|
Présidence
de M. Danny Pieters
(La
séance est ouverte à 10 h.)
|
Voorzitter:
de heer Danny Pieters
(De
vergadering wordt geopend om 10 uur.)
|
|
Projet
de loi transposant la directive 2009/44/CE du Parlement européen
et du Conseil du 6 mai 2009 modifiant la directive
98/26/CE concernant le caractère définitif du règlement dans
les systèmes de paiement et de règlement des opérations sur
titres et la directive 2002/47/CE concernant les contrats de
garantie financière, en ce qui concerne les systèmes liés et
les créances privées (Doc. 5-1218) (Procédure
d’évocation)
|
Wetsontwerp
tot omzetting van Richtlijn 2009/44/EG van het Europees Parlement
en de Raad van 6 mei 2009 tot wijziging van Richtlijn
98/26/EG betreffende het definitieve karakter van de afwikkeling
van betalingen en effectentransacties in betalings- en
afwikkelingssystemen en Richtlijn 2002/47/EG betreffende
financiëlezekerheidsovereenkomsten wat gekoppelde systemen en
kredietvorderingen betreft (Stuk 5-1218) (Evocatieprocedure)
|
|
Projet
de loi modifiant la loi du 2 novembre 2010 relative à
la participation de l’État belge dans la société anonyme
« European Financial Stability Facility » et à
l’octroi de la garantie de l’État aux instruments financiers
émis par cette société (Doc. 5-1219) (Procédure
d’évocation)
|
Wetsontwerp
tot wijziging van de wet van 2 november 2010
betreffende de deelneming van de Belgische Staat in de ‘European
Financial Stability Facility’ en het verlenen van de
Staatswaarborg aan de door deze vennootschap uitgegeven
financiële instrumenten (Stuk 5-1219) (Evocatieprocedure)
|
|
M. le
président. – Je vous propose de joindre la discussion de
ces projets de loi. (Assentiment)
|
De
voorzitter. – Ik stel voor deze wetsontwerpen samen te
bespreken. (Instemming)
|
|
Discussion
générale
|
Algemene
bespreking
|
|
M. le
président. – Vu le caractère urgent de ces projets, je
vous propose, après consultation des membres du Bureau, de les
examiner immédiatement en séance plénière, conformément à
l’article 55, alinéa 2, du règlement. (Assentiment)
|
De
voorzitter. – Gelet op het dringende karakter van deze
ontwerpen stel ik, na raadpleging van de leden van het Bureau,
voor ze onmiddellijk in plenaire vergadering te behandelen,
overeenkomstig artikel 55, tweede lid, van het reglement.
(Instemming)
|
|
La
discussion générale est ouverte.
Je donne la
parole au vice-premier ministre et ministre des Finances pour un
exposé introductif.
|
De algemene
bespreking is geopend.
Ik geef het
woord aan de vice-eersteminister en minister van Financiën voor
een inleidende uiteenzetting.
|
|
M. Didier
Reynders, vice-premier ministre et ministre des Finances et
des Réformes institutionnelles. – Je vous présenterai en
quelques mots les deux textes qui, comme vous l’aurez remarqué,
concernent des matières totalement différentes. Depuis quelques
jours, on parle de l’adoption d’un plan d’aide à la Grèce,
alors qu’il s’agit de transposer des directives qui n’ont
rien à voir avec cette question, et de renforcer la capacité de
réaction de l’Europe en matière de stabilité financière qui
est bien plus large que le seul cas grec. Ce sont les deux textes
qui vous sont soumis.
Pour ce qui
concerne la transposition des directives, je vous rappellerai les
principaux éléments qu’elles contiennent.
|
De heer Didier
Reynders, vice-eersteminister en minister van Financiën en
Institutionele Hervormingen. – Ik zal u in enkele woorden de
twee teksten toelichten die, zoals u zult hebben gemerkt,
betrekking hebben op twee totaal verschillende materies. Er wordt
al enkele dagen gesproken over de goedkeuring van een hulpplan
voor Griekenland – terwijl het eigenlijk gaat over de omzetting
van richtlijnen die daar niets mee te maken hebben – en over
het creëren van nieuwe actiemiddelen voor Europa met het oog op
financiële stabiliteit, wat verder reikt dan Griekenland. Die
twee teksten worden u ter stemming voorgelegd.
Ik
zal even blijven stilstaan bij de belangrijkste elementen van de
richtlijnen die moeten worden omgezet.
|
|
Le
projet a pour objet de transposer en droit belge la directive
2009/44/CE du Parlement européen et du Conseil du 6 mai 2009
modifiant la directive 98/26/CE concernant le caractère
définitif du règlement dans les systèmes de paiement et de
règlement des opérations sur titres et la directive 2002/47/CE
concernant les contrats de garantie financière, en ce qui
concerne les systèmes liés et les créances privées.
|
Het
wetsontwerp heeft tot doel richtlijn 2009/44/EG van het Europees
Parlement en de Raad van 6 mei 2009 tot wijziging van
richtlijn 98/26/EG betreffende het definitieve karakter van de
afwikkeling van betalingen en effectentransacties in betalings-
en afwikkelingssystemen en richtlijn 2002/47/EG betreffende
financiëlezekerheidsovereenkomsten wat gekoppelde systemen en
kredietvorderingen betreft om te zetten in Belgisch recht.
|
|
La directive
vise à améliorer la directive concernant le caractère
définitif du règlement ainsi que la directive concernant les
contrats de garantie financière de manière à intégrer les
changements survenus sur les marchés depuis l’époque de leur
mise en œuvre.
La directive
« finalité » et la directive « garantie
financière », si je peux résumer leur titre, ont été
transposées en droit belge, respectivement par la loi du
28 avril 1999 visant à transposer la
Directive 98/26/CE du 19 mai 1998 concernant le
caractère définitif du règlement dans les systèmes de
paiement et de règlement des opérations sur titres et par la
loi du 15 décembre 2004 relative aux sûretés
financières.
|
De
richtlijn strekt ertoe de richtlijn betreffende het definitieve
karakter van de afwikkeling van betalingen en effectentransacties
in betalings- en afwikkelingssystemen, alsook de Richtlijn
betreffende financiëlezekerheidsovereenkomsten te verbeteren,
zodat rekening wordt gehouden met de veranderingen die zich op de
markt hebben voorgedaan sinds de tenuitvoerlegging van die
richtlijnen.
De
Finaliteitsrichtlijn en de Richtlijn financiële zekerheid werden
in het Belgisch recht omgezet door de wet van 28 april 1999
houdende omzetting van Richtlijn 98/26/EG van 19 mei 1998
betreffende het definitieve karakter van de afwikkeling van
betalingen en effectentransacties in betalings- en
afwikkelingssystemen en door de wet van 15 december 2004
betreffende financiële zekerheden.
|
|
La
directive a pour objectif de renforcer le contrôle sur
l’instabilité et les turbulences des marchés financiers.
Au
fond, les modifications apportées à la directive sur le
caractère définitif se réduisent à l’extension de sa
protection aux services de règlements nocturnes et aux systèmes
liés, alors que les modifications apportées à la directive sur
la sécurité financière visent à reprendre les créances
privées dans le groupe des actifs pour lesquels des contrats de
garantie financière peuvent être conclus.
|
De richtlijn
heeft tot doel de instrumenten ter beheersing van de
instabiliteit en de turbulenties op de financiële markten te
versterken.
In wezen
komen de in de finaliteitsrichtlijn aangebrachte wijzigingen erop
neer dat de bescherming die deze laatste biedt wordt uitgebreid
tot nachtelijke afwikkeling en tot gekoppelde systemen, terwijl
de wijzigingen in de richtlijn financiële zekerheid beogen
kredietvorderingen op te nemen in de groep van activa waarvoor
financiëlezekerheidsovereenkomsten kunnen worden gesloten.
|
|
Le projet de
loi reproduit fidèlement les dispositions de la
Directive 2009/44/CE et insère pour la première fois dans
la loi du 28 avril 1999 une série de définitions des
notions auxquelles elle a trait.
Les
modifications apportées par la Directive 2009/44/CE à la
Directive Collateral visent quant à elles à intégrer
les créances privées au rang des actifs pouvant former
l’assiette des contrats de garantie financière.
En effet,
jusqu’à présent, la Directive Collateral, ainsi que la
loi belge de transposition, ne concernait que les contrats de
garantie financière – appelés « sûretés financières »
en droit belge (c’est-à-dire les contrats de gage, de
transfert de propriété à titre de garantie ou encore les
conventions de cession-rétrocession ou « repos ») –
portant sur des instruments financiers ou sur des espèces
(monnaie inscrite en compte, dite « monnaie scripturale »).
Désormais,
les bénéficiaires de sûretés financières pourront également
invoquer les dispositions protectrices de la Directive Collateral
lorsque l’assiette de la sûreté est constituée de « créances
privées », désignées sous l’expression de « créances
bancaires » dans le projet de loi et ce, pour des motifs de
clarté.
Le projet de
loi de transposition définit les « créances bancaires »
comme « des créances pécuniaires découlant d’un accord
au titre duquel un établissement de crédit, une entreprise de
crédit hypothécaire ou une entreprise de crédit à la
consommation consent un prêt ou un crédit ».
L’application
des règles protectrices de la Directive Collateral aux
créances bancaires est justifiée par le souci de faciliter leur
mobilisation à titre de garantie. La constitution de garantie
sur créances bancaires était d’ailleurs déjà admise au sein
de l’Eurosystème, moyennant le respect de certaines
conditions, dans le cadre de ses opérations de crédit.
Le
législateur européen estime en outre que l’extension du champ
d’application de la Directive Collateral aux créances
bancaires sera profitable aux consommateurs et aux débiteurs,
leur mobilisation étant susceptible d’induire un renforcement
de la concurrence et une amélioration de l’offre de crédit.
Les délais
de transposition étaient d’abord venus à échéance le
30 décembre 2010, avec un délai ultime jusqu’à la
fin du mois de juin dernier. C’est la raison pour laquelle nous
demandons avec insistance que ces projets soient traités en
urgence et nous remercions la Chambre et le Sénat d’avoir
accédé à cette demande. Les textes ont été légèrement
amendés à la Chambre et des compléments de transposition ont
été adoptés sur proposition des groupes de la majorité.
|
Het
wetsontwerp neemt de bepalingen van Richtlijn 2009/44/EG getrouw
over. Het wetsontwerp wijzigt ook de wet van 28 april 1999
door voor het eerst een aantal begrippen waarop ze betrekking
heeft te definiëren.
De
wijzigingen die de Richtlijn 2009/44/EG aanbrengt aan de
Richtlijn financiële zekerheid, beogen dan weer
kredietvorderingen op te nemen in de groep van activa waarvoor
financiëlezekerheidsovereenkomsten kunnen worden gesloten.
Tot
dusver immers had de Richtlijn financiële zekerheid – alsook
de Belgische wet tot omzetting ervan – louter betrekking op de
financiëlezekerheidsovereenkomsten – in het Belgische recht de
zogeheten ‘financiële zekerheden’ (met andere woorden de
pandovereenkomsten, de overeenkomsten van eigendomsoverdracht tot
zekerheid, inclusief cessie-retrocessieovereenkomsten of repo’s)
– met betrekking tot financiële instrumenten of contant geld,
namelijk op een rekening uitstaand geld of ‘giraal geld’.
Voortaan
gelden de beschermende bepalingen van de Richtlijn financiële
zekerheid ook voor de begunstigden van financiële zekerheden
ingeval de grondslag van de zekerheid bestaat uit
‘kredietvorderingen’. Omwille van de duidelijkheid heeft men
het in het wetsontwerp over ‘bankvorderingen’.
In
het wetsontwerp tot omzetting van de Richtlijn worden de
‘bankvorderingen’ gedefinieerd als de geldelijke vorderingen
voortvloeiend uit een overeenkomst krachtens welke een
kredietinstelling, een hypotheekonderneming of een onderneming
die consumentenkredieten verstrekt, een lening of een krediet
toestaat.
Dat
de beschermende bepalingen van de Richtlijn financiële zekerheid
ook zouden gelden voor de bankvorderingen, valt te rechtvaardigen
doordat de wetgever het makkelijker wil maken om voor
bankvorderingen zekerheden te stellen. Op bankvorderingen konden
overigens, onder bepaalde voorwaarden, al zekerheden worden
gesteld in het eurosysteem, in het raam van de krediettransacties
binnen dat systeem.
De
Europese wetgever meent bovendien dat ook de consumenten en de
schuldenaars baat zullen hebben bij de uitbreiding van het
toepassingsgebied van de Richtlijn financiële zekerheid tot de
bankvorderingen. Door ter zake ook zekerheden te laten stellen,
hoopt men de mededinging aan te scherpen en het kredietaanbod te
verbeteren.
De
Richtlijn had vóór 30 december 2010 in het Belgisch
recht omgezet moeten zijn, maar België beschikte nog over een
ultieme termijn, namelijk tot 30 juni 2011. Daarom
hebben wij erop aangedrongen de bespreking van de ontwerpen een
dringend karakter te geven en wij danken de Kamer en de Senaat
voor hun medewerking. De teksten zijn in de Kamer lichtjes
geamendeerd en op voorstel van de meerderheidsfracties zijn
omzettingsaanvullingen goedgekeurd.
|
|
Avec
ce deuxième projet, nous voulons exécuter de manière correcte
la décision du Conseil européen de mars 2011 et du Sommet
européen du 21 juin 2011. Nous mettons en application
en même temps l’accord que nous avons conclu le 16 août 2011
avec le secteur privé. Les banques et les compagnies
d’assurances belges s’y sont engagées à participer pour 4,5
milliards d’euros au plan de sauvetage de la Grèce.
Le
projet contient deux parties. La première reprend ce qui se
trouvait déjà dans le projet originel et consiste en
l’exécution des décisions de mars 2011. La deuxième
contient l’exécution de la décision du 21 juin 2011
telle que la Chambre l’a amendée. Cette deuxième partie était
nécessaire parce que le projet a été adopté au Conseil des
ministres du 20 juin et qu’il était impossible en un seul
jour avant le Sommet européen de reprendre ces nouvelles
décisions dans la première partie. C’est pourquoi nous avons
un texte en deux parties.
|
Met het
tweede ontwerp willen we op een correcte manier uitvoering geven
aan de beslissing van de Europese Raad van maart 2011 en van
de Eurotop van de eurozone van 21 juni 2011. Tegelijk
brengen we het akkoord in uitvoering dat we op 16 augustus 2011
met de privésector hebben afgesloten. De Belgische banken en
verzekeringsmaatschappijen gaan daarin akkoord om voor 4,5
miljard euro deel te nemen aan het hulpplan voor Griekenland.
Het ontwerp
bevat twee elementen. Het eerste stond al in het oorspronkelijke
ontwerp en behelst de uitvoering van de beslissingen van
maart 2011. Het tweede deel handelt over de uitvoering van
de beslissing van 21 juni 2011 zoals ze in de Kamer
werd geamendeerd. Dat tweede deel was nodig omdat het ontwerp op
20 juni door de Ministerraad was goedgekeurd en het
onmogelijk was om één dag voor de Eurotop al de nieuwe
beslissingen nog in het eerste deel op te nemen. Daarom hebben we
nu één tekst met de twee elementen.
|
|
La première
partie du projet a été reprise dans un texte adopté par le
Conseil des ministres du 20 juillet dernier. Elle concerne
une révision de la loi du 2 novembre 2010 relative à
la participation de l’État belge dans la SA « European
Financial Stability Facility » et à l’octroi de la
garantie de l’État aux instruments financiers émis par cette
société. Les modifications porteront sur quelques points.
Premièrement,
l’EFSF aura la possibilité d’intervenir, à titre
exceptionnel, sur le marché primaire de l’État membre en
difficulté, via un achat de titres. Or le texte actuel de la loi
ne prévoit de soutien financier que sous la forme de prêts ou
de lignes de crédit.
|
Het
eerste deel van het ontwerp is hernomen in een tekst die de
Ministerraad op 20 juli jongstleden heeft goedgekeurd. Het
betreft een bijsturing van de wet van 2 november 2010
betreffende de deelneming van de Belgische Staat in de ‘European
Financial Stability Facility’ en het verlenen van de
staatswaarborg aan de door deze vennootschap uitgegeven
financiële instrumenten.
Er
is ten eerste de mogelijkheid dat de EFSF bij wijze van
uitzondering optreedt op de primaire markt van de lidstaat in
moeilijkheid, door de aankoop van effecten. De vigerende wettekst
voorziet in een financiële steun, echter alleen in de vorm van
leningen of kredietlijnen.
|
|
Deuxièmement,
la contribution maximale des États dans les garanties est
augmentée. Du fait de la sortie de deux nouveaux garants,
l’Irlande et le Portugal, outre la Grèce, la clé de
contribution pour la Belgique passe de 3,4754% à 3,7234%. Il y a
donc une augmentation avec une nouvelle répartition sur un plus
petit groupe d’États européens. Le pourcentage de
sur-garantie passe de 120 à 165% afin d’assurer une capacité
de prêt effective de l’ « European Financial
Stability Facility » de 440 milliards d’euros. Des
nouveaux plafonds de garantie ont été fixés.
Le
plafond de garantie passe de 15 292 180 000 en
principal et intérêts à 27 031 990 000 d’euros
en principal, tenant compte de la sur-garantie de 165% et de la
sortie de l’Irlande et du Portugal, outre la Grèce, en tant
que garants. Ainsi, la garantie portera sur un montant notionnel
en principal, les intérêts étant toutefois couverts mais non
chiffrés au niveau des plafonds. Cependant, si l’on tient
également compte des intérêts, selon des projections basées
sur des taux forward à 1 an, on arrive à un plafond de
34,5 milliards d’euros. C’est ce plafond maximal qui est
renseigné dans le projet de loi.
Un
troisième point est le transfert des droits et obligations de
l’ « European Financial Stability Facility » à
l’ « European Stability Mechanism » à partir
du 1er juillet 2013.
|
Ten tweede
is er een verhoging van de maximumbijdrage van de Staten in de
waarborgen. Naast Griekenland zijn Ierland en Portugal
uitgetreden als waarborgverstrekkers. De bijdragesleutel voor
België werd verhoogd van 3,4754% tot 3,7234%. Er is dus een
verhoging met een nieuwe verdeling over een kleinere groep van
Europese landen. Het overwaarborgpercentage werd van 120% tot
165% verhoogd om een effectieve kredietcapaciteit van de
‘European Financial Stability Facility’ ten bedrage van 440
miljard euro te waarborgen. Er werden nieuwe waarborgmaxima
vastgelegd. Het te waarborgen maximum stijgt van 15 292 180 000
euro als hoofdsom en intrest tot 27 031 990 000
euro als hoofdsom, rekening houdend met de overwaarborg van 165%
en de uittreding van Ierland en Portugal, naast Griekenland, als
waarborgverstrekkers. De waarborg zal aldus betrekking hebben op
een notioneel bedrag als hoofdsom waarbij de intrest wel gedekt
zal zijn zonder bij het waarborgmaximum te zijn opgenomen. Wordt
evenwel ook rekening gehouden met de intrest, dan resulteert dat
in een waarborgmaximum van 34, 5 miljard euro, volgens
extrapolaties op basis van de forward-rentevoet op één jaar. In
het wetsontwerp gaat het om dat laatste waarborgmaximum.
Een derde
punt is een overdracht van de rechten en plichten van de
‘European Financial Stability Facility’ naar het ‘European
Stability Mechanism’ vanaf 1 juli 2013.
|
|
Sont en
outre venus s’ajouter à la Chambre des amendements visant à
exécuter les décisions du 20 juillet. Elles permettront de
transposer les derniers aménagements décidés au niveau
européen.
L’EFSF
disposera de nouveaux moyens d’action. Il pourra dorénavant
intervenir sur la base d’un programme établi à titre
préventif avec un État membre de la zone euro. Il pourra
également accorder des prêts aux États membres de la zone
euro, y compris à ceux ne bénéficiant pas d’un programme
direct visant à financer la recapitalisation de leurs
établissements financiers. L’EFSF pourra aussi intervenir sur
les marchés secondaires sur la base d’une analyse de la Banque
centrale européenne constatant l’existence d’une situation
exceptionnelle sur les marchés financiers et d’une décision
commune des États membres qui participent au mécanisme européen
de stabilité. Enfin, il pourra intervenir en fournissant des
garanties pour compte de l’État membre de la zone euro en
difficulté. Toutes ces dispositions permettent d’augmenter la
capacité réelle d’action de l’EFSF et d’assouplir ses
modalités d’intervention.
Nous serons,
à la suite du vote du Sénat, le deuxième État à exécuter
complètement ce dispositif. J’espère que l’ensemble des
États participants termineront ce processus au cours de
septembre. Une réunion Ecofin se tiendra en Pologne dans les
prochains jours. Le vote de ce jour permettra à la Belgique de
confirmer qu’elle est en ordre à la fois en ce qui concerne
l’exécution des décisions prises et la participation du
secteur privé.
Je reste
toutefois convaincu que ces décisions ne suffiront pas à terme
et que nous devrons adopter des mesures d’intégration plus
fortes au niveau européen, grâce à un renforcement de
l’intégration budgétaire et à une vraie capacité d’action
de l’Union ou de la zone euro lorsqu’un État ne respecte pas
les engagements qu’il a pris dans son programme de stabilité.
De nouveaux moyens d’action sont néanmoins nécessaires. On
peut par exemple penser à la création de véritables
euro-obligations. Il s’agit probablement d’une des solutions
à la condition que l’on progresse sur les deux aspects. On
peut se demander s’il faut commencer par l’œuf ou la poule.
En bout de course, une intégration budgétaire renforcée et de
nouveaux moyens d’action, comme les euro-obligations, seront
toutefois nécessaires.
Je
terminerai en remerciant les membres de cette assemblée d’avoir
accepté de reprendre les travaux avec quelques semaines d’avance
pour nous permettre d’exécuter correctement les décisions
prises au niveau européen.
|
In
de Kamer zijn er nog amendementen bijgekomen tot uitvoering van
de beslissingen van 20 juli. Ze maken de omzetting mogelijk
van de laatste aanpassingen die op Europees niveau zijn beslist.
De
EFSF zal nieuwe actiemiddelen krijgen. Ze zal voortaan optreden
op basis van een preventief programma dat met een lidstaat van de
eurozone is opgesteld. Ze kan ook geld lenen aan eurolanden, met
inbegrip van de landen die geen gebruik kunnen maken van het
rechtstreekse programma tot financiering van de herkapitalisering
van hun financiële instellingen. De EFSF zal ook kunnen optreden
op de secundaire markten, op basis van een analyse van de
Europese Centrale Bank waarin wordt vastgesteld dat er
uitzonderlijke situaties op de financiële markten bestaan en op
basis van het gemeenschappelijke besluit van de lidstaten die
deelnemen aan het Europees stabiliteitsmechanisme. Tot slot zal
ze waarborgen kunnen verstrekken voor rekening van de lidstaat
van de eurozone in moeilijkheden. Met die maatregelen verhogen de
actiemogelijkheden van de EFSF en wordt de wijze van optreden
versoepeld.
Na
de goedkeuring in de Senaat zal België het tweede land zijn dat
dit mechanisme volledig uitvoert. Ik hoop dat alle deelnemende
lidstaten deze procedure in de loop van september zullen hebben
beëindigd. De Raad Economische en Financiële Zaken zal
eerstdaags in Polen bijeenkomen. Na de stemming van vandaag kan
België bevestigen dat alles in orde is, zowel voor de uitvoering
van de genomen besluiten als voor de deelneming van de
privésector.
Ik
blijf er echter van overtuigd dat die beslissingen op termijn
ontoereikend zullen zijn en dat we op Europees niveau nog
sterkere integratiemaatregelen zullen moeten uitvaardigen, onder
meer een versterking van de budgettaire integratie en de
toekenning van een reële actiemogelijkheid aan de Unie of de
eurozone wanneer een lidstaat de in zijn stabiliteitsprogramma
aangegane verbintenissen niet nakomt. Er moeten echter nog
bijkomende actiemogelijkheden komen, bijvoorbeeld de oprichting
van echte euro-obligaties. Dat is misschien één van de
oplossingen, op voorwaarde dat voor de twee aspecten vooruitgang
wordt geboekt. Op het einde van de rit zullen een sterkere
budgettaire integratie en nieuwe actiemogelijkheden, bijvoorbeeld
euro-obligaties, noodzakelijk zijn.
Tot
slot dank ik de leden van deze assemblee omdat ze aanvaard hebben
enkele weken vroeger dan gebruikelijk het werk te hervatten om
ons de mogelijkheid te bieden de Europese besluiten correct uit
te voeren.
|
|
M. le
président. – Je donne d’abord la parole aux sénateurs
qui se sont inscrits pour la discussion du premier projet
(Doc. 5-1218).
|
De
voorzitter. – Ik geef eerst het woord aan de senatoren die
zich hebben ingeschreven voor de bespreking van het eerste
ontwerp (Stuk 5-1218).
|
|
Mme Lieve
Maes (N-VA). – Je limiterai mon exposé à notre point de
vue relatif au volet de la sûreté financière.
Le
texte actuel exclut les personnes physiques qui ne sont pas des
commerçants mais de simples consommateurs, de la compensation
conventionnelle par le biais de conventions de netting et
des techniques qui y sont liées après concours. Ces personnes
retombent donc dans le droit commun et on laisse entendre que
ceci est dans l’intérêt de monsieur Tout-le-monde.
Au
lieu de prévoir une exception, il aurait été préférable,
selon nous, de renforcer la compensation légale de manière
générale, comme c’est d’ailleurs le cas dans le droit
néerlandais.
Nous
avançons sept arguments en ce sens.
En
premier lieu, le simple citoyen a lui aussi intérêt à une
compensation après concours. Durant la crise financière de
2009, les clients ayant déposé leur épargne dans une banque
craignaient de perdre leur argent et de devoir continuer à
rembourser l’emprunt contracté auprès de cette même banque.
Ces personnes s’attendaient à juste titre à pouvoir
s’acquitter du solde de leur emprunt au moyen des avoirs
qu’elles possédaient encore dans ces banques. Chacune de ces
deux créances sert à garantir l’autre.
En
deuxième lieu, un taux plus élevé fait pression sur la
croissance économique. Le projet de loi prive les organismes
financiers de la possibilité de coupler contractuellement les
prêts et l’épargne sans qu’il existe ainsi un lien avec la
réalité économique du rapport entre les parties. Est-ce dans
l’intérêt du simple citoyen ? La réponse est, selon
nous, négative. Moins une banque reçoit de garanties, plus le
risque qu’elle ne puisse récupérer le montant dû en cas de
défaut de paiement est grand. Plus grand est le risque, plus
élevé est le taux d’intérêt, pour autant que le prêt n’ait
pas déjà été refusé. Des taux plus élevés constituent un
frein pour l’activité économique. L’un des objectifs de la
loi sur les sûretés financières était précisément de
stimuler la croissance économique. Exclure les personnes
physiques de la compensation par le biais de conventions de
netting après concours va à l’encontre de cet
objectif.
En
troisième lieu, la loi sur les sûretés financières vise à
promouvoir la stabilité financière. En excluant les personnes
physiques de la compensation par le biais de conventions de
netting après concours, on prive les banques d’une
garantie. Ceci améliore-t-il la stabilité financière ? Ce
n’est, selon nous, pas le cas car la stabilité financière
n’existe que lorsque chacun rembourse convenablement ses
dettes. Il est de la responsabilité du créancier et du débiteur
de limiter le risque de défaut de paiement. Constituer des
garanties est un moyen de le faire. En ce sens, le choix
d’empêcher, pour les personnes physiques, la conclusion de
conventions de netting après concours, ne correspond pas
au deuxième objectif de la loi sur les sûretés financières.
En
quatrième lieu, la législation prévoit actuellement exception
sur exception. Nous ne pensons pas qu’il s’agisse d’une
bonne manière de travailler. En excluant la compensation par le
biais de conventions de netting après concours pour les
personnes physiques, nous obtenons une législation boiteuse. Les
conventions de netting constituent une exception à la
règle générale selon laquelle aucune compensation ne peut
avoir lieu après concours. On y instaure aujourd’hui une
nouvelle exception pour les personnes physiques.
En
cinquième lieu, les banques négocient des compensations
conventionnelles à leur avantage, jamais dans celui du client.
Nous plaidons davantage pour une généralisation de la
compensation après concours parce que la possibilité de
compensation est toujours unilatéralement négociée par toutes
les grandes banques à leur profit. La possibilité de
compensation ne vaut pas lorsqu’une banque ne remplit pas ses
obligations. Les gens craignent donc à juste titre de devoir
continuer à rembourser leur emprunt et de perdre leur épargne.
En
sixième lieu, il y a la protection de dépôts jusqu’à
100 000 euros par personne, appliquée après compensation
légale ou conventionnelle. Pour déterminer le montant de la
compensation entrant en ligne de compte pour un remboursement
dans le cadre d’une protection de dépôts, toutes les créances
d’un même client auprès d’un même organisme de crédit
sont additionnées, après compensation légale ou
conventionnelle des dettes du client.
Il
n’est donc pas du tout logique que les conventions de netting
après concours dans le chef de personnes physiques ne puissent
avoir aucune incidence lorsque le Fonds spécial de protection
n’intervient qu’après compensation conventionnelle. Comme
les clients et les banques, l’État belge a lui aussi intérêt
à ce que la compensation puisse avoir lieu en cas de concours.
La fonction de sûreté de la compensation est ainsi renforcée.
Nous nous inspirons à ce sujet du droit néerlandais où la
règle générale est que la compensation légale a lieu si les
dettes et les créances réciproques sont apparues avant la
déclaration de faillite, la saisie ou, plus généralement, une
situation de concours.
En
septième lieu, il y a la discrimination dont sont victimes les
créanciers belges. Nous faisons ici référence au règlement
européen sur l’insolvabilité. Il existe, non seulement aux
Pays-Bas, mais aussi dans les droits allemand et britannique, une
extension légale de la possibilité de compensation après
concours.
Tout
comme en France, le droit belge prévoit une interdiction de
principe. Le règlement européen sur l’insolvabilité prévoit
que, lors d’une procédure d’insolvabilité en Belgique, y
compris lors d’un règlement collectif de dette, la
compensation peut également être réclamée après concours par
des créanciers néerlandais, allemands et britanniques. Les
créanciers belges ne le peuvent pas. Le présent projet de loi
instaure une nouvelle discrimination des créanciers belges.
Un
coup d’œil général sur la fonction de sûreté économique
de la compensation, calquée sur l’exemple néerlandais, nous
permet de penser qu’il eût été préférable de poser en
règle la compensation après concours. Le consommateur pourrait
ainsi emprunter à un taux moins élevé, ce qui stimulerait la
croissance économique et favoriserait la stabilité financière.
De plus, le consommateur serait mieux protégé contre les
négociations standardisées lors desquelles les banques ne
négocient la compensation qu’à leur avantage. Le risque que
l’État prend en protégeant les dépôts des simples
épargnants serait réduit et les créanciers belges seraient mis
sur un pied d’égalité avec leurs homologues néerlandais,
allemands et britanniques.
Pour
ces raisons, le groupe N-VA s’abstiendra lors du vote.
|
Mevrouw Lieve
Maes (N-VA). – Ik zal mijn uiteenzetting beperken tot onze
visie op het onderdeel financiële zekerheid.
In de
huidige tekst worden natuurlijke personen die geen handelaar,
maar gewoon consument zijn, uitgesloten van de conventionele
schuldvergelijking via nettingovereenkomsten en de technieken die
ermee samengaan na samenloop. Ze vallen dus terug op het
gemeenrecht en men doet uitschijnen dat dit in het belang is van
de gewone man.
In plaats
van te voorzien in een uitzondering zou men er onzes inziens
beter aan doen de wettelijke schuldvergelijking op algemene wijze
te versterken, zoals overigens het geval is in het Nederlandse
recht.
We hebben
hiervoor zeven argumenten.
Ten eerste
hebben ook gewone mensen belang bij schuldvergelijking na
samenloop. Tijdens de financiële crisis van 2009 vreesden
klanten met spaargeld bij een bank dat ze hun geld zouden
kwijtspelen, maar dat ze wel hun lening bij dezelfde bank zouden
moeten blijven aflossen. Die mensen verwachten terecht dat ze het
restbedrag van hun lening zouden mogen afbetalen met het
spaartegoed dat ze bij die banken nog hebben uitstaan. Beide
schuldvorderingen strekken als het ware tot elkaars zekerheid.
Ten tweede
drukt een hogere rente op de economische groei. Het wetsontwerp
ontneemt de financiële instellingen de mogelijkheid om leningen
en spaartegoeden contractueel aan elkaar te koppelen zonder dat
daarbij een verband bestaat met de economische realiteit van de
verhouding tussen de partijen. Is dat in het belang van de kleine
man? Onzes inziens niet. Hoe minder zekerheden een bank krijgt,
hoe groter het risico dat ze bij wanbetaling het ontleende bedrag
niet kan recupereren. Hoe hoger het risico, hoe hoger de
rentevoet, voor zover de lening al niet wordt geweigerd. Hogere
rentevoeten zijn een rem op de economische activiteit. Het was
precies een van de doelstellingen van de wet financiële
zekerheden om de economische groei te stimuleren. Natuurlijke
personen uitsluiten van de schuldvergelijking via
nettingovereenkomsten na samenloop gaat daartegenin.
Ten derde
beoogt de wet financiële zekerheden de bevordering van de
financiële stabiliteit. Door natuurlijke personen uit te sluiten
van de schuldvergelijking via nettingovereenkomsten na samenloop
ontneemt men een zekerheid bij de banken. Verbetert de financiële
stabiliteit hierdoor? Onzes inziens niet, want financiële
stabiliteit is er alleen wanneer iedereen zijn schulden netjes
terugbetaalt. Het is de verantwoordelijkheid van de schuldeiser
en de schuldenaar om het risico op wanbetaling te beperken. Het
stellen van zekerheden is er daar één van. In die zin
beantwoordt de keuze om de uitwerking van nettingovereenkomsten
na samenloop voor natuurlijke personen te verhinderen niet aan
het tweede doel van de wet financiële zekerheden.
Ten vierde
bevat de wetgeving nu uitzondering na uitzondering. Dat vinden we
geen goede werkwijze. Door schuldvergelijking via
nettingovereenkomsten na samenloop voor natuurlijke personen
krijgen we een gammele wetgeving. Nettingovereenkomsten vormen
een uitzondering op de algemene regel dat na samenloop geen
schuldvergelijking kan plaatsvinden. Hierop wordt nu een nieuwe
uitzondering gemaakt voor natuurlijke personen.
Ten vijfde
bedingen banken conventionele schuldvergelijking in hun voordeel,
nooit in het voordeel van de klant. Wij pleiten eerder voor een
veralgemening van de schuldvergelijking na samenloop omdat de
mogelijkheid tot compensatie door alle grootbanken altijd
eenzijdig in het voordeel van de bank wordt bedongen. De
mogelijkheid tot compensatie geldt niet wanneer een bank in
gebreke zou blijven. De mensen vrezen dus terecht dat ze hun
lening mogen blijven aflossen en hun spaargelden kunnen
kwijtspelen.
Ten zesde is
er de depositobescherming, toegepast na wettelijke of
conventionele schuldvergelijking. De depositobescherming tot
100 000 euro per persoon wordt toegepast na wettelijke of
conventionele vergelijking! Voor de vaststelling van het bedrag
van de schuldvorderingen die in aanmerking komen voor een
terugbetaling in het kader van de depositobescherming worden alle
schuldvorderingen van eenzelfde klant op dezelfde
kredietinstelling opgeteld, na wettelijke of conventionele
vergelijking van de schulden van die klant.
Het is dus
helemaal niet logisch dat nettingovereenkomsten na samenloop in
hoofde van natuurlijke personen geen uitwerking mogen hebben
wanneer het bijzondere beschermingsfonds pas tussenkomt na
conventionele schuldvergelijking. Niet alleen de klanten en de
banken, maar ook de Belgische Staat heeft er belang bij dat bij
samenloop schuldvergelijking kan plaatsvinden. Op die manier
wordt de zekerheidsfunctie van de schuldvergelijking versterkt.
Wij inspireren ons hierbij op het Nederlandse recht waarbij als
algemene regel geldt dat de wettelijke schuldvergelijking
plaatsvindt indien wederzijdse schulden en schuldvorderingen zijn
ontstaan vóór de faillietverklaring, het beslag, of meer
algemeen een toestand van samenloop.
Er is ten
zevende de discriminatie van binnenlandse schuldeisers ten
aanzien van buitenlandse schuldeisers. Wij verwijzen hierbij naar
de Europese Insolventieverordening. Niet alleen in Nederland,
maar ook in het Duitse en het Britse recht bestaat in de regel
een wettelijke verruiming van de mogelijkheid tot
schuldvergelijking na samenloop.
In het
Belgische recht bestaat, evenals in Frankrijk, een principieel
verbod. De Europese Insolventieverordening bepaalt dat bij een
insolventieprocedure in België, met inbegrip van een collectieve
schuldenregeling, de schuldvergelijking ook na samenloop kan
worden ingeroepen door Nederlandse, Duitse en Britse
schuldeisers. De Belgische schuldeisers kunnen dit niet. Dit
wetsvoorstel zorgt voor een nieuwe discriminatie van binnenlandse
schuldeisers.
Vanuit een
meer algemene kijk op de economische zekerheidsfunctie van de
schuldvergelijking naar Nederlands voorbeeld zou het dus beter
geweest zijn de schuldvergelijking na samenloop als regel te
stellen waardoor:
– de
consument wellicht goedkoper zou kunnen lenen, wat de economische
groei zou stimuleren en de financiële stabiliteit zou
bevorderen;
– de
consument beter zou worden beschermd tegen de standaardbedingen
waarbij de banken conventioneel de schuldvergelijking alleen in
hun voordeel bedingen;
– het
risico dat de Staat op zich neemt door de deposito’s van de
gewone spaarder te beschermen, zou worden verminderd;
– binnenlandse
schuldeisers op gelijke voet zouden worden geplaatst met
Nederlandse, Duitse en Britse schuldeisers.
Om deze
redenen zal de N-VA-fractie zich bij de stemming onthouden.
|
|
M. Ahmed
Laaouej (PS). – Sans tomber dans la grandiloquence, l’heure
est grave. Chacun voit bien que l’urgence commande que nous
agissions rapidement en envoyant un signal clair, un message de
solidarité et de responsabilité pour la Grèce mais aussi un
message clair aux marchés qui nous dictent chaque jour leur loi.
Je me
réjouis d’entendre le ministre des Finances déclarer qu’il
faudra aller au-delà. Nous le rejoignons pour rappeler nos
priorités :
Une taxe sur
les transactions financières ; nous l’avons dit à cette
tribune. Le Sénat s’est du reste prononcé favorablement. Une
telle taxe est un frein à la spéculation frénétique qui trop
souvent caractérise les marchés financiers.
Le recours
aux euro-obligations qui est une façon de faire face aux marchés
en solidarisant en amont les États souhaitant se financer.
La lutte
contre la concurrence fiscale et les paradis fiscaux. Nous payons
aujourd’hui un surcroît d’endettement public en raison des
politiques de dévaluation fiscale d’un certain nombre d’États
qui agissent sans concertation.
Une
politique économique qui mise sur la créativité, l’emploi,
le développement durable plutôt que sur l’austérité et la
précarisation des travailleurs.
Un gendarme
européen des marchés financiers, au-delà des premières
initiatives, qui s’inscrive davantage dans une coordination
plutôt que de se cantonner dans une autonomie de fonctionnement.
Je souhaite
profiter de cette occasion pour aborder un sujet tout à fait à
l’ordre du jour. On entend trop souvent des analystes obsédés
par les ratios de fonds propres. Rappelons qu’en 2008, le
problème fut d’abord un problème de liquidités des
établissements bancaires. Nous ne devrions pas l’oublier. Ce
problème de ratios de liquidité provenait de ce que les banques
opéraient de la spéculation pour compte propre plutôt que
d’exercer leur métier de base. Nous avons aujourd’hui
l’occasion de rappeler qu’il nous faut avancer au niveau
européen sur la nécessité de bien séparer les métiers
bancaires ; d’un côté la banque d’affaires, de l’autre
la banque de dépôt.
Enfin, on ne
peut passer sous silence l’attitude irresponsable de certains
États dans la gestion du dossier grec, attitude empreinte d’une
forme de moralisme au mieux, de cynisme au pire et consistant à
dire que si un pays est en difficulté, c’est, au fond, sa
faute et qu’il ne faut pas l’aider. On se rend compte
aujourd’hui que cette façon de faire est une politique à
courte de vue dont nous payons tous les conséquences.
|
De heer Ahmed
Laaouej (PS). – Ik wil niet hoogdravend zijn, maar we
kunnen stellen dat dit een belangrijk moment is. Iedereen beseft
dat de hoogdringendheid een snelle reactie vereist door een
duidelijk signaal te sturen, een boodschap van solidariteit en
verantwoordelijkheid voor Griekenland, maar ook een duidelijke
boodschap aan de markten die ons elke dag hun wet opleggen.
Het
verheugt me dat de minister van Financiën zegt dat we nog verder
moeten gaan. Wij treden hem bij. Ik herhaal onze prioriteiten:
Een
belasting op de financiële transacties. We hebben dat al gezegd
op dit spreekgestoelte. De Senaat heeft zich daarover overigens
positief uitgesproken. Zo een belasting is een rem op dolle
speculaties die de financiële markten al te vaak kenmerken.
De
invoering van euro-obligaties is een middel om de markten het
hoofd te bieden door samen te werken met de staten die
financiering zoeken.
De
strijd tegen de fiscale concurrentie en de fiscale paradijzen.
Vandaag betalen we extra overheidsschulden wegens het fiscale
devaluatiebeleid van sommige staten die handelen zonder overleg
te plegen.
Een
economisch beleid dat veeleer kiest voor creativiteit,
werkgelegenheid en duurzame ontwikkeling dan voor bezuinigingen
en het kwetsbaar maken van werknemers.
Een
Europese politie van de financiële markten, bovenop de eerste
initiatieven, die eerder gericht is op coördinatie dan zich te
verschansen in haar autonome werking.
Ik
maak van de gelegenheid gebruik om een actueel onderwerp aan te
raken. We horen al te vaak analisten die geobsedeerd zijn door de
solvabiliteitsratio’s. In 2008 was er vooral een probleem van
liquiditeiten van de bankinstellingen. Het probleem van de
solvabiliteitsratio’s kwam voort uit het feit dat de banken
speculeerden voor eigen rekening in plaats van hun eigenlijke
beroep uit te oefenen. Op Europees vlak moeten we opschieten boek
met de noodzakelijke duidelijke scheiding in de bankactiviteiten:
langs de ene kant de zakenbank, langs de andere kant de
depositobank.
Tot
slot kunnen we de onverantwoorde houding van sommige staten
inzake de aanpak van het Griekse probleem niet stilzwijgend laten
voorbijgaan. In het beste geval was die houding moraliserend, in
het slechtste geval was ze doortrokken van een soort cynisme. Ze
kwam neer op de stelling dat als een land zich in moeilijkheden
bevindt, het eigenlijk zijn eigen schuld is en het niet moet
worden geholpen. Vandaag beseffen we dat dit een kortzichtig
optreden is waarvan we later alle gevolgen dragen.
|
|
M. le
président. – Je donne maintenant la parole aux sénateurs
qui se sont inscrits pour la discussion du deuxième projet
(Doc. 5-1219).
|
De
voorzitter. – Ik geef nu het woord aan de senatoren die
zich hebben ingeschreven voor de bespreking van het tweede
ontwerp (Stuk 5-1219).
|
|
M. Piet
De Bruyn (N-VA). – Soyons clairs : le groupe N-VA
votera en faveur du présent projet de loi, non par facilité ni
en raison d’une confiance aveugle dans les règles du jeu
européennes. Mais il serait injustifiable de ne pas élargir la
European Financial Stability Facility, EFSF, ni, plus tard, le
European Stability Mechanism, ESM. La crise européenne n’est
pas une invention de pessimistes, mais une dure réalité.
L’élargissement
de la responsabilité et de la capacité d’action de la EFSF
est donc une étape nécessaire, mais cette seule décision ne
suffira pas à contenir la crise. La décision du 21 juillet
et sa mise en application sont tout au plus une bouée de
sauvetage, nécessaire pour garder la tête hors de l’eau mais
insuffisante pour survivre longtemps sur une mer très agitée,
surtout si plusieurs naufragés tentent de s’y accrocher.
Chaque
État membre a le devoir et la responsabilité de mener une
politique budgétaire stricte et contraignante, ce qui n’est
évidemment pas simple. Un suivi rigoureux des recommandations
européennes doit constituer la norme pour tous les États
membres. Nous estimons qu’un système de sanction peut se
révéler utile à cet effet. Nous considérons donc comme une
opportunité manquée le fait que l’élargissement de la EFSF
ne prévoie pas d’emblée un mécanisme de responsabilisation
des pays de la zone euro.
Tous
les États membres sont tenus au respect scrupuleux des
recommandations européennes. La Belgique ne fait pas exception.
Nous sommes donc très inquiets de constater que les partis
impliqués dans la négociation n’en aient pas encore tous pris
conscience. Il est indispensable d’atteindre l’équilibre
budgétaire pour 2015. Tenter d’y parvenir en levant de
nouveaux impôts ne correspond pas aux recommandations
européennes. Même notre collègue Bogaert, du CD&V, ne veut
pas en entendre parler, en tout cas pour le budget 2012. Je me
demande ce que les autres négociateurs pensent de cette
déclaration.
Je
voudrais évoquer une autre faiblesse européenne. Tout
gestionnaire de crise sait qu’une communication uniforme,
claire et convaincante est essentielle pour éviter l’escalade
vers une catastrophe incontrôlable. Hélas, l’Europe n’a que
peu ou pas respecté ces règles de base. La communication
consécutive à la décision du 21 juillet n’a été ni
claire ni convaincante ni uniforme. La remise en cause implicite
de l’existence de l’euro, le caractère improvisé des idées
et propositions lancées ça et là, l’exercice de musculation
de l’Allemagne sont autant d’exemples de ce qu’il ne faut
pas faire.
Il
ne faut pas seulement contrôler minutieusement les prestations
budgétaires individuelles des États membres, mais des accords
clairs doivent aussi être conclus en matière de communication.
Je
voudrais, enfin, évoquer, le volontarisme remarquable de la
Belgique quant à l’élargissement de la capacité d’action
de la EFSF. Si nous adoptons tout à l’heure ce projet de loi,
nous nous engagerons à raison de plus de 34 milliards d’euros
vis-à-vis de ce fonds d’aide européen. Ce montant représente
environ 10% de notre PIB. D’autres pays ont demandé des
garanties de la part des pays bénéficiaires. Nous ne l’avons
pas fait. Ces 34 milliards restent actuellement dans le Trésor,
mais quid en cas d’exigibilité de ces garanties, par exemple à
la suite d’une « faillite accompagnée » ?
Tout
navire a besoin d’un capitaine pour le diriger et d’un homme
à la barre. La zone euro risque de devenir un navire fou. Notre
devoir est de l’éviter. Nous voulons prendre nos
responsabilités à cet effet et voter en faveur des mesures
proposées, mais nous y associons un triple appel.
Tout
d’abord, la Belgique doit, notamment à l’instar du premier
ministre néerlandais Rutte, réclamer un mécanisme de sanction
concernant la mise en œuvre des recommandations européennes et
la réalisation des conditions nécessaires à la stabilité
européenne.
Ensuite,
un stress test des finances belges est indispensable, y compris
quant aux garanties engagées.
Enfin,
les problèmes financiers de l’Europe ne seront pas résolus
dans l’immédiat. La structure financière des compétences n’a
pas encore sa forme définitive. Si le parlement veut jouer un
rôle dans ce débat, une cellule de réflexion doit être mise
en place. Nous devons à nouveau jouer un rôle moteur à cet
égard.
Mon
groupe votera donc en faveur de ce projet, dans l’état
d’esprit que je viens d’exposer.
|
De heer Piet
De Bruyn (N-VA). – Laten we duidelijk zijn: de N-VA-fractie
zal het voorliggende wetsontwerp goedkeuren. We zullen dat niet
doen uit gemakzucht of omdat we een blind vertrouwen hebben in de
Europese spelregels. Het zou echter onverantwoord zijn de
European Financial Stability Facility, EFSF, en later ook het
European Stability Mechanism, ESM, niet uit te breiden. De crisis
in Europa is geen hersenspinsel van doemdenkers, maar een harde
realiteit.
De
uitbreiding van de verantwoordelijkheid en de slagkracht van de
EFSF is dan ook een noodzakelijke stap, maar mag ons niet uit het
oog doen verliezen dat de beslissing op zich niet voldoende zal
zijn om de crisis te bedwingen. De beslissing van 21 juli en
de tenuitvoerlegging is hooguit een reddingsboei. Ze is
noodzakelijk om met de kop boven water te blijven, maar
onvoldoende om lange tijd in extreem woelig water te overleven,
zeker als meerdere drenkelingen zich eraan willen vastklampen.
Dat mag dus niet de bedoeling zijn.
Het is de
plicht en verantwoordelijkheid van alle lidstaten om in eerste
instantie een strikt en stringent begrotingsbeleid te voeren. Het
is een understatement dat dit geen eenvoudige klus is. De
nauwgezette opvolging van de Europese aanbevelingen moet voor
alle lidstaten zonder uitzondering de norm worden. Wat ons
betreft kan een doeltreffend sanctioneringssysteem daar als stok
achter de deur mee voor zorgen. We zien het dan ook als een
gemiste kans dat de uitbreiding van de EFSF niet meteen voorziet
in een responsabiliseringsmechanisme voor de eurozonelanden.
Alle
lidstaten staan voor de dwingende opgave om de Europese
aanbevelingen strikt na te leven. Dat geldt zeker voor België.
Het verontrust ons dan ook in grote mate dat dit besef van
hoogdringendheid alvast nog niet tot alle onderhandelende
partijen is doorgedrongen. Het is noodzakelijk om tegen 2015 een
begrotingsevenwicht te bereiken. Daarvoor zoeken naar nieuwe
belastingen strookt niet met de Europese aanbevelingen. Zelfs
CD&V-collega Bogaert wil er niet van horen, alvast niet voor
de begroting van 2012. Ik ben zeer benieuwd wat de andere
onderhandelaars van die stoere verklaring vinden.
Ik wil nog
even wijzen op een andere zwakte van Europa. Elke crisismanager
weet dat eenduidig, duidelijk en overtuigend communiceren
essentieel is om te voorkomen dat een crisis escaleert tot een
onbedwingbare en oncontroleerbare catastrofe. Helaas hebben we
moeten vaststellen dat Europa zich weinig of niets van die
basisregels heeft aangetrokken. De communicatie na de beslissing
van 21 juli was niet duidelijk, was niet overtuigend en was
niet eenduidig. De impliciete erkenning dat het voortbestaan van
de euro besproken werd, de half afgewerkte voorstellen en ideeën
die her en der werden gelanceerd, het spierballengerol van
Duitsland, allemaal voorbeelden van hoe het niet moet.
Niet enkel
de individuele budgettaire prestaties van de lidstaten moeten
nauwgezet worden gecontroleerd, er moeten duidelijk ook
afdwingbare afspraken over de communicatie worden gemaakt.
Tot slot wil
ik nog even stilstaan bij het kenmerkende voluntarisme waarmee
België met de uitbreiding van de slagkracht van de EFSF heeft
ingestemd. Als wij straks het voorliggende wetsontwerp
goedkeuren, zullen wij ons via waarborgen en interventies voor
meer dan 34 miljard euro engageren ten opzichte van dit Europese
steunfonds. We moeten ons goed realiseren dat dit zowat 10% van
ons bbp is. Dat is een meer dan aanzienlijk bedrag. Andere landen
vroegen waarborgen van de ontvangende landen, wij hebben dat niet
gedaan. Uiteraard verdwijnt die 34 miljard euro vandaag niet
effectief uit de schatkist. Maar wat als we morgen of overmorgen
in een scenario komen waarbij – bijvoorbeeld na een ‘begeleid’
faillissement – een deel van deze waarborgen wel opeisbaar
wordt?
Elk schip
heeft nood aan een kapitein die de koers uitzet en aan een
stuurman die het roer stevig in handen houdt. De eurozone loopt
het risico een zwalpend schip te worden. Het is ook onze taak te
zorgen voor een kapitein en een stuurman die weten waarheen ze
moeten varen. We willen daarin onze verantwoordelijkheid nemen en
de voorgestelde maatregelen goedkeuren. We koppelen daar echter
een driedubbele oproep aan.
Ten eerste
moet België, samen met onder meer de Nederlandse premier Rutte,
mee de kar trekken van een sanctioneringsmechanisme voor de
implementatie van de Europese aanbevelingen en het behalen van de
Europese stabiliteitsvoorwaarden.
Ten tweede
is er nood aan een stresstest van de Belgische financiën, met
inbegrip van de waarborgen die we zullen aangaan.
Ten derde
zullen de financiële problemen van Europa morgen niet zijn
opgelost. De financiële bevoegdhedenstructuur heeft haar
definitieve vorm nog niet bereikt. Als het parlement een rol wil
spelen in het debat daarover, dan hebben we een parlementaire
denktank nodig om hierover te discussiëren en inzichten uit te
wisselen. Als een van de grondleggers van de EGKS en bij
uitbreiding van de Europese Unie moeten we daarin een
voortrekkersrol durven te spelen.
Met deze
oproep in het achterhoofd zal mijn fractie straks het ontwerp
goedkeuren.
|
|
M. Ahmed
Laaouej (PS). – Monsieur le président, comme l’a fait le
ministre, j’ai abordé les deux points de l’ordre du jour
dans mon intervention.
|
De heer Ahmed
Laaouej (PS). – Mijnheer de voorzitter, ik heb, net zoals
de minister, over beide agendapunten gesproken.
|
|
M. François
Bellot (MR). – Compte tenu de l’évolution des marchés
financiers et de l’instabilité dans laquelle les États sont
placés, les capacités du Fonds européen de stabilité
financière doivent être élargies.
Il est en
effet nécessaire d’adapter la garantie de l’État au nouveau
champ d’intervention du Fonds européen de stabilité
financière tel que décidé par le sommet extraordinaire des
dirigeants des 17 pays de la zone euro du 21 juillet
dernier.
Jusqu’à
présent, cette garantie était réservée aux seuls prêts
accordés directement aux États membres de la zone euro.
Les
dirigeants ont décidé de porter la capacité effective de prêt
du Fonds européen de stabilité financière à 440 milliards
d’euros. Un plafond a été défini pour chacun des pays ;
pour la Belgique, le plafond de la garantie apportée passe de 15
à 34,5 milliards d’euros.
Le Fonds
pourra aussi aider un État pour recapitaliser son secteur
bancaire en cas de nécessité. C’est le cas en ce moment pour
la Grèce.
Enfin, et
c’est une innovation majeure, le Fonds européen de stabilité
pourra intervenir sur le marché secondaire lorsque la Banque
centrale européenne indiquera que ce marché est défaillant.
L’accord
du 21 juillet renforce également l’information du
parlement sur les opérations menées par le Fonds.
Les
opérations du Fonds européen de stabilité financière,
notamment les prêts aux États en difficulté, sont sans effet
sur le niveau de déficit public. La dette publique sera
augmentée en fonction des emprunts contractés par le Fonds
européen de stabilité financière, proportionnellement à la
participation de la Belgique au Fonds. Cette opération est
strictement comptable et n’a aucune incidence sur la charge de
la dette.
Après la
France, la Belgique est le deuxième État à approuver les
mesures décidées par le sommet extraordinaire de la zone euro
du 21 juillet.
Voici
quelques jours, l’Allemagne a aussi entamé la procédure
d’adoption des décisions du sommet du 21 juillet. Des
interrogations et des incertitudes, voire une épée de Damoclès,
subsistaient encore récemment sur les marchés et parmi les
investisseurs quant à l’issue de la décision de la Cour
constitutionnelle allemande qui a validé le plan de soutien à
la Grèce.
De ce point
de vue, la Cour a apporté une réponse forte et puissante qui,
en quelque sorte, a donné le top de départ du processus de
ratification de l’accord du 21 juillet dans ce puissant et
important pays qu’est l’Allemagne.
Dans une
période difficile, l’engagement résolu des pays de la zone
euro doit être un signal fort pour l’ensemble des partenaires
et des investisseurs.
La poursuite
de la stratégie d’assainissement des finances publiques dans
tous les pays de la zone est fondamentale, de même que leur
détermination à atteindre des objectifs de réduction des
déficits.
La récession
que nous connaissons frappe moins lourdement la Belgique que
d’autres pays. La conjoncture économique est plus favorable
dans notre pays que dans la moyenne des pays européens. Elle a
toutefois été moins bonne au deuxième trimestre. La Belgique
n’étant pas une île, nous ressentons les effets de ce qui se
passe dans le monde. Nous observons que les investissements
industriels restent robustes et toujours en croissance bien
qu’ils soient plus lents qu’il y a quelques mois.
Dans des
circonstances économiques aussi particulières, dans une période
de crise sans équivalent depuis 1929, de tels résultats
attestent de la force économique de notre pays. Veillons à
préserver les bases de notre économie.
Nous devons
faire preuve de courage et de constance. À nos yeux, si un
certain nombre de mesures peuvent faire l’objet de débats,
l’important est l’évolution de la soutenabilité de nos
finances publiques.
L’idée
d’un « gouvernement économique de la zone euro » a
été avancée tout récemment pour la première fois, sous une
forme précise et praticable, sans exiger une laborieuse et
assurément impossible révision des traités.
Chacun des
États est concerné et doit prendre ses responsabilités. Ou
bien la Belgique bascule dans le camp des pays qui ne parviennent
pas être suffisamment compétitifs et à assainir leurs
finances, et la zone euro se brisera selon un axe Nord-Sud et
deviendra ingérable ; ou bien la Belgique continue à faire
les efforts nécessaires pour rétablir sa compétitivité,
assainir ses finances et rester accrochée au pays leader
européen en matière de croissance qu’est l’Allemagne.
Nous serons
donc contraints tout prochainement de prendre des décisions sans
doute difficiles, et ceux qui veulent l’ignorer n’agissent
pas en responsables.
Au-delà de
l’accord donné au programme d’aide à la Grèce et de
défense de l’euro, car les deux éléments sont liés, de
nombreuses forces internationales sont opposées au maintien de
la monnaie unique et souhaiteraient voir la Grèce sortir de la
zone euro.
L’importance
d’une intervention des États de la zone euro n’est plus à
démontrer.
La question
n’est pas tant de savoir si l’on croit ou non en la capacité
de la Grèce à rembourser ses dettes, mais plutôt d’éviter
un effet boule de neige qui toucherait tous les États, y compris
ceux dotés d’une économie forte.
Avant-hier,
le Président Obama a déclaré que l’impact de la situation de
la zone euro sur l’économie mondiale était important et que
la reprise passait par la restauration de la confiance dans
l’euro.
Cela
démontre combien l’interdépendance est grande et combien les
problèmes vécus par la Grèce percolent dans l’économie
européenne et mondiale.
Des avancées
significatives dans le domaine de la régulation et de la
supervision financière ont été enregistrées lors de la
Présidence belge de l’Union européenne durant le second
semestre 2010.
La mise en
place de trois autorités européennes et du Comité européen du
risque systémique est aujourd’hui une réalité.
Certes, la
crise financière a imposé d’accélérer la mise en place de
ces outils mais au début de la Présidence belge, peu
d’observateurs avertis imaginaient que le ministre
enregistrerait ces avancées.
Au sein de
la zone euro, les autorités européennes contrôlent plus
étroitement les évolutions budgétaires nationales en vue
d’assurer une cohérence en termes de gouvernance économique.
Une forme de
tutelle est assurée en vue d’harmoniser les compétitivités
des économies nationales. Au sein de la zone euro, les
disparités doivent s’amenuiser afin d’uniformiser les taux
de croissance et les déficits publics.
C’est
pourquoi des États tels que la Grèce doivent être mis sous un
contrôle plus permanent afin d’imposer la correction
indispensable des paramètres des gestions budgétaires.
Le ministre
a plaidé pour une harmonisation fiscale entre les États
membres. Il s’agit d’un corollaire à la volonté de
développer un espace économique cohérent, vaste et s’étendant
sur tous les pays de la zone euro.
Se pose
aussi la question du respect des équilibres budgétaires, voire
de l’inscription dans la Constitution de la règle d’or
relative à la limitation des déficits comme l’a fait
récemment l’Espagne. D’autres assemblées parlementaires en
discutent également pour l’instant.
La crise que
nous connaissons en Europe m’interpelle aussi sous d’autres
aspects. Ainsi, soyons très attentifs à l’utilisation par les
fonds asiatiques de la restructuration de dettes d’État ou des
garanties sollicitées.
Comment ne
pas être interpellé, par exemple, par le rachat par des fonds
souverains chinois du port du Pyrée qui est une véritable
vitrine de l’économie grecque ?
La réflexion
ne peut être purement académique mais doit être le fondement
même de la construction européenne.
Toute crise
amène ses tensions et il est inutile de rappeler celles que
traverse l’Union européenne des 27.
Il y a les
pays appartenant à la zone euro et les autres ; il y a ceux
qui souhaitent plus d’Europe et ceux qui en verrouillent
constamment l’évolution et l’approfondissement ; il y a
les partisans de l’intégration et ceux de la coopération
renforcée. Soyons attentifs à la vision que tout un chacun peut
avoir de ces États-Unis d’Europe et qui conditionne leurs
décisions.
La crise que
nous connaissons aujourd’hui démontre combien la gouvernance
économique et financière de l’Europe est imparfaite du fait
de la faiblesse des outils supranationaux.
Le phénomène
des crises et dettes souveraines que nous connaissons aujourd’hui
ne semblait voici quelque temps concerner que quelques États
émergents que nous observions avec une certaine condescendance.
À la veille
encore du déclenchement de la plus grave crise économique que
le monde ait traversée depuis les années 30, personne
n’imaginait que des États développés comme ceux de la zone
euro pouvaient être touchés.
Personne
n’imaginait qu’un État membre de l’Union européenne, a
fortiori de la zone euro, pourrait être frappé. Notre continent
traverse une crise d’une portée telle qu’elle déstabilise
tous nos États et qu’elle remet en cause jusqu’au fondement
de la construction européenne.
La crise
grecque fait office de révélateur des failles que nous avons
laissé se creuser depuis l’engagement de l’euro. Nous
pouvons encore les réduire en faisant preuve de responsabilité
concernant notre propre situation budgétaire.
Le
renforcement des prérogatives de la BCE dans le cadre de
l’action du Fonds européen de stabilité financière doit
conduire nos gouvernements à militer pour le développement d’un
contrôle mutuel renforcé des évolutions macroéconomiques des
États membres. Le récent pacte pour l’euro va dans ce sens,
tout comme la mise en œuvre du semestre européen. Nous devons
progresser sur la voie d’un vrai dialogue structuré entre
parlements nationaux dans un premier temps puis, dans un second
temps, entre les parlements nationaux et le Parlement européen.
Les plans
mis sur pied jusqu’à présent n’ont pas suffi à stabiliser
les marchés et ce, pour plusieurs raisons.
Tout
d’abord, la faiblesse de la reprise aux États-Unis a fini par
peser sur la croissance au sein de l’Europe alors que nous
avions connu un début d’année prometteur.
Ensuite, il
y a la lenteur des processus de décision, qui vaut tout autant
pour les États-Unis que pour l’Europe. Si la dette américaine
a été déclassée par Standard & Poor’s, c’est
notamment à cause de l’interminable controverse entre le
Président et le Congrès, aboutissant à un compromis a
minima sur la réduction de l’endettement.
L’Europe a
tout autant manqué de réactivité. En effet, alors que nous
attendions un feu vert du Parlement européen au mois de juin,
nous sommes encore dans l’incertitude à cause de désaccords
institutionnels qui ne semblent pas à la hauteur des enjeux. Si
nous voulons que les politiques ne soient pas à la remorque des
marchés, nous devons être capables de décider vite et d’avoir
une réelle crédibilité dans la mise en œuvre, car ce que
jugent les agences de notation et le marché, c’est aussi et
surtout la rapidité et la continuité dans le temps de l’action
politique.
Enfin,
admettons que la Grèce éprouve des difficultés pour mettre en
œuvre des réformes indispensables. Aujourd’hui, nous pouvons
légitimement nous s’interroger sur sa capacité de sortir la
tête de l’eau. Est-ce une fatalité ? Sans doute que
non ; il suffit de comparer les cas de la Grèce et de
l’Irlande. L’Irlande a été, à certains égards, dans une
situation plus grave que la Grèce. Pourtant, dès cette année,
elle sortira de la récession. La troïka, composée de la
Commission européenne, du Fonds monétaire international et de
la Banque centrale européenne, a aidé la Grèce définir les
mesures à prendre. Il appartient aux autorités grecques de
prendre désormais leurs responsabilités. Il s’agit non pas de
mettre un pays sous tutelle, mais de tirer les conséquences de
l’interdépendance qui existe aujourd’hui au sein de la zone
euro.
La Grèce ne
peut en effet espérer résoudre le problème de sa dette sans
l’appui de ses partenaires européens, mais la zone euro a
besoin des réformes en Grèce pour éviter que la crise grecque
ne dégénère en une crise systémique analogue à celle que
nous avons vécue fin 2008.
En réalité,
c’est seulement ensemble que nous avons une chance de résoudre
le problème de la dette souveraine en zone euro. Aucune
stratégie individuelle ne peut être gagnante.
C’est la
raison pour laquelle le groupe MR votera ces projets de loi
importants pour notre pays, pour la zone Euro et pour l’Europe.
|
De heer François
Bellot (MR). – De mogelijkheden van het Europees Fonds
worden uitgebreid, gelet op de evolutie van de financiële
markten en de instabiele situatie van de staten.
Het
is immers nodig de staatswaarborg aan te passen aan het nieuwe
interventiedomein van het Europees Financieel Stabiliteitsfonds
waarover op de buitengewone top van de leiders van de 17 landen
van de eurozone van 21 juli laatstleden werd beslist.
Tot
op heden was deze waarborg voorbehouden aan de rechtstreekse
leningen aan de lidstaten van de eurozone.
De
leiders hebben beslist de effectieve leencapaciteit van het
Europees Financieel Stabiliteitsfonds op te trekken tot 440
miljard euro. Er werd een maximumbedrag voor de waarborg bepaald
voor elk land. Voor België werd dat opgetrokken van 15 tot 34,5
miljard euro.
Het
Fonds zal ook een staat kunnen helpen om indien nodig zijn
banksector te herkapitaliseren. Dat is nu het geval voor
Griekenland.
Tot
slot, en dat is een belangrijke vernieuwing, zal het Europees
Financieel Stabiliteitsfonds kunnen tussenkomen op de secundaire
markt als de Europese Centrale Bank erop wijst dat die markt
verzwakt.
Het
akkoord van 21 juli versterkt eveneens de informatie aan het
parlement over de operaties die het Fonds voert.
De
operaties van het Europees Financieel Stabiliteitsfonds,
in
het bijzonder de leningen aan de staten in moeilijkheden, hebben
geen gevolgen op de hoogte van de overheidsschuld. De
overheidsschuld zal worden verhoogd naargelang de leningen die
het Europees Financieel Stabiliteitsfonds toestaat, evenredig met
de deelname van België aan het Fonds. Die operatie is zuiver
boekhoudkundig en heeft geen enkele invloed op de schuldenlast.
Na
Frankrijk is België de tweede staat die de maatregelen goedkeurt
waarover op de buitengewone top van 21 juli is beslist.
Enkele
dagen geleden heeft ook Duitsland de procedure voor de
goedkeuring van de beslissingen van de top van 21 juli
opgestart. Kort geleden heerste nog onzekerheid op de markten en
bij de investeerders over de afloop van de uitspraak van het
Duitse Grondwettelijk Hof, dat het steunplan voor Griekenland
heeft goedgekeurd.
Op
dat punt heeft het Hof een krachtig antwoord gegeven dat in
zekere zin het startsein is geweest voor het ratificatieproces
van het akkoord van 21 juli in het machtige en belangrijke
Duitsland.
In
een moeilijke periode moet het vastberaden engagement van de
landen van de eurozone een krachtig signaal zijn voor alle
partners en investeerders.
Het
is van fundamenteel belang dat de strategie voor de gezondmaking
van de openbare financiën in alle landen van de zone wordt
voortgezet en dat die landen vastberaden zijn in het bereiken van
de doelstellingen inzake de vermindering van de tekorten.
De
huidige recessie treft België minder sterk dan de andere landen.
De economische conjunctuur in ons land is gunstiger dan het
gemiddelde van de Europese landen. Ze was evenwel minder goed in
het tweede trimester. Aangezien België geen eiland is,
ondervindt het de gevolgen van de gebeurtenissen in de wereld. De
industriële investeringen blijven stevig groeien, maar de groei
is trager dan enkele maanden geleden.
In
dergelijke uitzonderlijke economische omstandigheden, in een
crisisperiode zoals we die niet hebben gekend sinds 1929,
bewijzen dergelijke resultaten de economische kracht van ons
land. We moeten ervoor zorgen dat we de fundamenten van onze
economie behouden.
We
moeten blijk geven van moed en volharding. Over sommige
maatregelen kan worden gedebatteerd, maar volgens ons is het
voornaamste de evolutie van de houdbaarheid van onze openbare
financiën.
Het
idee van een ‘economische regering van de eurozone’ werd
onlangs voor de eerste keer voorgesteld, onder een precieze en
uitvoerbare vorm, zonder een moeizame en ongetwijfeld onmogelijke
herziening van de verdragen te eisen.
Elke
staat is betrokken en moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Ofwel
belandt België bij de landen die niet competitief genoeg zijn en
hun financiën niet kunnen saneren, en zal de eurozone worden
opgesplitst in een noordelijk en een zuidelijk deel en zal ze
niet meer beheersbaar zijn, ofwel blijft België de nodige
inspanningen leveren om zijn competitiviteit te herstellen, zijn
financiën gezond te maken en aan te sluiten bij de Europese
leider op het vlak van groei, namelijk Duitsland.
We
zullen dus zeer binnenkort wellicht moeilijke beslissingen moeten
nemen, en wie dat ontkent, gedraagt zich niet verantwoord.
Afgezien
van het akkoord over het hulpprogramma voor Griekenland en de
verdediging van de euro – beide elementen zijn met elkaar
verbonden – zijn talrijke internationale krachten tegen het
behoud van de eenheidsmunt gekant en willen ze dat Griekenland
uit de eurozone treedt.
Het
belang van een interventie van de staten van de eurozone moet
niet meer worden aangetoond.
De
kwestie is niet zozeer of men al dan niet gelooft of Griekenland
in staat is zijn schulden terug te betalen. Het komt erop aan een
sneeuwbaleffect, dat alle staten zou treffen, ook die met een
sterke economie, te vermijden.
Eergisteren
verklaarde president Obama dat de impact van de situatie van de
eurozone op de wereldeconomie belangrijk is en dat het herstel
begint bij het herstel van het vertrouwen in de euro.
Dat
toont aan hoe groot de onderlinge afhankelijkheid is en hoe sterk
de problemen in Griekenland doorsijpelen in de Europese en de
wereldeconomie.
Er
is een belangrijke vooruitgang geboekt op het vlak van de
regulering en het financiële toezicht onder het Belgische
voorzitterschap van de Europese Unie tijdens het tweede semester
van 2010.
Vandaag
is de installering van drie Europese autoriteiten en het Europees
Comité voor systeemrisico’s een feit.
De
financiële crisis was wel een reden om die instrumenten versneld
in te voeren, maar bij de aanvang van het Belgische
voorzitterschap waren er niet veel ervaren waarnemers die
voorspelden dat de minister die vooruitgang zou boeken.
In
de eurozone controleren de Europese autoriteiten de nationale
budgettaire evoluties strikter om een coherent economisch beleid
te verzekeren.
Een
vorm van voogdij wordt verzekerd om de competitiviteit van de
nationale economieën op elkaar af te stemmen. In de eurozone
moeten de ongelijkheden kleiner worden om de groeivoeten en de
overheidsschulden op gelijke hoogte te brengen.
Daarom
moeten staten als Griekenland onder een meer permanente controle
worden geplaatst zodat hun een noodzakelijke correctie van de
parameters van het budgettaire beleid kan worden opgelegd.
De
minister pleitte voor een fiscale harmonisering tussen de
lidstaten. Dat vloeit voort uit de wens om een ruime, coherente
economische ruimte tot stand te brengen, die zich uitstrekt over
alle landen van de eurozone.
Een
andere kwestie is het respect voor de begrotingsevenwichten, en
zelfs de inschrijving in de Grondwet van de gouden regel voor het
schuldenplafond, zoals Spanje onlangs heeft gedaan. Ook in andere
parlementaire assemblees wordt daarover op dit ogenblik gepraat.
De
crisis in Europa baart me ook zorgen op andere punten. Zo moeten
we zeer waakzaam zijn voor het gebruik dat de Aziatische fondsen
maken van de herstructurering van de staatsschulden of voor de
gevraagde garanties.
Hoe
kan bijvoorbeeld de aankoop van de haven van Piraeus, die een
echt uithangbord is voor de Griekse economie, door Chinese
staatsfondsen ons onberoerd laten?
Reflectie
mag niet louter academisch zijn, maar moet de basis vormen voor
de Europese constructie.
Elke
crisis leidt tot spanningen. Het heeft geen zin de spanningen
binnen de Europese Unie van de 27 op te sommen.
Er
zijn landen die tot de eurozone behoren en de andere landen; er
zijn er die meer Europa willen terwijl er andere zijn, die de
evolutie en de verdieping voortdurend blokkeren; er zijn
voorstanders van integratie en voorstanders van een versterkte
samenwerking. Laten we aandacht hebben voor de mogelijke visie
van eenieder over die verenigde staten van Europa en de invloed
daarvan op hun beslissingen.
De
huidige crisis toont duidelijk de onvolkomenheid van het
economische en financiële beleid van Europa aan door de zwakte
van de supranationale instrumenten.
Het
verschijnsel van de huidige crisissen en overheidsschulden leek
een tijdje geleden slechts enkele opkomende staten te treffen,
die we enigszins vanuit de hoogte bekeken.
Zelfs
aan de vooravond van het losbarsten van de ergste economische
crisis sinds de jaren dertig, kon niemand zich inbeelden dat
ontwikkelde staten zoals die uit de eurozone konden worden
getroffen. Niemand kon zich inbeelden dat een lidstaat van de
Europese Unie, a fortiori van de eurozone, kon worden geraakt.
Ons continent ondergaat een crisis van zulke omvang dat ze al
onze staten destabiliseert en dat ze de Europese constructie tot
op haar grondbeginselen op losse schroeven stelt.
De
Griekse crisis legt de problemen bloot die we sinds de ingang van
de euro hebben laten toenemen. We kunnen die problemen nog
verkleinen door blijk te geven van verantwoordelijkheid aangaande
onze eigen budgettaire situatie.
De
versterking van de voorrechten van de ECB in het kader van de
werking van het Europees Financieel Stabiliteitsfonds moet onze
regeringen ertoe aanzetten te ijveren voor de ontwikkeling van
een sterkere wederzijdse controle van de macro-economische
evoluties van de lidstaten. Het recente pact voor de euro gaat in
die richting, net zoals de inwerkingtreding van het Europese
semester. We moeten eerst een echte gestructureerde dialoog
tussen de nationale parlementen bevorderen en daarna tussen de
nationale parlementen en het Europese parlement.
De
plannen die tot op vandaag zijn opgezet volstonden niet om de
markten te stabiliseren. Dat heeft verschillende redenen.
Eerst
en vooral heeft het zwakke herstel van de Verenigde Staten een
invloed gehad op de Europese groei, hoewel het begin van het jaar
veelbelovend was.
Een
andere reden is de traagheid van de beslissingsprocessen, zowel
in de Verenigde Staten als in Europa. De Amerikaanse schuld werd
door Standard & Poor’s in een lagere categorie
geplaatst wegens de eeuwige controverse tussen de president en
het Congres, die tot een compromis a minima over de
vermindering van de schulden heeft geleid.
Europa
reageerde ook te traag. Terwijl we in juni al groen licht
verwachtten van het Europees Parlement, is er nu nog altijd
onzekerheid door de institutionele meningsverschillen die niet in
verhouding lijken te staan tot wat op het spel staat. Als we
willen dat het beleid de markten niet achternaholt, moeten we in
staat zijn snel te beslissen en die beslissingen op een
geloofwaardige manier uitvoeren, want de noteringsagentschappen
en de markt beoordelen ook en vooral de snelheid en de
continuïteit van de politieke beslissingen.
Tot
slot moeten we toegeven dat Griekenland moeilijkheden ondervindt
om de noodzakelijke hervormingen uit te voeren. Vandaag kunnen we
de rechtmatige vraag stellen of Griekenland in staat is om het
hoofd boven water te houden. We kunnen Griekenland met Ierland
vergelijken. Ierland bevond zich in sommige opzichten in een nog
ergere situatie dan Griekenland, maar is sinds dit jaar de
recessie te boven gekomen. De trojka, bestaande uit de Europese
Commissie, het Internationaal Monetair Fonds en de Europese
Centrale Bank, heeft Griekenland geholpen om de noodzakelijke
maatregelen te bepalen. Het is nu aan de Griekse autoriteiten om
hun verantwoordelijkheid op te nemen. Het is niet de bedoeling
een land onder voogdij te plaatsen, maar de gevolgen te trekken
uit de huidige onderlinge afhankelijkheid binnen de eurozone.
Griekenland
kan immers niet hopen dat het zijn schuldprobleem zal kunnen
oplossen zonder de steun van zijn Europese partners, maar de
eurozone heeft nood aan hervormingen in Griekenland om te
vermijden dat de Griekse crisis ontaardt in een systeemcrisis
zoals die van eind 2008.
Enkel
samen maken we kans om het probleem van de soevereine schuld in
de eurozone op te lossen. Geen enkele individuele strategie kan
slagen.
Daarom
zal de MR-fractie deze wetsontwerpen, die belangrijk zijn voor
ons land, voor de eurozone en voor Europa, goedkeuren.
|
|
M. Peter
Van Rompuy (CD&V). – Le projet de loi qui est soumis à
notre vote devrait sauver la zone euro. Celle-ci est
indubitablement l’une des pierres angulaires de notre
prospérité. Le premier problème auquel il faut s’attaquer
est bien entendu celui de la dette grecque. Nous devons
rechercher les causes du drame que vit aujourd’hui la Grèce.
Durant des années, ce pays a vécu au-dessus de ses moyens et a
fourni de faux chiffres aux institutions européennes. Il existe
toutefois encore un troisième facteur qui est souvent perdu de
vue : les marchés financiers et certains dirigeants
politiques européens font aujourd’hui preuve de moins de
patience à l’égard d’un État membre qu’auparavant. Nous,
les Belges, nous ne pouvons certainement pas oublier qu’en
1991, nous avions encore une dette de 130% et qu’il nous a
fallu quinze ans pour la réduire de 45%. Les Grecs n’ont pas
bénéficié de tout ce temps. En 1981, notre déficit budgétaire
était de 16% et nous y avons survécu.
On
demande aujourd’hui aux Grecs un effort de 5% par an. Les
chiffres désastreux actuels ne doivent donc pas nous étonner.
De cette manière, on enclenche une spirale négative qui, nous
l’espérons, pourra encore être stoppée. En tant que
responsables politiques, nous devons nous demander pourquoi nous
n’avons aucune patience avec les autres États membres et
pourquoi les marchés financiers n’en ont pas davantage. Je
pense aux formes de short et de high frequency trading
qu’on doit peu à peu juguler. Nous devons aussi nous départir
de l’idée selon laquelle on ne peut avancer en politique qu’en
tranchant le nœud gordien à des moments capitaux alors que
l’approche step by step suivie par l’Union européenne
pourrait être la meilleure manière.
N’oublions
pas davantage que l’Italie a aujourd’hui un équilibre
primaire. Sans la pression sur les intérêts, ce pays n’aurait
aujourd’hui aucun problème grave.
Les
États membres de l’Union européenne possèdent une dette
moyenne consolidée de 88%. Ce pourcentage est plus élevé pour
les États-Unis, le Royaume-Uni et surtout le Japon mais ils ne
subissent pourtant pas la même pression. Le Pr De Grauwe a déjà
mis cette réalité en évidence, ce qui lui vaut une
reconnaissance internationale de plus en plus grande :
cela s’explique par le fait que la monnaie de ces pays est
soutenue par leur banque centrale. Au sein de l’Union
européenne, du fait de la complexité, ce n’est pas ou c’est
beaucoup moins le cas. La BCE tente d’y faire quelque chose.
C’est pourquoi je suis convaincu que nous nous dirigeons
irrémédiablement vers une consolidation à long terme de la
dette publique à l’échelle européenne, grâce aux systèmes
du FESF ou du MES ou, peut-être à long terme, des
euro-obligations. Selon moi, ces dernières ne peuvent toutefois
voir le jour qu’au terme d’une longue phase d’harmonisation
budgétaire et fiscale et qu’avec un contrôle plus strict des
États membres par les institutions européennes.
Malheureusement,
le court terme est entre-temps devenu plus important que le long
terme. La BCE et le FESF dont nous allons approuver le
renforcement, devront éteindre le feu.
Il
s’agit finalement de ce que les États membres font eux-mêmes.
L’Italie fait aujourd’hui face aux problèmes parce que
Berlusconi a retiré un élément important du plan d’économies.
Il n’aurait pas dû le faire. Il a ainsi fait chanceler la
crédibilité de l’Italie. Celle-ci ne peut d’ailleurs être
sauvée que par elle-même.
Cela
vaut aussi pour notre pays. Le spread belgo-allemand a
atteint des records. Nous nous trouvons davantage dans le camp
des pays PIIGS que dans l’eurokern. Malheureusement.
Nous devons nous occuper d’urgence de trois choses. Primo, nous
avons absolument besoin d’un nouveau gouvernement fédéral.
Nous devons dissiper tout doute quant à une scission possible de
la dette publique. Je pense à ce sujet aux déclarations
relatives à l’article 35 de la Constitution. Secundo,
nous avons besoin d’un budget crédible pour 2012. Ceci
requiert un énorme effort. Nous avons également fait cet effort
au début des années 1990 mais ce fut surtout grâce à des taux
d’intérêt favorables, ce qui n’est plus le cas aujourd’hui.
Tertio, et c’est peut-être le point le plus oublié, nous
devons œuvrer à des mesures en faveur d’une croissance
économique future. Je pense en premier lieu à l’application
des recommandations européennes. Pour celui que cela passionne
mais qui se mure dans le silence lorsqu’il s’agit du contenu
concret, je répéterai une fois encore les mesures à prendre :
modération salariale, liaison des pensions légales à
l’espérance de vie et participation des entités fédérées à
l’assainissement du budget. Aujourd’hui, les marchés ne
regardent que les mesures concrètes, pas les promesses. Il est
donc temps de passer aux actes politiques.
|
De heer Peter
Van Rompuy (CD&V). – Het wetsontwerp dat ter stemming
ligt, zou de eurozone moeten redden. De eurozone is ongetwijfeld
één van de hoekstenen van onze welvaart. Het eerste probleem
dat moet worden aangepakt, is uiteraard het Griekse
schuldenprobleem. We moeten zoeken naar de oorzaken van het drama
dat Griekenland vandaag beleeft. Griekenland heeft jarenlang
boven zijn stand geleefd en valse cijfers gerapporteerd aan de
Europese instellingen. Er is echter nog een derde factor die vaak
uit het oog wordt verloren, namelijk dat de financiële markten
en een aantal Europese politieke leiders nu minder geduld hebben
met een lidstaat dan vroeger. Wij, Belgen, mogen zeker niet
vergeten dat we in 1991 zelf nog een schuld van 130% hadden en
dat we er 15 jaar over gedaan hebben om daar 45% af te krijgen.
De Grieken krijgen die tijd echter niet. In 1981 bedroeg ons
begrotingstekort maar liefst 16% en toch hebben wij dat
overleefd.
Er wordt de
Grieken nu een inspanning gevraagd van 5% per jaar. De huidige
rampzalige cijfers mogen ons dus niet verbazen. Op die manier zet
men een negatieve spiraal in gang, die hopelijk nog te stoppen
is. Als politici moeten we de vraag stellen waarom wij geen
geduld hebben met andere lidstaten en waarom ook de financiële
markten dat geduld niet hebben. Ik denk aan vormen van short
en high frequency trading, waar stilaan paal en perk
aan moet worden gesteld. We moeten ook afstappen van het idee dat
men in de politiek alleen maar vooruit kan door op monumentale
momenten grote knopen door te hakken, terwijl de step by step
approach die de EU groot heeft gemaakt wel eens de beste
manier zou kunnen zijn.
Laten we
evenmin vergeten dat Italië vandaag een primair evenwicht heeft.
Zonder de druk op de intresten had Italië vandaag geen acuut
probleem.
De
EU-lidstaten hebben een gemiddelde geconsolideerde schuld van
88%. De Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en zeker Japan
zitten daar boven, maar toch ondervinden ze niet dezelfde druk.
Professor De Grauwe heeft het al in de verf gezet en krijgt
hiervoor meer en meer internationale erkenning: de reden is dat
de munt van die landen wordt gesteund door hun centrale bank. In
de Europese Unie is dat door de complexiteit niet of in veel
mindere mate het geval. De ECB probeert daar iets aan te doen.
Daarom ben ik ervan overtuigd dat we op lange termijn
onvermijdelijk op weg zijn naar een consolidatie van
overheidsschuld op Europees vlak, via systemen van de EFSF of het
ESM of op lange termijn misschien door eurobonds. Die kunnen er
volgens mij echter pas komen na een lange fase van budgettaire en
fiscale harmonisatie en met een strengere controle van de
Europese instellingen op de lidstaten.
Jammer
genoeg is intussen de korte termijn belangrijker geworden dan de
lange termijn. De ECB en de versterkte EFSF waarvoor we vandaag
onze goedkeuring zullen geven, zullen de brand moeten blussen.
Eigenlijk
gaat het om wat de lidstaten zelf doen. Italië zit vandaag in de
problemen omdat Berlusconi een belangrijk element uit het
besparingsplan heeft gehaald. Dat had hij niet mogen doen. Hij
heeft daarmee de geloofwaardigheid van Italië aan het wankelen
gebracht. Italië kan trouwens alleen maar door Italië zelf
worden gered.
Dat geldt
ook voor ons land. De Belgisch-Duitse spread heeft recordhoogtes
bereikt. We zitten eerder in het kamp van de PIIGS-landen dan in
de eurokern. Jammer genoeg. Van drie belangrijke zaken moeten we
dan ook dringend werk maken. Ten eerste is er absoluut nood aan
een nieuwe federale regering. We moeten elke twijfel wegnemen
over een mogelijke splitsing van de overheidsschuld en daarbij
denk ik dan aan de uitspraken over artikel 35 van de
Grondwet. Ten tweede hebben we nood aan een geloofwaardige
begroting voor 2012. Dat vergt een enorme inspanning. Die
inspanning hebben we begin jaren 90 ook gedaan, maar toen kon dat
voor een groot deel dankzij de meevallende rente. Die hebben we
vandaag niet meer. Ten derde – misschien wel het meest vergeten
punt – moeten we werken aan maatregelen voor een toekomstige
economische groei. Ik denk dan in de eerste plaats aan het
uitvoeren van de Europese aanbevelingen. Voor wie ermee dweept,
maar zich in stilzwijgen hult wanneer het over de concrete inhoud
gaat, zal ik ze nog eens herhalen: loonmatiging, koppeling van de
wettelijke pensioenen aan de levensverwachting en een deelname
van de deelstaten aan de sanering van de begroting. Vandaag
kijken de markten alleen naar concrete maatregelen, niet naar
beloftes. Het is dus tijd voor politieke daden.
|
|
M. Bart
Laeremans (VB). – Que veut dire exactement M. Van
Rompuy lorsqu’il affirme, en faisant référence à
l’article 35 de la Constitution, que nous devons lever le
moindre doute au sujet de la scission de la dette publique ?
|
De heer Bart
Laeremans (VB). – Ik wil van de heer Van Rompuy
graag een kleine verduidelijking. Hij zegt dat we elke twijfel
over het splitsen van de staatsschuld moeten wegnemen en daarvoor
verwijst hij naar artikel 35 van de Grondwet. Wat bedoelt
hij precies?
|
|
M. Peter
Van Rompuy (CD&V). – J’ai dit que nous devions lever
le moindre doute au sujet de la scission de la dette publique. En
faisant constamment référence à l’article 35 de la
Constitution, on fait planer un doute.
|
De heer Peter
Van Rompuy (CD&V). – Ik heb gezegd dat we elke twijfel
over de splitsing van de staatschuld moeten wegnemen. Door steeds
te verwijzen naar artikel 35 van de Grondwet creëert men
twijfel.
|
|
M. Bart
Laeremans (VB). – La dette publique doit donc, en tout état
de cause, rester fédérale et indivisible. C’est bien cela ?
|
De heer Bart
Laeremans (VB). – Dus moet de staatsschuld in elk geval één
en ondeelbaar federaal blijven. Begrijp ik dat goed?
|
|
M. Peter
Van Rompuy (CD&V). – En effet.
|
De heer Peter
Van Rompuy (CD&V). – Inderdaad.
|
|
M. Bart
Laeremans (VB). – Je voulais en être sûr. J’ai pensé
un instant entendre un plaidoyer en faveur de la scission de la
dette publique et cela m’étonnait. La référence à
l’article 35 de la Constitution est en tout cas
intéressante. Peut-être devrons-nous quand même finalement
nous pencher sur cet article, bien que je craigne que cela
s’accompagne d’un bétonnage de la dette publique, et c’est
regrettable.
|
De heer Bart
Laeremans (VB). – Dat wou ik maar zeker weten. Ik dacht
even een pleidooi te horen voor de splitsing van de staatsschuld
en dat verwonderde me. De verwijzing naar artikel 35 van de
Grondwet is in elk geval interessant. Misschien moet men toch
eindelijk eens werk maken van dat artikel, al vrees ik dat het
gepaard zal gaan met een betonnering van de staatsschuld en dat
is jammer.
|
|
M. Bert
Anciaux (sp.a). – Je ne suis pas un spécialiste de la
matière. J’écoute les experts ; je me range en grande
partie aux considérations de M. Van Rompuy. Personnellement
j’ai des doutes sur l’approche européenne. Mon groupe et
moi-même sommes évidemment partisans d’une défense forte de
l’euro. Je me demande, peut-être par ignorance, si ce que fait
l’Europe est bien suffisant. Quelle est la responsabilité
individuelle de chacun des États membres ? Il va de soi que
chaque État doit mener sur son territoire une politique
financière et budgétaire correcte mais les normes de politique
budgétaire ont été profondément modifiées ces dernières
années.
Une
autre question se pose sur la responsabilité des banques. La
crise bancaire nous a placés, voici quelques années, dans une
situation nouvelle à cet égard. La responsabilité des grandes
institutions financières reste une sujet prioritaire qui nous
préoccupe encore, mon groupe et moi-même. Nous nous posons
aussi des questions sur la Banque centrale européenne. On a déjà
fait référence au rôle important de la Banque centrale
européenne. Joue-t-elle pleinement son rôle ? Hier encore
j’ai lu des critiques sur la Banque centrale européenne sous
la plume d’un prix Nobel d’économie, selon qui la Banque
centrale n’agit pas suffisamment pour défendre l’euro.
Si
nous faisons une comparaison entre des pays de la zone euro et
d’autres, nous voyons par exemple que l’Espagne est
continuellement attaquée alors que sa situation financière et
budgétaire est meilleure que celle de la Grande-Bretagne, contre
laquelle personne ne spécule. Cela vaut pour l’ensemble de la
zone euro : l’endettement des États-Unis et de la
Grande-Bretagne est bien plus prononcé que celui de celui de la
zone euro, mais ces deux pays disposent de bien plus
d’instruments pour défendre leur monnaie. La zone euro a, à
juste titre, choisi d’avoir une monnaie commune mais de ce fait
on a aussi cédé aux chefs de gouvernements de l’Union
européenne et aux dirigeants de la Banque centrale européenne
un certain nombre d’instruments permettant de défendre cet
euro communautaire. L’Europe fait-elle un plein usage de ces
instruments ? Je pense à la consolidation de la dette
publique de la zone euro et à l’émission d’euro-obligations.
C’était
quelques considérations. Nous allons évidemment approuver cette
proposition. Je persiste toutefois à me demander si les efforts
sont suffisants. Hier j’ai entendu de très nombreuses
critiques sur l’indécision des chefs d’État et de
gouvernement européens qui se réunissent bientôt à nouveau
pour discuter de la situation financière. Les décisions du
dernier Sommet européen ne seraient pas encore totalement
exécutées. Est-ce vrai ? Si oui, cela signifie que nous
courons après les faits et que nous ne sommes pas assez
combattifs dans la défense de l’euro et de tout ce qui y est
lié. La force de l’euro est liée au pouvoir d’achat des
gens et à la stabilité d’un pays.
C’est
pourquoi, notre pays doit oser exiger une intervention plus
énergique de l’Union européenne pour défendre l’euro et
l’Union doit au moins exécuter ses propres décisions.
Pour
conclure, je suis d’accord : il faut que nous aussi dans
notre pays nous assumions nos responsabilités sur la situation
financière. C’est enfoncer une porte ouverte mais je rappelle
que le budget 2012 et les budgets ultérieurs seront à cet égard
d’une importance cruciale. Je ne suis toutefois pas totalement
convaincu que tous les plaidoyers en faveur d’une politique
budgétaire très rigide soient très rationnels mais j’ai
aussi compris que les politiques financière et budgétaire ne
sont pas précisément des sciences exactes et qu’à leur sujet
on a déjà souvent énoncé bien trop de pensées profondes.
|
De heer Bert
Anciaux (sp.a). – Ik ben geen expert in deze
aangelegenheid. Ik luister wel naar deskundigen en ik treed de
bedenkingen van de heer Van Rompuy grotendeels bij.
Persoonlijk heb ik twijfels bij de Europese aanpak. Ikzelf en
mijn fractie zijn vanzelfsprekend voorstander van een grotere
Europese solidariteit in de aanpak van deze financiële crisis.
Vanzelfsprekend zijn wij voorstander van een sterke verdediging
van de euro. Ik stel me wel de vraag, misschien uit onwetendheid,
of Europa wel voldoende doet. Wat is de verantwoordelijkheid van
de individuele lidstaten? Vanzelfsprekend moet elke staat binnen
zijn eigen grenzen een financieel budgettair correct beleid
voeren, maar de normen aangaande het budgettaire beleid zijn de
voorbije jaren wel sterk veranderd in vergelijking met vroeger.
Een andere
vraag is de verantwoordelijkheid van de banken. Ook op dat vlak
hebben we enkele jaren geleden een nieuw feit meegemaakt met de
bankencrisis. De verantwoordelijkheid van de grote financiële
instellingen blijft een aandachtspunt waar ikzelf en mijn fractie
vragen over hebben. Ook over de Europese Centrale Bank hebben we
vragen. Er werd al verwezen naar de belangrijke rol van de
Europese Centrale Bank. Speelt ze haar rol ten volle? Gisteren
nog las ik de kritiek van een Nobelprijswinnaar op de Europese
Centrale Bank, waarin hij stelt dat de Europese Centrale Bank
niet voldoende doet om de euro te verdedigen.
Als we de
vergelijking maken tussen sommige landen binnen de eurozone met
andere landen, zien we bijvoorbeeld dat Spanje voortdurend wordt
aangepakt, terwijl de financiële en budgettaire situatie van
Spanje beter is dan die van bijvoorbeeld Groot-Brittannië,
waartegen helemaal niet wordt gespeculeerd. Hetzelfde geldt voor
de hele eurozone: de schuldsituatie van de Verenigde Staten en
Groot-Brittannië is veel negatiever dan die van de eurozone,
maar zij beschikken over veel meer instrumenten om hun eigen munt
te verdedigen. De eurozone heeft terecht gekozen voor een
gemeenschappelijke munt, maar heeft daardoor ook een aantal
instrumenten voor de verdediging van die gemeenschappelijke euro
in handen gegeven van de regeringsleiders van de Europese Unie en
van de Europese Centrale Bank. Benut Europa die instrumenten ten
volle? Ik denk aan de consolidering van de overheidsschuld van de
eurozone en de uitgifte van euro-obligaties.
Tot zover
enkele bedenkingen. Vanzelfsprekend zullen wij dit voorstel
goedkeuren. Ik blijf me wel afvragen of de geleverde inspanningen
voldoende zijn. Gisteren hoorde ik bijzonder veel kritiek op de
besluiteloosheid van de Europese staats- en regeringsleiders die
binnenkort opnieuw bijeenkomen over de financiële situatie. De
besluitvorming van de recentste Eurotop zou echter nog helemaal
niet zijn uitgevoerd. Is dat juist? Zo ja, dan hollen we de
feiten achterna en zijn we niet slagkrachtig genoeg om de euro en
alles wat daarmee samenhangt te verdedigen. De sterkte van de
euro hangt uiteraard samen met de koopkracht van de mensen en de
stabiliteit van een land.
Daarom moet
ons land van de Europese Unie een krachtdadiger optreden durven
eisen ter verdediging van die euro en moet de Unie minstens
uitvoeren wat beslist is.
Tot slot, ik
ben het ermee eens dat we ook in ons land onze
verantwoordelijkheid moeten nemen voor onze financiële situatie.
Dat is een open deur intrappen, maar ik herhaal dat de begroting
2012 en de volgende begrotingen daarom van essentieel belang
zijn. Ik ben er niet echt van overtuigd dat al die pleidooien
voor een erg rigide begrotingsbeleid zeer rationeel zijn, maar ik
heb intussen ook begrepen dat economie en financieel beleid niet
bepaald een exacte wetenschap zijn en dat daar vaak al te veel
wijsheden over worden verkondigd.
|
|
M. Rik
Daems (Open Vld). – Ma première réflexion concerne la
procédure. Celle qui est suivie est évidemment permise, mais ne
serait-il pas préférable de discuter d’abord de ce genre de
projet en commission, au besoin dans une commission mixte de la
Chambre et du Sénat. Nous pourrions alors faire des remarques à
un moment utile. Il n’est pas très judicieux que le Sénat ne
serve qu’à étaler des opinions.
Je
définirai l’EFSF comme un instrument spécial qui émet des
CDO, en dehors du bilan de la Banque centrale européenne, afin
de s’attaquer au deficit spending des États membres non
performants. J’utilise sciemment le terme CDO car, en fait,
l’EFSF émet des obligations « collatéralisées »
avec de l’argent « collatéralisé » par les États
membres et les budgets du parlement européen, ce qui peut mettre
plus de poids dans la balance.
Cela
dit quelque chose sur l’ensemble du système, à savoir qu’il
est provisoirement nécessaire mais qu’objectivement, on
s’attaque simplement aux symptômes. Il s’agit d’une
construction financière, en fait d’une technique de
spéculation, visant à obtenir un intérêt aussi bas que
possible en vue de pouvoir influencer le marché à l’avantage
des pays peu performants. L’Europe va à présent émettre des
CDO, et nous savons à quoi ces dernières ont mené par le
passé. Finalement, les instances européennes étaient à la
recherche d’un triple-A rating des Moody’s et
Standard & Poor’s de ce monde. Elles ont d’abord
calculé si elles pouvaient obtenir ce triple-A rating,
car, sans ce dernier, il aurait été difficile de finaliser le
financement. C’est un point faible du système car il est
possible que, pour une raison ou l’autre, Moody’s estimera
qu’il faut déqualifier ces CDO de l’EFSF. C’est alors que
nous serons confrontés à un problème financier. Je ne dis pas
cela parce que je suis contre ce système. C’est d’ailleurs
environ le seul que nous pouvons mettre en place à court terme.
Mais je veux attirer l’attention sur le point faible de
l’approche développée par l’Europe aujourd’hui : le
retard sur les faits.
On
prend trop peu de mesures orientées sur les causes ; je
pense entre autres à la spéculation.
Celle-ci
peut atteindre un niveau qui détruit l’économie, et
l’autorité publique doit pouvoir y mettre un terme. Cette
réflexion surprendra peut-être certains mais elle peut aussi
rapprocher les socialistes et les libéraux. Ces dernières
années, j’ai souligné à maintes reprises, tant au Sénat
qu’à la Chambre, les dangers de certaines formes de
spéculation contre lesquelles, selon moi, on n’agit pas assez.
Des
transactions sont parfois considérées à tort comme de la
spéculation. Jeter les obligations de certains pays sur les
marchés financiers n’est pas nécessairement de la
spéculation ; on place son argent de manière plus sûre
simplement par crainte de ne pas être remboursé. Ces mouvements
ne sont pas nécessairement spéculatifs. Mais ils peuvent le
devenir. Le shorting peut être une forme de spéculation, bien
que …
Grâce
à l’ingénierie financière, l’EFSF peut sans doute empêcher
à court terme la disparition de l’eurosystème mais,
objectivement, on ne fait guère plus que s’attaquer aux
symptômes. Il faut oser le dire.
Pourquoi
ne suis-je pas d’accord, tout comme notre collègue Van Rompuy,
avec ceux qui, scandalisés, crient aujourd’hui que la Grèce
doit sortir du système, ne fût-ce temporairement ?
Je
vais décrire ce qui se passerait si un État quittait la zone
euro, sachant qu’un tel scénario n’a jamais été prévu
lorsque la zone a été créée et donc qu’il manque un cadre
strict pour les États membres qui ne satisfont plus aux
conditions d’adhésion à la zone euro. On était assez
optimiste au début !
Que
se passerait-il si la Grèce devait quitter la zone euro ?
Comme certains économistes l’ont déjà expliqué, le pays
devrait adopter une nouvelle monnaie, le drachme nouveau ou
quelque chose de semblable. Il y aurait alors une ruée sur les
banques grecques, personnes n’obtiendrait du cash, et le
système bancaire grec imploserait de facto. Plus personne ne
voudrait prêter de l’argent à un Grec, et les cartes de
banque et de crédit grecques seraient inutilisables dans le
monde entier. À moyen terme, il ne serait plus question en Grèce
de croissance économique ou de compétitivité. Une sortie
temporaire est donc une illusion.
Une
telle sortie créerait évidemment un précédent. D’autres
pays faibles de la zone euro, ceux que l’on appelle les PIIGS,
suivront. Les investisseurs retireront leur argent des pays
faibles, ces derniers quitteront la zone euro, et tout cet argent
sera investi dans des pays forts. Dans ces derniers, l’euro
sera tellement fort qu’ils ne seront plus compétitifs au
niveau international et seront victimes d’une crise économique.
Ceux qui, comme les Allemands, plaident aujourd’hui pour que la
Grèce sorte de la zone euro manquent de perspicacité car ils
seront confrontés à bref délai à l’impact d’une telle
sortie.
C’est
pourquoi je pense que nous ne pouvons pas faire autre chose que
nous attaquer aux symptômes et que l’instrument doit aussi
être accompagné d’autres mesures devant permettre au monde
politique de déclarer la guerre à la spéculation économique
destructive.
Il
y a en effet un différence énorme entre le volume de l’économie
réelle et celui de l’économie virtuelle, donc entre la
production économique et la donnée spéculative. Un marché
libre signifie pour moi qu’il ne peut se créer des positions
dominantes. Nous voyons aujourd’hui que de gros volumes
apparaissent sur les marchés financiers grâce à certaines
techniques, et le marché doit suivre. On n’entreprend rien
contre cet état de choses. Ainsi, on pourrait peut-être faire
quelque chose contre l’impact des agences de notation.
L’investisseur Warren Buffett, qui est aussi actionnaire d’une
agence de notation, est un exemple mondial d’un conflit
d’intérêts. Des petites mesures peuvent parfois faire des
miracles. Le shorting en soi ne doit pas poser problème. Mais ce
qui me pose problème c’est lorsqu’un fonds de pension prête
des actions de son actif à un shorter, et obtient une prime en
contrepartie, alors que ce shorter spécule en vue de faire
baisser le cours de cette action. J’estime que c’est un délit
qu’un fonds de pension, qui doit payer les pensions avec
l’argent de ses épargnants, participe à un jeu qui mène à
une baisse de son actif. Cela ne demande guère de courage de
mettre un terme à cette pratique : il faut simplement
prévoir l’interdiction légale pour les fonds de pension de
prêter des actions de leur actif. Ainsi un grand volume de masse
spéculative disparaîtrait. Un État membre individuel peut
prendre cette mesure.
En
répartissant le risque, il est aussi possible de réduire la
dépendance aux vagues spéculatives. Des propositions ont été
déposées à la Chambre dans ce sens. L’une d’elles consiste
à octroyer aussi l’avantage fiscal des carnets d’épargne
aux épargnants qui achètent des obligations d’État. Des
épargnants individuels achèteraient alors massivement ces
obligations et ils ne tenteraient pas individuellement
d’influencer les cours de la bourse. Ces propositions n’ont
toutefois pas encore été approuvées. Pourquoi un accord
politique ne serait-il pas conclu au Sénat, en concertation avec
le ministre des Finances et celui du Budget, en vue d’élaborer
une proposition de loi-programme reprenant un certain nombre de
ces mesures ?
Cela
ne va pas aussi loin qu’une taxe sur les transactions
financières. Bien que nous ne soyons pas tous d’accord à ce
sujet, il existe un consensus au sujet de la nécessité
d’encadrer les transactions financières jusqu’à un certain
niveau. Reste à savoir si cela doit aller de pair avec une taxe.
J’ai
donné deux exemples simples : l’interdiction de ventes à
découvert d’actions de fonds de pension et une exonération
fiscale des obligations belges afin que davantage de celles-ci
soient détenues par des Belges et que notre pays soit moins
tributaire des spéculateurs étrangers. De telles interventions
auraient selon moi un impact important immédiat, notamment sur
le spread. Cet écart entre les taux de base belge et allemand ne
s’explique pas seulement par des raisons économiques, notre
économie n’étant pas tellement plus faible que celle de
l’Allemagne. Les paramètres économiques ne sont pas tellement
divergents. Notre taux d’endettement est en effet plus élevé.
Notre pays est une cible un peu plus facile.
Supposons
que la Belgique doive refinancer 50 des 350 milliards de dette
publique. Je crois que ce montant était d’ailleurs un peu plus
élevé cette année. L’écart entre les taux allemand et belge
est d’un peu plus de 2%. Or, 2% de 50 milliards égale toujours
un milliard d’euros. En d’autres termes, la Belgique doit
rembourser annuellement un milliard d’euros de plus que ce
qu’elle devrait faire si le taux belge était égal au taux
allemand. La proposition de loi visant à augmenter le nombre
d’obligations belges détenues par des Belges ferait baisser le
taux. Les obligations pourront en effet être placées à des
taux inférieurs. Le citoyen y trouvera aussi un avantage
direct : au lieu d’obtenir un taux de 1,5% sur un carnet
de dépôt, il obtiendra environ 4%. L’État devra moins
débourser, ce qui diminuera la dette publique, réduisant ainsi
le risque d’augmentation de la fiscalité, ce qui profitera à
nouveau au citoyen.
Cela
paraît simpliste mais ce n’est pas beaucoup plus compliqué
que cela. La mise en œuvre technique de telles mesures n’est
cependant pas évidente.
J’ai
entendu ce matin à la radio que d’aucuns ont l’idée géniale
d’inscrire dans la loi une limite au déficit public. J’ai
retrouvé dans mes archives ma première intervention en
commission des Finances de la Chambre en 1988, qui portait sur la
loi Gramm-Rudman, du nom des deux sénateurs américains qui
l’ont déposée et qui impose un plafond pour le déficit
public. En cas de non-respect de cette règle, un mécanisme
s’enclenche automatiquement et on procède automatiquement à
des coupes dans certains budgets. Nous pourrions aussi instaurer
une telle règle et suivre la voie tracée par l’Europe, qui
procède automatiquement à des coupes dans certains budgets,
hormis celui du personnel, si le déficit public dérape de la
sorte. Ce débat n’a rien de neuf. Du reste, la Cour
constitutionnelle américaine n’a pas annulé la loi
Gramm-Rudman. Il est d’ailleurs préférable d’inscrire cette
règle dans la Constitution. Quoi qu’il en soit, c’est une
possibilité.
Cela
aurait aussi un impact sur nos banques. L’EFSF est donc
finalement un système dans lequel des CDO sont émis pour
s’attaquer au deficit spending.
Après
la crise du crédit, suivie d’une crise économique, nous voilà
aujourd’hui confrontés à une crise budgétaire qui est plutôt
la conséquence de la crise du crédit. Même si les mesures ne
suffisent pas encore, les considérations à propos des marchés
financiers restent judicieuses. Cela peut paraître curieux mais
limiter la possibilité d’agir sur les marchés financiers,
c’est totalement inapproprié. Il existe déjà une limitation
dans le temps. Aucune transaction n’est possible avant
l’ouverture et après la fermeture de la bourse et le week-end.
L’État est garant de 10% de notre dette active et de notre
revenu national. Pourquoi alors ne pas être plus sévères
vis-à-vis de nos banques, des garanties que nous accordons mais
aussi des résultats qui doivent y être liés. Certains font
référence aux bonus des dirigeants des banques. Cela me pose
aussi problème et en tant qu’actionnaire ou garant qui consent
d’importants efforts, j’estime avoir mon mot à dire. Mais
d’autres instances doivent aussi être pointées du doigt,
notamment le Holding Communal.
Si
nous pouvons dépenser 35 milliards pour participer à l’EFSF
par le biais du secteur bancaire et accorder directement plus de
20 milliards sous la forme de garanties et de capitaux pour les
banques, pourquoi devons-nous alors courir le risque que le
Holding Communal détenant les actifs des villes et communes
plonge, uniquement parce que l’action de Dexia est faible et
que les garanties sont insuffisantes ? Pourquoi ne
pouvons-nous pas faire directement davantage ? Sinon, nous
verrons poindre à l’horizon les vautours financiers, les
gouvernements régionaux qui voient l’opportunité de
s’accaparer à bon compte une grande partie de Dexia, en
supposant que la situation s’améliorera dans deux ou trois
ans. Je profite de cette occasion pour dénoncer cette situation
et m’y opposer. Les conditions que les régions, qui devraient
en fait défendre les villes et les communes, mettent pour
accorder ces garanties, sont à la limite de la décence.
En
reprenant le réseau Astrid, qui n’aurait d’ailleurs jamais
dû être dans les mains du Holding Communal, le ministre des
Finances prend ses responsabilités. La participation du Holding
Communal à l’opération Dexia n’était pas non plus très
rationnelle, financièrement parlant. Mais à ceux qui à
l’époque se sont interrogés parce que l’on devrait
emprunter 500 millions supplémentaires pour une banque dont on
savait qu’elle ne distribuerait pas de dividendes parce qu’elle
devait rattraper quelques années, on a répondu qu’il fallait
quand même veiller à ce que la banque des communes ne s’écroule
pas. Á la lumière de ces 35 milliards, pouvons-nous aujourd’hui
accepter que ces 500 millions soient ramenés à zéro, sachant
que les actifs des villes et communes, lorsque les cours de la
bourse sont normaux, atteignent 4 milliards d’euros ? Je
veux bien en reparler lors d’une prochaine réunion de la
commission des Finances parce que nous sommes peut-être en
présence d’une « reprise hostile », par les
régions, d’actifs appartenant aux villes et communes, ce qui
est injustifiable politiquement parlant. Il s’agit d’ailleurs
d’une responsabilité de deux ministres N-VA du gouvernement
flamand, MM. Muyters et Bourgeois.
J’en
termine. Nous devons donner notre assentiment à l’EFSF mais en
même temps nous mettre au travail en élaborant des mesures
complémentaires concrètes en commission des Finances ou
ailleurs.
Certaines
mesures qui sont évidentes ne sont pas prises. Pourquoi ne pas
séparer les banques de dépôt des banques d’affaires ?
Pour la petite histoire, c’est l’homme politique américain
de gauche, Bill Clinton qui, en 1999, voulait mettre un terme à
cette séparation qui existait aux États-Unis ; c’est
dire que de bons dirigeants peuvent aussi se tromper.
Je
plaide en outre pour une tutelle européenne sur les marchés,
les liquidités et la solvabilités, pour la modification d’un
certain nombre de règles comptables.
Si
par exemple une entreprise a des composantes cotées en bourse ou
négociables à l’actif de son bilan et que la cotation baisse,
elle se retrouve soudain avec des garanties insuffisantes pour un
prêt qui a été contracté trois mois auparavant. Le cours de
ces actions peut cependant parfaitement remonter le lendemain et
quid si le mouvement va dans l’autre sens.
Les
euro-obligations ont leurs partisans et leurs détracteurs. Je
peux comprendre qu’un homme politique allemand se demande
pourquoi il entrerait dans un système d’euro-obligations et
paierait deux, trois ou quatre pour cent de plus que ce n’est
strictement nécessaire pour le financement de son pays. Le
système EFSF n’agit cependant guère différemment. Si l’on
achète des obligations d’État par le biais de ce système, on
mutualise en fait, ne fût-ce que partiellement, le paysage
obligataire européen.
D’aucuns
défendent le système EFSF parce que nous devons être
solidaires avec les moins bons élèves. Cela signifierait donc
que nous devons être solidaires avec un mauvais management.
L’EFSF n’a rien à voir avec la solidarité, il ne fait que
veiller à ce que nous soyons finalement correctement remboursés.
Pour
toutes ces raisons, le groupe Open Vld votera le projet à
l’examen et j’espère que nous pourrons encore, en accord
avec d’autres partis, prendre des mesures pratiques
complémentaires. Avec certaines mesures concernant les ventes à
découvert, l’avantage fiscal en faveur des obligations d’État
et la scission entre les banques de dépôt et les banques
d’affaires, nous pourrons en effet nous attaquer à la racine
de la spéculation économique destructive.
|
De heer Rik
Daems (Open Vld). – Mijn eerste bedenking betreft de
procedure. Een collega zei daarnet: ‘Zouden we niet beter
meteen stemmen en daarna beginnen te zagen?’ De procedure
waarvoor nu is gekozen, is natuurlijk geoorloofd, maar de vraag
is of het toch niet beter is dit soort ontwerpen eerst in de
commissie te bespreken, desnoods in een gezamenlijke commissie
van Kamer en Senaat. Dan kunnen we nog opmerkingen maken op een
nuttig moment. Het is niet erg zinvol dat de Senaat alleen dient
om opinies te etaleren.
Waar staat
EFSF precies voor? Ik zou dat als volgt definiëren: de EFSF is
een speciaal vehikel dat buiten de balans van de Europese
Centrale Bank CDO’s uitgeeft om de deficit spending van
niet-performante lidstaten aan te pakken. Ik gebruik bewust het
woord CDO’s, want in feite geeft de EFSF ‘gecollateraliseerde’
schuldbewijzen uit met geld dat ‘gecollateraliseerd’ is door
de lidstaten en door de budgetten van het Europees Parlement,
waardoor het meer gewicht in de schaal kan leggen.
Dat zegt
iets over het hele systeem, namelijk dat het weliswaar tijdelijk
nodig is, maar objectief beschouwd is het slechts een Kurieren
am Symptom. Dat mogen we toch eens heel duidelijk tegen
elkaar zeggen. Het gaat om een financiële constructie, in feite
een speculantentechniek, om een zo laag mogelijke intrest te
krijgen om de markt te kunnen beïnvloeden, ten voordele van
landen die in het verleden slecht hebben gepresteerd. Europa gaat
nu CDO’s uitgeven en we weten wat CDO’s in het verleden
hebben aangericht. Eigenlijk waren de Europese instanties op zoek
naar een triple-A rating van de Moody’s en de
Standard & Poor’s van deze wereld. Ze hebben
eerst berekend of ze die triple-A rating konden krijgen,
want zonder die rating zou het moeilijk zijn geweest om de
financiering rond te krijgen. Dat is een zwak punt in het
systeem, want het zal maar gebeuren dat Moody’s om een of
andere reden vindt dat het die CDO’s van de EFSF moet
downgraden. Dan krijgen we pas een financieel probleem. Ik
zeg dat niet omdat ik tegen dit systeem ben. Dat is trouwens
ongeveer het enige dat we op korte termijn kunnen installeren. Ik
wil wel wijzen op de zwakte van de aanpak die Europa vandaag aan
de dag legt: achter de feiten aan hollen.
Er worden
wel te weinig maatregelen genomen die gericht zijn op de oorzaken
waarbij ik onder meer denk aan speculatie.
Speculatie
kan een niveau bereiken die de economie vernietigt en de publieke
autoriteit moet die een halt kunnen toeroepen. Die bedenking zal
sommigen hier misschien verrassen, maar ze kan socialisten en
liberalen ook dichter bij elkaar brengen. Ik heb in de voorbije
jaren zowel in Kamer als Senaat herhaaldelijk gewezen op de
gevaren van sommige vormen van speculatie waar volgens mij te
weinig tegen gedaan wordt.
Soms worden
transacties ook verkeerdelijk als speculatie aangezien. Dat de
obligaties van bepaalde landen op de financiële markten worden
gegooid, is niet noodzakelijk speculatie; men herbelegt zijn geld
elders veiliger gewoon uit vrees niet te worden terugbetaald. Die
bewegingen zijn niet noodzakelijk speculatief. Ze kunnen dat wel
worden. Shorting kan een vorm van speculatie zijn, hoewel …
Het punt dat
ik wil maken, is dat de EFSF met financiële spitstechnologie op
korte termijn misschien kan voorkomen dat de bodem uit het
eurosysteem wegvalt, maar objectief niet veel meer is dan
Kurieren am Symptom. We moeten dat durven te zeggen.
Waarom huil
ik evenmin als collega Van Rompuy mee met wie vandaag
verontwaardigd roept dat Griekenland maar uit het systeem moet
stappen, zij het tijdelijk?
Ik zal eens
beschrijven wat zou gebeuren mocht een land de eurozone verlaten,
wetende dat in een dergelijk scenario bij de oprichting nooit
werd voorzien en dat het dus ontbreekt aan een stringent kader
voor lidstaten die niet aan de gestelde toetredingsvoorwaarden
van de eurozone blijven voldoen. Men was toch wel vrij
optimistisch in de beginperiode!
Wat zou er
gebeuren indien Griekenland de eurozone moet verlaten? Zoals
bepaalde economen al hebben toegelicht, moet het land dan een
nieuwe munt aannemen, de drachme nouveau of zo. Er
ontstaat dan een run op de Griekse banken, niemand raakt er nog
aan cash en het Griekse bankensysteem implodeert de facto.
Niemand wil nog geld lenen aan een Griek en de Griekse bank- en
kredietkaarten zijn nergens ter wereld nog bruikbaar. Van
economische groei of concurrentievermogen is in Griekenland op
middellange termijn geen sprake meer. Een tijdelijke uitstap is
dus een illusie.
Met een
dergelijke uitstap wordt natuurlijk een precedent gecreëerd.
Andere zwakke eurolanden, de zogenaamde PIIGS, zullen volgen.
Investeerders halen hun geld uit de zwakke landen weg, die landen
verlaten de eurozone en al dat geld wordt geïnvesteerd in de
sterke landen. De euro in de sterke landen wordt daardoor zo
geweldig sterk, dat ze internationaal niet langer competitief
zijn en het slachtoffer worden van een economische crisis. Wie
vandaag, zoals de Duitsers, verdedigt dat Griekenland uit de
eurozone moet stappen, is dus zeer kortzichtig, want de impact
van zo een uitstap krijgen ze op korte termijn zelf te verwerken.
Daarom denk
ik dat we niet veel anders kunnen dan kurieren am Symptom
en dat instrument ook moet gebruiken in combinatie met andere
maatregelen waarbij volgens mij de politiek effectief de oorlog
moet verklaren aan economisch destructieve speculatie.
Er is immers
een enorm verschil tussen het volume van de reële economie en
dat van de virtuele economie, dus tussen de economische productie
en het speculatief gegeven. Een vrije markt betekent voor mij dat
er geen dominante posities mogen ontstaan. Vandaag zien we dat op
de financiële markten door bepaalde technieken hoge volumes
ontstaan waardoor de markt moet volgen. Daartegen wordt niets
ondernomen. Zo zou er misschien iets kunnen worden gedaan tegen
de impact van ratingbureaus. Zo is het feit dat investeerder
Warren Buffett ook aandeelhouder is van een ratingbureau een
mondiaal voorbeeld van een belangenconflict. Soms kunnen kleine
maatregelen al wonderen doen. Shorten op zich hoeft geen probleem
te zijn. Ik vind het wel een probleem dat een pensioenfonds
aandelen van zijn activa uitleent aan een shorter, en daarvoor
een premie krijgt, terwijl die shorter speculeert om de koers van
dat aandeel te doen dalen. Ik vind het misdadig dat een
pensioenfonds, dat met het geld van zijn spaarders de pensioenen
moet betalen, meespeelt in een spel dat leidt tot een daling van
zijn activa. Het vraagt niet veel moeite om die praktijk aan
banden te leggen: er moet alleen wettelijk worden bepaald dat een
pensioenfonds geen aandelen uit zijn activa mag uitlenen.
Daardoor zou een groot volume aan speculatieve massa wegvallen.
Een individuele lidstaat kan die maatregel nemen.
Door het
risico te spreiden, is het ook mogelijk om minder afhankelijk te
worden van speculatieve golven. In de Kamer werden daartoe
voorstellen ingediend. Eén van de voorstellen bestaat erin het
fiscale voordeel van spaarboekjes ook toe te kennen aan spaarders
die staatsobligaties kopen. Dan zouden individuele spaarders
massaal die obligaties kopen, terwijl ze niet individueel op de
beurs zouden proberen de koers te beïnvloeden. Die voorstellen
zijn evenwel nog niet goedgekeurd. Waarom zou in de Senaat, in
overleg met de minister van Financiën en die van Begroting, geen
politieke afspraak worden gemaakt om een voorstel van
programmawet uit te werken waarin een aantal van die maatregelen
worden getroffen?
Dat gaat
niet zover als een taks op de financiële transacties. Hoewel we
het daarover niet allen eens zijn, bestaat een consensus dat de
financiële transacties tot op een zekere hoogte aan banden
moeten worden gelegd. Of dat met een taks moet gepaard gaan, is
een andere kwestie.
Ik heb twee
eenvoudige voorbeelden gegeven: het verbod op shorten met
aandelen van pensioenfondsen en fiscale vrijstelling op Belgische
obligaties zodat die meer in Belgische handen komen en ons land
minder afhankelijk is van buitenlandse speculanten. Dergelijke
ingrepen zouden volgens mij onmiddellijk een groot effect hebben,
bijvoorbeeld op de spread. Dat verschil tussen de Belgische en de
Duitse basisrente is niet alleen economisch verklaarbaar. Ons
land is niet zo veel zwakker dan Duitsland. De economische
parameters liggen niet zo veel uit mekaar. Onze schuldgraad is
inderdaad hoger. Ons land is een iets gemakkelijker doelwit.
Stel dat
België 50 miljard van de 350 miljard overheidsschuld moet
herfinancieren. Ik geloof dat het bedrag dit jaar trouwens iets
hoger lag. Het verschil tussen de Duitse en de Belgische rente
bedraagt iets meer dan 2%. Welnu, 2% op 50 miljard is nog altijd
1 miljard euro. België moet met andere woorden jaarlijks 1
miljard euro meer aflossen dan het zou moeten doen mocht de
Belgische rente gelijk zijn aan de Duitse. Het wetsvoorstel dat
ertoe strekt de Belgische obligaties meer in Belgische handen te
krijgen, zou leiden tot een daling van de rente. De obligaties
zullen immers goedkoper kunnen worden geplaatst. Ook de burger
krijgt een rechtstreeks voordeel: in plaats van de rente van 1,5%
op een spaarrekening, zal hij ongeveer 4% krijgen. De Staat zal
minder moeten betalen. Hierdoor zal de staatsschuld dalen,
waardoor ook het risico van belastingverhogingen afneemt, wat
weer ten goede komt van de burger.
Dat lijkt
simplistisch, maar het is niet veel ingewikkelder dan dat. Het is
echter niet evident om dergelijke maatregelen technisch uit te
werken.
Vanochtend
hoorde ik op de radio dat sommigen het fantastische idee hebben
om overheidstekort bij wet te beperken. Ik heb mijn archieven
geraadpleegd en mijn eerste interventie in de commissie voor
Financiën van de Kamer in 1988 ging over de Gramm-Rudman-wet.
Die wet is genoemd naar de twee Amerikaanse senatoren die ze
hebben ingediend. Ze bepaalt dat het overheidstekort niet boven
een bepaalde limiet mag gaan. Als die limiet toch wordt
overschreden, treedt automatisch een mechanisme in werking
waarbij automatisch in bepaalde budgetten wordt gesneden. Een
dergelijke regel kunnen wij ook implementeren. We kunnen het door
Europa uitgestippelde pad bij wet opleggen, waarbij in geval van
een overschrijding automatisch bepaalde budgetten – niet die
voor personeel – met een bepaald percentage worden verminderd
zodat het overheidstekort onder de limiet wordt teruggebracht.
Het debat is helemaal niet nieuw. Overigens heeft het Amerikaanse
grondwettelijke hof de Gramm-Rudman-wet vernietigd. Het is dan
ook beter een dergelijke regel in de Grondwet in te schrijven.
Het is hoe dan ook een mogelijke maatregel.
Er is ook
een impact op onze banken. De EFSF is zoals gezegd uiteindelijk
een systeem waarin CDO’s worden uitgegeven om deficit
spending aan te pakken.
Na de
kredietcrisis, gevolgd door een economische crisis, zitten we
vandaag met een budgettaire crisis, maar die is wel het gevolg
van de oorspronkelijke kredietcrisis. Als de maatregelen dan nog
niet volstaan, dan zijn een paar bedenkingen bij de financiële
markten toch wel op hun plaats. Het klinkt misschien eigenaardig,
maar het beperken van de mogelijkheid tot handelen op de
financiële markten, dat is vloeken in de kerk. Er bestaat al een
beperking in de tijd. Vóór het openen en na het sluiten van de
beurs en in het weekend kan er niet worden verhandeld. Als staat
stellen we ons borg voor 10% van onze uitstaande schuld en meteen
ook van ons nationaal inkomen. Waarom stellen we ons dan niet wat
forser op tegenover onze banken? Forser in het geven van
waarborgen, maar natuurlijk ook forser op het vlak van de
resultaten die daaraan verbonden moeten zijn. Sommigen verwijzen
dan emotioneel naar de bonussen van de bankbazen. Ik heb daar ook
moeite mee en als aandeelhouder of borgsteller die belangrijke
inspanningen doet, lijkt inspraak me evident. Maar er zijn nog
instanties die eens bekeken mogen worden en ik maak meteen een
kleine zijsprong naar de Gemeentelijke Holding.
Als we 35
miljard kunnen geven om via de banksector mee in de EFSF te
stappen en rechtstreeks meer dan 20 miljard op tafel kunnen
leggen in de vorm van waarborgen en kapitaal voor de banken,
waarom moeten we dan het risico lopen dat de Gemeentelijke
Holding met de activa van de steden en gemeenten over de kop
gaat, enkel en alleen omdat het aandeel van Dexia laag staat en
er te weinig waarborg is? Waarom kunnen we rechtstreeks niet meer
doen? Anders verschijnen er financiële gieren aan de horizon,
met name de gewestregeringen die hun kans schoon zien om goedkoop
een groot stuk van Dexia in handen te krijgen, in de
veronderstelling dat het over twee of drie jaar beter gaat. Ik
maak gebruik van dit platform om dat aan te kaarten en me
daartegen te verzetten. De voorwaarden die de gewesten, die
eigenlijk de steden en gemeenten zouden moeten verdedigen, bij
deze waarborg stellen, zijn over de rand van het fatsoen. Ik geef
het hier maar mee aan de minister van Financiën, die dan weer
wel zijn verantwoordelijkheid neemt, al was het maar recentelijk
met het overnemen van het ASTRID-netwerk, dat eigenlijk nooit in
de Gemeentelijke Holding had mogen zitten. Ook de deelname van de
Gemeentelijke Holding aan de operatie-Dexia was financieel
gesproken niet meteen de meest rationele. Maar wie destijds
vragen stelde bij het feit dat men 500 miljoen extra moest lenen
voor een bank waarvan men wist dat ze geen dividenden zou
uitkeren omdat ze een paar jaar zou moeten recupereren, kreeg als
antwoord ‘dat je toch moest zorgen dat de bank van de gemeenten
niet ten onder ging’. Kunnen we dan – in het licht van die 35
miljard – vandaag aanvaarden dat die 500 miljoen tot nul worden
herleid wetende dat de activa van de steden en gemeenten bij
normale beurskoersen rond de 4 miljard euro waard zijn? Ik wil
daarop wel eens doorgaan in een van de volgende vergaderingen van
de commissie voor de Financiën, omdat we hier mogelijk te maken
hebben met een ‘vijandige overname’ door de gewesten van
activa die aan de steden en gemeenten toebehoren en dat is
politiek niet te verantwoorden. Het is trouwens een
verantwoordelijkheid van twee N-VA-ministers in de Vlaamse
regering, de heren Muyters en Bourgeois.
Ik rond af.
We moeten met het EFSF-systeem instemmen, maar we moeten meteen
ook de handen aan de ploeg slaan om in de commissie voor de
Financiën of elders bijkomende concrete maatregelen uit te
werken.
Sommige
maatregelen zijn evident, maar ze komen er niet. Waarom weer geen
onderscheid maken tussen deposito- en zakenbanken. Pour la
petite histoire, het was met name de linkse Amerikaanse
politicus Bill Clinton die in 1999 een einde maakte aan de
opsplitsingsregel die in de VS bestond, om maar te zeggen dat ook
goede bestuurders zich kunnen vergissen.
Ik pleit
verder voor Europees toezicht op de markten, op de liquiditeit en
de solvabiliteit, voor de wijziging van een aantal
boekhoudregels.
Als
bijvoorbeeld een bedrijf aan de activazijde van de balans
beursgenoteerde of verhandelbare bestanddelen heeft en de
notering zakt, dan is er plots te weinig waarborg voor een lening
die bijvoorbeeld drie maanden geleden werd aangegaan. Die
aandelen kunnen evenwel morgen perfect weer hoger noteren en quid
als de beweging de andere richting uitgaat.
De
euro-obligaties hebben hun voor- en tegenstanders. Ik kan een
Duitse politicus begrijpen die zich afvraagt waarom hij in een
systeem van euro- obligaties zou stappen en twee, drie of vier
procent meer zou betalen dan strikt nodig voor de financiering
van zijn land. Toch doet het EFSF-systeem vandaag niet veel
anders. Als men via dit systeem overheidsobligaties van landen
opkoopt, dan syndiceert men in feite het euro-obligatielandschap
in Europa, zij het fractioneel.
Sommigen
verdedigen het EFSF-systeem omdat we solidair moeten zijn met
landen die het minder goed hebben gedaan. Dat zou dus betekenen
dat we solidair moet zijn met mismanagement. De EFSF heeft niets
met solidariteit te maken, maar voorkomt wel dat de bodem uit het
systeem valt en zorgt ervoor dat uiteindelijk correct wordt
terugbetaald.
Om al die
redenen zal de Open Vld- fractie het voorliggend ontwerp steunen
en voorts hoop ik dat we in samenspraak met andere partijen nog
bijkomende praktische maatregelen kunnen nemen zoals ik zonet heb
uiteengezet. Met bepaalde shortmaatregelen, het fiscaal voordeel
voor staatsobligaties en de splitsing tussen deposito- en
zakenbanken kan inderdaad economische destructieve speculatie bij
de wortel worden aangepakt.
|
|
M. Jacky
Morael (Ecolo). – Les Verts, fédéralistes européens de
longue date, soutiendront évidemment ces deux projets de loi car
l’heure est en effet à une certaine gravité, au plan européen
comme au plan belge.
L’Europe
traverse une crise systémique : ceux qui croient encore au
caractère structurel de cette crise se trompent lourdement.
Cette crise a débuté en 2008, avec la faillite de Lehman
Brothers qui a été un élément déclencheur et a entraîné
des conséquences en cascade.
Après cette
faillite retentissante et ses conséquences, nous avions entendu
des propos positifs, volontaristes, allant dans le sens d’une
plus grande régulation des marchés et de la finance. Trois ans
plus tard, nous ne sommes quasiment nulle part.
Où sont les
augmentations des fonds propres des banques ? Où en est la
séparation des métiers entre, d’une part, les banques de
dépôt et, d’autre part, les banques d’affaires ? Où
en est la taxe sur les transactions financières ? Où en
est la création nécessaire d’une agence de notation publique
et indépendante à l’échelle européenne ?
Où en est
la lutte contre les paradis fiscaux ? Où en est
l’harmonisation nécessaire de l’assiette et des taux de
l’impôt des sociétés où la Belgique se distingue par ses
intérêts notionnels ? Où en est la limitation des bonus
indécents que s’octroient les dirigeants des grandes
institutions financières ? Où en sont les euro-obligations
qui permettraient de mutualiser l’appel aux capitaux sur les
marchés à des taux beaucoup plus bas que ceux qui sont imposés
à certains pays ?
Où en est
la lutte contre les CDS, les Credit Default Swaps ? Je
rappelle qu’il s’agit de polices d’assurances que les
investisseurs peuvent contracter pour se mettre à l’abri d’un
défaut de paiement. En toute logique, ces polices d’assurances
ne devraient être achetées que par ceux qui détiennent des
titres sur une dette pouvant susciter quelque inquiétude, par
exemple la dette grecque. Or, on constate depuis quelques années
que ces CDS sont devenus des produits de spéculations. En effet,
des gens qui ne détiennent aucun titre de la dette grecque
spéculent en bourse, vendant et achetant des CDS, avec pour
conséquence que les prix grimpent.
La logique
voudrait qu’on interdise la vente et l’achat de CDS à des
institutions ou à des personnes qui ne détiennent aucun titre
en lien avec ces CDS ou qu’on limite le volume de ces achats et
de ces ventes à la proportion de titres détenus par ces mêmes
institutions ou personnes.
À l’heure
actuelle, seules l’Allemagne et l’Autriche sont prêtes à
s’engager dans cette voie. Nous ne connaissons pas encore la
position de la Belgique. J’espère, monsieur Reynders, que
j’aurai l’occasion de vous interroger bientôt sur la
position de notre pays en ce qui concerne la limitation des
spéculations sur les CDS. Il serait temps que la Belgique se
joigne au club des pays qui veulent mettre de l’ordre dans
cette forme de spéculation.
En 2008, des
pays, comme la Belgique, avaient fait un sérieux effort
d’assainissement. En vingt ans, par des méthodes contestables
et contestées, l’endettement était passé de plus de 130% du
PIB à moins de 100% et la tendance était toujours à la baisse.
En 2008, l’État belge a dû s’engager pour sauver nos
banques d’une faillite inéluctable et sauver ainsi l’épargne
des citoyens. Par conséquent, les déficits se sont à nouveau
accrus et l’endettement s’est remis à gonfler.
Ces mêmes
banques, que nous avons sauvées grâce à l’argent des
contribuables, recommencent à adopter ces mêmes comportements
qui ont mené à la crise mais de plus, elles nous font la leçon
et mettent les finances publiques en péril, notamment en jouant
sur le spread – différence entre les prix de vente et
d’achat proposés par le broker – et sur les taux d’intérêt
imposés à l’Allemagne. Elles compromettent aussi la cohésion
sociale, car les projets d’austérité suscitent l’inquiétude
des citoyens. C’est évidemment intolérable.
La Belgique
a montré qu’elle était capable de consentir des efforts
budgétaires. Et ces efforts ont été payants. Les déficits et
la dette étaient en voie de résorption. Il n’est pas question
que nous payions deux fois l’assainissement de nos finances
publiques. Ce serait un comble.
L’Europe a
commis une erreur stratégique en considérant qu’une union
monétaire et une monnaie commune étaient possibles sans une
Europe sociale, économique, fiscale et environnementale. Il
était évidemment impossible de gérer la monnaie commune sans
une politique commune, mais nous en sommes là aujourd’hui.
Aujourd’hui,
l’urgence est de sauver la Grèce, par esprit de solidarité,
par esprit fédéraliste, mais aussi par égoïsme.
À ceux qui
prônent une sortie de la zone euro pour la Grèce, il faut
rappeler qu’un certain nombre de nos banques – c’est aussi
le cas en France – sont engagées sur les titres de la dette
souveraine grecque et qu’en cas de défaut de paiement de la
Grèce, elles seraient lourdement touchées, avec les
conséquences en cascade qui s’ensuivraient. Nous serions donc
à nouveau confrontés à la spirale de la surréactivité des
marchés. Les problèmes que nous avons connus s’amplifieraient,
au risque de déboucher, à terme, sur la fin de la zone euro.
La sortie de
la Grèce de la zone euro ne serait pas une solution car même en
cas de retour à une drachme lourdement dévaluée, avec tous les
effets sociaux et financiers que cette décision aurait sur la
population grecque, il est évident que les marchés
enregistreraient ce signal et feraient de l’Italie, du
Portugal, de l’Irlande et de l’Espagne leurs prochaines
cibles, avec les mêmes conséquences.
Nous sommes
donc confrontés à une obligation égoïste de solidarité. Que
nous soyons des fédéralistes convaincus ou des anti-Européens
convaincus, nous n’avons pas le choix. Nous agissons par
solidarité. Que d’autres agissent par égoïsme… Seul le
résultat compte.
Le peuple
grec va payer la facture – très lourde ! – des erreurs
et des fautes commises par ses gouvernements successifs, de
gauche comme de droite, d’ailleurs : fraude fiscale
généralisée, quasi la moitié de l’économie qui sort des
circuits officiels et des statistiques comptables, budgets
publics tronqués… Mais c’est le peuple grec, et non le
gouvernement, qui payera la facture et subira chômage, pauvreté
et austérité.
Les Grecs ne
sont d’ailleurs pas les seuls en cause. Tous les peuples
d’Europe sont visés, y compris le peuple belge. On nous
annonce de l’austérité, des attaques contre les pensions,
contre l’index, une compression des allocations sociales et des
salaires, une baisse des dépenses sociales et donc des revenus,
une baisse des investissements publics, des licenciements, des
faillites.
C’est la
spirale catastrophique qui va induire une compression du marché
intérieur, une chute des investissements privés et donc des
licenciements et une récession, nous entraînant dans un cercle
totalement vicieux.
Constatons,
chers collègues, que les marchés se sont trompés et qu’ils
n’ont aucun droit de nous faire la leçon et de nous faire
subir un chantage permanent.
L’acte de
solidarité que l’Union européenne va poser à travers ce
mécanisme de solidarité est un signal que les démocraties
envoient aux spéculateurs et aux marchés : « Nous ne
nous laisserons pas faire ! ». C’est pourquoi Ecolo
et Groen! voteront en faveur de ces deux projets de loi.
|
De heer Jacky
Morael (Ecolo). – De Groenen, van oudsher Europese
federalisten, zullen de twee wetsontwerpen uiteraard steunen.
Zowel op Europees als op Belgisch vlak staan we immers voor een
moeilijke situatie.
Europa
maakt een systeemcrisis door: zij die nog geloven in het
structurele karakter van deze crisis vergissen zich schromelijk.
Die crisis is in 2008 ontstaan ingevolge het faillissement van
Lehman Brothers.
Na
dat opzienbarende faillissement en de gevolgen ervan hebben wij
positieve en krachtige uitspraken gehoord die in de zin gingen
van een grotere regulering van de markten en de financiën. Drie
jaar later staan we zo goed als nergens.
Waar
zijn de verhogingen van het eigen kapitaal van de banken? Waar is
de scheiding tussen de depositobanken en de zakenbanken? Waar is
de taks op de financiële transacties? Hoever staat het met de
noodzakelijke oprichting van een onafhankelijk en openbaar
ratingagentschap op Europees niveau?
Hoever
staat het met de strijd tegen de fiscale paradijzen en de
noodzakelijke harmonisering van de grondslag en de schalen van de
vennootschapsbelasting. België past op dat vlak notionele
intresten toe. Wat met de beperking van onfatsoenlijke bonussen
die de leiders van de grote financiële instellingen zichzelf
toewijzen? Waar zijn de euro-obligaties die het mogelijk zouden
maken om de vraag naar kapitaal aan veel lagere tarieven onder
elkaar te verdelen dan die nu aan sommige landen worden opgelegd?
Wat
met de strijd tegen de CDS, de Credit Default Swaps? Het gaat
hierbij om verzekeringspolissen die investeerders kunnen
afsluiten om zich te beschermen tegen het niet betalen van een
schuld. Logisch gezien zouden die polissen enkel moeten worden
gekocht door degenen die obligaties bezitten die aanleiding
kunnen geven tot ongerustheid, bijvoorbeeld wegens de toestand in
Griekenland. Men stelt evenwel sinds enkele jaren vast dat die
CDS speculatieproducten zijn geworden. Mensen die geen enkele
Griekse overheidsobligatie hebben, speculeren op de beurs door
CDS te verkopen en te kopen zodat de prijzen ervan stijgen.
De
logica vereist dat de verkoop en koop van CDS aan instellingen en
personen die geen enkele obligatie bezitten die verband houdt met
die CDS, worden verboden of dat men het volume van die aankopen
en verkopen beperkt in verhouding tot de obligaties die die
instellingen of personen in bezit hebben.
Momenteel
zijn enkel Duitsland en Oostenrijk bereid om die weg in te slaan.
Wij kennen de houding van België nog niet. Ik hoop, mijnheer
Reynders, dat ik binnenkort de gelegenheid zal krijgen om u te
ondervragen over de houding van ons land over de beperking op
speculatie met CDS. Het wordt tijd dat België zich aansluit bij
de club van landen die die vorm van speculatie aan banden wil
leggen.
In
2008 hebben sommige landen, zoals België, een ernstige
saneringsinspanning gedaan. In twintig jaar is de schuld, door
betwistbare en betwiste methodes, van meer dan 130% van het bbp
gedaald tot minder dan 100% en de tendens ging nog altijd in
dalende lijn. In 2008 was België genoodzaakt maatregelen te
nemen om onze banken te redden van een onontkoombaar
faillissement en om aldus ook het spaargeld van de burgers te
redden. Bijgevolg zijn de tekorten opnieuw toegenomen en is de
schuld opnieuw gestegen.
Diezelfde
banken, die we hebben gered dankzij het geld van de
belastingbetaler, beginnen opnieuw hetzelfde gedrag te vertonen
dat heeft geleid tot de crisis, maar bovendien spellen ze ons de
les en brengen ze de openbare financiën in gevaar, met name door
op de spread te spelen – het verschil tussen de verkoop-
en aankoopprijzen die door de broker worden voorgesteld – en op
de rentevoeten die aan Duitsland worden opgelegd. Ze brengen
aldus de sociale cohesie in gevaar omdat de besparingsprojecten
bij de burgers onrust oproepen. Dat is uiteraard onaanvaardbaar.
België
heeft aangetoond dat het in staat was budgettaire inspanningen te
aanvaarden. Die inspanningen werden beloond. De tekorten en de
schuld werden geleidelijk afgebouwd. Er kan geen sprake van zijn
dat we tweemaal moeten betalen voor de sanering van de
overheidsfinanciën. Dat zou het toppunt zijn.
Europa
heeft een strategische vergissing gemaakt door te denken dat een
monetaire unie en een gemeenschappelijke munt mogelijk waren
zonder een sociaal, economisch, fiscaal en milieuvriendelijk
Europa. Het was uiteraard onmogelijk de eenheidsmunt te beheren
zonder een gemeenschappelijk beleid, maar zover staan we vandaag.
Vandaag
moeten we Griekenland redden, niet alleen uit solidariteit, maar
ook om egoïstische redenen.
Sommigen
pleiten voor de uitstap van Griekenland uit de eurozone. Een
aantal banken – dat is ook het geval in Frankrijk – hebben
geïnvesteerd in Griekse overheidsobligaties. Als Griekenland
niet betaalt, zouden die banken zwaar worden getroffen, met alle
gevolgen van dien. Er zou opnieuw een overdreven reactie ontstaan
op de markten. De problemen die we hebben gekend zouden nog
worden versterkt en de eurozone zou in gevaar komen.
De
uitstap van Griekenland uit de eurozone zou geen oplossing zijn.
Zelfs bij een terugkeer naar een sterk gedevalueerde drachme, met
alle sociale en financiële gevolgen die deze beslissing zou
hebben voor de Griekse bevolking, is het evident dat de markten
dat signaal zouden registreren en van Italië, Portugal, Ierland
en Spanje de volgende doelwitten zouden maken, met dezelfde
gevolgen.
We
staan dus voor een egoïstische plicht van solidariteit. Of we nu
overtuigde federalisten of anti-Europeanen zijn, wij hebben geen
keus. Dat anderen handelen uit egoïsme … Enkel het
resultaat telt.
De
Griekse bevolking gaat de zeer zware factuur betalen van de
vergissingen en fouten van de opeenvolgende regeringen, zowel van
links als van rechts: algemene fiscale fraude, een economie
waarvan ongeveer de helft buiten de officiële circuits en de
boekhoudkundige statistieken valt, vervalste
overheidsbegrotingen … Maar het is het Griekse volk en
niet de regering die de factuur zal betalen en werkloosheid,
armoede en bezuinigingen zal ondergaan.
De
Grieken staan trouwens niet alleen. Alle Europese volkeren lopen
gevaar, ook het Belgische. Er is sprake van besparingen,
aanvallen op de pensioenen en de index, een verlaging van de
sociale uitkeringen en lonen, een verlaging van de sociale
uitgaven en dus de inkomsten en een verlaging van de openbare
investeringen.
Die
noodlottige spiraal zal leiden tot een inkrimping van de
binnenlandse markt, tot een daling van de privé-investeringen en
dus tot ontslagen en een recessie, waardoor we in een vicieuze
cirkel zullen terechtkomen.
Wij
moeten vaststellen dat de markten zich hebben vergist en dat ze
geen enkel recht hebben om ons de les te spellen en ons
voortdurend onder druk te zetten.
De
solidariteit die de EU via dat solidariteitsmechanisme zal
doorvoeren is een signaal van de democratieën aan de speculanten
en de markten: ‘We zullen ons niet laten doen!’ Daarom zullen
Ecolo en Groen! die twee wetsontwerpen goedkeuren.
|
|
Mme Anke
Van dermeersch (VB). – Apparemment, le Vlaams Belang est le
seul groupe à ne pas approuver ces mesures d’élargissement du
fonds de secours. Nous voterons contre ce projet, et cela pour
une série de raisons.
Tout
d’abord, ce projet de loi est déjà le deuxième acte d’une
tragédie grecque. On tente de donner l’impression que ce pays
n’est pas le seul concerné. Le fonds de secours peut
effectivement être utilisé pour d’autres pays tels que
l’Italie, l’Espagne ou le Portugal, mais à l’heure
actuelle, il s’agit essentiellement de la Grèce.
Les
chiffres sont clairs. En 2010, la dette grecque atteignait 328,6
milliards d’euros, à savoir 142,8% de son PIB, et le déficit,
10,5%. L’économie grecque est toujours particulièrement
fragile à l’heure actuelle et se trouve menacée par des
arrêts de travail, voire par des grèves de longue durée. Le
chômage augmente encore ; il touche à présent 40% des
jeunes. La situation reste donc grave et nous nous demandons si
l’aide offerte sera suffisante.
La
Grèce ne s’en sort pas. Les joyaux de la république sont à
vendre : des ports, des entreprises de télécommunication,
les services postaux, la loterie nationale, le réseau des
chemins de fer, des aéroports, des autoroutes, la compagnie du
gaz… Bref, tout est actuellement à vendre, en tout ou en
partie.
La
Grèce a effectivement mené un assainissement tellement lourd
pour chaque citoyen qu’il en devient insupportable. Des
allocations sont réduites ou supprimées et d’autres avantages
sociaux tels que les congés payés et les primes de fin d’année
disparaissent. Les salaires vont à nouveau baisser et le secteur
public devra être amputé. Je crains que toutes ces mesures –
un régime drastique – ne deviennent contre-productives pour la
Grèce. En les approuvant, que faisons-nous d’autre que de
continuer à combler les déficits par de nouveaux prêts
destinés à couvrir les prêts antérieurs ?
La
Grèce a déjà reçu le dernier volet de 12 milliards des
110 milliards prévus par le fonds de relance européen. C’était
manifestement insuffisant. Une autre solution doit dès lors être
envisagée, car la Grèce fonce inévitablement vers la
banqueroute et l’injection de montants supplémentaires est
inefficace.
Le
deuxième paquet de mesures d’aide paraît inévitable, mais
nous le jugeons incorrect. Nos contribuables ne peuvent continuer
à faire les frais des prêts consentis au puits sans fond qu’est
la Grèce.
Les
conséquences d’une tragédie grecque sont désastreuses pour
l’euro. Malgré tous les assainissements, la Grèce vit une
très grave récession budgétaire et le remède est plus nocif
que la maladie. La question est donc de savoir s’il est sensé
de continuer envers et contre tout à financer la Grèce. Ces
derniers mois, des personnes raisonnables ont, partout en Europe,
plaidé en faveur d’un retrait accompagné de la zone euro.
Cela n’a servi à rien. Pour préserver l’élite européenne
qui a introduit l’euro et pour secourir des banques imprudentes
comme la banque Dexia, fief de la CSC, des mesures de sauvetage
ont encore été concoctées en 2011, pour un montant de 109
milliards d’euros, dont 3,7 milliards seront supportés par le
contribuable belge. La pression fiscale imposée aux Belges
dépasse donc les 4 milliards d’euros, ce qui représente 259
euros par personne. Si l’on tient compte du fait que la
Flandre, avec Bruxelles, alimente le Trésor fédéral à raison
de 71%, cela signifie que chaque habitant de Flandre et de
Bruxelles doit payer non moins de 271 euros, contre 232 euros
pour un Wallon. Une famille flamande moyenne de quatre personnes
paie, cette année, 1 084 euros pour la Grèce.
Ces
mesures ne visaient que le seul sauvetage de la Grèce. La crise
grecque a donc déjà coûté plus de 1 000 euros à chaque
famille flamande de quatre personnes et ce sera pareil en 2011.
Si la Grèce fait faillite, cet argent sera définitivement
perdu.
De
plus, le Conseil Ecofin du 21 juillet 2011 a octroyé
de nouvelles compétences à la Facilité européenne de
stabilité financière, mises en œuvre par ce projet de loi. La
FESF peut ainsi consentir à titre préventif des prêts à des
pays de la zone euro et acheter des obligations d’État à des
particuliers tels que les banques. Si ce projet est adopté, il
deviendra possible de consentir un prêt à un pays pour sauver
des banques. Malgré ces mesures supplémentaires, la FESF
elle-même n’obtient pas beaucoup plus de moyens additionnels
qui en permettent l’application. Je me demande donc si la FESF
est suffisamment armée pour résoudre la crise de la dette
européenne. Le marché financier tient déjà compte du fait que
la Grèce ne pourra rembourser que la moitié de l’aide de la
FESF. Je crains que les banques ne soient remboursées en premier
lieu, avant les autorités, de sorte que c’est le contribuable
qui trinquera. Une solution de rechange serait un retrait correct
– temporaire ou définitif – de la Grèce hors de la zone
euro. Le pays aurait ainsi l’occasion de créer son propre
ordre budgétaire. Une dévaluation de la monnaie renforcerait la
position concurrentielle de la Grèce et contribuerait à un
redressement durable, ce qui lui permettrait, à terme,
d’éventuellement rejoindre la zone euro. L’Allemagne élabore
d’ailleurs déjà un plan B pour le sauvetage des banques
allemandes et la stabilisation de la zone euro après le retrait
de la Grèce. À l’instar de divers autres hommes politiques –
allemands, principalement – l’ancien commissaire Bolkestein a
aussi plaidé pour un retrait. Apparemment, la position de mon
parti est plus crédible à l’étranger. Au Sénat,
malheureusement, je n’ai entendu personne prôner une solution
autre qu’un nouvel apport d’argent. Selon le marché
financier, la Grèce court vers la faillite. Une nouvelle crise
bancaire n’est pas à exclure. Il vaudrait mieux utiliser le
deuxième paquet de mesures pour soutenir les institutions
financières mises en danger par une restructuration de la dette
grecque. Il est même probable qu’une restructuration de la
dette au sein de la zone euro soit elle aussi inévitable. Aucune
solution n’est simple, mais une chose est claire : il
appartient toujours aux Grecs de déterminer souverainement leur
destin. Nous devons oser débattre franchement du projet euro,
surtout en ce qui concerne les pays PIGS : la Grèce, mais
aussi l’Espagne, le Portugal et l’Italie. Une discussion
portant sur la division de l’euro – un euro « nord »
et un euro « sud » – doit être envisagée. Le
concept d’une Union européenne réduite doit également être
mis sur la table en lieu et place du projet de loi à l’examen.
|
Mevrouw Anke
Van dermeersch (VB). – Blijkbaar is het Vlaams Belang de
enige fractie die geen voorstander is van de maatregelen die een
verdere uitbreiding van het noodfonds inhouden, wat we met dit
wetsontwerp wettelijk vastleggen. We zullen het ontwerp verwerpen
om een hele reeks redenen.
De eerste
reden is dat dit wetsontwerp al het tweede bedrijf is in een
Griekse tragedie. Griekenland is hier al meermaals ter sprake
gebracht, maar toch probeert men de indruk te wekken dat het niet
alleen om Griekenland gaat. Het noodfonds kan inderdaad ook voor
andere PIGS-landen worden gebruikt, zoals Italië, Spanje of
Portugal, maar vandaag gaat het toch vooral over Griekenland.
De cijfers
van Griekenland liegen er niet om. In 2010 torste Griekenland een
schuld van 328,6 miljard euro, liefst 142,8% van zijn bbp, een
tekort dat opliep tot 10,5%. De Griekse economie is ook vandaag
nog altijd bijzonder fragiel en wordt bedreigd door
werkonderbrekingen en zelfs langdurige stakingen. De werkloosheid
groeit nog altijd, bij de jongeren is ze nu al 40%. Het gaat dus
absoluut niet goed met Griekenland en de vraag is of de hulp die
wij via Europa bieden en die in het noodfonds nog wordt
opgetrokken, wel toereikend zal zijn.
Griekenland
doet het niet goed. Buiten het archeologische patrimonium worden
de kroonjuwelen van de Griekse republiek in de etalage gezet.
Momenteel zijn havens te koop, telecom- en postbedrijven,
staatsloterij, spoorwegennet, luchthavens, snelwegen, het
gasbedrijf, kortom alles staat momenteel geheel of gedeeltelijk
te koop. Griekenland heeft inderdaad een sanering doorgevoerd die
iedere Griek zo zwaar treft dat de toestand nog heel moeilijk te
dragen is. Uitkeringen worden verlaagd of stopgezet, terwijl
andere sociale voordelen zoals vakantiegeld en eindejaarspremies
verdwijnen. Lonen zullen opnieuw dalen en de openbare sector zal
moeten inkrimpen. Ik vrees dat al deze ingrijpende maatregelen,
een soort van Grieks crashdieet, wel eens contraproductief zullen
blijken te zijn voor Griekenland. Waar zijn we dan mee bezig, als
we die ondersteunen, als wij Griekenland dat zichzelf op dit zeer
strenge dieet heeft gezet, geld blijven toestoppen met nieuwe
leningen en schulden blijven delgen met nieuwe leningen en nieuwe
leningen door leningen laten dekken?
Door
zichzelf die onhoudbare maatregelen op te leggen, heeft
Griekenland nu al de laatste schijf van 12 miljard van het vorige
goedgekeurde bedrag van 110 miljard van het Europese herstelfonds
gekregen. Dat was blijkbaar ontoereikend. Bijgevolg moet er
volgens mij dringend een meer fundamentele oplossing komen, want
Griekenland stevent onvermijdelijk af op het bankroet en het
toestoppen van nog meer geld werkt niet productief.
Het tweede
pakket aan noodsteun, dat iedereen hier blijkbaar zal goedkeuren,
lijkt onvermijdelijk, maar is volgens ons toch niet correct. Onze
belastingbetaler mag niet blijven opdraaien voor leningen die dan
gestort worden in de bodemloze put die Griekenland toch wel is.
De gevolgen
van een Griekse tragedie voor de euro zijn niet te overzien. Alle
saneringen ten spijt kent Griekenland een zeer zware budgettaire
achteruitgang en de remedie blijkt erger dan de kwaal. De vraag
is dan ook of het wel zin heeft om ten koste van alles
Griekenland te blijven financieren. De voorbije maanden hebben
verstandige mensen in heel Europa opgeroepen tot een begeleid
vertrek van Griekenland uit de eurozone. Het mocht niet baten. Om
het gezicht te redden van de Europese elite die de euro heeft
ingevoerd en om roekeloze banken zoals de ACV-bank Dexia te
redden, werd in 2011 nog maar eens een reddingspakket
uitgedokterd van liefst 109 miljard euro, waarvan 3,7 miljard
euro te betalen door de Belgische belastingbetaler. Daarmee komen
we op meer dan 4 miljard euro belastinggeld van onze inwoners. De
kostprijs is schokkend als men weet dat dit 259 euro per Belg
betekent. Als men bovendien rekening houdt met het feit dat
Vlaanderen met Brussel voor 71% de federale schatkist vult, dan
betekent dit dat elke inwoner van Vlaanderen en Brussel maar
liefst 271 euro moet betalen, terwijl een Waal 232 euro betaalt.
Een doorsnee Vlaams gezin van vier betaalt dit jaar, alleen voor
Griekenland, maar liefst 1084 euro.
Dat
steunpakket diende ook enkel en alleen om Griekenland te redden.
De euroramp in Griekenland heeft elk Vlaams gezin van vier in
2010 dus al meer dan 1000 euro gekost en in 2011 nogmaals 1000
euro. Sinds het begin van de crisis bedraagt de kostprijs per
Vlaams gezin dus 2000 euro. Als Griekenland vroeg of laat
failliet gaat, is dat geld van de Vlaamse en Belgische
belastingbetaler definitief verloren. Bovendien heeft de
Ecofin-Raad op 21 juli 2011 aan de ‘European
Financial Stability Facility’ nieuwe bevoegdheden toegekend,
die met dit wetsontwerp worden ingevoerd. Zo kan de EFSF
preventief leningen verstrekken aan eurolanden en
staatsobligaties opkopen van private partijen zoals banken. Als
dit ontwerp vandaag wordt goedgekeurd, behoren ook leningen aan
landen die banken moeten redden tot de mogelijkheden. Ondanks al
die bijkomende maatregelen krijgt de EFSF zelf niet zoveel
bijkomende middelen om ze uit te voeren. Ik vraag me dan ook af
of de EFSF wel voldoende gewapend is om de Europese
schuldencrisis op te lossen. De financiële markt houdt nu al
rekening met het feit dat Griekenland de EFSF-steun slechts voor
de helft zal kunnen terugbetalen. Ik vrees dat eerst de banken
zullen worden terugbetaald en dan pas de overheden, zodat de
belastingbetaler voor alles zal moeten opdraaien. Een
alternatieve oplossing kan er bijvoorbeeld in bestaan Griekenland
op een ordentelijke manier tijdelijk of definitief uit de
eurozone te laten stappen. Het land zou op die manier de kans
krijgen een eigen budgettaire orde te scheppen. Een devaluatie
van de munt zou de concurrentiepositie van Griekenland versterken
en dus een duurzaam herstel ondersteunen waardoor het land op
termijn misschien opnieuw tot de eurozone kan toetreden.
Duitsland werkt trouwens al aan een plan B voor de redding van de
Duitse banken en de stabilisering van de eurozone na de exit van
Griekenland. Net als verschillende andere, vooral Duitse,
politici pleitte ook voormalig EU-commissaris Bolkestein voor een
exit. Blijkbaar wordt het standpunt van mijn partij
geloofwaardiger in het buitenland. In de Senaat heb ik spijtig
genoeg niemand gehoord die een andere oplossing voor Griekenland
wil dan opnieuw geld toestoppen. Ook de financiële markt is er
nagenoeg zeker van dat Griekenland zeer binnenkort failliet gaat.
Deze week heeft Moody’s bij een aantal Franse grootbanken de
rating verlaagd ten gevolge van blootstelling aan Griekenland.
Een nieuwe bankencrisis is absoluut niet ondenkbaar. Het geplande
tweede Europese hulppakket kan beter worden gebruikt om de
financiële instellingen te ondersteunen die door een Griekse
schuldherstructurering in moeilijkheden zullen komen. Een
schuldherstructurering binnen de eurozone zal waarschijnlijk ook
niet te vermijden zijn. Er is helemaal geen gemakkelijke uitweg.
Een zaak is duidelijk: het zijn nog steeds de Grieken die
soeverein over hun lot moeten kunnen beslissen en niet de
Europese oekaze. We moeten met een open geest het europroject ter
discussie durven te stellen, zeker wat de PIGS-landen betreft –
Griekenland, maar ook Spanje, Portugal en Italië. Een ‘noord-
en een zuid-euro’ moet bespreekbaar zijn. Ook het concept van
een afgeslankte Europese Unie moet op tafel liggen in plaats van
het hier voorliggende wetsontwerp dat Griekenland opnieuw geld
toestopt.
|
|
Mme Vanessa
Matz (cdH). – Le groupe cdH votera les projets du
gouvernement. Je voudrais partager trois réflexions avec vous.
J’aborderai
tout d’abord le contexte dans lequel est prise la décision de
renforcer le Fonds européen de stabilité financière qui, pour
certains commentateurs avisés, reviendrait à réarranger les
chaises longues sur le pont du Titanic. Je ne partage toutefois
pas ces prédictions.
Cela étant,
la situation est critique. Nous payons aujourd’hui le prix de
trois décennies de croissance de plus en plus faible, obtenue au
prix d’une hausse de plus en plus forte des inégalités et de
l’endettement privé et public. Cette situation a été
facilitée par une politique monétaire laxiste aux États-Unis
et par une dérégulation financière irresponsable déclenchée
par Reagan, Bush et Clinton aux États-Unis et par Thatcher et
Blair au Royaume-Uni, dérégulation à laquelle l’Union
européenne et ses États membres n’ont pas résisté. Nous
payons donc très cher le prix de trois décennies de
néolibéralisme. Nous nous sommes laissé abuser par des
idéologues et influencer par des milieux financiers aveugles à
toute considération autre que leurs résultats trimestriels et
les bonus et stock options qui y sont liés.
Pour
paraphraser Shakespeare, comme l’ont écrit les sénateurs
américains dans leur rapport magistral sur la crise, la faute ne
vient pas des étoiles mais de nous-mêmes. Du coup, Amérique et
Europe sont confrontées à une crise systémique et sont l’une
et l’autre prises dans l’étau du désendettement et
l’imminence d’une récession. L’économie de l’offre ne
suffit plus à soutenir la croissance. De plus, les instruments
de relance de la demande ne répondent plus : ni la
politique budgétaire contrainte par la nécessaire baisse des
déficits ni la politique monétaire, parce que les taux
d’intérêt sont déjà si bas, en tous cas aux États-Unis et
au Japon, que d’aucuns parlent de piège à liquidités. Devant
l’incertitude, les entreprises et les ménages préféreraient
accumuler des liquidités et thésauriser plutôt qu’investir
malgré le niveau très bas des taux.
Par
ailleurs, la demande hors zone atlantique, notamment en
provenance d’Asie, reste très élevée mais avec un euro
surévalué, ce qui est bien le paradoxe de la zone euro. Seules
les économies price maker comme l’Allemagne et les
sous-traitants en profitent, ce qui creuse l’écart avec les
États moins avantagés par leurs spécialisations
internationales.
Le risque le
plus grand que nous pourrions prendre serait de verser dans le
protectionnisme commercial ou monétaire pour contenir la poussée
du chômage car l’effet domino ou le retour de manivelle qui
s’ensuivraient seraient économiquement et politiquement
dévastateurs. Ce serait à coup sûr la dépression mondiale et
la désintégration de la zone euro et donc le recloisonnement du
marché unique. Le propre d’une crise systémique est que les
solutions ne peuvent plus être trouvées à l’intérieur du
système. Il faut donc réformer ce dernier.
Par
ailleurs, ce contexte jette un jour plus sombre sur la mesure que
nous allons entériner par notre vote. D’abord, le décalage
chronologique entre la décision de principe du Conseil européen
de mars, sa finalisation en juillet par le gouvernement et sa
ratification parlementaire aujourd’hui fait que le texte qui
nous est proposé aujourd’hui n’est plus exactement le même
que celui qui nous était présenté hier. Ce qui était une
décision sur une garantie est devenue, du fait du risque
entre-temps accru de défaut souverain de la Grèce, une décision
sur une dépense réelle.
J’en viens
dès lors à ma première question. Le statut de la créance de
la FESF rend-il hypothétique le recours à la garantie offerte
par les États membres garants ou le défaut d’un État
conduirait-il effectivement à son utilisation ? En cas
d’une sortie de la Grèce de l’euro – en principe non
prévue par le traité mais pas complètement impensable selon
les juristes de la BCE –, quel pourrait être l’impact
sur la contribution de la Belgique ?
Il s’agit
en outre d’une dépense potentiellement considérable
puisqu’elle représente 10% du PIB. Par ailleurs, le plafond
maximum de garantie – en principe de 34,5 milliards –,
joue un effet boule de neige puisque non seulement d’autres
pays défaillants peuvent s’ajouter au cas grec – les
candidats ne manquent pas – mais, puisque ces pays perdraient
leur propre capacité de garantie, celle-ci serait reportée sur
les autres pays garants de la zone euro. Ce scénario est
particulièrement préoccupant pour la Belgique hélas revenue à
un taux d’endettement de près de 100%.
Enfin,
jamais nous n’avons été plus proches d’un scénario à la
japonaise, d’une décennie de déflation, alors même que,
solidement unis, nous pourrions y échapper. D’une part, à la
différence du Japon, le niveau de la dette de l’eurozone est
moindre – 85,1% du PIB – comparée à celle des États-Unis
(95,8%) et du Japon (183,5%). D’autre part, comme au Japon, et
à la différence des États-Unis, cette dette est intérieure à
la zone euro et est largement financée par l’épargne
domestique de cette zone considérée dans son ensemble.
Cependant,
la zone euro affaiblit sa position par le divorce entre politique
monétaire et politique budgétaire qui produit deux
singularités : la première tient à ce que chaque pays
emprunte en réalité dans une monnaie, l’euro, qui n’est
plus la sienne propre puisqu’il n’en contrôle plus le taux
de change à la différence des États-Unis qui, pour leur part,
usent et abusent de la politique du taux de change ; la
seconde tient à ce que l’autonomie des politiques budgétaires
entretient une fragmentation du marché obligataire européen qui
est une invitation à la spéculation d’arbitrer une dette
souveraine contre une autre. En conséquence, l’exposition de
la zone euro à un risque déflationniste est aggravée.
En réalité
nous sommes face à un choix : soit nous en restons au FESF
dont la structure fortement intergouvernementale est une
invitation pour les marchés financiers à différencier et à
cibler les États membres selon leur vulnérabilité et, par là,
à défaire le mécanisme de solidarité en suivant la ligne des
défauts souverains possibles, soit nous allons au-delà et nous
organisons une mutualisation inexpugnable des risques de défaut
souverain en rendant la différenciation entre États impossible,
autrement dit en poussant plus loin la solidarité et la
discipline qui en est la contrepartie.
Le FESF,
qu’on nous demande de renforcer, n’a dès lors de sens que
s’il s’inscrit dans un dessein plus vaste et plus ambitieux à
mettre en œuvre sans attendre, c’est-à-dire avant plutôt
qu’après la banqueroute de la Grèce, voire son retrait de la
zone euro.
Il est temps
que dans la zone euro, le politique reprenne la main et gagne
cette fois les marchés de vitesse, à défaut de quoi les
marchés vont ruiner les États et se détruire eux-mêmes en
menant les banques à la faillite sans que les États puissent
cette fois les sauver.
Les mesures
à prendre en priorité – je sais combien elles sont
extrêmement difficiles – portent sur la relance, la
mutualisation des risques souverains et sa contrepartie : la
discipline, l’harmonisation fiscale, la spéculation et la
recapitalisation des banques. Il s’agit donc d’abord
exploiter au maximum les marges de relance encore disponibles
dans l’UE.
La
conversion des dettes nationales en euro-obligations créerait un
marché obligataire en Europe, très liquide et très sûr, et
donc moins coûteux pour les États emprunteurs. Il ne faut
d’ailleurs pas nécessairement limiter les euro-obligations à
60% du PIB, puisqu’il s’agit de réduire la charge d’intérêts
pour les pays surendettés et de faciliter leur retour à la
croissance, mais ce n’est concevable que sous la stricte
condition qu’ils se soumettront effectivement à des plans
coercitifs rigoureux de résorption de la dette excédant les 60%
du PIB. En contrepartie, il faudra rendre plus automatiques les
avertissements et les sanctions pour les pays en infraction,
notamment en passant au vote à la majorité inversée au Conseil
pour rejeter une recommandation de la Commission.
En attendant
de gager les eurobonds sur des ressources propres communautaires
pour la zone euro, solution logique mais hors de portée dans
l’immédiat, il faut s’attaquer de front à la concurrence
fiscale qui mine la capacité et la souveraineté budgétaire des
États. La concurrence fiscale, ce qui est un comble, s’est
trouvée facilitée par la libre circulation des capitaux et par
la monnaie unique. II faut la contrer par l’harmonisation en
recourant éventuellement à des coopérations renforcées pour
adopter une assiette commune de l’impôt des sociétés pour la
zone euro. Cela implique de tordre le bras à l’Irlande et à
l’Estonie et prendre des mesures de dissuasion contre la
concurrence fiscale des passagers clandestins du reste de l’UE.
Comment amener par exemple ces deux États à renoncer à la
concurrence fiscale sur l’impôt des sociétés et à cesser de
bloquer les tentatives d’harmonisation de l’assiette de
l’impôt des sociétés au sein de la zone euro ?
Il faut
encore précisément éradiquer les paradis fiscaux dans l’UE,
une anomalie d’un autre âge, et mettre hors d’état de nuire
les places offshore. Le marquage des capitaux – ce serait le
véritable bénéfice de la taxe sur les transactions financières
– permettrait de repérer les capitaux sous-régulés et
sous-taxés. La liberté de mouvement des capitaux doit être
assurée au sein de l’UE, mais elle peut être régulée entre
l’Union européenne et les pays tiers. Non au protectionnisme
commercial, mais, si nécessaire, oui à la surveillance des
mouvements de capitaux.
À titre de
mesure conservatoire, il faudrait limiter la spéculation sur la
dette souveraine des pays en restructuration, en généralisant
l’interdiction des ventes à découvert sur produits nus (CDS).
Cette
décision ne peut plus être nationale, mais bien européenne.
Enfin, je
crois, comme Mme Lagarde, qu’il faut recapitaliser les
banques. Elles rapporteront moins aux actionnaires mais elles
coûteront moins aux contribuables.
Vaste
programme assurément. Nous sommes entrés dans des temps où il
faut penser l’impensable. Nul ne sait aujourd’hui si la Grèce
restera dans la zone euro.
Le pire
serait que la Grèce décroche sans que la zone euro ne fasse un
grand bond en avant. Il faut donc anticiper et rétablir la
confiance des citoyens et celle des marchés par un leadership
européen. Ce dernier commence par le passage d’un fonds
intergouvernemental, comme le FESF, à des euro-obligations qui
s’appuient sur un budget de la zone euro.
|
Mevrouw Vanessa
Matz (cdH). – De cdH-fractie zal de regeringsontwerpen
goedkeuren. Ik wil wel drie bedenkingen formuleren.
Ik
wil het eerst hebben over de context waarin de beslissing wordt
genomen om het Europees Financieel Stabiliteitsfonds te
versterken, wat bij sommige verstandige commentatoren
vergelijkingen met de Titanic oproept. Ik ben het daar niet mee
eens.
Toch
is de toestand kritiek. Wij betalen vandaag de prijs voor drie
decennia van steeds zwakkere groei, die gepaard ging met een
steeds sterkere ongelijkheid en een grotere privé- en openbare
schuldenlast. Die toestand werd vergemakkelijkt door een laks
monetair beleid in de VS en een onverantwoordelijke financiële
deregulering die onder Reagan, Bush en Clinton werd ingezet in de
VS en door Thatcher en Blair in het Verenigd Koninkrijk. Aan die
deregulering hebben de EU en haar lidstaten niet kunnen
weerstaan. We betalen een hoge prijs voor drie decennia van
neoliberalisme. We hebben ons laten misleiden door ideologen en
laten beïnvloeden door financiële milieus die blind waren voor
elke andere benadering dan die van de driemaandelijkse resultaten
en de bonussen en stock options die daaraan zijn
verbonden.
De
crisis is niet vanzelf ontstaan, wij hebben er schuld aan.
Amerika en Europa worden geconfronteerd met een systeemcrisis en
zitten beide gevangen in de greep van een schuldafbouw en een
naderende recessie. De aanbodeconomie volstaat niet langer om de
groei te ondersteunen. Bovendien reageren de instrumenten om de
vraag weer op gang te brengen niet meer: noch het
begrotingsbeleid dat onder de druk van de noodzakelijke daling
van de tekorten zit, noch het monetaire beleid. De intrestvoeten
zijn al zo laag, in ieder geval in de VS en in Japan, dat
sommigen spreken van een liquiditeitsval. Geconfronteerd met die
onzekerheid verkiezen de ondernemingen en de gezinnen
liquiditeiten op te stapelen en te sparen in plaats van te
investeren, ondanks de zeer lage rentevoeten.
Overigens
blijft de vraag buiten de Atlantische zone, met name vanuit Azië,
zeer hoog maar met een overgewaardeerde euro, wat de paradox van
de eurozone is. Enkel de price maker-economieën, zoals
Duitsland, en de onderaannemers profiteren daarvan. Dat doet de
kloof toenemen met de landen die door hun internationale
specialisatie minder bevoordeeld zijn.
Het
grootste risico dat we zouden kunnen nemen is te vervallen in
handels- of monetair protectionisme om de stijging van de
werkloosheid in te dammen. Het domino-effect of de terugslag die
daaruit zouden voortvloeien, zouden vernietigend zijn op
economisch en politiek vlak. Dat zou zonder twijfel een
wereldwijde depressie en de desintegratie van de eurozone tot
gevolg hebben en dus de verbrokkeling van de eengemaakte markt.
Een systeemcrisis heeft als kenmerk dat oplossingen niet meer
binnen in het systeem kunnen worden gevonden. Dat moet dus worden
hervormd.
Die
context werpt een somberder licht op de maatregel die we gaan
goedkeuren. Het tijdsverschil tussen de principebeslissing van de
Europese Raad van maart, het ontwerp van de regering in juli en
de goedkeuring van het parlement, die vandaag zal plaatsvinden,
maakt dat de tekst die ons nu wordt voorgesteld niet helemaal
dezelfde meer is als degene die ons gisteren werd voorgesteld.
Wat een beslissing over een garantie was, is wegens het
ondertussen toegenomen risico op een faillissement van
Griekenland, een beslissing over een reële uitgave geworden.
Ik
kom tot mijn eerste vraag. Maakt het statuut van het krediet van
de EFSF het beroep op de garantie van de lidstaten die garant
staan hypothetisch of leidt het in gebreke blijven van een staat
inderdaad tot zijn aanwending? Wat kan de impact op de bijdrage
van België zijn bij een uittreding van Griekenland uit de euro,
wat in principe niet is opgenomen in het verdrag, maar niet
geheel ondenkbaar is volgens de juristen van de ECB?
Het
gaat trouwens over een bedrag dat aanzienlijk kan zijn omdat het
10% van het bbp bedraagt. De schuldwaarborg – in principe 34,5
miljard – heeft een sneeuwbaleffect omdat niet alleen andere in
gebreke blijvende landen zich bij het Griekse geval kunnen
aansluiten, maar omdat deze landen hun eigen waarborgcapaciteit
verliezen, die dan op de andere landen van de eurozone die garant
staan, zou worden afgewenteld. Dat scenario is in het bijzonder
onrustwekkend voor België, dat helaas opnieuw een schuldgraad
heeft van bijna 100%.
Wij
hebben nooit dichter gestaan bij een Japans scenario, dat een
decennium van deflatie betekent. Als deel van een groter geheel,
kunnen we daar echter aan ontsnappen. Enerzijds is, verschillend
met Japan, het schuldniveau van de eurozone kleiner – 85,1% van
het bbp – dan dat van de VS (95,8%) en van Japan (183,5%).
Anderzijds is die schuld, zoals in Japan en in tegenstelling tot
de VS, intern aan de eurozone en wordt ze grotendeels
gefinancierd door het eigen spaargeld van die zone in haar
geheel.
De
eurozone verzwakt haar positie echter door de scheiding tussen
het monetaire en het politieke beleid, die twee eigenaardigheden
voortbrengt. De eerste houdt in dat elk land in de praktijk leent
in euro, die geen eigen munt meer is omdat het geen controle meer
heeft op de wisselkoers, in tegenstelling tot Amerika dat het
wisselkoersbeleid gebruikt en misbruikt. Een tweede
eigenaardigheid is dat een autonome budgettaire beleidsvoering
inhoudt dat een fragmentatie van de Europese obligatiemarkt in
stand wordt gehouden, wat doet speculeren dat een soevereine
schuld wordt afgewogen tegenover een andere. Dat verhoogt
bijgevolg de blootstelling van de eurozone aan het
deflatierisico.
We
staan dus voor een keuze: ofwel blijven we bij de EFSF waarvan de
sterke intergouvernementele structuur de financiële markten
aanzet tot het maken van een onderscheid en tot het viseren van
de lidstaten volgens hun kwetsbaarheid en om het
solidariteitsmechanisme van daaruit te ondergraven door zich te
focussen op mogelijke soevereine schulden, ofwel gaan we nog
verder en organiseren we een onderlinge verdeling die bestand is
tegen de risico’s van een soeverein tekort door dat onderscheid
tussen staten onmogelijk te maken, anders gezegd, door een
verdere versterking van de solidariteit en de discipline, de
tegenprestatie ervan.
De
EFSF, die wij zouden moeten versterken, heeft dus slechts zin als
ze kadert in een groter en ambitieuzer plan, dat onverwijld in
werking moet treden, dus liever voor dan na het Griekse bankroet
of de uittreding van het land uit de eurozone.
Het
is tijd dat de beleidsvoerders in de eurozone de teugels opnieuw
in handen nemen en de markten deze keer in snelheid nemen, anders
zullen die markten de lidstaten ruïneren en tegelijk zichzelf
vernietigen door de banken in het bankroet te storten zonder dat
de lidstaten ze deze keer kunnen redden.
De
maatregelen die prioritair moeten worden genomen – ik weet hoe
moeilijk ze zijn – hebben betrekking op het herstel, de
onderlinge verdeling van de soevereine risico’s en de
tegenprestaties: de discipline, de fiscale harmonisatie, de
speculatie en nieuwe kapitaalsinjecties voor de banken. Het gaat
er dus om eerst de nog beschikbare herstelmarges optimaal te
benutten.
De
conversie van de nationale schulden in euro-obligaties zou in
Europa een obligatiemarkt creëren, met veel liquiditeit en veel
zekerheid, die bijgevolg minder duur zou zijn voor de staten die
lenen. Het is trouwens niet nodig de euro-obligaties te beperken
tot 60% van het bbp, aangezien het de bedoeling is de
intrestlasten van de landen met een te grote schuldenlast te
verminderen en een nieuwe economische groei te vergemakkelijken.
Dat is echter slechts denkbaar onder de strikte voorwaarde dat ze
zich effectief zullen onderwerpen aan strenge dwingende plannen
om de schuldratio te beperken tot 60%. Daartegenover staat dat de
waarschuwingen en sancties voor de landen die in overtreding
zijn, een automatisch karakter moeten krijgen, onder meer door
toepassing van de reverse majority in de Raad om een
aanbeveling van de Commissie te verwerpen.
In
afwachting van de waarborg van de eurobonds met
gemeenschapsmiddelen voor de eurozone – een logische oplossing
die momenteel echter buiten bereik is – moet de fiscale
concurrentie die het vermogen en de budgettaire soevereiniteit
ondermijnt, openlijk worden bestreden. Die fiscale concurrentie
wordt vergemakkelijkt door het vrije verkeer van kapitaal en door
de eenheidsmunt. We moeten dat bestrijden door een harmonisatie
en een eventuele versterkte samenwerking met het oog op de
invoering van een gemeenschappelijke belastinggrondslag voor de
eurozone. Dat impliceert dat we Ierland en Estland zwaar onder
druk moeten zetten en dat we maatregelen moeten nemen tot
ontrading van fiscale concurrentie van clandestiene passagiers
uit de rest van de EU. Hoe kunnen we die twee landen bijvoorbeeld
doen afzien van fiscale concurrentie voor de
vennootschapsbelasting en van het saboteren van de pogingen tot
harmonisatie van een gemeenschappelijke grondslag voor de
vennootschapsbelasting in de eurozone?
Ook
de fiscale paradijzen in de EU, een anomalie uit een ander
tijdperk, moeten verdwijnen en de offshoreplaatsen moeten worden
uitgeschakeld. Het markeren van de kapitalen – dat zou het
echte nut zijn van een heffing op de financiële transacties –
zou de opsporing van de ondergereguleerde en onderbelaste
kapitalen mogelijk maken. Het vrije verkeer van kapitaal in de EU
moet verzekerd blijven, maar het kan worden gereguleerd tussen de
Europese Unie en de derde landen. Neen aan het
handelsprotectionisme, maar, indien nodig, ja aan het toezicht op
de kapitaalstromen.
Als
bewarende maatregel moet de speculatie op de soevereine schuld
van de staten in wederopbouw aan banden worden gelegd. Dat is
mogelijk door een algemeen verbod op ‘naakte’ CDS of short
selling. Die beslissing mag niet langer op nationaal, maar op
Europees vlak worden genomen.
Tot
slot ben ik het eens met mevrouw Lagarde dat de banken
nieuwe kapitaalsinjecties moeten krijgen. Dat betekent minder
winst voor de aandeelhouders, maar minder kosten voor de
belastingbetalers.
Het
gaat hier uiteraard om een omvangrijk programma. We bevinden ons
nu in een tijdperk waarin we moeten denken aan het ondenkbare.
Niemand weet vandaag of Griekenland in de eurozone zal blijven.
Het
ergste zou zijn dat Griekenland zou afhaken zonder dat de
eurozone een grote sprong vooruit zou hebben gemaakt. We moeten
dus anticiperen en een Europees leadership moet het vertrouwen
van de burgers en van de markten herstellen. Dat leadership
begint met een intergouvernementeel fonds, bijvoorbeeld de EFSF,
om te komen tot euro-obligaties die steunen op een begroting van
de eurozone.
|
|
Mme Freya
Piryns (Groen!). – Dire que la zone euro se trouve dans une
situation préoccupante, c’est naturellement enfoncer une porte
ouverte. La réponse des dirigeants de la zone euro dont nous
débattons aujourd’hui, est la bonne réponse et les verts vont
donc approuver ce texte.
En
même temps, nous devons souligner que cette réponse s’avérera
sûrement insuffisante. Durant ces derniers jours, nous avons à
nouveau entendu de nombreuses annonces de malheur. L’Europe ne
réussit pas à convaincre les marchés financiers qu’elle
réagit efficacement à la crise. Les mauvaises nouvelles sur la
difficulté à empêcher la faillite de la Grèce montrent que
les recettes néolibérales de la Commission européenne et du
FMI ne fonctionne pas. En enfonçant la Grèce dans la pauvreté
avec des mesures d’économie jamais vues, nous cassons le
moteur de sa croissance économique. La responsabilité n’en
incombe à mes yeux pas seulement à ceux qui ont emprunté
au-dessus de leurs possibilités. S’y ajoutent également la
mauvaise gestion du gouvernement grec, la perception laxiste des
impôts, les dépenses militaires injustifiablement élevées et
les services publiques inefficaces. Il y eut aussi trop peu de
contrôle par les autres États membres qui ont laissé la
situation aller trop loin. On aurait dû mieux surveiller le taux
d’endettement du secteur privé.
La
question est de savoir ce qui est encore nécessaire. Tant les
prêteurs que les emprunteurs doivent contribuer à une solution
de la crise. Ne pas faire contribuer les banques serait inique.
Nous sommes partisans du partage de la charge. C’est
indispensable parce que la situation actuelle résulte d’une
mauvais gestion collective.
En
même temps, des hommes politiques de toute l’Europe portent
aussi une part de responsabilité. L’Union européenne doit
travailler rapidement à l’intégration plus forte de sa
politique économique, au moins au sein de la zone euro. Les
chefs de gouvernement dans toute l’Europe ont maintenant deux
options : faire marche arrière ou faire un bond en avant.
Nous choisissons évidemment la seconde.
Nous
pouvons revenir sur l’intégration politique et donc économique
ou nous diriger vers une intégration économique plus forte pour
remédier aux défaillances, sous la conduite d’un gouvernement
économique de l’Union européenne qui puisse prendre des
mesures fiscales et macro-économiques fortes.
Les
verts sont partisans de la solidarité au sein d’un pays mais
également entre les États de l’Union. Cette solidarité doit
évidemment aller de pair avec un sens des responsabilités des
citoyens comme des États membres. Pour les verts cette crise
financière est dès lors un moment décisif pour l’avenir du
projet d’intégration européenne. Nous devons résoudre cette
crise en soutenant fortement à nouveau nos finances privées et
publiques, et en investissant dans un new deal vert qui
fera de l’Europe un pionnier de société durable du 21e
siècle.
Nous
devons aujourd’hui donner à la question du climat une place
centrale dans la construction d’une économie durable. Si nous
n’y arrivons pas, l’Europe ne sera plus en mesure de veiller
à la qualité de vie de ses citoyens ni à la justice sociale et
nous deviendrons sans intérêt au niveau mondial.
Une
dernière réflexion. Depuis les élections fédérales de 2007,
et en fait depuis bien plus tôt, les citoyens de notre pays
attendent une solution aux problèmes communautaires parce
qu’elle est nécessaire pour s’attaquer enfin aux défis et
problèmes sociaux et économiques. Groen! et Ecolo ont déjà
pris position de manière très constructive durant les
négociations. L’inquiétude sur les marchés financiers et la
crise de l’euro nous rappellent chaque jour qu’il n’est
plus temps de jouer. Nos familles et nos entreprises ont besoin
d’un gouvernement fort et d’un budget. Qui refuse d’entendre
ce signal et veut imputer tous les problèmes à un autre groupe
linguistique joue avec la prospérité de ce pays.
Je
souhaite beaucoup de succès aux négociateurs car aujourd’hui
pourrait être le jour de la dernière chance.
|
Mevrouw Freya
Piryns (Groen!). – Zeggen dat de eurozone in een
onrustwekkende staat verkeert, is uiteraard een open deur
intrappen. Het antwoord van de leidende figuren van de eurozone
waarover we vandaag debatteren, is het juiste antwoord en de
groenen zullen de tekst dan ook goedkeuren.
Tegelijkertijd
moeten we erop wijzen dat dit antwoord zeker ontoereikend zal
blijken. De voorbije dagen hebben we opnieuw heel wat
onheilsberichten gehoord. Europa slaagt er maar niet in de
financiële markten ervan te overtuigen dat het doeltreffend op
de crisis antwoordt. De onheilstijdingen over het moeilijk te
voorkomen faillissement van Griekeland tonen aan dat de
neoliberale recepten van de Europese Commissie en van het IMF
niet werken. Door Griekenland met ongeziene besparingsmaatregelen
de armoede in te drijven, breken we de motor van zijn economische
groei. De verantwoordelijkheid daarvoor ligt in mijn ogen niet
alleen bij degenen die boven hun mogelijkheden hebben geleend. Er
is ook het wanbeheer van de Griekse overheid, de lakse
belastinginning, de onverantwoord hoge militaire uitgaven en de
inefficiënte openbare diensten. Er was ook te weinig toezicht
door de andere lidstaten die het allemaal te ver hebben laten
komen. Men had de schuldgraad van de privésector beter in de
gaten moeten houden.
Vraag is wat
er dan nog allemaal nodig is. Zowel de afnemers als de
verstrekkers van kredieten moeten bijdragen aan een oplossing
voor de crisis. De banken niet laten meebetalen, zou
onrechtvaardig zijn. Wij staan voor burden sharing, het
delen van de lasten. Dat is noodzakelijk omdat de huidige
toestand is veroorzaakt door collectief wanbeheer. Tegelijkertijd
dragen ook politici uit heel Europa een verantwoordelijkheid. De
Europese Unie moet versneld werk maken van een sterkere
integratie van zijn economische beleid, minstens in de eurozone.
De regeringsleiders in heel Europa hebben nu twee opties: stappen
achteruit doen of een sprong voorwaarts maken. Wij kiezen
uiteraard voor de tweede.
We kunnen nu
terugkomen op de politieke en dus ook de economische integratie
of gaan voor een sterkere economische integratie om de
tekortkomingen te verhelpen, onder leiding van een economische
EU-regering die stevige fiscale en macro-economische maatregelen
kan nemen.
De groenen
staan voor solidariteit in een land, maar ook tussen de
EU-lidstaten. Die solidariteit moet uiteraard hand in hand gaan
met verantwoordelijkheidszin van zowel de burgers als de
lidstaten. Voor de groenen is deze financiële crisis dan ook een
make or break-moment voor de toekomst van het
Europese integratieproject. We moeten die crisis oplossen door
onze overheids- en privéfinanciën opnieuw stevig te onderbouwen
en door te investeren in a green new deal die van Europa
een pionier maakt van een duurzame samenleving van de 21ste
eeuw.
We moeten nu
ook het klimaatperspectief een centrale plaats geven bij de
uitbouw van een duurzame economie. Als we daarin niet slagen, zal
Europa niet langer in staat zijn te zorgen voor de
levenskwaliteit van zijn burgers en voor sociale gerechtigheid en
dan maken we ons irrelevant op wereldvlak.
Nog een
laatste bedenking. Sinds de federale verkiezingen van 2007, en
eigenlijk al veel vroeger, wachten de burgers van ons land op een
oplossing voor de communautaire problemen omdat we dan eindelijk
de economische en sociale problemen en uitdagingen kunnen
aanpakken. Groen! en Ecolo hebben zich bij die onderhandelingen
steeds zeer constructief opgesteld. De onrust op de financiële
markten en de eurocrisis herinneren er ons elke dag aan dat de
speeltijd nu echt voorbij is. Onze gezinnen en bedrijven hebben
een sterke regering en een begroting nodig. Wie deze signalen
negeert en alle problemen wil afschuiven op een andere taalgroep
speelt met het welzijn van dit land.
Ik wens de
onderhandelaars dan ook zeer veel succes, want vandaag zou het
wel eens het moment van de laatste kans kunnen zijn.
|
|
M. Didier
Reynders, vice-premier ministre et ministre des Finances et
des Réformes institutionnelles. – Je remercie les sénateurs
du soutien apporté à cet important projet concernant la
Facilité européenne. Je comprends les questions relatives à un
nouvel effort éventuel à l’échelon européen. Il me semble
toutefois plus utile de viser une meilleure intégration
budgétaire et de développer d’autres instruments, par exemple
les eurobonds. Une mise en œuvre correcte des décisions prises
en mars et en juillet reste cependant l’objectif essentiel.
|
De heer Didier
Reynders, vice-eersteminister en minister van Financiën en
Institutionele Hervormingen. – Ik dank de senatoren voor hun
steun voor het belangrijke ontwerp betreffende de Europese
faciliteit. Ik begrijp de verschillende vragen in verband met een
eventuele nieuwe inspanning op Europees niveau. Ik vind het
echter nuttiger een betere begrotingsintegratie na te streven en
misschien nog andere instrumenten, bijvoorbeeld de eurobonds, uit
te werken. Voor ons is het belangrijkste punt nu echter de
correcte uitvoering van de beslissingen van maart en juli.
|
|
Si nous
sommes parmi les premiers États à mettre en œuvre les
décisions de l’Union européenne, nous aurons d’autant plus
de légitimité pour exiger le franchissement de nouvelles
étapes. Soyons réalistes : aujourd’hui, l’essentiel
est de démontrer notre capacité d’exécuter les décisions
européennes.
Je remercie
encore toutes celles et tous ceux qui approuveront ces projets.
|
Als
we behoren tot de eerste staten die de beslissingen van de EU
uitvoeren, zullen we met des te meer legitimiteit nieuwe stappen
kunnen eisen. Laten we realistisch zijn: vandaag komt het erop
aan te tonen dat wij in staat zijn de Europese beslissingen uit
te voeren.
Ik
dank iedereen die de ontwerpen zal goedkeuren.
|
|
– La
discussion générale est close.
|
– De
algemene bespreking is gesloten.
|
|
Discussion
des articles du projet de loi transposant la directive 2009/44/CE
du Parlement européen et du Conseil du 6 mai 2009
modifiant la directive 98/26/CE concernant le caractère
définitif du règlement dans les systèmes de paiement et de
règlement des opérations sur titres et la directive 2002/47/CE
concernant les contrats de garantie financière, en ce qui
concerne les systèmes liés et les créances privées
(Doc. 5-1218) (Procédure d’évocation)
|
Artikelsgewijze
bespreking van het wetsontwerp tot omzetting van Richtlijn
2009/44/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 mei 2009
tot wijziging van Richtlijn 98/26/EG betreffende het definitieve
karakter van de afwikkeling van betalingen en effectentransacties
in betalings- en afwikkelingssystemen en Richtlijn 2002/47/EG
betreffende financiëlezekerheidsovereenkomsten wat gekoppelde
systemen en kredietvorderingen betreft (Stuk 5-1218)
(Evocatieprocedure)
|
|
(Voir le
texte du projet transmis par la Chambre des représentants,
document Chambre 53-1714/5.)
|
(Zie de
tekst van het door de Kamer van volksvertegenwoordigers
overgezonden ontwerp, stuk Kamer 53-1714/5.)
|
|
– Il
sera procédé ultérieurement au vote sur l’ensemble du projet
de loi.
|
– De
stemming over het wetsontwerp in zijn geheel heeft later plaats.
|
|
Discussion
des articles du projet de loi modifiant la loi du 2 novembre 2010
relative à la participation de l’État belge dans la société
anonyme « European Financial Stability Facility » et
à l’octroi de la garantie de l’État aux instruments
financiers émis par cette société (Doc. 5-1219)
(Procédure d’évocation)
|
Artikelsgewijze
bespreking van het wetsontwerp tot wijziging van de wet van
2 november 2010 betreffende de deelneming van de
Belgische Staat in de ‘European Financial Stability Facility’
en het verlenen van de Staatswaarborg aan de door deze
vennootschap uitgegeven financiële instrumenten (Stuk 5-1219)
(Evocatieprocedure)
|
|
(Voir le
texte du projet transmis par la Chambre des représentants,
document Chambre 53-1715/5.)
|
(Zie de
tekst van het door de Kamer van volksvertegenwoordigers
overgezonden ontwerp, stuk Kamer 53-1715/5.)
|
|
– Il
sera procédé ultérieurement au vote sur l’ensemble du projet
de loi.
|
– De
stemming over het wetsontwerp in zijn geheel heeft later plaats.
|
|
Votes
|
Stemmingen
|
|
(Les
listes nominatives figurent en annexe.)
|
(De
naamlijsten worden in de bijlage opgenomen.)
|
|
Projet
de loi transposant la directive 2009/44/CE du Parlement européen
et du Conseil du 6 mai 2009 modifiant la directive
98/26/CE concernant le caractère définitif du règlement dans
les systèmes de paiement et de règlement des opérations sur
titres et la directive 2002/47/CE concernant les contrats de
garantie financière, en ce qui concerne les systèmes liés et
les créances privées (Doc. 5-1218) (Procédure
d’évocation)
|
Wetsontwerp
tot omzetting van Richtlijn 2009/44/EG van het Europees Parlement
en de Raad van 6 mei 2009 tot wijziging van Richtlijn
98/26/EG betreffende het definitieve karakter van de afwikkeling
van betalingen en effectentransacties in betalings- en
afwikkelingssystemen en Richtlijn 2002/47/EG betreffende
financiëlezekerheidsovereenkomsten wat gekoppelde systemen en
kredietvorderingen betreft (Stuk 5-1218) (Evocatieprocedure)
|
|
Vote nº 1
|
Stemming 1
|
|
Présents :
58
Pour : 44
Contre : 4
Abstentions : 10
|
Aanwezig:
58
Voor: 44
Tegen: 4
Onthoudingen: 10
|
|
– Le
Sénat a adopté le projet sans modification. Celui-ci sera
transmis à la Chambre des représentants en vue de la sanction
royale.
|
– De
Senaat heeft het wetsontwerp ongewijzigd aangenomen. Het zal aan
de Kamer van volksvertegenwoordigers worden overgezonden met het
oog op de bekrachtiging door de Koning.
|
|
Projet
de loi modifiant la loi du 2 novembre 2010 relative à
la participation de l’État belge dans la société anonyme
« European Financial Stability Facility » et à
l’octroi de la garantie de l’État aux instruments financiers
émis par cette société (Doc. 5-1219) (Procédure
d’évocation)
|
Wetsontwerp
tot wijziging van de wet van 2 november 2010
betreffende de deelneming van de Belgische Staat in de ‘European
Financial Stability Facility’ en het verlenen van de
Staatswaarborg aan de door deze vennootschap uitgegeven
financiële instrumenten (Stuk 5-1219) (Evocatieprocedure)
|
|
Vote nº 2
|
Stemming 2
|
|
Présents :
59
Pour : 55
Contre : 4
Abstentions : 0
|
Aanwezig:
59
Voor: 55
Tegen: 4
Onthoudingen: 0
|
|
– Le
Sénat a adopté le projet sans modification. Celui-ci sera
transmis à la Chambre des représentants en vue de la sanction
royale.
|
– De
Senaat heeft het wetsontwerp ongewijzigd aangenomen. Het zal aan
de Kamer van volksvertegenwoordigers worden overgezonden met het
oog op de bekrachtiging door de Koning.
|
|
M. le
président. – L’ordre du jour de la présente séance est
ainsi épuisé.
|
De
voorzitter. – De agenda van deze vergadering is afgewerkt.
|
|
– Le
Sénat s’ajourne jusqu’à convocation ultérieure.
|
– De
Senaat gaat tot nadere bijeenroeping uiteen.
|
|
(La
séance est levée à 12 h 10.)
|
(De
vergadering wordt gesloten om 12.10 uur.)
|
|
Excusés
|
Berichten
van verhindering
|
|
Mme Temmerman,
à l’étranger, Mme Vogels, MM. Brotchi, Sevenhans,
Vandenbroucke et Vande Lanotte, pour d’autres devoirs,
demandent d’excuser leur absence à la présente séance.
|
Afwezig met
bericht van verhindering: mevrouw Temmerman, in het
buitenland, mevrouw Vogels, de heren Brotchi,
Sevenhans, Vandenbroucke en Vande Lanotte, wegens andere
plichten.
|
|
– Pris
pour information.
|
– Voor
kennisgeving aangenomen.
|