De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) staat als overheidsbedrijf onder de controle van de federale overheid. De NMBS maakt geregeld gebruik van de diensten van gespecialiseerde, externe adviesbureaus. Niet alleen met het oog op door te voeren herstructureringen, maar ook in het kader van de dagelijkse operationele werking van het bedrijf, het personeelsbeleid, of het financiële beheer van de onderneming. Die consultancy-opdrachten hebben natuurlijk een kostprijs.

In 2008 zouden door de NMBS voor 80 miljoen euro consultancy-opdrachten zijn besteld. Dertig miljoen daarvan zijn voor rekening van de NMBS Holding. De vraag kan worden gesteld over welke opdrachten het precies gaat, wie ze uitvoerde en hoe die op hun deugdelijkheid werden gecontroleerd (cf. Rik Van Cauwelaert, " NMBS: Klein België te raadplegen ", op http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/opinie/columns/rik-van-cauwelaert/nmbs-klein-belgie/opinie-1194750679763.htm)?

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan de minister een overzicht geven van het aantal consultancy-opdrachten van de afgelopen vijf jaar, opgesplitst per entiteit, dat voor de NMBS is uitgevoerd? Wat hielden de opdrachten precies in, welke consultants voerden ze uit en tegen welke prijs? Wat is er uiteindelijk met de aanbevelingen gebeurd?

2) Is zij van oordeel dat de consultancy-opdrachten noodzakelijk waren en dat de opgeleverde meerwaarde de kostprijs oversteeg? Zo niet, wat lag daaraan ten grondslag en welke maatregel wil zij daartegen nemen?

De Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS)-Groep deelt het volgende mee:

Voor 2010 bedragen de kosten die op het niveau van de groep geboekt zijn op de post “6153-Consultancy en externe diensten” 187,5 miljoen euro. Dit is een stijging ten opzichte van de 161,3 miljoen euro in 2009 maar duidelijk minder dan voorzien in het budget van 2010. Het budget 2011 voorziet in een bedrag van 125,2 miljoen euro een sterke vermindering ten overzicht van 2009 en 2010 en wel als gevolg van de invoering van de besparingsplannen die in juni 2010 werden beslist. In het eerste trimester 2011 is het aantal ICTRA-consultants met meer dan 100 eenheden gedaald ten overzicht van het eerste trimester 2010.

Tussen 2009 en 2010 werden de boekhoudnormen gewijzigd in IFRS. Heel wat projecten, haalbaarheidstudies, IT-aanpassingen die opgenomen waren in de investeringen 2009, worden voortaan geboekt als exploitatiekosten. Dat element zal wellicht de hele variatie en meer verklaren maar blijft moeilijk precies te berekenen. Om een idee te krijgen over de orde van grootte, moet worden vermeld dat in 2010, om die impact van IFRS te dekken, een bedrag van 60,8 miljoen euro van de investeringsdotatie naar de exploitatiedotatie werd overgeboekt.

Bovendien omvatten de kosten in de post “consultancy” in werkelijkheid een zeer brede waaier van prestaties, die wel degelijk omvangrijker is dan de zuivere consultancy van het type strategie of “management consulting”. Een groot deel van die kosten, die traditioneel bij de NMBS-Holding opgenomen worden op de lijn "consultancy" vallen eerder onder de onderhouds- en exploitatiekosten:

De consultancy van het type “management consulting” zoals de opdrachten die werden toevertrouwd aan AT Kearney en Boston Consulting Group, vertegenwoordigt immers maar een heel klein deel van de kosten. Ter informatie: de kostprijs voor die twee bedrijven in de rekeningen van de Holding in 2010 bedraagt minder dan 2 miljoen € voor het hele jaar.

Het grootste deel (meer dan 90 %) van die kosten betreft informaticaprestaties van ICTRA (het IT-departement van de Holding) voor activiteiten in verband met exploitatie, studies en projecten. Het merendeel van de betrokken “consultants” zijn dus:

• IT-analisten

• testers

• IT-projectleiders

• ontwikkelaars

• systeemingenieurs

• enz.

70 % van die IT-prestaties werd in 2010 door ICTRA gerealiseerd op vraag van de twee dochtermaatschappijen Infrabel en NMBS:

• 258 investeringsprojecten en 58 onderhouds-/exploitatieprojecten voor Infrabel

• 155 investeringsprojecten en 75 onderhouds-/exploitatieprojecten voor de NMBS

  Voorbeelden van projecten:

• de ontwikkeling en exploitatie van het ERP-systeem voor Infrabel en NMBS;

• project inzake de IT-beveiliging van de systemen van Infrabel;

• de migratie van de opvolgingssystemen van het spoorverkeer voor Infrabel;

• de installatie van een geïntegreerd systeem voor de aankondigings-schermen in de stations voor Infrabel;

• de beveiliging van de Infrabel- en NMBS-gebouwen in termen van videobewaking, brand- en inbraakdetectie;

• veelvuldige ontwikkelingen die gevraagd werden door de operationele directies van Infrabel en NMBS, zoals “Toegang Net”, “Reizigers Nationaal” en dergelijke.

Voor de Holding omvatten de IT-prestaties in het bijzonder:

• 144 investeringsprojecten en 24 onderhouds-/exploitatieprojecten

  Voorbeelden van projecten:

• de ondersteuning en het onderhoud van de ERP-systemen alsook nieuwe ontwikkelingen;

• de studies en de ontwikkeling voor een nieuw informaticabe-heersysteem van bezoldigingen en human resources;

• de beveiliging van de stations, dienstgebouwen en kantoren in termen van videobewaking, brand- en inbraakdetectie.

Gezien de omvang van de gegevens, kan het geachte lid zich rechtstreeks wenden tot de de NMBS-Groep in verband met het overzicht van het aantal consultancyopdrachten van de afgelopen vijf jaar.