3-198 | 3-198 |
De voorzitter. - Ik stel voor deze mondelinge vragen en deze vraag om uitleg samen te voegen. (Instemming)
De heer Patrik Vankrunkelsven (VLD). - Al meermaals werd de strafinrichting van Merksplas in een slecht daglicht gesteld. Ook recent waren er berichten over middeleeuwse toestanden. Mogelijk gaat het om de handelswijze van enkelingen. Het kan echter ook zijn dat het gaat om een gevangeniscultuur die niet meer aanvaardbaar is. De gevangenis van Merksplas heeft een sterk gedecentraliseerde structuur.
Is het de minister bekend dat er bepaalde mistoestanden bestaan in de strafinrichting van Merksplas?
Klopt het dat er een zekere willekeur bestaat wat de vervroegde invrijheidstelling betreft? Het directiecollege moet hierover een advies geven en de termijnen zouden willekeurig worden gehanteerd.
Beschikt de minister over vergelijkende cijfers over vervroegde invrijheidstellingen in de verschillende strafinrichtingen van ons land? Bestaan er verschillen tussen de verschillende inrichtingen in dat opzicht? Zo ja, dan lijkt dat ons niet erg democratisch.
De infrastructuur in Merksplas blijkt totaal ondermaats te zijn, zeker wat het sanitair betreft. Bestaan er op dat vlak geen minimale normen voor de Belgische strafinrichtingen?
Het regime dat sommige individuele gevangenen moeten ondergaan, zoals verlengde isolatie en het beperkt gebruik van sanitaire mogelijkheden, blijkt volledig willekeurig. Heeft de minister al inzage gekregen in de verslagen van de Commissie van Toezicht? Is de minister van plan op te treden?
De hoge concentratie van vreemdelingen in deze gevangenis geeft aanleiding tot communicatiemoeilijkheden waardoor mogelijk conflicten ontstaan. Is het niet raadzaam een betere spreiding van anderstalige gevangenen over het land na te streven?
In Merksplas zouden meer dan 100 geïnterneerden verblijven. Hun toestand zou nog erger zijn dan die van de gevangenen. Op welke termijn denkt de minister voor deze mensen een gepaste opvang te realiseren?
Mevrouw Fauzaya Talhaoui (SP.A-SPIRIT). - Collega Vankrunkelsven heeft al verschillende van mijn vragen gesteld.
De minister zou de problematiek gisteren met de verschillende actoren bespreken. Wat is het resultaat van deze vergadering?
Een kleine groep van gevangenisbewaarders maakt zich schuldig aan machtsmisbruik ten overstaan van de gevangenen, die sterk van hen afhankelijk zijn. Op welke manier wil de minister die mentaliteit, die ook in andere gevangenissen bestaat, aanpakken?
De heer Hugo Vandenberghe (CD&V). - In een artikel van 6 januari 2007 in De Standaard maakten enkele gewezen gedetineerden van de gevangenis van Merkplas gewag van misdragingen door personeelsleden. Het gaat om een van de grootste gevangenissen van ons land met 400 gedetineerden, 250 geïnterneerden en meer dan 500 personeelsleden. Het is niet voor de eerste maal dat de ogen op de gevangenis van Merksplas zijn gericht.
De vraag is welke waarde we aan de verklaringen van de gewezen gedetineerden moeten hechten. Zo wordt gemeld dat een kleine kern van cipiers agressief en willekeurig optreden. Zo zou niet alleen onnodig geweld worden gebruikt bij overmeesteringen, maar er zou ook sprake zijn van intimidatie en regelrechte aftuigingen. De wet op de rechtsbescherming van de gedetineerden zou met andere woorden niet veel effect hebben in de gevangenis van Merksplas.
De Commissie van Toezicht op de Strafinrichtingen, een onafhankelijke waakhond, heeft het dossier naar zich toe getrokken. De commissie stelt dat de klachten betrekking hebben op enkele cipiers, maar toch vraagt ze een grondig gerechtelijk onderzoeken.
Vanochtend reageerden de directeur van de gevangenis van Merksplas en de directeur-generaal van de Dienst Strafinrichtingen in De Morgen. Zij wezen vooral de overbevolking in de Belgische gevangenissen aan als het grootste probleem. Hierdoor zouden dergelijke slechte behandelingen in de hand worden gewerkt.
Kloppen de berichten over misdragingen? Welke conclusies verbindt de regering aan de opmerkingen van de Commissie van Toezicht op de Strafinrichtingen? Zal er een onderzoek komen? Aan welke andere maatregelen denkt de regering om een einde te maken aan dergelijke onaangepaste behandelingen?
Mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eersteminister en minister van Justitie. - Ik heb kennis genomen van de mediaberichten waarin anonieme bronnen hun beklag doen over de toestand in de strafinrichting van Merksplas. De lokale directie van de strafinrichting en mijn administratie hebben een administratief onderzoek opgestart teneinde na te gaan of de klachten gegrond zijn. De directeur-generaal en de regionale directeur hebben gisteren een ontmoeting gehad met de lokale directie, de vakbonden en de voorzitter van de Commissie van Toezicht van de strafinrichting van Merksplas.
In de strafinrichting van Merkplas worden dezelfde procedures voor voorwaardelijke invrijheidstelling gevolgd als in de andere instellingen. Het advies van het personeelscollege wordt door de gevangenisdirectie binnen de gestelde termijnen bezorgd aan de centrale administratie en aan de Commissie voor de voorwaardelijke invrijheidstelling. Ik kan binnen het korte tijdsbestek van dit antwoord onmogelijk een gedetailleerde cijferanalyse geven met een vergelijking met andere inrichtingen.
Ik ontken niet dat er in het verleden een achterstand was in de behandeling van dossiers. Dat was te wijten aan het feit dat de personeelsformatie van de psychosociale dienst niet was opgevuld. Ondertussen heb ik het nodige gedaan om die personeelsformatie op te vullen. Momenteel lopen de laatste selectieprocedures.
Op het vlak van de infrastructuur zullen in 2007 beveiligingswerken worden gedaan. Zo zullen vooraan en achteraan de strafinrichting veiligheidsomheiningen worden aangebracht, aan de voorzijde van de gevangenis zullen alle celramen worden vervangen en de celdeuren en het traliewerk in de vleugels voor de geïnterneerden zullen worden vernieuwd.
In totaal gaat het over een bedrag van meer dan 1,5 miljoen euro. Bovendien dring ik bij de Regie der Gebouwen aan op de vastlegging begin 2007 van een reeks andere werken in het kader van beveiliging, dakrenovaties en opfrissingswerken en van verbetering van sanitaire installaties en douches. Deze werken worden op meer dan 2 miljoen euro geraamd.
Het klopt dat te Merksplas een vrij groot aantal gedetineerden verblijft met een vreemde nationaliteit. Dit heeft te maken met de classificatieregels volgens welke de gedetineerden over de verschillende gevangenissen worden verdeeld. Momenteel is een onderzoek gevraagd bij het NICC dat belast is met de uitwerking van een nieuw classificatiesysteem voor de Belgische gevangenissen.
Ik heb nog geen verslag ontvangen van de Commissie van Toezicht, maar in zijn jaarverslag 2005 heeft de Centrale Toezichtsraad melding gemaakt van de onvoldoende invulling van de personeelsformatie in de gevangenis te Merksplas.
Er worden permanent inspanningen gedaan om die op te vullen en dit voor de verschillende beroepscategorieën.
In Merksplas verblijven 267 geïnterneerden in de afdeling sociaal verweer. Omdat hun toestand mij zeer na aan het hart ligt, heb ik een masterplan internering uitgewerkt dat, naast de bouw van twee nieuwe instellingen, in de oprichting voorziet van multidisciplinaire zorgequipes in de psychiatrische afdelingen van de gevangenissen en van een integraal zorgcircuit dat is uitgewerkt met mijn collega van Volksgezondheid. Daarenboven is te Merksplas de creatie van zestig bijkomende plaatsen gepland door middel van modulaire units, die, volgens de huidige vooruitzichten, voor het einde van 2007 zullen kunnen worden betrokken.
De lamentabele toestand waarin vele van onze gevangenissen zich bevinden is reeds jaren bekend.
Dit is het gevolg van onvoldoende investeringen in het verleden. Sinds het begin van mijn ambtstermijn heb ik niet alleen het budget voor het gevangeniswezen aanzienlijk uitgebreid, maar ook concrete maatregelen genomen om de situatie in de gevangenissen te verbeteren. Ik geef enkele voorbeelden: uitbreiding van het aantal alternatieve maatregelen, bijvoorbeeld meer dan 11.000 werkstraffen in 2006, uitbreiding van het aantal gedetineerden onder elektronisch toezicht, meer bepaald 600 in december 2006, tussenstaatse overbrengingen van veroordeelden, uitbreiding van de celcapaciteit dankzij mijn meerjarenplan justitie, specifieke veiligheidswerken, opvulling personeelsformaties, specifieke maatregelen voor het personeel, waaronder uitbreiding van de basisopleiding, opleiding voor de indiensttreding, selectie op regelmatige basis, nieuw mutatiesysteem, oprichting van stressteams in de gevangenissen. Andere voorbeelden zijn het uitwerken van een stakingsprotocol, implementatie van de basiswet, invoering van de strafuitvoeringsrechtbanken, verbetering van de medische zorg, zoals de heropening CMC Sint-Gillis en de opening van de beveiligde kamer in Luik, masterplan internering met nieuwe inrichtingen in Vlaanderen, multidisciplinaire zorgequipes en zorgcircuit met reguliere psychiatrische ziekenhuizen.
Deze voorbeelden tonen aan dat reeds heel wat maatregelen werden genomen om de kwaliteit binnen onze gevangenissen te verbeteren. Dit neemt niet weg dat er nog heel wat werk aan de winkel is. Het ligt dan ook voor de hand dat ik in deze richting verder ga tot het einde van mijn ambtstermijn.
De heer Patrik Vankrunkelsven (VLD). - Ik heb maar één kleine bijkomende vraag. Ik weet dat er gezocht wordt naar een fundamentele oplossing voor het probleem van de geïnterneerden. Er zijn in Merksplas echter zo'n 260 geïnterneerden en uit het antwoord van de minister meen ik begrepen te hebben dat ze ter plaatse, in nieuwe modules zouden worden opgevangen. Hoe dat precies gaat, is me echter niet zo duidelijk. Ofwel gaan we naar een opvang van die mensen in de psychiatrie...
Mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eersteminister en minister van Justitie. - De geïnterneerden worden in Merksplas zelf opgevangen en voor andere, nieuwe gevangenen, komen er modules.
De heer Patrik Vankrunkelsven (VLD). - Maar dus niet voor geïnterneerden?
Mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eersteminister en minister van Justitie. - Voor de geïnterneerden komt er een renovatie van de bestaande opvang.
De heer Patrik Vankrunkelsven (VLD). - En zij blijven ter plaatse, in Merksplas?
Mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eersteminister en minister van Justitie. - Inderdaad. Er komen daarnaast nieuwe gebouwen in Antwerpen en in Gent.
Mevrouw Fauzaya Talhaoui (SP.A-SPIRIT). - Ik dank de minister voor haar uitvoerig antwoord. Ik wilde haar alleen nog vragen hoe ze denkt dat het machtsmisbruik van bepaalde gevangenisbewaarders kan worden gecontroleerd en tegengegaan. Ik zal daar nog op terugkomen.