5-297COM | 5-297COM |
Mevrouw Helga Stevens (N-VA). - De krant De Morgen meldde recent dat in de psychiatrische centra zwarte lijsten circuleren. Sommige psychiatrische ziekenhuizen of centra zouden bepaalde personen met een psychiatrische problematiek om diverse redenen weigeren op te nemen. Het kan gaan om weerbarstig gedrag of om feiten uit het verleden tot zelfs een achterstallige factuur voor een eerdere opname. Verontrustend is dat juist personen met de zwaarste problematieken, dus de meest kwetsbare personen, stelselmatig worden geweigerd. Net zij hebben uiteraard nood aan psychiatrische ondersteuning.
De heer Roel De Cuyper, directeur van het Psychiatrisch Centrum Gent-Sleidinge waar `lastige patiënten' nog terechtkunnen, beschrijft het probleem als volgt: "Enkele centra hanteren heel duidelijke exclusiecriteria. Patiënten mogen niet te agressief of weerbarstig zijn, de behandeling moet aanslaan ... Op den duur moet je wel heel erg gezond zijn om in de psychiatrie te belanden, terwijl het hier om erg zieke mensen gaat. Ook de meest kwetsbare patiënten moeten een plaats krijgen om behandeld te worden."
Beter kan ik het zelf niet verwoorden. Het kan niet dat men weigert iemand op te nemen en dat bovendien zijn of haar verleden hem of haar blijft achtervolgen. Bovendien gaat het om mensen die al zeer labiel zijn en vaak moet de situatie eerst helemaal uit de hand lopen alvorens ze gehoor vinden. Dan volgt internering, een voor de betrokkenen vaak uitzichtloze situatie. Geïnterneerden krijgen immers nauwelijks psychiatrische begeleiding.
Het is vreemd te moeten vaststellen dat juist de zwaarste psychiatrische patiënten steeds meer als eerste bij de gespecialiseerde hulpverlening uit de boot vallen. Misschien is dat wel de verklaring voor het stijgende aantal geïnterneerden.
Is het de minister bekend dat psychiatrische voorzieningen werken met zwarte lijsten om lastige patiënten te weren? Is dat geen schending van het non-discriminatiebeginsel? Wat met het recht op toegang tot geestelijke gezondheidszorg? Wat met hun privacy?
Hoe valt dat te rijmen met de subsidies die deze centra van de gemeenschappen ontvangen? Zorgnet liet in een reactie formeel weten dat patiënten weigeren niet kan. Wat denkt de minister hiervan?
Wat zal de minister ondernemen om het gebruik van zwarte lijsten tegen te gaan? Bestaat er een meldpunt waar psychiatrische patiënten of hun vertrouwenspersonen kunnen melden dat een instelling geweigerd heeft ze op te nemen?
Zijn er gegevens beschikbaar van in de psychiatrie geweigerde personen en van de redenen van de weigering?
Is er een verband tussen het weigeren van psychiatrische patiënten en de toename van het aantal geïnterneerden de afgelopen jaren? Hangt dat samen met de afbouw van het aantal bedden in de psychiatrische ziekenhuizen? Hoe zal de minister dat probleem aanpakken?
Mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, belast met Beliris en de Federale Culturele Instellingen. - Als een aantal psychiatrische voorzieningen met zwarte lijsten werken om lastige patiënten te weren, moet dat krachtig worden veroordeeld. Eenieder heeft het recht op geestelijke gezondheidszorg en dat zonder enige discriminatie.
Als een gerechtelijke instantie een psychiatrische instelling aanwijst om een patiënt gedwongen op te nemen, kan de instelling die patiënt niet weigeren. De wet voorziet in sancties ingeval de gerechtelijke beslissing niet overeenkomstig de wetgeving wordt uitgevoerd.
Een arts kan in geen geval weigeren dringende medische zorg te verstrekken en is bovendien gehouden een opvorderingsbevel na te leven. Artikel 422ter van de Strafwet bevat een specifieke omschrijving van het misdrijf schuldig hulpverzuim op maat van hulpverleners die worden opgevorderd.
Voor de erkenning van zorgplaatsen ben ik echter niet bevoegd; de inspectiediensten van de gemeenschappen of de gewesten controleren de normen en kennen goedkeuringen toe of trekken ze in.
Momenteel kunnen psychiatrische patiënten of hun vertrouwenspersonen bij de federale ombudsdienst Rechten van de patiënt van mijn administratie melden dat een instelling geweigerd heeft ze op te nemen. De dienst is bevoegd om een klacht van een patiënt in verband met de uitoefening van zijn rechten door te verwijzen naar de bevoegde lokale ombudsdienst. Is er geen bevoegde lokale ombudsdienst, dan behandelt de federale ombudsdienst de klacht zelf.
Er zijn geen cijfergegevens beschikbaar van in de psychiatrie geweigerde personen en van de redenen van weigering.
Enig causaal verband tussen de zogenaamde weigering van psychiatrische patiënten en de toename van het aantal geïnterneerden de afgelopen jaren valt volgens mij niet vast te stellen.
De afbouw van het aantal bedden in de psychiatrische ziekenhuizen heeft hierop immers geen invloed. Die bedden worden krachtens artikel 107 van de wet op de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen niet afgeschaft, wel wordt een aantal ervan buiten gebruik gesteld. Psychiatrische ziekenhuizen die dat doen, ontvangen een begrotingsgarantie. Daarnaast ontvangen psychiatrische instellingen of diensten die deelnemen aan een project artikel 107 en die daartoe een overeenkomst met het RIZIV hebben gesloten, op hun middelenbegroting een budget voor zorgfuncties voor het gehele netwerk, waarvoor ze met de verschillende partners van het netwerk een herverdelingsovereenkomst hebben moeten sluiten. Artikel 107 voorziet dus in een financieringstechniek die het mogelijk maakt de gelden anders aan te wenden. Voor de geselecteerde projecten kunnen de instellingen beschikken over een bepaald budget voor onder andere de financiering van de netwerkcoördinator en de creatie van mobiele teams als alternatief voor eventuele ziekenhuisopnames. De eerste evaluatie van het project toont aan dat dankzij de mobiele equipes meer personen verzorging krijgen dan voorheen het geval was.
Mevrouw Helga Stevens (N-VA). - Ik dring er toch op aan een en ander nader te onderzoeken. De kranten berichten tenslotte over die weigeringen en zwarte lijsten.
Persoonlijk denk ik dat de zorgwekkende toename van het aantal geïnterneerden hiermee verband houdt. Het causale verband kan ik vandaag weliswaar niet aantonen, maar toch verdient ook dit nader onderzoek.