(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
In de grote steden en zeker in Brussel zijn heel wat mensen actief die beweren met magische krachten mensen te kunnen genezen. Deze zogezegde tovenaars hebben veel succes bij een bepaalde groepen van de bevolking.
Veel migranten zijn bijgelovig of vertrouwen op hun traditionele vorm van geneeskunde. Zij geloven in het bestaan van geesten, goede en kwade, die het leven van een persoon kunnen bepalen. Velen geloven dat bepaalde mensen de gave hebben om anderen te vervloeken en hun leven te ruïneren. Zij koesteren dikwijls een groter vertrouwen in hun eigen volksgeneeskunde dan in de moderne geneeskunde, zeker wanneer deze laatste een ziekte niet kan genezen. Maar ook vele Belgen zoeken hun heil en troost bij tovenaars, duivelbezweerders en dergelijke.
Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen :
1. Heeft de geachte minister kennis van deze feiten ?
2. Hoeveel PV's werden er opgemaakt in 2003, 2004 en 2005 voor deze misdrijven in het kader van de onwettige beoefening van de geneeskunde ?
3. Hoeveel personen werden effectief doorverwezen naar de rechtbanken ?
Wordt er proactief onderzoek verricht door de politiediensten ?
Antwoord : De gegevens, nodig om te antwoorden op de vragen, werden opgevraagd bij de bevoegde instanties. Het resultaat hiervan zal later worden meegedeeld. Op de vraag van het geachte lid kan ik volgende elementen van antwoord verstrekken.
1. Het door de correctionele afdelingen van de parketten bij de rechtbanken van eerste aanleg gebruikte informaticasysteem biedt niet de mogelijkheid nauwkeurig op de gestelde vraag te antwoorden. Teneinde evenwel enkele elementen van antwoord te bieden op de punten 2 en 3 van de gestelde vraag hebben de statistisch analisten van het openbaar ministerie alle zaken geselecteerd die betrekking hebben op de tenlasteleggingscode « 59 A — geneeskunde ».
De resultaten van de analyse hebben dus betrekking op de geneeskunde in de ruime zin en niet op de problematiek van de genezers in de strikte zin van het woord.
2. Deze studie is gebaseerd op de inlichtingen van de correctionele afdelingen van de parketten bij de rechtbanken van eerste aanleg tussen 1 januari 2000 en 31 december 2005. Er kunnen resultaten worden gegeven voor alle parketten behalve voor dat te Eupen, aangezien op laatstgenoemd parket de dossiers niet in het REA/TPI-computersysteem worden geregistreerd.
3. De rekeneenheid van de tabellen 1, 2 en 3 is de strafzaak. Iedere zaak kan betrekking hebben op een of meer personen en op een of meer strafbare feiten.
Tabel 1. Aantal en percentage van zaken met een tenlastelegging inzake « geneeskunde », per arrondissement.
Periode 2000-2005.
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | Totaal | ||||||||
| n | % | n | % | n | % | n | n | % | n | % | n | % | ||
| Antwerpen | 14 | 15,91 | 15 | 16,85 | 6 | 7,23 | 3 | 2,68 | 10 | 11,11 | 8 | 11,11 | 55 | 10,48 |
| Mechelen | - | - | 2 | 2,25 | 7 | 8,43 | - | - | - | - | - | - | 9 | 1,71 |
| Turnhout | 1 | 1,14 | - | - | 10 | 12,01 | 2 | 1,79 | 1 | 1,11 | 1 | 1,59 | 15 | 2,86 |
| Hasselt | 4 | 4,55 | 2 | 2,25 | 5 | 6,02 | 1 | 0,89 | 3 | 3,33 | 2 | 3,17 | 17 | 3,24 |
| Tongeren | 2 | 2,27 | 3 | 3,37 | 2 | 2,41 | 4 | 3,57 | 8 | 8,89 | 4 | 6,35 | 23 | 4,38 |
| Ressort | 21 | 23,86 | 22 | 24,72 | 30 | 36,14 | 10 | 8,93 | 22 | 24,44 | 14 | 22,22 | 119 | 22,67 |
| Brussel | 9 | 10,23 | 17 | 19,10 | 10 | 12,05 | 14 | 12,50 | 12 | 13,33 | 13 | 20,63 | 75 | 14,29 |
| Leuven | 3 | 3,41 | 2 | 2,25 | 7 | 8,43 | 3 | 2,68 | 4 | 4,44 | 4 | 6,35 | 23 | 4,38 |
| Nijvel | 2 | 2,37 | 3 | 3,37 | 1 | 1,20 | 3 | 2,68 | 2 | 2,22 | 1 | 1,59 | 12 | 2,29 |
| Ressort | 14 | 15,91 | 22 | 24,72 | 18 | 21,69 | 20 | 17,86 | 18 | 20,00 | 18 | 28,57 | 110 | 20,95 |
| Gent | 11 | 12,50 | 17 | 19,10 | 3 | 3,61 | 5 | 4,46 | - | - | 4 | 6,35 | 40 | 7,62 |
| Dendermonde | 3 | 3,41 | 1 | 1,12 | 4 | 4,82 | 1 | 0,89 | 4 | 4,44 | 3 | 4,76 | 16 | 3,05 |
| Oudenaarde | 1 | 1,14 | 2 | 2,25 | 3 | 3,61 | - | - | - | - | - | - | 6 | 1,14 |
| Brugge | 5 | 5,68 | 4 | 4,49 | 7 | 8,43 | 1 | 0,89 | 3 | 3,33 | 2 | 3,17 | 22 | 4,19 |
| Kortrijk | 3 | 3,41 | - | - | 1 | 1,20 | 5 | 4,46 | 3 | 3,33 | 4 | 6,35 | 16 | 3,05 |
| Ieper | - | - | 3 | 3,37 | - | - | - | - | 4 | 4,44 | 1 | 1,59 | 8 | 1,52 |
| Veurne | 1 | 1,14 | 1 | 1,12 | 2 | 2,41 | - | - | 1 | 1,11 | - | - | 5 | 0,95 |
| Ressort | 24 | 27,27 | 28 | 31,46 | 20 | 24,10 | 12 | 10,71 | 15 | 16,67 | 14 | 22,22 | 113 | 21,52 |
| Luik | 9 | 10,23 | 9 | 10,11 | 4 | 4,82 | 14 | 12,50 | 17 | 18,89 | 6 | 9,52 | 59 | 11,24 |
| Hoei | 1 | 1,14 | 1 | 1,12 | - | - | 28 | 25,00 | 2 | 2,22 | - | - | 32 | 6,10 |
| Verviers | 2 | 2,27 | 1 | 1,12 | 1 | 1,20 | - | - | 1 | 1,11 | 2 | 3,17 | 7 | 1,33 |
| Namen | 3 | 3,41 | 2 | 2,25 | - | - | 3 | 2,68 | 1 | 1,11 | 2 | 3,17 | 11 | 2,10 |
| Dinant | 1 | 1,14 | 2 | 2,25 | 3 | 3,61 | 5 | 4,46 | 1 | 1,11 | 1 | 1,59 | 13 | 2,48 |
| Aarlen | 2 | 2,27 | - | - | 1 | 1,20 | 1 | 0,89 | 1 | 1,11 | 1 | 1,59 | 6 | 1,14 |
| Neufchâteau | - | - | - | - | 1 | 1,20 | 1 | 0,89 | 2 | 2,22 | - | - | 4 | 0,76 |
| Marche-en- Famenne | - | - | - | - | - | - | 3 | 2,68 | 1 | 1,11 | - | - | 4 | 0,76 |
| Ressort | 18 | 20,45 | 15 | 16,85 | 10 | 12,05 | 55 | 49,11 | 26 | 28,89 | 12 | 19,05 | 136 | 25,90 |
| Charleroi | 3 | 3,41 | 1 | 1,12 | 1 | 1,20 | 6 | 5,36 | 4 | 4,44 | 3 | 4,76 | 18 | 3,43 |
| Bergen | 7 | 7,95 | 1 | 1,12 | 4 | 4,82 | 4 | 3,57 | 3 | 3,33 | - | - | 19 | 3,62 |
| Doornik | 1 | 1,14 | - | - | - | - | 5 | 4,46 | 2 | 2,22 | 2 | 3,17 | 10 | 1,90 |
| Ressort | 11 | 12,50 | 2 | 2,25 | 5 | 6,02 | 15 | 13,39 | 9 | 10,00 | 5 | 7,94 | 47 | 8,95 |
| België | 88 | 100,00 | 89 | 100,00 | 83 | 100,00 | 112 | 100,00 | 90 | 100,00 | 63 | 100,00 | 525 | 100,00 |
| Bron : Gegevensbank van het College van procureurs-generaal — statistisch analisten. | ||||||||||||||
In tabel 1 wordt een overzicht gegeven van de instroom in elk gerechtelijk arrondissement tijdens de periode 2000-2005. Om de zaken inzake geneeskunde te selecteren, is rekening gehouden met de voornaamste en de bijkomende tenlasteleggingen van geneeskunde (tenlasteleggingscode « 59A — geneeskunde »). Deze resultaten zijn gebaseerd op de gegevens die op 10 januari 2006 in de gegevensbanken aanwezig waren.
Tabel 2. Stand van zaken op 10 januari 2006 van de zaken inzake « geneeskunde »
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | Totaal | ||||||||
| n | % | n | % | n | % | n | % | n | % | n | % | N | % | |
| Vooronderzoek | 2 | 2,27 | 3 | 3,37 | 2 | 2,41 | 8 | 7,14 | 15 | 16,67 | 26 | 41,27 | 56 | 10,67 |
| Sepot | 38 | 43,18 | 44 | 49,44 | 36 | 43,37 | 31 | 27,68 | 32 | 35,56 | 12 | 19,05 | 193 | 36,76 |
| Ter beschikking | 11 | 12,50 | 12 | 13,48 | 15 | 18,07 | 39 | 34,82 | 19 | 21,11 | 7 | 11,11 | 103 | 19,62 |
| Samenvoeging | 17 | 19,32 | 9 | 10,11 | 16 | 19,28 | 19 | 16,96 | 8 | 8,89 | 8 | 12,70 | 77 | 14,67 |
| Minnelijke schikking | 1 | 1,14 | 1 | 1,12 | 1 | 1,20 | 2 | 1,79 | 3 | 3,33 | - | - | 8 | 1,52 |
| Gerechtelijk onderzoek | 1 | 1,14 | 2 | 2,25 | 2 | 2,41 | 5 | 4,46 | 9 | 10,00 | 9 | 14,29 | 28 | 5,33 |
| Raadkamer | 9 | 10,23 | 7 | 7,87 | 6 | 7,23 | 5 | 4,46 | 1 | 1,11 | 1 | 1,59 | 29 | 5,52 |
| Dagvaarding en vervolg | 9 | 10,23 | 11 | 12,36 | 5 | 6,02 | 3 | 2,68 | 3 | 3,33 | - | - | 31 | 5,90 |
| Totaal | 88 | 100,00 | 89 | 100,00 | 83 | 100,00 | 112 | 100,00 | 90 | 100,00 | 63 | 100,00 | 525 | 100,00 |
| Bron : Gegevensbank van het College van procureurs-generaal — statistisch analisten. | ||||||||||||||
In tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de beslissingen genomen voor de zaken die tussen 1 januari 2000 en 31 december 2005 zijn binnengekomen. Naast het absolute aantal zaken (n) wordt voor elk soort beslissing het percentage in kolom ( %) berekend. Tabel 2 geeft de stand van zaken weer op het tijdstip waarop de gegevens werden geëxtraheerd uit de lokale systemen van de correctionele parketten met het oog op de oprichting van een gecentraliseerde gegevensbank, te weten op 10 januari 2006.
Vooronderzoek
Deze categorie bevat alle zaken die zich op 10 januari 2006 nog in het stadium van het vooronderzoek bevonden.
Sepot
Het sepot is de voorlopige beslissing om af te zien van vervolging en maakt een einde aan het vooronderzoek. De beslissing tot sepot is altijd voorlopig. Zolang de strafvordering niet is vervallen, kan de zaak worden heropend. In tabel 3 worden details gegeven over de redenen voor sepot.
Ter beschikking
Deze rubriek bevat de zaken die op 10 januari 2006 ter beschikking zijn overgezonden. Voorzover zij niet opnieuw aan het oorspronkelijke parket worden overgezonden, kunnen zij door dat parket dan ook als gesloten worden beschouwd. Deze zaken worden bij het doelparket onder een ander nummer heropend.
Voeging
Deze rubriek bevat de zaken die op 10 januari 2006 bij een andere zaak, de zogenaamde « moederzaak », zijn gevoegd. De samengevoegde zaken worden als gesloten beschouwd omdat zij in deze eindtoestand blijven en de beslissingen die nadien worden getroffen, worden genomen in het kader van de moederzaak.
Minnelijke schikking
In de categorie minnelijke schikking worden de zaken vermeld waarvoor een minnelijke schikking is voorgesteld en die wachten op een eindbeslissing (daaronder begrepen de gedeeltelijk betaalde minnelijke schikkingen), de zaken die zijn gesloten door de betaling van de minnelijke schikking en waarvoor de strafvordering is vervallen en ten slotte, de zaken waarvoor de minnelijke schikking geweigerd is, maar die sindsdien nog niet naar een nieuwe stand van zaken zijn geëvolueerd.
Onderzoek
De rubriek onderzoek bevat de zaken terzake waarvan een gerechtelijk onderzoek is ingesteld en waarvoor voor de raadkamer nog geen rechtsdag is bepaald met het oog op de regeling van de rechtspleging.
Raadkamer
De rubriek raadkamer bevat de zaken sedert de fase van de regeling van de rechtspleging tot op het tijdstip waarop eventueel een rechtsdag voor de correctionele rechtbank wordt bepaald. De zaken waarin is afgezien van vervolging behouden deze stand van zaken.
Dagvaarding en vervolg
De rubriek dagvaarding en vervolg bevat de zaken waarin er sprake is van een dagvaarding of een beslissing na de dagvaarding. Het betreft zaken waarvoor er een dagvaarding is, een rechtsdag voor de correctionele rechtbank is bepaald, er een vonnis, verzet, hoger beroep, enz. is.
Tabel 3. Geseponeerde zaken volgens de reden voor sepot
| België | |||
| n | % | ||
| Technisch | Dader(s) onbekend | 4 | 2,07 |
| Geen misdrijf | 53 | 27,46 | |
| Onvoldoende bewijs | 57 | 29,53 | |
| Verjaring | 5 | 2,59 | |
| Overlijden van de dader | 1 | 0,52 | |
| Kracht van gewijsde | 1 | 0,52 | |
| Opportuniteit | Beperkte maatschappelijke weerslag | 2 | 1,04 |
| Toestand geregulariseerd | 16 | 8,29 | |
| Misdrijf van relationele aard | 1 | 0,52 | |
| Nadeel gering | 1 | 0,52 | |
| Redelijke termijn overschreden | 2 | 1,04 | |
| Afwezigheid van voorgaanden | 3 | 1,55 | |
| Toevallige feiten — specifieke omstandigheden | 7 | 3,63 | |
| Wanverhouding gevolgen — maatschappelijke verstoring | 12 | 6,22 | |
| Te weinig recherchecapaciteit | 2 | 1,04 | |
| Andere prioriteiten | 24 | 12,44 | |
| Andere | Seining van de dader | 1 | 0,52 |
| Administratieve geldboete | 1 | 0,52 | |
| Totaal | 193 | 100,00 | |
| Bron : Gegevensbank van het College van procureurs-generaal — statistisch analisten. | |||
In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van de redenen voor sepot. De parketten beschikken over een lijst van de redenen voor sepot die uniform is voor het hele land en als gevolg van de Franchimont-hervorming is geformaliseerd. De rubrieken zijn overgenomen in bijlage 1 bij circulaire COL 12/98 van het College van procureurs-generaal betreffende de toepassing van de wet van 12 maart 1998. Deze lijst van redenen is onderverdeeld volgens drie algemene rubrieken : sepot om opportuniteitsredenen, sepot om technische redenen en sepot om een andere reden.
Ten slotte moet voor het overige nog worden opgemerkt dat de problematiek van de « genezers », « tovenaars » en « duivelbezweerders », die geen autonoom strafrechtelijk begrip vormt, vaak strafrechtelijk kan worden omschreven, naargelang van de gevallen en voorzover de bestanddelen van de diverse strafbaarstellingen zijn bestaan, via de strafbare feiten van de onwettige uitoefening van de geneeskunde (artikel 2, § 1, en 38, § 1, van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967), en/of de omwettige uitoefening van de artsenijbereidkunde (artikel 4, § 1, en 38, § 1, van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967) en/of oplichting (artikel 496 van het Strafwetboek) en/of onopzettelijk doden (artikelen 418 en 419 van het Strafwetboek), onopzettelijk toebrengen van letsel (artikelen 418 en 420 van het Strafwetboek) en/of verzuim hulp te verlenen aan iemand die in gevaar verkeert (artikel 422bis van het Strafwetboek).