(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
De media maken regelmatig gewag van wonderdokters allerhande die hun slachtoffers aanzienlijke bedragen afhandig maken. Vooral wonderdokters van Afrikaanse origine, ook wel « maraboets » genoemd blijken de laatste tijd zeer ijverig te zijn. Zo plaatsen zij advertenties in de lokale pers en zelfs enkele nationale kranten, waarbij zij hun gaven aankaarten om zware ziektes te genezen, verlies van een geliefde te verwerken en vitaliteit te herwinnen. Sommigen maken het nog gortiger door misbruik te maken van de rouw van mensen waarbij zij inspelen op de mogelijkheid om in contact te treden met de doden. De inwoners van grote steden zoals Brussel en Antwerpen vinden regelmatig dergelijke advertenties in hun brievenbus. Vanzelfsprekend wordt er enkel een gsm-nummer opgegeven, daar dit de identificatie van de betrokkene achteraf minder gemakkelijk maakt.
Deze praktijken blijken uit diverse meldingen in de media steeds meer slachtoffers te maken. Zo werd in het Brusselse een vrouw door een Afrikaanse wonderdokter 768 000 euro afhandig gemaakt. Het slachtoffer, een oudere dame, was vereenzaamd en vormde aldus een ideaal slachtoffer voor deze maraboet. De betrokken wonderdokter bleek bij de politie onder verschillende identiteiten bekend en was niet aan zijn proefstuk toe.
De politie gaf aan dat men tegen deze praktijken enkel kon optreden wegens oplichting en fraude. Dit houdt in dat men blijkbaar niet preventief kan te werk gaan en dat deze kwakzalvers bijgevolg onbeperkt advertenties kunnen bussen en plaatsen in de kranten.
Deze praktijken zijn mijns inziens nochtans strijdig met artikel 563 van het Strafwetboek volgens welk zij die een beroep maken van waarzeggen en van voorspellen of van het uitleggen van dromen, worden gestraft met geldboete van vijftien frank tot vijfentwintig frank en met gevangenisstraf van een dag tot zeven dagen of met een van die straffen alleen. De werktuigen, de gereedschappen en de kledij die dienen of bestemd zijn tot het uitoefenen van het beroep van waarzegger, voorspeller of droomuitlegger worden tevens in beslag genomen en verbeurd verklaard.
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen :
1. Hoeveel processen-verbaal werden er in het totaal opgesteld in respectievelijk de jaren 2004, 2005 en 2006 inzake kwakzalverij ?
2. Hoeveel processen-verbaal werden er in het totaal opgesteld in respectievelijk de jaren 2003, 2004 en 2005 wegens oplichting en hoeveel gevallen daarvan betrof het wonderdokters ?
3. Meent de geachte vice-eersteminister dat er een toename is van het aantal gevallen van oplichting door deze maraboets ?
4. Kan hij aangeven hoe men dit fenomeen preventief kan aanpakken en uitvoerig toelichten welke stappen hij zal ondernemen en tegen wanneer ?
5. In hoeveel gevallen werd er een proces-verbaal opgesteld wegens overtreding van het bovenvermelde artikel 563 en dit voor 2004, 2005 en eventueel de eerste maanden van 2006 ?
6. Is het niet wenselijk artikel 563 strikter toe te passen teneinde het aantal advertenties van deze wonderdokters, die misbruik maken van het leed van de medeburger, terug te dringen en kan hij zijn standpunt toelichten ?
Antwoord : Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op haar vragen.
1 en 3. U vindt hieronder, voor de jaren 2003, 2004 en 2005, het aantal door de Belgische politiediensten geregistreerde inbreuken op de wetgeving inzake de beoefening van de geneeskunst, de verpleegkunde en de paramedische beroepen.
— 2003 : 46;
— 2004 : 49;
— 2005 : 21.
Hierna het aantal in 2003, 2004 en 2005 geregistreerde feiten inzake oplichting en bedriegerij. Gegevens voor het jaar 2006 zijn vooralsnog niet beschikbaar.
Oplichting — bedriegerij
— 2003 : 10 041 — 430;
— 2004 : 10 433 — 443;
— 2005 : 9 880 — 330.
Uw vraag aangaande de proportie van het aantal feiten inzake onwettige uitoefening van geneeskunde binnen de categorie oplichting en bedriegerij, kan echter niet beantwoord worden. Oplichting en bedriegerij valt immers onder de hoofdrubriek « Bedrogmisdrijven tegen de eigendom » terwijl de onwettige uitoefening van de geneeskunde ressorteert onder de hoofdrubriek « Volksgezondheid ».
Ik wens echter wel te benadrukken dat deze cijfers de geregistreerde feiten omvatten die vastgesteld werden door de politiediensten (op het grondgebied België) en dus niet de totale gepleegde criminaliteit.
De schommelingen in de criminaliteitscijfers kunnen een weergave zijn van reële stijgingen of dalingen van bepaalde vormen van criminaliteit, maar kunnen ook sterk onderhevig zijn aan :
— de veranderingen in nomenclatuur over verscheidene jaren heen (bijvoorbeeld : invoeren nieuwe criminaliteitsfenomenen zoals informaticacriminaliteit, ...);
— de veranderingen in federaal en lokaal veiligheidsbeleid (prioriteitsstelling, « pro-activiteit »);
— de meldingsbereidheid van de bevolking;
— de registratiebereidheid van de politiediensten;
— het beleid van andere instanties (bijvoorbeeld : verzekeringsmaatschappijen);
— het gebruik van eigen databanken (lokaal — federaal).
Met andere woorden, de criminaliteitsstatistieken geven ons steeds slechts een gedeeltelijk beeld van de reële criminaliteit. De uitleg over deze cijfers in verband met de ontwikkeling van de criminaliteit moet dan ook telkens in de context waarin ze werden geregistreerd, geïnterpreteerd worden.
4. Oplichting in zijn geheel werd niet als fenomeen opgenomen in de federale prioriteiten van het Nationaal Veiligheidsplan 2004-2007. Niettemin is de federale gerechtelijke politie gestart met een studie over dit probleem, om in een mogelijk actieplan te voorzien in het kader van het nakende Nationaal Veiligheidsplan 2008-2011.
Verschillende preventieve maatregelen werden al genomen, met name :
— Het Onderzoeks- en informatiecentrum van de verbruikersorganisaties verspreidt informatie via affiches, de geschreven pers, radio en televisie, om de bevolking te waarschuwen.
— De FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie heeft een gratis telefoonnummer ter beschikking gesteld, zodat elke burger een antwoord kan krijgen op zijn of haar vragen.
5. In 2004 en 2005 werd telkens één enkele inbreuk geregistreerd. Cijfers van 2006 zijn nog niet beschikbaar.
6. Artikel 563, waarvan enkel paragraaf 1º, in dit geval in aanmerking moet worden genomen, betreft inderdaad een overtreding van vierde klasse, waarvoor de voorziene straffen bestaan uit een gevangenisstraf van 1 tot 7 dagen en een boete. Bij herhaling binnen de 12 maanden na de overtreding, heeft de rechter de mogelijkheid de gevangenisstraf te verhogen tot 12 dagen.
De inbeslagneming en de verbeurdverklaring van de instrumenten, voorwerpen en kleding die dienen of bedoeld zijn voor de uitoefening van deze praktijk, zoals voorzien in artikel 563, kan de uitbreiding van dit fenomeen echter doeltreffender beteugelen.