Ik ga volledig akkoord met de vraagsteller dat het stakingsrecht een fundamenteel recht is waarvan de uitoefening moet gewaarborgd worden.

Een van de juridische grondslagen van dit recht is terug te vinden in het hervormd Europees Sociaal Handvest, dat in ons land bij wet werd bekrachtigd.

Het is echter erg ongenuanceerd om te zeggen dat in antwoord op de klacht van de 3 vakbonden en het EVV, het Comité van Ministers van de Raad van Europa op 4 april 2012 de Belgische Staat zou “veroordeeld” hebben omwille van het optreden van sommige voorzitters bij de Rechtbank van Eerste Aanlag tegen stakingsposten. De vaststelling dat zowel de vakbonden als de werkgevers de resolutie van het Comité van ministers als een “overwinning” interpreteerden, toont aan dat het oordeel genuanceerd was.

Een formele wet is niet vereist om tegemoet te komen aan de vereisten van het Europees Sociaal Handvest. Een transparante en voorspelbare rechtspraak die het stakingsrecht conform het ESH erkent volstaat. En het is op dat punt dat het Comité van ministers van de Raad van Europa op 4 april 2012 als reactie op een collectieve klacht van de Belgische vakbonden in een resolutie geoordeeld heeft dat een en ander moet verbeteren. De Belgische rechtspraak is immers volgens deze resolutie onvoldoende coherent en precies en de procedure waarbij de Voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg tussenkomt in het kader van een eenzijdig verzoekschrift om bepaalde collectieve acties preventief aan banden te leggen is bovendien onvoldoende “eerlijk” omdat de vakorganisaties er niet in worden betrokken.

Anderzijds heeft het Comité van ministers ook geoordeeld dat het optreden van de rechterlijke macht slechts ongeoorloofd is wanneer het bepaalde collectieve acties preventief aan banden legt of een stakerspost verbiedt zonder na te gaan of er geweld wordt gebruikt of de rechten van werkwilligen worden miskend.

Een stakerspost die gewelddadig is of die de rechten van werkwilligen (vrije doorgang) miskent geniet dus niet van de bescherming van het HESH.

De onderliggende problematiek is niet nieuw voor de Regering en in dat verband herinner ik eraan dat al in 2001/2002 de toenmalige minister van Werk een voorstel heeft gedaan om tegemoet te komen aan deze kritieken. Een voorontwerp van wet dat daartoe was uitgewerkt werd evenwel toen door zowel de vakbonden als de werkgevers verworpen. Om de tussenkomst van de wetgever te ontlopen, hebben de werknemersorganisaties toen in overleg met de werkgeversorganisaties een parallel initiatief genomen. Dit zogenaamde “Gentlemen’s agreement” waarbij de werknemersorganisaties hun leden zouden oproepen geen geweld te gebruiken bij collectieve conflicten en de aanzeggingstermijn van stakingen na te leven en de werkgeversorganisaties hun leden zouden oproepen om juridische procedures te vermijden in het raam van collectieve conflicten, wordt niet altijd nageleefd.

De minister van Werk heeft reeds in november 2008 een evaluatie van dit akkoord gevraagd aan de sociale partners in de Nationale Arbeidsraad. Dit heeft tot op heden nog geen resultaat opgeleverd.

Ik heb naar aanleiding van deze Resolutie van het Comité van inisters aan de Nationale arbeidsraad gevraagd het rapport van het Comité over te maken aan de sociale partners om het toe te voegen aan de eerdere vraag om het “herenakkoord inzake stakingen” te evalueren.

Bij de voorbereiding van het dossier kreeg de NAR op zijn vraag omtrent de omvang van de rechterlijke tussenkomst in collectieve geschillen reeds gedeeltelijk antwoord van het Arbeidsauditoraat. Ontbrekende cijfers werden via de Minister van Justitie opgevraagd.

Omwille van andere spoedeisende dossiers is een verdere behandeling in de NAR nog niet kunnen gebeuren.

De minister van Justitie heeft op mijn verzoek de uitspraak en interpretatie van het Comité van ministers verspreid onder de Magistratuur, hetgeen door de sociale partners in de NAR als erg belangrijk werd beschouwd.

De vakbonden en werkgeversorganisaties zelf hebben deze teksten ook verspreid bij hun eigen achterban.