Dinsdag 6 december 2005
Uitgevers en digitaliseringprojecten
Samenvatting van de tussenkomst van de heer Jacques GERMONPREZ
Voorzitter van de Vlaamse Uitgeversvereniging
Programma - Foto's
Uitgevers als schakel in de culturele industrie
Uitgevers zijn ondernemers en intermediairs tussen auteur en consument/lezer. Als dusdanig vervullen ze een cruciale rol in de zogenaamde "culturele industrie". Ze investeren in mensen en middelen om een brede waaier van culturele producten beschikbaar te maken voor het geïnteresseerde publiek. Ze doen dit uiteraard op een manier die economisch rendabel is om de continuïteit van hun business te kunnen verzekeren.
Een van de belangrijkste middelen die de uitgever aanwendt om zijn investeringen en exploitatie rendabel te maken is de wet op het auteursrecht. Door die wet wordt een onderscheid gemaakt tussen werken die tot het publiek domein behoren en werken die nog onder de copyrightbescherming vallen. Bij alle discussies over digitaliseren van werken is dit onderscheid essentieel.
Digitale bibliotheken
We begrijpen dat bibliotheken content/inhouden willen digitaliseren om die meer toegankelijk te maken voor de bevolking. Dit is een zeer lovenswaardige doelstelling, als het gebeurt met respect voor de wetgeving mbt. intellectuele eigendom. Dit betekent dus dat er met werken die onder publiek domein vallen geen enkel probleem is. Integendeel, de uitgevers juichen dit initiatief toe en zijn zelfs bereid, als de middelen daartoe beschikbaar zijn, om te helpen waar het kan.
En ook voor werken die onder copyright vallen, hoeft er geen echt probleem te zijn als de wettelijke beschikkingen nageleefd worden. Uitgevers zijn bereid toegang te geven tot gedigitaliseerde werken onder copyright als het maar onder contractuele voorwaarden gebeurt. Met andere woorden als er vergoeding voorzien is voor de producenten (auteurs en uitgevers). Want op deze manier kan de uitgever de rendabiliteit van zijn investeringen verder garanderen.Het kan natuurlijk nooit zo zijn dat de bibliotheek in de plaats treedt van de uitgever voor de commerciële exploitatie van werken. We pleiten er zelfs voor om bij de ontwikkeling van nationale initiatieven rond de digitale bibliotheek samen te werken in een of andere vorm. In de Vlaamse boekenbranche bestaat bvb al een instrument als Boekenbank. Dit kan, mits vrijmaken van de nodige middelen, uitgebreid worden zodat de digitale bibliotheek er gebruik van kan maken.
En hoe zit het met Google? Is Google een bedreiging voor de uitgevers? Er zijn onnoemelijk veel misverstanden omtrent Google en zijn bedoelingen. En daar heeft Google zelf toe bijgedragen door zijn wat onbesuisde aanpak en onhandige communicatie.
Uit recente berichten blijkt trouwens dat Google nu erkent dat ze in Europa werken die onder copyright vallen niet zomaar kunnen digitaliseren.
Maar eigenlijk is wat Google wil doen absoluut niet nieuw in de uitgeverswereld. Of althans, in een gedeelte van de uitgeverswereld, met name de internationale academische uitgeverijen of STM (Science, Technical, Medical) uitgevers. Sinds midden de jaren negentig zijn die bezig met hun, weliswaar erg specialistische informatie, digitaal beschikbaar te stellen. Daar zijn al diverse businessmodellen rond ontstaan en zelfs nieuwe bedrijven die de service verlenen van het online zetten van content (bv. Ebrary). Maar alles onder contractuele voorwaarden en met het volle respect voor het copyright.
Ik ben ervan overtuigd dat dit met Google ook moet kunnen, en niet alleen met Google, maar met andere initiatiefnemers zoals Amazon, Yahoo edm. Er wordt best een systeem opgezet waardoor Google en anderen het gemakkelijk gemaakt wordt om toestemming te vragen voor digitalisering. Voor bepaalde aspecten (bvb de zgn ‘Orphan works) zullen dan nog oplossingen moeten gezocht, maar ook daarvoor kan mits goed overleg met de uitgeversbranche een werkbaar model model ontwikkeld worden.
Want dit is de positieve boodschap in dit verhaal : in boeken zit blijkbaar business, anders zouden al die grote kapitaalkrachtige jongens er zich niet voor interesseren. Dat kan uitgevers enkel gelukkig maken.
(Vlaamse Uitgevers Vereniging, Jacques Germonprez, 6/12/2005)
Voor meer info : [email protected]