé-leven
openbaar vervoer
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
radiofrequentie-identificatie
________
28/12/2011Verzending vraag
28/2/2012Antwoord
________
Herindiening van : schriftelijke vraag 5-2178
________
SENAAT Schriftelijke vraag nr. 5-3946 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Sinds 1 maart 2010 kunnen reizigers met een gecombineerd abonnement voor de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) en de Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB) een Mobib-kaart aanvragen in de Belgische treinstations. Dit is een elektronische chipkaart die bij iedere opstap van het MIVB-net moet ontwaard worden. De NMBS zet met deze maatregel een stap in de richting van een gemeenschappelijk vervoerbewijs. Het toekomstig vervoerbewijs van de NMBS, de MIVB, De Lijn en de Transport en commun (TEC) zal namelijk gebaseerd zijn op Calypso, de technologie achter de Mobib-kaart.

Onderzoekers van de universiteit Louvain-La-Neuve namen de Mobib-kaart onder de loep. Zij wijzen erop dat die kaart persoonlijke gegevens bevat die nauwelijks beveiligd zijn. De geheugenchip is op een half uur te kraken. Het verontrustte hen ook dat de kaart de drie laatste verplaatsingen bijhoudt. Vele MIVB-reizigers delen deze bezorgdheid. Onlangs werd nog een individu voor het gerecht gedaagd nadat hij uit privacyoverwegingen de chip uit zijn Mobib-kaart had verwijderd.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoeveel reizigers vroegen tussen maart 2010 en maart 2011 een Mobib-kaart aan in de Belgische treinstations? Wat was de uiteindelijke kostprijs om alle loketten uit te rusten met toestellen die chipkaarten kunnen uitgeven en laden? Zal het toekomstig gemeenschappelijk vervoerbewijs compatibel zijn met deze toestellen?

2) Kan de geachte minister een overzicht geven van de werkzaamheden van de nv Belgian Mobility Card sinds haar oprichting? Staat bij het ontwerpen van de elektronische chipkaart het recht op privacy centraal (het zogenaamde privacy by design)? Zo ja, hoe tracht men de privacy van de reiziger te verzekeren?

3) Wanneer verwacht zij dat het gemeenschappelijk vervoerbewijs zal worden ingevoerd? Wordt nog steeds gemikt op 2011? Zo niet, aan wat zijn de vertragingen te wijten?

4) Zullen reizigers de keuze hebben om al dan niet met de elektronische chipkaart te werken? Zo niet, waarom stapt zij niet mee in de aanbevelingen van EPCglobal om bij radio-frequency identification (RIFD) technologie te voorzien in een " consumer choice "?

5) Kan de zij de resultaten van het proefproject dat in januari 2010 aanving en tot doel had om de controleprocedure van digitale chipkaarten te testen, toelichten?

6) Zijn er nieuwe proefprojecten gepland? Zo ja, wat hebben ze tot doel en op hoeveel raamt zij de kostprijs?

Antwoord ontvangen op 28 februari 2012 :

Belgische vervoersmaatschappijen - Invoeren van een gemeenschappelijk vervoerbewijs - Recht op privacy.

  1. a) Ongeveer 67 000.

    b) De totale kost van die aanpassing bedraagt ongeveer 1 miljoen euro waarvan de aankoopprijs van de chipkaartlezers slechts een fractie is (ongeveer 200 000 euro).

    c) Ja.

  2. a) De firma BMC waakt over de technische compatibiliteit van de verschillende kaarten die uitgegeven (zullen) worden door de operatoren. Ze heeft zich dus geconcentreerd op de evoluties van het gegevensmodel dat op die kaarten voorkomt of zal voorkomen en op de technische materie met betrekking tot de interoperabiliteit van die kaarten.

    b) en c) De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)

  3. NMBS zal alle aanbevelingen volgen die de privacycommissie daaromtrent heeft geuit.

    De NMBS plant nog steeds de lancering van zijn chipkaart voor de NMBS-treinkaarten (waaronder de gecombineerde abonnementen met de gewestelijke vervoermaatschappijen) midden 2012. Die chipkaart zal uiteraard volkomen compatibel zijn met de chipkaarten van de Maatschappij voor Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB) die al in omloop zijn. De beoogde doelstelling is degelijk de interoperabiliteit van de drager (de chipkaart) en niet het creëren van nieuwe gecombineerde vervoerbewijzen.

    De timing ervan hangt echter ook gedeeltelijk af van enkele onvoorspelbare factoren zoals de reactie van de markt op de verschillende bestekken van de NMBS voor dit project (aankoop van printers voor de loketten, chipkaarten ...). Nadien zou de omwisseling van alle treinkaarten die in omloop zijn voor chipkaarten zes maanden tot een jaar in beslag moeten nemen.

  4. De klanten die hun NMBS-treinkaart in de loop van de tweede helft van 2012 opnieuw willen laten valideren, zullen een chipkaart moeten aanschaffen.

    De andere NMBS-vervoerbewijzen zijn niet bij dit stadium van het project betrokken.

  5. De European Policy Centre ("EPC")-aanbeveling waarvan sprake lijkt geen betrekking te hebben op de contactloze kaarten voor biljettenautomaattoepassingen.

    De proef heeft aangetoond dat de volledige controle van een treinkaart op een chipkaart door een treinbegeleider iets meer tijd vergt dan een volledige visuele controle van een klassieke treinkaart. Die extra controletijd houdt rekening met alle verrichtingen die een begeleider moet uitvoeren tijdens zijn dienst aan boord van de trein.

    Bovendien is een vluchtige visuele controle van een treinkaart met een chip onmogelijk omdat ze gelezen moet worden in de controleportable (IBIS) van de begeleider.

    Die langere controletijd werd aanvaardbaar bevonden in de mate dat de controlekwaliteit erop vooruitgegaan is. Wanneer een chipkaart ingelezen wordt, is de controle altijd volledig.

  6. Neen. De NMBS zal vanaf midden 2012 beginnen met de overgang van de treinkaarten naar de chipkaarten.