De Belgische wetgeving gaat er van uit dat iedereen bereid is zijn of haar organen na het overlijden af te staan. Enkel diegene die tijdens hun leven uitdrukkelijk het tegengestelde kenbaar hebben gemaakt, komen niet in aanmerking voor orgaandonatie. Dit zogenaamde opting-outsysteem wordt in de meeste Europese landen toegepast. De Belgische wetgever heeft geoordeeld dat dit systeem ethisch gerechtvaardigd is en dat het levensbelang van de zieke patiënt voorrang verdient op het belang van de overledene en zijn nabestaanden. Het opting-outsysteem is gestoeld op de altruïstische gedachte die erop gericht is zoveel mogelijk mensenlevens te redden.

De wetgever was echter niet blind voor de mogelijkheid dat bepaalde mensen op grond van levensbeschouwelijke, godsdienstige of andere redenen de idee van een automatische wegneming van hun organen niet genegen zijn. Uitdrukkelijk verzet is daarom mogelijk. Verzet kan worden aangetekend door een formulier in te vullen bij de gemeente die dit in een register opneemt dat bij elke potentiële orgaandonatie moet worden geraadpleegd. Hoewel we enkel iets op papier moeten zetten als we het niet eens zijn met orgaandonatie, bestaat ook de mogelijkheid uitdrukkelijk op papier te zetten het wel eens te zijn met het doneren van zijn organen. Wanneer de overledene zich niet uitdrukkelijk als donor liet registreren, dan kan de familie in de eerste graad verzet aantekenen.

In Limburg werd de registratie voor orgaandonatie gekoppeld aan de uitreiking van een identiteitskaart. Elke Limburger die een nieuwe identiteitskaart afhaalt, krijgt sinds vorige zomer een registratiedocument mee om orgaandonor te worden. Dat werd beslist na succesvolle proefprojecten in Hasselt en Lommel. Dankzij die proefprojecten kende Hasselt een stijging van zes naar zestien registraties per maand en ging in Lommel het aantal registraties acht keer hoger.

In dit kader een aantal vragen:

1) Beschikt de geachte minister over cijfergegevens betreffende het aantal personen dat de afgelopen vijf jaar verzet aantekende tegen orgaandonatie? Kan zij ook meedelen hoeveel personen zich in diezelfde periode lieten registreren als orgaandonor?

2) In hoeveel procent van de stergevallen tekenden de nabestaanden in dezelfde periode verzet aan tegen de orgaandonatie?

3) Beschikt zij over informatie betreffende het succes van de koppeling van de orgaandonatie aan de uitreiking van de identiteitskaart in Limburg? Is er een aanzienlijke toename waar te nemen inzake het aantal personen dat expliciet zijn wil te kennen geeft inzake orgaandonatie? Acht zij het aangewezen dit project verder uit te breiden in België?

De huidige Belgische wetgeving inzake orgaandonatie behoort tot de modernste wetten in Europa en stond reeds model voor de wetgeving in verschillende lidstaten.

Momenteel kan elke meer- of minderjarige die in staat is zijn wil te doen kennen, bij zijn gemeente een verklaring afleggen van toestemming of weigering van orgaanwegneming na zijn overlijden. Zo zijn er momenteel 117 347 verklaringen van toestemming (+84 344 sinds 1 januari 2005) en 187 263 verklaringen van weigering (- 2 895 sinds 1 januari 2005).

We zien een voortdurende stijging van het aantal verklaringen van toestemming. Het federale beleid heeft beslist dat opdeling van deze cijfers naar gewest geen meerwaarde brengt in de problematiek.

Een arts die een orgaan wenst weg te nemen, raadpleegt dus de bovengenoemde gegevensbank, en neemt eveneens contact op met de naasten van de overleden persoon om na te gaan of de donor bij leven geen verzet op een andere manier heeft geuit. (bijvoorbeeld testament, mondeling enz.).

De campagne “Beldonor.be”, opgericht in 2005 die volledig gewijd is aan de bewustmaking voor orgaandonatie, richt zich tot verschillende doelgroepen, waaronder de burgers van dit land, de gemeentelijke administraties, de scholen, de parketten en de beroepsmensen uit de gezondheidssector.

Wij stimuleren en ondersteunen alle initiatieven en acties voor de sensibilisatie zoals die welke door de lokale instanties, patiëntenverenigingen en transplantatiecoördinatoren geleid worden.