5-575/1 | 5-575/1 |
8 DECEMBER 2010
Inleiding
Wie er de recente jaarverslagen van de Hormonencel op naslaat kan er niet omheen. Doping is terug van weggeweest. Één van de belangrijkste conclusies van het jaarverslag van de Hormonencel van 2009 luidt : « Het aantal vastgestelde inbreuken is gedaald, de aanwijzingen echter niet. ». De speurders vermoeden met andere woorden dat de situatie ernstig is, doch de pakkans volgt niet. Dit statement kan tellen, komende van de Hormonencel.
Met dit voorstel willen de indieners de strijd tegen de hormonen terug onder de aandacht brengen. Naast de traditionele strijd tegen de hormonen in de veeteelt wil het vooral ingaan op enkele nieuwe fenomenen, zoals de verschuiving van de hormonenhandel van het vetmesten van dieren naar de humane doping.
Naast de verschillende jaarverslagen van de Hormonencel herneemt dit voorstel tevens bepaalde aanbevelingen van de Senaat betreffende de problematiek van doping in de sport van 9 maart 2005 en die tot op heden helaas grotendeels dode letter bleven (1) .
Het voorstel verwerkt tevens de bijzonder interessante voorstellen van de International Narcotics Control Board en meer bepaald de « Guidelines for governments on preventing the illegal sale of internationally controlled substances through the Internet » van 2009 (2) .
Daarnaast formuleerde hoofdindiener van deze resolutie tal van schriftelijke vragen op basis van de vaststellingen van de Hormonencel en diverse berichten in de media om af te toetsen in hoeverre de strijd tegen de hormonen succesvol verloopt. De vaststellingen zijn soms onthutsend : er blijken zeer veel raakvlakken te bestaan tussen de humane doping en de hormonenhandel in de veeteelt, zowel wat betreft de dadergroepen als wat de detectieproblemen betreft.
1. Hormonen in veeteelt
1.1. De detectie van de producten loopt mank
Illegale vetmesters maken gebruik van steeds moeilijker te detecteren producten. Er is sprake van een wapenwedloop en de vetmesters lijken het pleit te winnen. Het verslag van de Hormonencel bevestigt jaar op jaar dat ze over onvoldoende labocapaciteit beschikken.
De minister van Justitie, hierover door ons bevraagd, bevestigde impliciet de vaststellingen van de Hormonencel alsook de toegenomen wetenschappelijke kennis van de hormonenhandelaars : « De kennis van de hormonenhandelaars situeert zich op wetenschappelijk niveau waardoor controles op het bedrijf geen resultaten opleveren. Er wordt echter geïnvesteerd in het verwerven en exploiteren van zachte informatie waarbij een multidisciplinaire aanpak wordt gehanteerd. Verschillende maatregelen zijn al genomen waaronder het starten van een procedure om nieuwe apparatuur aan te kopen, nauwere samenwerking met de laboratoria en het uitvoeren van een studie omtrent de werking van bepaalde producten op de vetmesting (3) . »
Deze vaststelling is jammer genoeg niet nieuw. Reeds in 2005 kwam een bijzondere commissie binnen de Senaat tot dezelfde vaststelling wat betreft de doping in de sportwereld. Het verslag wijst zelf op een link tussen de humane doping en de doping in de veeteelt.
De Senaat nam hieromtrent op 9 maart 2005 volgende aanbeveling aan : « De erkende controlelaboratoria zouden moeten kunnen beschikken over de nodige high-techapparatuur. Bovendien hebben de controlelaboratoria de belangrijke taak om trends vast te stellen en moeten ze daarop kunnen inspelen. Er zou meer knowhow moeten worden uitgewisseld tussen de labs die controleren op dopingproducten en die welke hormonen in de veeteelt opsporen. »
Reeds meerdere jaren is de Hormonencel vragende partij voor een sterkere detectiemogelijkheid. De overheid moet hen hierin steunen. Zonder bijkomende labo capaciteit zal de pakkans niet toenemen. Dit voorstel dringt dan ook aan op een verdere en versnelde uitbouw van de detectiemogelijkheden van de labo's om de nieuwe hormonen efficiënter op te sporen.
Op 10 januari 2006 stellen Flor Van Noppen en dr. Louis Ide in De Standaard : « Met de nodige creativiteit wordt onze veestapel nog steeds met onvindbare hormenen « behandeld ». De hormonenmaffia blijkt een monster met veel koppen te zijn. Hakt men er hier één af, dan verschijnen er elders wel nieuwe. En het monster manifesteert zich niet alleen onder de vorm van hormenen, maar ook onder die van antibiotica. Het onoordeelkundig gebruik van antibiotica in de geneeskunde én in de diergeneeskunde zorgt voor een enorm resistentieprobleem. Meer mensen zullen sterven aan de gevolgen van een onbehandelbare infectie, omdat onze antibiotica niet meer zullen werken. »
Uit de cijfers van dokter Ide blijkt trouwens dat een niet onaanzienlijk aantal mensen het ziekenhuis binnenkomt met resistente bacteriën (met een ESBL-resistentiemechanisme). De patiënten kwamen nog nooit met antibiotica in contact. Éen van de hypothesen is dat het gebruik van antibioticia in de veeteelt (als groeipromotor) er de oorzaak van is dat mensen — zonder op het eerste gezicht ooit in aanraking te zijn gekomen met antibiotica — toch resistente bacteriën met zich meedragen (gekoloniseerd, in het ergste geval geïnfecteerd) (4) . In die zin moet de screening op antibiotica steevast aan de insteekplaats blijven.
1.2. Het fenomeen van de loonkwekers schermt de ware daders af
Illegale vetmesters verschuilen zich ook steeds meer achter zogenaamde « officieuze loonkwekers ». Dit zijn kwekers die niet gekend zijn bij de Hormonencel en optreden als onderaannemers. Dit maakt het voor de speurders moeilijk om de grote garnalen te vangen. De Hormonencel schuift nochtans zelf een oplossing naar voor.
De speurders pleiten expliciet voor een vervolging van de daders op twee niveaus, namelijk op basis van de hormonenwetgeving en op basis van witwasonderzoek.
Als men de pakkans daadwerkelijk wil verhogen moet men de gelden achter deze handel in kaart brengen en in beslag laten nemen door het gerecht. Inzake hormonendossiers moet er proactief worden samengewerkt met de fiscale controlediensten om de mazen van het net te verkleinen.
Uit onderzoek van de universiteit van Gent in 1999 inzake anticorruptiestrategieën kwam wat betreft de Hormonencel volgende aanbeveling naar voor : « Één van de bestaansredenen en opdrachten van de Cel bestaat erin een globale misdrijfanalyse uit te werken. Bovendien doet de noodzaak zich voor om een soort permanente analyse op te stellen die dag na dag groeit of wijzigt aan de hand van de verschillende lopende onderzoeken. Naast de verticale informatiestroom dient er werk te worden gemaakt van een horizontale stroom vanuit de Hormonencel. »
Een globale misdrijfanalyse is cruciaal wil men achter de grote vissen gaan. De toenmalige minister van Justitie, hierover bevraagd in 2009 het Parlement bevestigde de noodzaak van een wettelijk kader : « Zoals vermeld in het jaarverslag 2006 zou een wettelijk kader voor de cel een structurele verbetering betekenen (5) . »
Op de vraag of men heden kon stellen dat de Multidisciplinaire Hormonencel een echte taskforce is geworden zoals de speurders reeds vroegen in 1999 antwoordde de toenmalige minister : « De MDHC is geen operationele taskforce, meer een coördinerend orgaan. Er wordt informatie verzameld, verwerkt en geëxploiteerd en daarna ter beschikking gesteld aan de bevoegde instanties, en dit rekening houdend met het justitiële verloop. De multidisciplinaire hormonencel voert zelf geen onderzoeken uit. »
Wat betreft het fenomeen van delokalisatie van het vetmesten zelf voert de toenmalige minister van Justitie een eigen weliswaar beperkte oplossing aan : « Sinds begin 2009 is het Sanitel systeem vervangen door het SANITRACE systeem. In dit systeem is de beslagverantwoordelijke vermeld als houder en dan ook verantwoordelijke van de runderen. Bij de beschrijving van het « beheer beslag » is er bij de beschrijving « operator » ook een aanwijzing voorzien voor de « financieel verantwoordelijke ». Aan de hand hiervan zou, indien de gegevens correct door de operator werden ingebracht, men kunnen uitmaken wie de werkelijke eigenaar van de runderen is. Sanitrace kan inderdaad een nuttig instrument zijn om opvallende « verhuis » van runderen op te sporen. » Jammer genoeg werkt deze oplossing enkel op papier daar de minister onmiddellijk aangeeft dat het systeem niet waterdicht is : « Het probleem is moeilijk aan te pakken omdat loonkwekers werken zonder contract met de eigenaar van de dieren, er staat niets op papier. De beroepsverenigingen en landbouworganisaties zouden moeten aandringen dat loonkwekers met contract werken en in het Sanitrace systeem bij financieel verantwoordelijke de naam van de loonkweker opgeven. »
Samengevat bevestigt de minister dat het fenomeen « moeilijk is aan te pakken ».
Wat betreft het systematisch voeren van een vermogensonderzoek of een witwasonderzoek is het antwoord van de minister eveneens duidelijk : « Er wordt niet steeds een financieel (vermogens) onderzoek gedaan. Het al dan niet voeren van financieel onderzoek is de autonome beslissing van de magistraat. De magistraten worden onder meer via het expertisenetwerk residuen en voedselveiligheid gesensibiliseerd om aandacht te hebben voor het financiële luik binnen het onderzoek. Er zijn geen financiële speurders rechtstreeks verbonden aan de hormonencel maar er kan steeds beroep worden gedaan op de experten van de politie (6) . »
Op de expliciete vraag of de minister van Justitie kan aangeven in hoeveel dossiers inzake illegale vetmesting er daadwerkelijk een witwasonderzoek werd gevoerd en dit respectievelijk voor de jongste drie jaren ? Blijkt het antwoord hallucinant te zijn. Door een kafkaiaans encoderingssysteem kunnen de parketten deze cijfers niet geven...
Voor de volledigheid bij deze het antwoord van de minister : « De databank van het College van procureurs-generaal wordt gevoed met registraties van de correctionele afdelingen van de parketten bij de rechtbanken van eerste aanleg en het federale parket (REA-systeem). Dit REA-systeem biedt de mogelijkheid om een voornaamste tenlastelegging en eventueel één of meer bijkomende tenlasteleggingscodes te registreren. Om een zaak in het systeem te registreren moet er steeds een voornaamste tenlastelegging ingegeven worden. De registratie van bijkomende tenlasteleggingen gebeurt echter niet overal. Om witwasonderzoek binnen inbreuken inzake illegale vetmesting te analyseren, zou men een selectie moeten maken op basis van de combinatie van twee tenlasteleggingen, namelijk « 62D-Hormonen » en « 27B-witwassen ». Aangezien sommige parketten geen secundaire tenlasteleggingen registreren, kan er geen betrouwbaar cijfermateriaal aangeleverd worden voor dit fenomeen. Tevens is de tenlastelegging « 62D-Hormonen » ook ruimer dan « illegale vetmesting » en is het aldus ook niet mogelijk om via deze code het exacte aantal binnengekomen zaken te preciseren. »
1.3. Delokalisatie illegale vetmesterij naar het buitenland
Eén van de contra strategieën van de hormonenmaffia is het delokaliseren van de dieren naar het buitenland. Malafide kwekers zouden hun dieren tijdelijk in buurlanden plaatsen om ze daar vet te mesten met illegale producten.
De toenmalige minister van Justitie bevestigde dit fenomeen : « Vorig jaar waren er twee dossiers, telkens werd zowel in België als in het buurland een gecoördineerde actie uitgevoerd. Elk semester wordt er onder de koepel van de EU Working Group of Enforcement Officers (veterinaire groep) samengezeten met verschillende EU-landen om dergelijke informatie uit te wisselen, eventuele acties uit te voeren en nieuwe trends te bespreken. »
Ook hier is er behoefte aan vermogensonderzoek en vooral naar een globale misdrijfanalyse, willen we tijdig optreden tegen nieuwe contrastrategieën.
1.4. Het fenomeen van de autostradedierenartsen lijkt moeilijk aan te pakken
In het jaarverslag van de Hormonencel van 2009 dook de term « autostradedierenarts » op. Nader onderzoek leert dat een « autostradedierenarts » een dierenarts is die op grootschalige manier geneesmiddelen verkoopt aan eigenaren van dieren zonder de nodige diagnose te stellen. Op die manier worden geneesmiddelen goedkoop aangeboden wat misbruik kan veroorzaken met alle gevolgen voor de volksgezondheid. Deze « autostradedierenartsen » blijken niet alleen hormonale producten voor vetmesting te verkopen maar ook andere niet geregistreerde geneesmiddelen.
De minister van Justitie bevestigde het bestaan van het fenomeen van de autostradedierenartsen op 18 maart 2010 (7) :
« Een « autostradedierenarts » is een dierenarts die op grootschalige manier legale en illegale geneesmiddelen verkoopt aan eigenaren van dieren zonder ter plaatse op het landbouwbedrijf de nodige diagnose te stellen. Veetelers bestellen telefonisch al dan niet legale geneesmiddelen, die dan zonder voorafgaande diagnose door de autostradedierenarts of weinig gewetensvolle apotheker worden geleverd. Voor beide partijen is dit financieel voordelig. De veeteler spaart heel wat bezoeken van de veearts uit. De betrokken dierenartsen onderhandelen rechtstreeks met de farmaceutische bedrijven, die diergeneesmiddelen op de markt brengen, om fikse kortingen te bedingen bij afname van grote hoeveelheden. Door het goedkoop ter beschikking stellen van diergeneesmiddelen zonder voorafgaande diagnose en zonder controle van het aanwezig diergeneesmiddelendepot is het gevaar groot dat er door deze veetelers ongebreideld diergeneesmiddelen (antibiotica, ontwormingsmiddelen) of illegale stoffen aan hun dieren wordt toegediend.
Er werden afgelopen jaar zeven dossiers behandeld waarin sprake was van autostradedierenartsen. Er kan alleen een dossier gegeven worden aan de Orde der Dierenartsen als er een veroordeling is. Geen van de in vraag 1 vermelde dossiers is al in kracht van gewijsde getreden. »
Met andere woorden en dit is onthutsend; ondanks het optreden van de overheid blijken alle autostradedierenartsen nog steeds actief te zijn daar de veroordeling eerst definitief moet zijn en de rechtsgang vele jaren in beslag neemt. Naar verluidt worden alle rechtsmiddelen systematisch uitgeput om tijd te winnen. Momenteel oefenen de zeven autostradedierenartsen nog steeds ongestoord hun beroep uit. De orde der Dierenartsen kan niet optreden.
Dat één autostradedierenarts veel schade kan veroorzaken blijkt uit een dossier van 2008. Voor de correctionele rechtbank van Marche-en-Famenne stonden veertien veehouders terecht wegens onwettig bezit van dierenmedicijnen en de illegale uitvoering van dierengeneeskunde (8) . De producten werden geleverd door een autostradedierenarts.
Naar verluidt was de grootste frustratie van Piet Vanthemsche dat hij als baas van het Voedselagentschap het probleem van de autostradedierenartsen niet kon oplossen (9) .
De onderzoekscapaciteiten moeten dan ook systematisch versterkt worden. Het spreekt voor zich dat men de autostradedierenartsen prioritair moet aanpakken en dit via een multidisciplinaire benadering. Men moet de hormonenmaffia pakken waar het pijn doet en dat is in hun geval de portefeuille. De Hormonencel moet beschikken over eigen capaciteit wat betreft het in kaart brengen van de geldstromen die er omgaat. Systematisch witwasonderzoek biedt perspectieven.
2. Doping voor menselijk gebruik en illegale medicijnen
Indieners wijzen op de raakvlakken tussen het circuit van de vetmesters en de leveranciers van doping voor humaan gebruik. Enkele passages uit een hoorzittingencyclus van 9 maart 2005 in de Senaat spreken voor zich :
« Fabricanten en leveranciers van verboden dopingproducten zijn vaak dezelfde als die uit het hormonencircuit van illegale vetmesters. De illegale zwendel (industrie, leveranciers) kan moeilijk worden aangepakt. »;
« Daarnet is allusie gemaakt op het samenvoegen van de Drugs- en de Hormonencel. Dat lijkt me alleszins een stap vooruit. Net voor de kerstvakantie heb ik de heer Piet Van Temsche, de directeur van het Federaal Voedselagentschap, duidelijk horen zeggen dat er een verschuiving is van de hormonenmaffia van de voeding en de veeteelt naar de sport. »
2.1. Internet verlaagt drempel voor dopingtransacties en pakkans is momenteel nihil
Ook wat betreft de aanpak doping voor menselijk gebruik en de handel via het internet van deze producten geeft de Hormonencel aan dat ze het pleit aan het verliezen zijn.
Zo rapporteert de cel in het verslag van 2008 : « De omvang van de invoer van illegale producten is ongekend. Douane controleert alleen extracommunautair verkeer waardoor er geen zicht is op de invoer vanuit andere EU-landen. Douane doet steekproefsgewijze controle op de invoer vanuit derde landen maar de pakkans is echter klein. »
Het kan niet zijn dat de overheid niet thuis geeft wanneer mensenlevens op het spel zijn. Volgens verschillende studies zouden zo'n acht procent van de veertien- tot achttienjarigen spierversterkende middelen gebruiken. Uit de weinige zaken die toch boven water kwamen blijkt dat de winstmarges enorm zijn.
Zo wijst de Hormonencel op de groeiende populariteit van Jintropin.
Eigen onderzoek via internet wijst uit dat het zeer eenvoudig is om deze producten te kopen via veilingsites (10) . Dit is een bijzonder verontrustende ontwikkeling. Vele jongeren zullen in de verleiding komen om deze producten te bestellen, zonder dikwijls te weten dat deze producten zeer nefast zijn voor de gezondheid en bovendien totaal illegaal. Anabolen worden open en bloot te koop aangeboden op Belgische veilingsites.
Journalisten bestelden naar aanleiding van artikelen omtrent het eigen onderzoek naar doping via het internet in 2009 zonder enig probleem dopingproducten via het internet. Het ging om clenbuterol, nandrolon en testosteron, producten die met de post werden toegestuurd. Alleen de epo werd onderschept. De producten komen uit China, Griekenland of Bulgarije.
Op de enveloppen en de verpakking stond dat het ging om schoonheidsproducten of aromatische oliën, maar na analyse in het dopinglab van dr. Frans Delbeke (UGent) bleek dat het ging om echte doping. « In sommige producten zaten tot acht keer de normale dosering, wat levensgevaarlijk is als je ze zonder medisch toezicht gebruikt. »
Het is dan ook onthutsend dat de Hormonencel zelf niet bevoegd blijkt om de internethandel aan te pakken. Zij geven zelf aan dat de enige manier om de netwerken en de organisatie achter deze handel aan te pakken ligt in een diepgaander onderzoek via internetbewaking, doch dit valt buiten hun bevoegdheid.
Eigen onderzoek op basis van de rapporten van de Hormonencel toonde aan dat in 2008 welgeteld één zending uit China onderschept. Het ging om 300 000 dosissen testosteron en groeihormoon. De verkoop van de producten is zeer winstgevend, de inhoud is van dubieuze oorsprong en stemt vaak niet overeen met de verpakking.
Vroeger gebeurde de verkoop van doping via duistere, buitenlandse websites of bodybuildersclubs. Maar vandaag de dag zijn er ook gewoon Belgische sites die je binnenleiden in een virtuele supermarkt van groeihormonen en anabolen. Via allerlei chatboxen kunnen de « gebruikers » hier rustig over discussiëren alsof ze over het weer bezig zijn (11) . Een kleine test door een krant in 2009 op enkele Belgische zoekertjessites, waaronder Kapaza, bewijst dat dit klopt. Na slechts een paar muisklikken kwam de krant terecht op een pagina waar we probleemloos het erg populaire Jintropin, testosteron en alle andere soorten groeihormonen en anabolen kunnen bestellen. De prijs van de verboden middelen loopt op tot 150 euro. Zij die willen bestellen, kunnen bovendien op beide oren slapen. Onder de rubriek « verzenden » staat : « Alle verzendingen zijn neutraal verpakt en hebben geen herkenbare afzender. Tijdens het doorsturen van je gegevens maken wij voor de veiligheid gebruik van een speciale server. Zo worden al je gegevens gecodeerd (en dus geheim, red.) naar ons verzonden. »
Wat betreft de internetbewaking en de aanpak van de netwerken achter de internethandel van verboden producten blijkt de Hormonencel niet bevoegd te zijn.
De toenmalige minister van Financiën bevestigde dit via een antwoord op schriftelijke vraag vaststelling :
« De Multidisciplinaire Hormonencel heeft dit punt aangesneden tijdens haar vergaderingen.De administratie der Douane en Accijnzen beschikt niet over een dienst die toezicht houdt op het internet. Internet is een manier waarop bestellingen kunnen worden gedaan en waarvan de bron zich vaak in het buitenland bevindt, terwijl de douane zijn controles uitvoert op goederen die fysiek worden aangeboden in het land. Het eventueel uitvoeren van dit type van onderzoeken veronderstelt een goede omschrijving van de beoogde doelstelling, beschikbare, technische middelen en wettelijk bevoegdheden om op te treden. »
Ook de hoorzittingen in de Senaat van 9 maart 2005 botsten op dit fenomeen :
« De producten zijn zeer eenvoudig te verkrijgen via internet. Op het internet duiken ook vaak spammails op die bepaalde producten aanprijzen. Misleidende reclame is verboden, nochtans bestaan er inzake niet-voorschriftplichtige geneesmiddelen en voedingssupplementen misbruiken. »
« Alle producten zijn via het internet zeer eenvoudig te bestellen (vooral op de Aziatische en Amerikaanse markt), inclusief een handleiding en soms zelfs afbeeldingen bijvoorbeeld voor eventuele intraveneuze toediening. Import van deze producten is strafbaar (voor zover ze onder de geneesmiddelenwetgeving vallen, en ingevolge het Doc-Morrisarrest binnen de EU voor zover het om voorschriftplichtige geneesmiddelen gaat) maar de « consument » weet dit vaak niet. De controle op postpakketten is marginaal; de pakkans berust bijgevolg op « toevalstreffers ». De verkoop van deze producten is soms zeer lucratief. De precieze inhoud is meestal van zeer dubieuze oorsprong en stemt vaak niet overeen met de verpakking. »
De recente aanbevelingen van de International Narcotics Control Board (die onder de Verenigde Naties vallen) waarvan België nochtans actief lid is (12) zijn dode letter in ons land :
« The Board recommends that Governments include in their national legislation provisions that empower the appropriate authorities to investigate and take legal action against Internet pharmacies and other websites, hosted by Internet service providers operating from their country, that are used in the illegal sale of internationally controlled substances
It is recommended that Internet service providers be required to cooperate fully in such investigations and law enforcement actions.
Guideline 2 : Since almost all the internationally controlled substances sold illegally through the Internet are shipped by mail, Governments are advised to adopt national legislation for the designated routing and inspection of all mail entering and exiting the country, including of items handled by international courier companies.
Guideline 3 : The Board recommends that Governments ensure that the national legislation of other States prohibiting the shipment by mail of internationally controlled substances is fully respected and that such shipments to those countries are intercepted.
Guideline 15 : The Board recommends that Governments encourage interministerial cooperation on issues regarding the control of Internet pharmacies and similar websites with a view to developing policies and conducting operational activities within a well-coordinated and focused framework.
Guideline 16 : The Board recommends that Governments make efforts to gather information on drug trafficking through the Internet, including on the illegal sale of internationally controlled substances, and consider establishing appropriate control entities, such as « cyberpatrol units ».
Guideline 18 : The Board recommends that Governments alert private postal and courier service providers about the illegal sale of internationally controlled substances through the Internet and give such service providers the information and training they need to identify suspicious shipments. »
Overigens gaf de minister van Volksgezondheid, hierover bevraagd in 2006 toe dat de wetgeving een kluwen is : « Een groot aantal werkgroepen heeft de zware taak op zich genomen om een mogelijkheid te scheppen een wettelijke basis te creëren om de controle, de supervisie en het verbod van kopen en verkopen via internet mogelijk te maken (13) . »
In 2009 informeerde ik naar de stand van zaken :
Vraag : « Kan u een stand van zaken geven wat betreft de werkgroepen die in 2006 poogden een wettelijke basis te creëren om de controle, de supervisie en het verbod van kopen en verkopen via internet mogelijk te maken ? Wanneer zullen de werkzaamheden afgerond zijn ? Kan dit uitvoerig worden toegelicht gezien we drie jaar verder zijn en het probleem klaarblijkelijk nog niet van de baan is ? »
Het antwoord van minister Reynders is duidelijk en tegelijkertijd uiterst verontrustend :
« De administratie der Douane en Accijnzen heeft geen weet van die werkgroepen noch van hun werkzaamheden. »
Na de vele artikelen in de pers werden de Belgische zoekertjessites nogmaals gescreend op Jintropin. Klaarblijkelijk doen de webbeheerders heden hun best om deze producten te weren wat alvast positief is.
Jammer genoeg blijkt het geen probleem deze rotzooi of andere groeihormonen te bestellen op buitenlandse (Chinese) websites. Hier is de situatie dus jammer genoeg niet veranderd. Ook op bodybuilderssites blijkt het een fluitje van een cent om nu nog deze producten aan te schaffen. Bepaalde zoektermen in zoekmachines op het internet leveren honderden treffers op om deze hormonen aan te schaffen.
Er moet dan ook terstond werk worden gemaakt van een internetbewaking om de netwerken en organisaties aan te pakken die achter de internethandel schuilen.
3. Besluit
In het nationaal veiligheidsplan 2008-2011 wordt geen politionele prioriteit meer gegeven aan de zwendel in hormonen en dopingproducten.
Aldus wordt geformaliseerd wat de Senaat reeds eerder had vastgesteld in hoorzittingen (Vaststelling 16, Senaat — aanbeveling van 9 maart 2005) :
« 16. De politiediensten zijn onvoldoende vertrouwd met dopingproducten. De aandacht is vrijwel exclusief gericht op het traceren van drugs. Dopingbestrijding is zeker geen prioriteit. Doping is voor de parketten geen prioriteit. »
Het is essentieel dat de zwendel in hormonen en dopingproducten terug politionele prioriteit krijgt. Hierbij wordt tevens de verkoop van doping voor menselijk gebruik geviseerd gezien de risico's voor volksgezondheid en de linken met de traditionele hormonenmaffia.
Één van de problemen is de gespreide bevoegdheden van de diensten die verondersteld worden de hormonenhandel aan te pakken. De wetgeving is een kluwen geworden dat dringend moet worden opgekuist.
Ter illustratie het gegeven dat de Douane nog steeds niet bevoegd is om inbreuken wat betreft anabolen en hormonen vast te stellen waardoor een hele papierwinkel volgt bij het aantreffen van deze producten.
In het koninklijk besluit van 12 april 1974 inzake de aanpak van hormonen en anabolen worden de ambtenaren van Douane en Accijnzen niet genoemd als bijzondere ambtenaren bevoegd voor de opsporing en vaststelling van inbreuken. Dit is volgens ons totaal absurd. Deze laatste worden immers verondersteld aan de grenzen de import van deze rommel aan te pakken.
In concreto betekent dit dat, indien ambtenaren van de Douane en Accijnzen geconfronteerd worden met een poging tot invoer zij dit melden aan de bevoegde diensten van de Federale Overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid of aan de procureur des Konings. Deze diensten, en niet de Douane, stellen vervolgens de inbreuk inzake gemeen recht vast en kunnen bewarende maatregelen opleggen jegens de goederen (14) .
Minister Reynders, hierover bevraagd in het parlement bevestigde dat de Douane niet bevoegd zijn :
« Artikel 5 van het koninklijk besluit van 12 april 1974 betreffende bepaalde handelingen inzake substanties met hormonale, anti-hormonale of antibiotische werking, duidt de personen aan die bevoegd zijn voor het opsporen en vaststellen van inbreuken op dit besluit evenals voor het doen voorleggen van een invoervergunning. De douaneambtenaren zijn niet vervat in dit artikel. »
De Hormonencel stelt zelf vast dat de aanpak van de illegale vetmesters het best geschiedt via de witwaswetgeving. De meeste vetmesters zijn gekend, dus een proactieve aanpak via de fiscus kan veel resultaten opleveren. Momenteel worden witwasonderzoeken echter slechts na betrapping gevoerd.
Tot op heden werd er klaarblijkelijk geen vooruitgang geboekt gezien de harde conclusie van het jaarverslag van de Hormonencel.
De Hormonencel moet worden omgevormd tot een echte taskforce met eigen onderzoekscapaciteit inzake witwaswetgeving (via detachering vanuit Financiën) en de ambtenaren van Douane en Accijnzen moeten expliciet worden aangesteld als bijzondere ambtenaren bevoegd voor de opsporing en vaststelling van inbreuken op de hormonenregelgeving. Conform het jaarverslag van 2006 van de Hormonencel is er behoefte aan een wettelijk kader.
| Bart TOMMELEIN Louis IDE Fabienne WINCKEL François BELLOT Wouter BEKE Bert ANCIAUX Francis DELPÉRÉE Freya PIRYNS. |
De Senaat,
Overwegende :
A. dat één van de belangrijkste conclusies van de Hormonencel uit het jaarverslag van 2009 luidt dat het aantal vastgestelde inbreuken weliswaar is gedaald doch de aanwijzingen echter niet;
B. dat er sprake is van een wapenwedloop wat betreft de detectie van hormonale producten in de veeteelt waarbij de kennis van de hormonenhandelaars zich situeert op het wetenschappelijk niveau waardoor controles op het bedrijf geen resultaten oplevert en de Hormonencel zelf aangeeft dat ze over te weinig labo capaciteit beschikt;
C. dat de Senaat reeds in maart 2005 in zijn Verslag « De problematiek van de doping in de sport » aanbeval dat de controlelaboratoria zouden moeten beschikken over de nodige hightechapparatuur en dat er meer knowhow zou moeten worden uitgewisseld tussen de labs die controleren op dopingproducten en die welke hormonen in de veeteelt opsporen;
D. dat antibiotica nog steeds als groeipromotor worden gebruikt met alle gevaar voor de volsgezondheid;
E. dat in de veeteelt illegale vetmesters als contrastrategie zich steeds meer schuilen achter zogenaamde « loonkwekers » alsook hun dieren delokaliseren in het buitenland waardoor de vervolging van de daders conform de aanbevelingen van de Hormonencel op basis van zowel de hormonenwetgeving als op basis van het witwasonderzoek moet geschieden;
F. dat universitair onderzoek in het kader van anticorruptiestrategieën wat betreft de Hormonencel aanbeveelt om een globale misdrijfanalyse uit te werken waarbij naast de verticale informatiestroom ook werk moet worden gemaakt van een horizontale informatiestroom;
G. dat de uittredende minister van Justitie en het jaarverslag van 2006 van de Hormonencel de noodzaak onderkennen van het uitwerken van een wettelijk kader voor de Hormonencel;
H. dat uit parlementaire werkzaamheden blijkt dat er niet systematisch een financieel vermogensonderzoek wordt gedaan bij hormonendossiers en er geen financiële speurders verbonden zijn aan de Hormonencel;
I. dat het fenomeen van de « autostradedierenartsen » verregaande gevolgen heeft wat betreft de volksgezondheid en dat tot op heden de in verdenking gestelde autostradedierenartsen nog steeds ongestoord hun beroep uitoefenen;
J. dat het Senaatsverslag over de problematiek van de doping in de sport herhaaldelijk vaststelt dat fabrikanten en leveranciers van verboden dopingproducten vaak dezelfde zijn als die uit het hormonencircuit van illegale vetmesters en dat de toenmalige voorzitter van het Voedselagentschap aangaf dat er een verschuiving gaande was van de hormonenmaffia van de voeding en de veeteelt naar de sport;
K. dat de Hormonencel herhaaldelijk vaststelt dat wat betreft de aanpak van doping voor menselijk gebruik en de handel via het internet van deze producten zij het pleit aan het verliezen zijn en gezien de hormonencel niet blijkt bevoegd te zijn om de internethandel aan te pakken en gezien ook de Douane en Accijnzen niet beschikken over een dienst die toezicht houdt op het internet;
L. dat volgens verschillende studies doping voor menselijk gebruik steeds toeneemt waarbij zo'n acht procent van de veertien- tot achttienjarigen spierversterkende middelen gebruikt en dat de eigen onderzoek blijkt dat het zeer eenvoudig is om deze producten via het internet te bestellen en de controle op postpaketten is beperkt tot enkele steekproeven;
M. dat uit wetenschappelijke analyse van de op het internet aangeschafte hormonale producten blijkt dat deze producten soms levensgevaarlijke doseringen bevatten en gezien het gebruik van deze producten kan leiden tot permanente en levensbedreigende schade aan vitale organen;
N. dat de International Narcotics Control Board, waarvan ons land lid is en valt onder de Verenigde Naties valt, recentelijk concrete richtlijnen heeft uitgevaardigd om de handel via het internet van illegale substanties aan te pakken;
O. dat dat de zwendel in hormonen en dopingproducten desondanks geen politionele prioriteit meer heeft in het nationaal veiligheidsplan 2008-2011 en gezien doping ook geen prioriteit meer is voor de parketten;
P. dat de gespreide bevoegdheden van de diensten die verondersteld worden de strijd tegen hormonenhandel en de doping te voeren de handhaving bemoeilijken,
Vraagt de regering :
1. de zwendel in hormonen, antibiotica en dopingproducten terug politionele prioritair te behandelen gezien de recente ontwikkelingen en in het nieuwe nationaal veiligheidsplan politionele prioriteit te geven aan de aanpak van de zwendel in hormonen en dopingproducten. Hierbij wordt tevens de verkoop van doping voor menselijk gebruik geviseerd gezien de risico's voor volksgezondheid en de linken met de traditionele hormonenmaffia. De politiediensten de parketten moeten beschikken over de nodige opleidingsmodules om terug voldoende vertrouwd te geraken met deze materies;
2. protocollen af te sluiten met internetproviders om online-apotheken uit het buitenland te weren. Wat betreft de veilingsites moeten afspraken worden gemaakt om advertenties inzake de aankoop van doping voor menselijk gebruik te weren;
3. de richtlijnen vanwege de International Narcotics Control Board betreffende de preventie van de illegale handel van internationaal gecontroleerde substanties via het internet om te zetten in nationale wetgeving hieronder begrepen het opzetten van internetbewaking om de handel van illegale substanties zoals doping voor menselijk gebruik en groeihormonen te controleren en aan te pakken;
4. samen met het Parlement werk te maken van een heldere en eenduidige regelgeving inzake om de controle, de supervisie en het verbod van kopen en verkopen via internet van deze producten daadwerkelijk te handhaven en de diverse bevoegde diensten inzake de aanpak van hormonen en antibiotica beter op elkaar af te stemmen;
5. de Hormonencel om te vormen tot een echte taskforce die naast zijn coördinerende taak aldus over voldoende middelen zal beschikken om een globale misdrijfanalyse te kunnen uitwerken waarbij naast een verticale informatiestroom tevens werk wordt gemaakt van een horizontale informatiestroom met eigen onderzoekscapaciteit inzake witwaswetgeving via detachering vanuit Financiën en om de detectiemogelijkheden van de eigen labo's om nieuwe hormonen te traceren versneld uit te bouwen;
6. gezien de raakvlakken tussen de handel in dopingproducten voor menselijk gebruik en de handel in hormonen voor de veeteelt protocollen op te stellen om op regelmatige basis knowhow uit te wisselen tussen labs die controleren op dopingproducten en die welke hormonen uit de veeteelt opsporen;
7. de verdachten in hormonen en dopingdossiers systematisch te vervolgen op basis van de hormonenwetgeving en op basis van witwasonderzoek en hier de nodige middelen prioritair voor te voorzien. Aldus moet bij elke verdachte een financieel vermogensonderzoek worden gedaan en dit om fenomenen zoals loonkwekers en de delokalisatie van de illegale vetmesterij naar het buitenland efficiënt te bestrijden. Tevens moet in dit kader proactief worden samengewerkt met de fiscale controlediensten;
8. specifiek wat betreft het fenomeen van de autostradedierenartsen dit prioritair aan te pakken en dit door een multidisciplinaire benadering met witwasonderzoek en globale misdrijfanalyse om het hele netwerk in kaart te brengen;
9. in artikel 5 van het koninklijk besluit van 12 april 1974 betreffende bepaalde handelingen inzake substanties met hormonale, anti-hormonale of antibiotische werking, de douanebeambten toe te voegen bij de lijst van personen die bevoegd zijn voor het opsporen en vaststellen van inbreuken op dit besluit evenals voor het doen voorleggen van een invoervergunning;
10. de Federal Computer Crime Unit (FCCU) te machtigen om in overleg met de Hormonencel actief op zoek gaan naar doping voor menselijk gebruik die te koop worden aangeboden in ons land via het internet en hiervoor indien nodig de wetgeving te wijzigen. De Federal Computer Crime Unit moet terstond werk maken van een internetbewaking om de netwerken en organisaties aan te pakken die achter de internethandel schuilen en zij moeten hiervoor de nodige middelen krijgen;
11. de diensten van de administratie Douane en accijnzen en het Federaal Agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (FAGG) met zijn Speciale Onderzoekseenheid (SOE) op te dragen meer systematisch internationale zendingen te controleren op de aanwezigheid van hormonen of doping en de procedures en de administratie bij deze controles te vereenvoudigen;
12. de regelgeving aan te passen zodat de pre-arrival informatie van zendingen bij koerierdiensten tijdig en dus voorafgaandelijk aan de zending wordt bezorgd aan de Douanediensten zodat verdachte zendingen op voorhand kunnen worden geblokkeerd. Daarnaast moet het personeel van de koerierdiensten bijzondere opleidingen krijgen conform de eerder aangehaalde richtlijnen vanwege de International Narcotics Control Board.
8 oktober 2010.
| Bart TOMMELEIN Louis IDE Fabienne WINCKEL François BELLOT Wouter BEKE Bert ANCIAUX Francis DELPÉRÉE Freya PIRYNS. |
(1) http://www.Senaat.be/www/ ?MIval=/publications/viewPub.html&COLL=S&LEG=3&NR=366&VOLGNR=1&LANG=nl.
(2) http://www.incb.org/pdf/Internet_Guidelines/Internet_guidelines_English_ch2.pdf.
(3) http://www.senate.be/www/ ?MIval=/Vragen/SchriftelijkeVraag&LEG=4&NR=5680&LANG=nl.
(4) http://www.vlaamsegezondheidszorg.com/sites/default/files/Towards_a_holistisc_infection_control_strategy.pdf.
(5) http://www.senate.be/www/ ?MIval=/Vragen/SchriftelijkeVraag&LEG=4&NR=5679&LANG=nl.
(6) http://www.senate.be/www/ ?MIval=/Vragen/SchriftelijkeVraag&LEG=4&NR=5678&LANG=nl.
(7) http://www.senate.be/www/ ?MIval=/Vragen/SchriftelijkeVraag&LEG=4&NR=5682&LANG=nl.
(8) http://www.agripress.nl/start/artikel/338096/nl.
(9) http://www.vilt.be/Gilbert_Houins_-_Voedselagentschap/Imago_van_Voedselagentschap_laat_ik_niet_besmeuren.
(10) http://www.marktplaza.nl/HGH-Groeihormonen-JINTROPIN-wwwanabolen-infocom-8882699.php http://www.kapaza.be/Sport/Fitnessapparatuur/24235321/Anabolen_hgh_te_koop_hgh_kopen_com.html.
(11) Gazet Van Antwerpen : « Wat is de volgende stap, online cocaïne kopen ? », 13 februari 2010, KV.
(12) http://www.incb.org/incb/membership.html.
(13) http://www.Senaat.be/www/ ?MIval=/index_senate&MENUID=11220&LANG=nl&NAME=1493.
(14) http://www.Senaat.be/www/ ?MIval=/publications/viewSTBlok&COLL=B&DATUM=09/13/2005&DOSID=50340849&MINID=2754&LEG=3&NR=49&VTYPE=svid&LANG=nl.