5-25COM | 5-25COM |
De heer Bart Laeremans (VB). - In de kranten van 30 en 31 december werd bericht over een gezamenlijk initiatief van de overheid - ik neem aan de departementen Binnenlandse Zaken en Justitie - en UNIZO om winkeldiefstal beter te kunnen bestrijden. Winkeliers zouden hun aangiften richten tot de vzw Preventie en Veiligheid, die de klachten zou inventariseren en bundelen. Zodra een dader driemaal wordt vermeld, worden de betrokken klachten overgemaakt aan het parket. Volgens de krantenberichten zou in dat geval `automatisch' tot vervolging worden overgegaan.
Eén en ander belet niet dat de winkelier zelf ook nog eens naar de politie stapt, maar eigenlijk worden de winkeliers daar niet meer toe aangezet. Dat lokte al protest uit bij de lokale politie van Sint-Niklaas, die het systeem als onwettig beschouwt en vragende partij is om bij een diefstal altijd ter plaatse te komen.
Het parket van Dendermonde heeft het Waasland Shopping Center intussen bevolen de samenwerking met de vzw Preventie en Veiligheid stop te zetten. Het parket bestempelt de procedure als onwettig en vreest zelfs dat er privémilities zullen ontstaan. Dat staat dus in schril contrast met het standpunt van de regering.
Het systeem van de zogenaamde burgerseponering roept dan ook heel wat vragen op.
Wie richtte de vzw Preventie en Veiligheid op? Wie financiert ze? Hoe kan de werking van een dergelijk initiatief worden verzekerd als er maar twee personen werken? Waar heeft de vzw haar zetel? Over welke infrastructuur en hulpmiddelen beschikken de mensen? Wie neemt ze in dienst? Wat is hun status? Kunnen zij ter plaatse komen en/of processen-verbaal opmaken?
Hoe lang bestaat het project al? In hoeveel steden is het ontwikkeld? Beperkt het zich voorlopig tot winkelcentra of doen ook gewone winkeliers mee? Hoe wordt het geëvalueerd? Hoe komt het dat in Sint-Niklaas het project door politie en parket wordt teruggefloten, hoewel het in het Waasland Shopping Center tot een sterke daling van het aantal diefstallen leidde?
Het is dus blijkbaar wel nuttig, maar het wordt door politie en parket niet gewaardeerd.
Hoe rijmt u de houding van de lokale politie en het Dendermondse parket met de houding van de regering? Ook dat is eigenaardig.
Zijn zowel de minister van Binnenlandse Zaken als die van Justitie hierbij betrokken geweest? Waartoe heeft de minister van Binnenlandse Zaken zich verbonden? Waartoe heeft de minister van Justitie zich verbonden? Op welke wijze? Werd een protocol opgesteld? Klopt het dat automatisch zal worden vervolgd wanneer driemaal eenzelfde dader betrokken is?
Op welke wijze werden de parketten hierover geconsulteerd? Volgens het Belang van Limburg van 31 december werd geen enkele procureur vooraf naar zijn mening gevraagd. Kan de minister dat tegenspreken? Nam iemand een standpunt in namens de Raad van de procureurs des Konings of het College van procureurs-generaal? Is het de bedoeling dat alle parketten van het hele land hieraan meewerken? Of wordt het systeem voorlopig enkel in Vlaanderen toegepast? Dat is absoluut niet duidelijk.
Betekent dit dat de parketten op grond van één diefstal in de toekomst niet meer zullen vervolgen, ook al is die flagrant en gaat het om grote bedragen? Of is dit nu reeds de gangbare praktijk? Zijn er cijfers over het actuele seponeringsbeleid inzake winkeldiefstallen of is dat totaal verschillend naargelang van het parket?
Welk parket is bevoegd indien de dader feiten heeft gepleegd op het grondgebied van verscheidene arrondissementen? Werden daarover afspraken gemaakt of regels opgesteld? Of heeft de vzw de vrije keuze?
Op welke wijze kan worden verzekerd dat het in casu wel degelijk om dezelfde dader gaat? Mogen de handelaars identiteitsbewijzen eisen? Krijgen de betrokken bedienden inzage in andere gegevensbanken, zoals de bevolkingsregisters, bijvoorbeeld om de identiteitsgegevens te vergelijken?
Hebben de parketten en de politiediensten inzage in de dossiers van de vzw? Zo neen, waarom niet? Op welke wijze is al samengewerkt?
Wat is de samenhang met police-on-web? Wordt er samengewerkt? Zal het nieuwe systeem er niet toe leiden dat nog minder gebruik zal worden gemaakt van dat systeem, want dat is tot nu toe ontgoochelend? Is het de bedoeling dat met beide systemen los van mekaar wordt gewerkt en dat de administratieve rompslomp verder toeneemt, dus dat de handelaars een beroep doen op zowel police-on-web als op de vzw? Of zijn de formulieren compatibel met mekaar, zodat een uitwisseling tussen beide systemen mogelijk is? Gaat het uitsluitend om digitale aangiften of niet?
De heer Stefaan De Clerck, minister van Justitie. - Vorige week zijn inderdaad berichten verschenen over het feit dat UNIZO met de parketten een akkoord zou hebben bereikt om winkeldiefstallen aan te geven. Die berichten zijn onjuist, want er bestaat geen akkoord over een structurele samenwerking. De vzw Preventie en Veiligheid houdt wel statistieken bij over winkeldiefstallen. Wanneer een handelaar of winkelketen lid is van de vzw kan hij de winkeldiefstal aangeven via een aangifteformulier dat door de vzw werd uitgewerkt. De vzw heeft de gewoonte de naam van een winkeldief die haar driemaal werd doorgegeven, mee te delen aan het parket. UNIZO zit in de raad van bestuur van de vzw, maar ook het vroegere Fedis, Carrefour, Delhaize, en andere maken er deel van uit. Het is dus geen initiatief van UNIZO zelf. Het project dat door de politiezone Sint-Niklaas werd voorgesteld, bestond erin dat diefstallen gepleegd in het Waasland Shopping Center afgewikkeld zouden worden aan de hand van een administratieve geldboete, zonder politie-interventie. Het parket van Dendermonde wenste om een aantal redenen niet mee te werken aan dit project. Het project staat volledig haaks op het reeds jarenlang toegepaste beleid inzake diefstallen van het parket te Dendermonde. Elke diefstal wordt minstens gesanctioneerd met een geldboete die het dubbele bedraagt van het nadeel dat berokkend werd, met een minimum van 250 euro. Het project staat ook volledig haaks op het beleid van het parket te Dendermonde inzake georganiseerde winkeldiefstallen. Wanneer aan de hand van concrete omstandigheden, eigen aan een bepaalde zaak, kan worden vastgesteld dat het een georganiseerde winkeldiefstal betreft, bijvoorbeeld wanneer de dader een winkeltas bij zich heeft die bekleed is met aluminiumfolie om het alarmsysteem te omzeilen, wanneer de daders de diefstal plegen in groep, of wanneer de dader in het bezit is van materiaal om de diefstalbeveiliging te verwijderen, enzovoort, zal het openbaar ministerie een onderzoeksrechter vorderen met het oog op de voorleiding van de verdachte.
Ten derde schept een dergelijk project, dat gericht is op één bepaalde locatie, een ongelijkheid. De daders die in het kader van het ons voorgestelde project, betrapt zouden worden, zouden enkel administratief gesanctioneerd worden. De daders die buiten het project betrapt worden, zouden strafrechtelijk gesanctioneerd worden en aldus ook bekend zijn in het politiële en justitiële informatiesysteem.
Dat het project in het Waasland Shopping Center tot een sterke daling van het aantal diefstallen zou hebben geleid, wordt door het cijfermateriaal in het parket niet onderbouwd. Er wordt door het parket geen afzonderlijke statistiek bijgehouden met betrekking tot diefstallen op locatie A of B.
Zoals uiteengezet, houdt het parket van Dendermonde een duidelijke koers aan in de strijd tegen winkeldiefstallen, die volledig in de lijn ligt van het beleid dat door de minister en het College van procureurs-generaal wordt uitgestippeld. Het huidige beleid van het parket van Dendermonde houdt immers in dat elke pleger van een winkeldiefstal gesanctioneerd wordt. Daarenboven wordt de strijd tegen de georganiseerde winkeldiefstal maximaal gevoerd. Het voorgestelde project zou het parketbeleid volledig doorkruisen. Dat wil men niet. Het zou een vorm van `privéjustitie' zijn en ik dacht dat recentelijk hier en daar debatten zijn gevoerd om te zeggen dat privéjustitie niet aan de orde kan zijn.
Navraag bij de voorzitter van het College van procureurs-generaal bevestigt dat daarover geen enkele afspraak werd gemaakt, noch met de vzw, noch met UNIZO. Het klopt dus niet dat er automatisch vervolgd zal worden. De minister van Binnenlandse zaken zou wel gevraagd hebben om na te gaan hoe de diefstallen in grootwarenhuizen beter kunnen worden aangepakt, maar vooral binnen het expertisenetwerk strafrechtelijk beleid en strafrechtspleging heeft een werkgroep een ontwerp van rondzendbrief inzake de toepassing van artikel 216bis van het Wetboek van Strafvordering voorbereid. Het ontwerp is tot stand gekomen na heel wat studiewerk en na overleg met alle procureurs-generaal en procureurs des Konings, zowel schriftelijk als mondeling tijdens de ressortvergaderingen, en is in de werkgroep al goedgekeurd. Het wordt op 27 januari voorgelegd aan het expertisenetwerk en, indien positief bevonden, overgemaakt aan het College. Daarin wordt aanbevolen voor winkeldiefstallen een minnelijke schikking voor te stellen van 55 tot 550 euro of tweemaal de waarde van de buit. Bij de rondvraag werd vastgesteld dat een dergelijke werkwijze nu reeds door heel wat parketten wordt toegepast. Vandaar dat zal worden aanbevolen om dit overal op dezelfde manier toe te passen. Dat werd vroeger al aanbevolen, maar misschien is het goed om een nieuwe richtlijn te maken en dit te actualiseren. Elke magistraat blijft natuurlijk vrij om binnen de krijtlijnen van het strafrechtelijk opsporings- en vervolgingsbeleid te oordelen, rekening houdend met de aard en de ernst van de feiten. Er wordt dus helemaal niet aanbevolen te wachten tot eenzelfde verdachte driemaal een winkeldiefstal zou hebben gepleegd. Met de nationale antecedentendatabank kunnen de parketten kennis nemen van alle misdrijven die in het eigen parket en bij de andere parketten bekend zijn. Een consultatie zou ertoe moeten leiden dat elk parket gepast reageert, zeker als de verdachte reeds bekend zou zijn voor diefstal.
Het beleid van het parket van Dendermonde met betrekking tot de winkeldiefstallen kan dus als volgt worden samengevat. Principieel wordt aan de dader een voorstel gedaan tot betaling van een geldsom, strekkend tot verval van de strafvordering, ten belope van het dubbel van de waarde van het gestolen goed, met een minimum van 250 euro. Bij niet-betaling gaat men over tot dagvaarding. Wanneer het georganiseerde diefstallen zijn, wordt onmiddellijk overgegaan tot dagvaarding voor de correctionele rechtbank. Er is onder de procureurs des Konings een afsprakennota opgemaakt over wie welk misdrijf zal vervolgen wanneer blijkt dat de verdachte reeds voorkomt in de antecendentenbank.
Wat uw andere vragen betreft, gaat het hier om een akkoord tussen handelaars. De parketten behouden hun volle bevoegdheid. Zij zijn verantwoordelijk, maar dat wil niet zeggen dat men geen informatie kan doorsturen en beter kan samenwerken, bijvoorbeeld door het gebruik van alarmknoppen. Globaal moet evenwel de verantwoordelijkheid van politie en parket autonoom blijven.
Voor wat de databank betreft, verwijs ik naar mijn collega van Binnenlandse zaken.
De heer Bart Laeremans (VB). - Ik dank de minister voor zijn uitvoerig en verhelderend antwoord. Het strookt dus helemaal niet met wat we daarover in de pers konden lezen. Een vzw met amper twee personeelsleden was mijns inziens inderdaad niet bij machte om dit te organiseren.
De minister verwees naar het voorbeeld van Sint-Niklaas dat een automatische boete toepast en eventueel een administratieve sanctie die het dubbele bedraagt van de waarde van het goed en minstens 250 euro. Op dat moment vroeg ik me af waarom een dergelijke regeling niet wordt veralgemeend voor alle parketten, tenzij het om recidive gaat en men natuurlijk wel moet dagvaarden?
De minister verwijst in dat verband naar de rondzendbrief. Ik ben dus tevreden met het antwoord dat een lik-op-stukbeleid voorstaat. Ik vrees echter dat als de procureurs vrij zijn de rondzendbrief al dan niet toe te passen, dit in bepaalde arrondissementen dode letter zal blijven. In Dendermonde is men op dat vlak vrij goed bezig, maar in Brussel bijvoorbeeld is het parket overvraagd. Ik vraag de minister erop toe te zien dat de rondzendbrief een meer dwingend karakter krijgt en de nultolerantie inzake winkeldiefstallen daadwerkelijk wordt toegepast.
Het debat is nog niet afgelopen. Veel winkeliers zijn ontmoedigd omdat het parket niet reageert en massaal seponeert. Zij dienen bijgevolg geen klachten meer in. Dat kan echter alleen maar keren als het parket geloofwaardig reageert en systematisch gaat vervolgen. Ik verzoek de minister erop toe te zien dat de rondzendbrief wordt toegepast zodat een soort privéjustitie zoals UNIZO voorstelt, overbodig wordt.