5-43COM | 5-43COM |
Mme la présidente. - Je vous propose de joindre ces demandes d'explications. (Assentiment)
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - Deze vraag, die ik enkele weken geleden indiende, is opnieuw actueel geworden nu blijkt dat er in ons land 11 000 gevangenen zijn. Naar aanleiding van mijn bezoek aan de gevangenissen van Sint-Gillis en van Vorst werd mijn aandacht gevestigd op de investeringen die de voorbije jaren werden gedaan in deze penitentiaire instellingen. Zo werd in Sint-Gillis onder meer een nieuwe operatiezaal en ziekenboeg geïnstalleerd en worden momenteel twee vleugels volledig vernieuwd.
Dat staat in schril contrast met de oude gevangenis van Vorst, die zich thans in een staat bevindt die de cipiers vergelijken met hoe Sint-Gillis er vijftien jaar geleden uitzag. De twee gevangenissen liggen naast elkaar, maar vooral in Sint-Gillis werden verschillende grote renovatiewerken uitgevoerd die dat gebouw moderner hebben gemaakt. De gevangenis van Vorst daarentegen werd verwaarloosd en is volgens sommigen enkel nog geschikt om afgebroken te worden. Zo wordt gevreesd dat bepaalde stukken van `de kapel', de hoogste plaats in het centrale gebouw, naar beneden kunnen vallen.
Ondanks de substantiële investeringen in Sint-Gillis staat er in het masterplan gevangenissen te lezen dat zodra de nieuwe gevangenis van Haren in functie treedt, de drie bestaande Brusselse gevangenissen van Vorst, Sint-Gillis en Berkendaal gesloten zullen worden. Dat zal nog jaren duren, maar ik wens toch enkele vragen te stellen bij dit plan.
In de Senaatscommissie Justitie werd al herhaaldelijk aangehaald dat de gevangeniscapaciteit van Brussel zal dalen. De gevangenisdirectie van Sint-Gillis zegt dat daar op dit ogenblik ongeveer 650 gedetineerden zijn en in Vorst eveneens 650 gedetineerden, voor Brussel dus al minstens 1300, zonder de gedetineerden in de vrouwengevangenis van Berkendaal mee te tellen. In de nieuwe gevangenis van Haren zouden ongeveer 1000 gedetineerden kunnen opgenomen worden. Dat staat nog los van het feit dat men een demografische groei verwacht in Brussel en dat parallel hiermee ook de nood aan cellen voor Brussel zal toenemen. U verklaarde in de commissie dat de gedetineerden verdeeld zullen worden over de gevangenissen in Vlaanderen en Wallonië.
Onbewust wordt er een nieuwe overbevolkingsproblematiek gecreëerd.
Welke timing plant u voor de ingebruikname van de gevangenis in Haren? Wat zijn de plannen om de werkzaamheden aan te vatten en wanneer zullen ten vroegste de eerste gedetineerden hun plaats kunnen innemen?
Op welke wijze zal het capaciteitsprobleem voor gevangenen in Brussel aangepakt worden, rekening houdend ook met de bevolkingsgroei?
Kan u bevestigen dat de toestand van de gevangenis van Vorst verschillend is van deze in de gevangenis van Sint-Gillis? Deze laatste is dankzij de renovaties toch wel menswaardig geworden.
Mme Zakia Khattabi (Ecolo). - Monsieur le ministre, je souhaiterais que nous fassions le point sur l'état d'avancement du dossier relatif à la construction d'une nouvelle prison à Haren.
Selon mes informations, le cahier des charges serait prêt. Pouvez-vous confirmer ou infirmer cette information, nous dire où en est la procédure et, le cas échéant, expliciter le contenu global de ce cahier des charges ?
Au cours du processus de détermination de ce cahier des charges, avez-vous eu des contacts avec la Région bruxelloise ? Un accord est indispensable à ce stade car, si l'État fédéral a la maîtrise du « foncier », la délivrance des permis d'urbanisme relève des compétences de la Région.
Il se dit que le cahier des charges pourrait comprendre des éléments liés aux sites de Saint-Gilles et Forest : destruction des bâtiments existants, voire reconstruction. Confirmez-vous cette information ?
Quelle est votre position concernant les affectations futures des sites de Saint-Gilles et de Forest ? Avez- vous eu des contacts avec la Région à ce sujet ?
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - We moeten in eerste instantie kijken naar het totale masterplan voor het geheel van de gevangenisinfrastructuur. Dat werd opgesteld voor de periode 2008-2012 en loopt eigenlijk tot 2016 met de bedoeling de capaciteit aan te passen, maar vooral ook om meer humane omstandigheden te garanderen binnen die infrastructuren. Er komt ook vervangingsnieuwbouw. Er is dus een cascade aan initiatieven genomen om de capaciteit uit te breiden. Ik zal mij nu beperken tot de initiatieven voor Brussel.
Zoals ik al eerder heb gezegd, is de beslissing voor het nieuwe complex te Haren genomen omdat de huidige instellingen te Vorst, Sint-Gillis en Berkendaal in zeer slechte staat zijn en niet meer voldoen aan de huidige voorwaarden voor een menswaardige detentie. In het verleden werd al veel geïnvesteerd in deze instellingen, maar uiteindelijk werd het gewenste resultaat nog niet behaald.
In de gevangenis van Sint-Gillis werden recentelijk inderdaad renovaties doorgevoerd en de situatie is daar nu beter dan in Vorst, maar nog niet ideaal. We zijn van mening dat het veel beter zou zijn het geheel in een nieuwe infrastructuur onder te brengen. Dat vergt echter tijd en ondertussen moeten we wel nog een aantal noodzakelijke ingrepen doen om de bestaande instellingen te kunnen behouden tot het nieuwe complex in Haren klaar is. Het is de bedoeling de werkzaamheden te starten eind 2012, begin 2013 zodat de gevangenis operationeel kan zijn tegen eind 2016. Naast de nieuwe instellingen te Brussel komen er ook nieuwe gevangenissen in Vlaanderen en Wallonië. Daardoor zal de capaciteit daar ook stijgen, maar het is de bedoeling dat een deel van de gedetineerden die nu in Brusselse gevangenissen zitten, overgeplaatst worden naar andere inrichtingen. De nieuwe gevangenissen in Vlaanderen en Wallonië vangen dus deels de overbevolking in Brussel op. Bovendien daalt het aantal plaatsen, maar stijgt wel het aantal cellen voor Brussel.
Nous avons décidé d'investir à Haren où nous avons prévu une capacité de 1 190 places. Nous avons l'ambition d'y placer deux fois 500 hommes, 160 femmes en remplacement de Berkendael et des jeunes. En effet, les jeunes sont désormais placés à Saint-Hubert ou à Tongres, mais nous avons estimé nécessaire de disposer de places pour jeunes à Bruxelles.
La capacité prévue à Haren est énorme ; c'est la plus importante du pays. Le Conseil des ministres du 15 décembre dernier a décidé de procéder à l'achat du terrain.
De plus, l'étude de mobilité a commencé cette semaine et la dernière main est mise au cahier des charges en vue de la désignation du consultant qui coordonnera le projet.
Dans l'intervalle, un groupe de travail constitué spécialement à cet effet continue à élaborer le cahier des charges des performances de la prison même, mais cette activité n'est pas encore finalisée.
Vu importance de ce dossier, le travail est complexe et demandera encore du temps. Comme il est d'usage, un contact est organisé régulièrement avec tous les acteurs concernés.
Un groupe de travail a effectivement été créé pour accompagner ce projet. Il est composé de représentants de la justice, de la Régie des bâtiments, de la Région flamande, de la commune de Machelen, de la Région de Bruxelles-Capitale et de la ville de Bruxelles. En vue de poursuivre le développement du projet et d'assurer le suivi de l'étude de mobilité, d'autres instances seront également invitées à titre complémentaire, à savoir la police, le maître d'oeuvre bruxellois et les acteurs des transports en commun : De Lijn et TEC. En effet, il est très important que le transport public desserve la prison.
Quant à savoir ce que deviendront les prisons de Forest et de Saint-Gilles, aucune décision n'a encore été prise. Cette question n'est donc pas liée au présent dossier. Elle sera examinée en temps opportun, en concertation avec la Régie des bâtiments et tous les autres acteurs concernés, notamment les villes.
En résumé, nous consentons des investissements importants - nous allons acheter le terrain de vingt hectares - et nous faisons procéder à des études préliminaires. De plus, nous collaborons avec la Fondation Roi Baudouin qui a constitué un groupe de travail, afin d'étudier le concept de l'emprisonnement.
En général, les projets de ce type sont envisagés sur des terrains énormes, en dehors des villes. Le présent projet a la particularité de se trouver en ville, ce qui pose certains problèmes mais offre aussi des opportunités.
Nous étudions donc cette question avec les différents acteurs concernés, afin de voir comment nous allons organiser une telle capacité, à un tel endroit. C'est le dernier site disponible à Bruxelles ; nous devons saisir cette opportunité.
Ik denk dus dat het een goede zaak is. We evolueren. We hebben in lopende zaken de beslissing genomen om die gronden aan te kopen. We mogen inderdaad geen tijd verliezen, want het is absoluut noodzakelijk Vorst, Sint-Gillis en Berkendaal te vervangen en deze dus te sluiten.
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - De minister erkent dat er verschillen zijn tussen de gevangenissen van Vorst en Sint-Gillis. Vorst is totaal verouderd terwijl Sint-Gillis geëvolueerd is naar een aanvaardbare gevangenis met een moderne ziekenboeg en een operatiekwartier. In Sint-Gillis werden belangrijke werkzaamheden uitgevoerd, wat niet het geval is in Vorst.
Er is inderdaad een capaciteitsprobleem. Een humane opvang voor gedetineerden is met name in Vorst niet mogelijk. Ik heb cellen gezien met vier gevangenen waar de matrassen op de grond liggen. Als de overbevolking blijft aanhouden, vrees ik dat er in de nieuwe gevangenissen met meer cellen opnieuw twee of drie gevangenen per cel zullen zijn. Men heeft dan misschien wel een moderne gevangenis, maar nog geen humane opvang.
Waarom kan de minister het onderscheid niet maken tussen Vorst en de gemoderniseerde gevangenis van Sint-Gillis en deze laatste behouden? Sint-Gillis ligt kort bij het justitiepaleis en is ideaal voor mensen die in voorlopige hechtenis zitten. De gevangenis van Haren zou dan bestemd zijn voor mensen die effectief veroordeeld zijn. Gevreesd wordt immers dat het vervoer van gedetineerden vanuit Haren naar de raadkamer of naar de correctionele zitting voor problemen kan zorgen.
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Er is nog niets beslist over de toekomstige bestemming. We hebben wel niet de ambitie om Sint-Gillis te behouden. De beslissing moet door een volgende regering worden genomen.
De heer Karl Vanlouwe (N-VA). - De gevangenis van Berkendaal was vroeger een psychiatrisch proefproject. Nadien werd het een vrouwengevangenis. Het gaat om een relatief moderne gevangenis die amper 20 jaar oud is.
Mme Zakia Khattabi (Ecolo). - En tant que défenseur des alternatives à l'enfermement, je trouve effrayant d'entendre parler de 1 160 places, même si c'est pour remplacer les places existantes.
Je constate qu'aucune décision n'a été prise à propos de l'affectation de Saint-Gilles et de Forest. À Saint-Gilles, il se disait que le cahier des charges comportait également un élément lié à l'affectation de ces deux terrains. Je note que le cahier des charges est encore en cours de rédaction et je me réjouis que ce dossier soit clairement dissocié.
M. Stefaan De Clerck, ministre de la Justice. - Nous avons décidé de ne pas répondre aux demandes liées, notamment à propos de l'octroi d'un droit de préemption à l'État. Aucun engagement n'a toutefois été pris au sujet de ces bâtiments.
Mme Zakia Khattabi (Ecolo). - Je me réjouis que tous les acteurs participent aux discussions. Par ailleurs, c'est la première fois que j'entends parler du projet de création de vingt places pour les jeunes.
La Communauté française a-t-elle été, le cas échéant, associée à un moment donné à ce groupe de travail ?
J'aimerais en outre savoir si vous intégrez la question du Palais de Justice dans la discussion sur l'étude de mobilité. Les acteurs de la Justice s'interrogent en effet sur les possibilités de transfèrement des détenus vers le Palais de Justice. Les Bruxellois s'inquiètent d'ailleurs à propos de la future affectation de cet édifice. Je ne manquerai pas de revenir ultérieurement sur ce dossier.
M. Stefaan De Clerck, ministre de la Justice. - Le grand concours et l'exposition sur le Palais de Justice de Bruxelles se dérouleront le 8 mars prochain.