(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
Huisartsen besluiten steeds vaker om patiënten door te verwijzen naar een psychiatrisch ziekenhuis (PZ) of een psychiatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis (PA) voor een behandeling voor depressie. Hoewel het taboe niet helemaal verdwenen is, lijkt depressie stilaan beter aanvaard te worden in onze maatschappij. Wie zich vrijwillig aanmeldt bij een PZ of een PA om in therapie te gaan, wordt echter bijna steeds behandeld als een patiënt die doorgestuurd wordt door de huisarts : hij wordt opgenomen in de structuur van een gesloten centrum die werd uitgebouwd voor gedwongen opnames. Voor mensen die zich vrijwillig wensen te melden voor therapie, werkt deze vrijheidsberoving demotiverend en impliceert zelfs zelfmoordneigingen, ook waar die niet aan de orde zijn.
Waar er toch sprake is van zware depressie met suïcidale neigingen of met een verzoek om euthanasie, wordt de psychiatrische instelling geconfronteerd met een hiaat in de Belgische rechtspraktijk. In Nederland bestaat regelgeving inzake hulp bij zelfdoding en heeft de psychiatrische sector voor zichzelf een reeks richtlijnen uitgeschreven. De resultaten zijn hoopgevend. De Belgische rechtspraktijk verzet zich evenwel tegen hulp bij zelfdoding, al is zelfdoding juridisch niet strafbaar en bijgevolg het verlenen van hulp daarbij evenmin en al is er juridisch geen sprake van" schuldig verzuim ».
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen :
1. Hoeveel patiënten meldden zich in 2004 en 2005 vrijwillig bij een psychiatrisch ziekenhuis (PZ) of psychiatrische afdeling van een algemene ziekenhuizen (PA) voor een behandeling of therapie voor depressie ?
2. Hoeveel patiënten werden gedwongen opgenomen, al dan niet na doorverwijzing van de huisarts, in een PZ of een PA in het kader van hun depressie ?
3. Hoeveel zelfmoorden en zelfmoordpogingen werden er geregistreerd in de PZ's en de PA's in 2004 en 2005 ? Kan dit opgesplitst worden naargelang de opname vrijwillig dan wel gedwongen was ?
4. Welke middelen bieden de PZ's en de PA's voor de opvang en therapie van mensen met depressies ? Heeft de geachte minister hiervoor bijzondere middelen uitgetrokken binnen zijn beleidsdomein ?
5. Welke maatregelen worden er getroffen om te voorkomen dat een patiënt na een poging tot zelfdoding recidiveert ? Hoe wordt de patiënt daarna begeleid ? Is die begeleiding reeds geëvalueerd ? Overweegt de geachte minister bijvoorbeeld om de sector ertoe aan te sporen gedragsrichtlijnen voor te stellen inzake hulp bij zelfdoding en inzake het verzoek tot euthanasie bij psychisch ondraaglijk lijdenden ?
Antwoord : Ik heb de eer het geachte lid als volgt te antwoorden.
De meest recente gegevens waarover ik momenteel beschik zijn afkomstig uit de MPG (Minimale Psychiatrische Gegevens) voor het jaar 2002 en 2003.
1. In 2002 startten in de psychiatrische ziekenhuizen en psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen 18 360 vrijwillige verblijven met als reden tot opname depressie. In 2003 bedroeg dit aantal 18 707.
2. Wat gedwongen opnames betreft werden in 2002 en 2003 respectievelijk de start van 427 en 389 verblijven geregistreerd onder juridische maatregelen, met als reden tot opname depressie.
3. Van alle opnames (voor om het even welke diagnose) eindigden er in 2002 86 als gevolg van zelfmoord in de psychiatrische ziekenhuizen of psychiatrische afdelingen van algemene ziekenhuizen. In 78 van de gevallen ging het om vrijwillige opnames, in 6 gevallen om opnames onder een juridisch statuut. Voor de overige 2 gevallen hebben we geen informatie. In 2003 ging het in totaal om 81 gevallen, waarvan 64 onder vrijwillig statuut, 12 onder juridisch statuut en 5 gevallen zonder informatie. Voor de zelfmoordpogingen beschikken we niet over cijfers.
4. Gemiddeld 16,5 % van het budget van de ligdagprijs wordt uitbesteed voor de diagnose van depressie. Deze schatting is gebaseerd op het aantal ligdagen voor patiënten met als diagnose" depressie » gedeeld door het totaal aantal ligdagen.
Daar depressie één van de vaakst voorkomende diagnoses is, zal dit waarschijnlijk ook één van de eerste groepen zijn waarvoor een traject wordt uitgewerkt binnen de zorgcircuits en netwerken.
5. In het kader van het federaal plan ter bestrijding van zelfdoding heeft de minister het initiatief genomen een federaal pilootproject" grotere bewustmaking van de opvang en opvolging van mensen met zelfdodingsneigingen die al in een ziekenhuis werden opgenomen » op te zetten. Dit proefonderzoek heeft als doel de" best practices » te bepalen voor de driehoeksbenadering van het federaal actieplan : een betere behandeling met farmaceutische specialiteiten, een verbeterde therapeutische opvang en intensieve opvolging van zelfdodingspatiënten. Het project dient uit te monden in" Guidelines » bedoeld voor de urgentiediensten in algemene ziekenhuizen.