(N.): Vraag gesteld in 't Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in 't Frans
De Afrikaanse hamsterratten blijken omwille van hun uitstekende reukzin een goedkoop alternatief te zijn om de springstof TNT in de anti-persoonsmijnen op te sporen. Enkele wetenschappers hebben in samenwerking met de VZW APOPO deze hamsterratten gedurende twee jaar getraind. De eerste experimenten in 1998 en 1999 bleken succesvol te zijn. Daarom werd besloten om verdere proeven in samenwerking met Afrikaanse partners in Tanzania voort te zetten. Einde 1999 kondigde de staatssecretaris van Ontwikkelingssamenwerking aan dat hij dit project voor vier jaar financieel zou ondersteunen.
Daarom de volgende vragen aan de geachte staatssecretaris :
1. Wordt dit project nog steeds financieel ondersteunt door het departement van Ontwikkelingssamenwerking ? Zo ja, wat is de bijdrage hiervoor op de begroting van 2000 en 2001 ?
2. Blijft ons land dit ook de komende twee jaren financieel ondersteunen ?
3. Zijn er ook andere landen of internationale instellingen betrokken bij dit project ?
4. Wat is de huidige stand van zaken in het onderzoek in Tanzania naar het gebruik van de hamsterratten bij de ontmijning ?
5. Welke Belgische vorsers zijn bij dit onderzoek betrokken ?
Antwoord : 1. Het project inzake het onderzoek van de mogelijke inzet van Afrikaanse hamsterratten wordt nog steeds financieel ondersteund door de Directie Generaal van de internationale samenwerking. Ten laste van de begroting 2000 werd een subsidie ten bedrage van 33 500 000 frank toegekend aan de VZW « APOPO ». In 2001 wordt er een nieuwe bijdrage geprogrammeerd, die toegekend zal kunnen worden na indiening van een dossier door de betrokken VZW.
2. Afhankelijk van de behoeften aan verder onderzoek en de tussentijdse resultaten die door het project worden bereikt, kan het gedurende de komende twee jaar verder financieel worden ondersteund.
3. Er zijn geen andere landen of internationale instellingen als donor betrokken bij dit project.
4. In Tanzania is het project van de ontmijningsratten sinds het begin van het jaar 2000 geïnstalleerd op de campus van de « Sokoine University of Agriculture ». In wetenschappelijk opzicht wordt er toegepast onderzoek met een sterke gedragsbiologische component verricht. Door een twintigtal van zendertjes voorziene hamsterratten te observeren in het wild, wordt het sociaal gedrag van de hamsterratten bestudeerd. Verder worden er intelligentie- en gedragstests ontwikkeld waarmee het leervermogen van een hamsterrat kan worden gemeten.
Op basis van de eerder behaalde gunstige resultaten in laboratoriumcondities, denken de verantwoordelijken van het project dat de ratten zich ook op het terrein als bijzonder betrouwbare mijndetectors zullen laten kennen, maar dit moet nog door de feiten worden bevestigd. Tests in reële omstandigheden zijn noodzakelijk, want allerlei geografische variabelen zoals de vochtigheidsgraad, de temperatuur en de begroeiing kunnen een invloed hebben op het reukvermogen en het gedrag van de hamsterratten.
Om het hele proces van mijndetectie te versnellen, hebben de onderzoekers van APOPO, bijgestaan door Canadese experts, een gekalibreerd geuraanbiedingsysteem ontwikkeld. Het principe daarvan berust op de vaststelling dat in een mijnenveld de grond tussen mijnen besmet geraakt met TNT-deeltjes. Indien men een bodemstaal neemt en het naar de kooi van een getrainde hamsterrat leidt, zal de rat ruiken dat de lucht TNT-deeltjes bevat en reageren. Met dit systeem kunnen dus binnen een groep van verdachte gebieden vlug de echte mijnenvelden worden ontdekt, wat een enorme tijdswinst met zich meebrengt.
5. De vereniging kan rekenen op voltijdse medewerking van drie specialisten : biologe Ellen Van Krunkelsven en de productontwikkelaars Christophe Cox en Bart Weetjens. Op wetenschappelijk vlak wordt het onderzoek begeleid door professor Ron Verhagen, populatiebioloog aan de Universiteit Antwerpen.