(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
De wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt betekende een mijlpaal in de toepassing van de geneeskunde in ons land. De wet garandeert de patiënt kwaliteitszorg, het recht op vrije keuze van de zorgverstrekker en regelt zijn recht op informatie. Ze bepaalt verder hoe beslissingen moeten genomen worden wanneer de patiënt wilsonbekwaam is.
Een eerste, grondige evaluatie van de wet is nodig om ze te verfijnen en waar nodig aan te vullen.
Artikel 17 van de wet bepaalt dat ieder ziekenhuis moet beschikken over een ombudsfunctie om te worden erkend. Deze vereiste kan eventueel ingevuld worden via een samenwerkingsakkoord tussen ziekenhuizen.
De ombudsfunctie wordt momenteel gefinancierd door het betrokken ziekenhuis of door een vereniging van ziekenhuizen. Dat is geen gezonde situatie.
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen :
1. Plant de geachte minister binnen afzienbare termijn een interdisciplinaire evaluatie van de wet van 22 augustus 2002 ?
2. Beantwoorden alle ziekenhuizen inmiddels aan artikel 17 van de wet ? Hoeveel ziekenhuizen werken, wat de ombudsfunctie betreft, in een samenwerkingsverband en hoeveel hebben hun eigen ombudsman/vrouw ? Worden de patiënten overal ingelicht omtrent de instanties bij wie ze met hun klachten terechtkunnen ?
3. Wordt er overwogen om de ombudsdiensten in de toekomst via een onafhankelijk kanaal te subsidiëren ?
4. Heeft de geachte minister zicht op het aantal gevallen waarin de ombudsfunctie voltijds wordt ingevuld ? Beschikt de ombudsman over personeel ter ondersteuning ? Hoeveel klachten verwerken de ombudsdiensten van ziekenhuizen op jaarbasis ? Waar hebben deze klachten betrekking op ?
Antwoord : Ik heb de eer het geachte lid als volgt te antwoorden.
1. Bij de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu is een Federale commissie « Rechten van de patiënt » opgericht, die samengesteld is volgens een evenwichtige verhouding tussen vertegenwoordigers van de patiënten, de beroepsbeoefenaars, de ziekenhuizen en de verzekeringsinstellingen. Het behoort tot de uitdrukkelijke opdracht van deze Commissie om de toepassing van de wet te evalueren.
2. Voor elk ziekenhuis is een ombudsfunctie opgericht. Op basis van de beschikbare gegevens kan ik u meedelen dat de meeste algemene ziekenhuizen een eigen ombudsdienst hebben opgericht en dat vrijwel alle psychiatrische ziekenhuizen de ombudsfunctie garanderen via het overlegplatform geestelijke gezondheidszorg waarbij ze zijn aangesloten. Volgens het koninklijk besluit van 8 juli 2003 houdende vaststelling van de voorwaarden waaraan de ombudsfunctie in de ziekenhuizen moet voldoen, dient elk ziekenhuis voldoende informatie te verstrekken die de vlotte bereikbaarheid van de ombudsfunctie garandeert. De ziekenhuizen vullen deze taak op hun eigen manier in. In de praktijk gebeurt dit via een vermelding in de onthaalbrochure, op de website of in aparte foldertjes. Veel ombudspersonen organiseren in de ziekenhuizen informatiemomenten over hun specifieke werking voor personeel en patiënten. Uit het jaarrapport 2005 van de federale ombudsdienst « Rechten van de patiënt » blijkt dat de federale ombudsdienst in vergelijking met 2004 minder klachten heeft ontvangen die behoren tot de bevoegdheid van de ziekenhuizen en die dus moeten doorverwezen worden (in 2004 : 103 dossiers en in 2005 : 75 dossiers). Dit zou kunnen duiden op een grotere bekendheid van de ombudsdiensten in de ziekenhuizen, wat betekent dat de patiënt zich vaker direct tot de ombudsdienst in het ziekenhuis heeft gericht.
3. Momenteel overweeg ik niet om de wijze van financiering van de lokale ombudsfuncties te wijzigen.
4. Over de mate waarin de ombudspersonen in de ziekenhuizen hun functie voltijds uitoefenen, heb ik voorlopig geen gegevens beschikbaar. Deze vraag werd gesteld aan de lokale ombudspersonen in het model voor het jaarverslag 2004 dat werd opgesteld door de Federale Commissie « Rechten van de patiënt ». De analyse van deze jaarverslagen 2004 wijst echter uit dat de gegevens niet betrouwbaar zijn, aangezien de vraag over de jobtime van de ombudspersonen op uiteenlopende wijze door de ombudspersonen werd geïnterpreteerd. Deze vraag naar jobtime werd bijgevolg duidelijker geformuleerd in het herwerkte model voor het jaarrapport 2005.
Ik beschik niet over de informatie in hoeverre de ombudspersonen in de ziekenhuizen over ondersteunend personeel beschikken. Het totaal aantal klachten dat de ombudspersonen hebben aangegeven in hun jaarverslagen 2004 is zeer variabel. Sommige ziekenhuizen registreren het aantal klachten, anderen het aantal klachtendossiers (die uit meerdere klachten bestaan) zodat het totaalcijfer sterk kan verschillen. Ook tellen sommige ziekenhuizen ook informatiedossiers, klachten uit patiëntenbevragingen, klachten die neergelegd zijn bij andere ziekenhuisdiensten en klachten die ruimer zijn dan bedoeld in de patiëntenrechtenwet mee in het totaal aantal klachten. De verduidelijkingen in het herwerkte model voor het jaarrapport 2005 zijn bijgevolg gericht op een meer uniforme registratie van de klachten door de ombudspersonen in de ziekenhuizen. De overgrote meerderheid van klachten neergelegd bij de ombudspersonen in de ziekenhuizen heeft betrekking op « het recht op een kwaliteitsvolle dienstverstrekking ». Een tweede groep klachten handelt over het « recht op informatie ».
Wat betreft de registratie van de klachten door de ombudspersonen in de ziekenhuizen wens ik ten slotte nog toe te voegen dat de FOD Volksgezondheid op dit moment samenwerkt met de ombudspersonen in de ziekenhuizen voor een uniformere registratie van de klachten.