4-220/1

4-220/1

Belgische Senaat

BUITENGEWONE ZITTING 2007

1 OKTOBER 2007


Wetsvoorstel tot invoering van een solidariteitsbijdrage op vliegtuigtickets en tot oprichting van een ontwikkelingsfonds ter financiering van gezondheidsinvesteringen in de derde wereld

(Ingediend door mevrouw Sabine de Bethune c.s.)


TOELICHTING


Dit wetsvoorstel neemt de tekst over van een voorstel dat reeds op 17 mei 2007 in de Senaat werd ingediend (stuk Senaat, nr. 3-1721/1 - 2005/2006).

1. Ontwikkeling van het idee

Het principe van vernieuwende middelen voor de financiering van de ontwikkelingssamenwerking heeft reeds geruime tijd ingang gevonden op internationale fora en wordt gesteund door een aanzienlijk deel van de internationale gemeenschap. De Tobin-taks is daar een gekend voorbeeld van, doch lijkt op korte termijn moeilijk uitvoerbaar te zijn.

Op 14 september 2005 hebben 79 landen een verklaring ondertekend over « innovatieve bronnen ter financiering van ontwikkeling ». Die verklaring werd gelanceerd in de marge van VN-wereldtop van 14 tot 16 september 2005 inzake de Millenniumdoelstellingen. Zij gaat terug op een top in New York van 20 september 2004 op initiatief van president Lula da Silva van Brazilië over hoe de strijd aan te gaan met honger, armoede en het verhogen van de financiële hulp voor ontwikkeling.

De kerngroep bestond uit Brazilië, Frankrijk, Algerije, Duitsland, Spanje en Chili. De verklaring van 14 september 2005 werd mee ondertekend door andere Europese landen. Het gaat om het Verenigd Koninkrijk, Estland, Oostenrijk, Zweden en Luxemburg naast heel wat andere landen. Een van de pistes is de heffing van een solidariteitstaks op vliegtuigtickets.

De EU als dusdanig heeft op de wereldtop geen voorstel voor solidariteitstaks gedaan, zelfs niet via een vrijwillige taks op vliegtuigtickets van één of twee euro.

De ministers van Financiën hadden nochtans in mei 2005 om zo'n voorstel verzocht, maar een meerderheid van de commissarissen was tegen het voorgestelde document, terwijl anderen voorstander waren van een ingreep via de fiscaliteit (1) .

Ondertussen zijn de geesten evenwel nog meer gerijpt. In een werkdocument van 1 september 2005 heeft de Commissie de voordelen van het systeem van heffing van een solidariteitstaks op vliegtickets onderstreept en gewezen op de vrij makkelijke wijze waarop dergelijke taks kon worden ingevoerd en geïnd (2) . Dit document is evenwel geen stellingname van de Commissie, doch eerder een richtsnoer voor de individuele landen die de invoering van dergelijke taks zouden overwegen. Evenwel wordt in het document duidelijk gesteld dat best op Europees niveau zou worden opgetreden, maar dat een consensus ontbreekt (3) .

2. Eerste toepassingen

— In Frankrijk voert de wet nr. 2005-1720 van 30 december 2005 (4) een verhoging door op de luchthaventaks verschuldigd bij elke aankoop van een vliegtuigticket, en dit vanaf 1 juli 2006. De hoogte daarvan ligt tussen 1 en 4 euro voor zogenaamde « economy »-vluchten en tussen 10 en 40 euro voor de « business-class », nader te bepalen bij ministerieel decreet. De taksen zullen tegelijk ook lager zijn voor nationale en Europese vluchten, en hoger voor extra-Europese vluchten. Tussenlandingen worden niet belast.

Er wordt een jaarlijkse opbrengst van 200 miljoen euro verwacht. Deze fondsen worden beheerd door het « Agence française de développement » en zullen voor een deel worden gebruikt ter bestrijding van pandemieën in de derde wereld, zoals het AIDS-virus.

— Het Verenigd Koninkrijk zal een deel van de nu reeds geheven taks op vliegtickets toewijzen aan ontwikkelingsprogramma's inzake gezondheid, met name voor aankoop van geneesmiddelen tegen AIDS.

— Ter gelegenheid van een tweedaagse conferentie in Parijs op 28 februari en 1 maart 2006 met vertegenwoordigers van een honderdtal landen hebben al twaalf landen toegezegd een belasting te heffen op vliegtuigtickets. De opbrengst zal gaan naar de strijd tegen AIDS, malaria en tuberculose. In Chili is de belasting al van kracht. Naast Frankrijk, Chili, het Verenigd Koninkrijk en Brazilië hebben nog acht andere landen een engagement genomen : Cyprus, Congo-Brazzaville, Ivoorkust, Jordanië, Luxemburg, Madagascar, Mauritius en Nicaragua.

3. Een eenvoudig, economisch neutraal en evenredig fondsenwervingsmiddel

a) Eenvoud

Het heffen van een taks, overeenkomend met een vast bedrag, op vliegtuigtickets is een eenvoudig en goedkoop middel om een fonds voor hulp aan de derde wereld te spijzen. Het volstaat enerzijds een taks op de aankoop van vliegtuigtickets te heffen door middel van een wijziging van het Wetboek diverse rechten en taksen, en anderzijds deze taks te laten toekomen bij een op te richten organiek begrotingsfonds « Bijdragefonds voor de solidariteit inzake ontwikkelingssamenwerking », dit laatste door aanvulling van de wet op de begrotingsfondsen. Vermits de taks automatisch bij de verkoop wordt geheven, volstaat het dat maandelijks de vliegtuigmaatschappijen het totaal geheven bedrag doorstorten aan het fonds, wat een weinig kostintensieve bewerking is.

b) Economische neutraliteit

Er is weinig tot geen negatieve impact te verwachten op het luchtvervoer van passagiers. Men mag niet vergeten dat het luchtvervoer één van de belangrijkste sectoren is die vruchten plukken uit de mondialisering. Na een korte doch belangwekkende terugval in de nasleep van de aanslagen van 9 september 2001, kent de luchtvaartsector opnieuw een jaarlijkse groei van ongeveer 5 %.

Ook de concurrentie tussen maatschappijen wordt niet beïnvloed, aangezien de taks gebaseerd is op de territorialiteit, en niet op de nationaliteit, noch van de maatschappijen, noch van de passagiers.

De Belgische luchthavens hebben verder weinig te vrezen van verlies van inkomsten door omleiding van tussenlandingen, vermits hier de taks niet op geheven wordt.

Voor het overige zal ook de toeristische sector geen negatieve gevolgen ondervinden, vermits de taks zeer beperkt is in verhouding tot de totale kost van het ticket.

c) Evenredigheid

Luchtvaartpassagiers en maatschappijen ondervinden telkenmale zij met elkaar een contract aangaan — zij het voor toerisme of professionele doeleinden — de positieve aspecten van de mondialisering. Een zeer beperkte bijdrage ter verbetering van de situatie van degenen die dergelijke voordelen niet ondervinden, is dus allesbehalve onredelijk. Tevens is de kleine administratieve last die luchtvaartmaatschappijen ondervinden van de inning en doorstorting van de heffing zeker te verantwoorden vanuit de meerwaarde die de mondialisering van het passagiersverkeer voor hen creëert.

Tevens is het langs de ontvangstzijde een soepel systeem dat toelaat de hulp te differentiëren al naargelang de noden, en langs de inkomstenzijde afgestemd kan worden op de welvaart van het heffende land. In Chili zal bijvoorbeeld alleen een taks op internationale vluchten worden geheven van 4 euro, waarvan de helft voor de promotie van het toerisme zal dienen en de andere helft voor de ontwikkelingssamenwerking.

Sabine de BETHUNE
Wouter BEKE
Elke TINDEMANS.

WETSVOORSTEL


Artikel 1

Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet.

Art. 2

Titel II van het Wetboek diverse rechten en taksen, opgeheven bij het koninklijk besluit nr. 5 van 22 augustus 1934 en vernummerd bij de wet van 19 december 2006, wordt hersteld in de volgende lezing :

« Titel II — Taks op de aankoop van vervoerbewijzen van passagiersvervoer door de lucht

Art. 151. — Elke aankoop van vervoerbewijzen van passagiersvervoer door de lucht is onderworpen aan een taks ter stijving van het bijdragefonds voor de solidariteit inzake ontwikkelingssamenwerking, zoals bedoeld in de tabel die gaat als bijlage bij de organieke wet van 27 december 1990 houdende oprichting van begrotingsfondsen.

De Koning bepaalt het bedrag van de taks, dat niet lager mag zijn dan 1 euro en niet hoger dan 4 euro per vervoerbewijs, tenzij het vervoerbewijs recht geeft op diensten en goederen, zonder aan boord te betalen meerkost, waarvan het geheel van de passagiers niet kan genieten. In dit laatste geval wordt het bedrag van de taks door de Koning bepaald tussen 10 en 40 euro per vervoerbewijs.

De taks geheven op vluchten met bestemming buiten de Europese Economische Ruimte (EU + IJsland, Lichtenstein en Noorwegen) bedraagt het dubbele van de taks geheven op binnenlandse vluchten of vluchten met een bestemming binnen de EER, zonder evenwel de in het vorige lid bepaalde grenzen te mogen overschrijden.

De taks wordt niet geheven op de aankoop van vervoerbewijzen voor transfervluchten. Als transfervlucht wordt beschouwd de vlucht die aan volgende criteria voldoet :

a) de aankomst heeft plaatsgehad per vliegtuig op de luchthaven van het aansluitende vertrek of op een luchthaven van hetzelfde luchthavensysteem in de zin van het reglement (EEG) nr. 2408/92 van de Raad van 23 juli 1992 betreffende de toegang van de communautaire luchtvervoerders tot intracommunautaire luchtverbindingen;

b) de maximumtermijn tussen de uren voorzien voor aankomst en vertrek is niet langer dan 24 uur;

c) de luchthaven van eindbestemming verschilt van de luchthaven van eerste vertrek en maakt geen deel uit van hetzelfde luchthavensysteem.

De taks is aan de verkoper betaalbaar op het moment van betaling van het vervoerbewijs.

De geïnde taksen worden maandelijks overgemaakt aan het bijdragefonds voor de solidariteit inzake ontwikkelingssamenwerking op een door de Koning bepaalde wijze. »

Art. 3

In de tabel die gaat als bijlage bij de organieke wet van 27 december 1990 houdende oprichting van begrotingsfondsen, laatst gewijzigd bij de wet van 27 december 2005, wordt onder het nummer 32-13 een nieuw organiek begrotingsfonds ingevoegd, luidende :

« Benaming van het organiek begrotingsfonds

32-13 Bijdragefonds voor de ontwikkelingssamenwerking.

Aard van de toegewezen ontvangsten

Taks op de aankoop van vervoerbewijzen van passagiersvervoer door de lucht.

(Art. 151 van het Wetboek diverse rechtess en taksen).

Aard van de toegestane uitgaven

Bijkomende federale uitgaven voor de steun voor de ontwikkelingssamenwerking, inzonderheid op het vlak van gezondheid. ».

Art. 4

Deze wet is van toepassing met ingang van 1 januari 2008.

12 juli 2007.

Sabine de BETHUNE
Wouter BEKE
Elke TINDEMANS.

(1) Zie De Standaard, 1 juni 2005.

(2) A possible contribution based on airline tickets as a new source of financing development : technical reflections in the run up to the UN High Level Event, SEC, 2005, 1067.

(3) Id., blz. 9-10.

(4) Journal Officiel, 31 december 2005.