(N.): Vraag gesteld in het Nederlands - (Fr.): Vraag gesteld in het Frans
Op uw website « http://www.kafka.be » vraagt u zich af waar Kafka nog rondvaart in ons leven nog rondwaart in ons leven en waar de gesel van administratieve excessen nog bestreden kan worden.
Voor de burgers heeft u een levensloop uitgetekend met per levensfase de bijhorende knelpunten. Studeren komt aan bod, huwen, wonen en bouwen, werken, enz.
Essentiële rubrieken zoals « sociale zekerheid » ontbreken echter of worden enkel belicht voor specifieke bevolkingsgroepen en gepensioneerden. Ook het gerecht, met zijn soms archaïsche formaliteiten en ondoorzichtige procedures, blinkt uit door afwezigheid.
Als medevoorzitster van de Interparlementaire Werkgroep (IPW) 4e Wereld wild ik me in deze vraag echter toespitsen op de toegankelijkheid van sociale tegemoetkomingen, vooral voor wie die het hardst nodig heeft.
Momenteel moet men voor elke voorziening een aparte administratieve weg bewandelen, met geëigende formulieren, instanties en voorwaarden. Voor de doorsneeburger is het vaak al onoverzichtelijk. Hij plooit dan ook geregeld terug op zijn vakbond, mutualiteit of andere organisaties die hem helpen om zijn rechten te kennen en op te eisen.
Voor velen die in armoede leven ontbreekt dit netwerk of is de drempel te hoog om er een beroep op te doen. En ze beschikken al helemaal niet over internet om op uw website melding te maken van hun probleem.
Daarom had ik graag van u een antwoord gekregen op de volgende vragen :
— Welke inspanningen werden of worden er onder uw impuls gedaan om voorwaarden, formulieren en procedures voor het bekomen van sociale voorzieningen, te harmoniseren en te vereenvoudigen ?
— Wat gas en elektriciteit betreft, weten we dat het sociaal tarief automatisch zal toegekend worden via de Kruispuntbank. Daar regelt men ook het automatisch toekennen van voordelen als gratis openbaar vervoer, belastingverminderingen en dergelijke meer voor personen met een handicap die een tegemoetkoming krijgen van de federale overheidsdienst Sociale Zekerheid of van een andere instelling van sociale zekerheid en die een bepaald verlies van zelfredzaamheid hebben.
Hoever staat het precies met de uitbouw van die Kruispuntbank voor de sociale zekerheid ? Speelt u hierbij een actieve rol om alles overzichtelijk en toegankelijk te maken voor de burgers ?
— Specifiek voor de armsten onder ons en voor wie lijdt aan sociale uitsluiting : welke maatregelen heeft u voor hen op het oog inzake administratieve vereenvoudiging ? Voorziet u overleg met deze doelgroep ? Heeft u al een inventaris opgemaakt van hun grootste knelpunten en van de krachtlijnen om die te verhelpen ?
Antwoord : Ik heb de eer het geachte lid mee te delen dat sinds de oprichting van de Kruispuntbank van de sociale zekerheid, begin jaren '90 van de vorige eeuw, reeds heel wat vereenvoudigingen werden doorgevoerd in de sociale zekerheid.
Door de mogelijkheid tot beveiligde uitwisseling van persoonsgegevens tussen instellingen van sociale zekerheid, via de Kruispuntbank van de sociale zekerheid, werden een groot aantal formulieren overbodig (bijvoorbeeld de papieren bijdragebons die de hoedanigheid van rechthebbende in de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen vaststellen) : waar de diverse instellingen van sociale zekerheid voorheen telkens elk afzonderlijk de burger of zijn werkgever dienden te verzoeken om bepaalde persoonsgegevens mee te delen, worden deze persoonsgegevens nu nog slechts éénmaal opgevraagd, om ze vervolgens op een elektronische wijze ter beschikking te stellen van de diverse instellingen van sociale zekerheid die ze nodig hebben voor het vervullen van hun opdrachten.
De samenwerking tussen de diverse instellingen van sociale zekerheid en de Kruispuntbank van de sociale zekerheid is een voortdurend proces, waarbij steeds wordt nagegaan op welke wijze de toepassing van de sociale zekerheid (bijvoorbeeld de bepalingen inzake de maximumfactuur) kan worden verwezenlijkt met een minimum aan administratieve lasten voor de burger. In 2004 werden onder coördinatie van de Kruispuntbank van de sociale zekerheid tussen de zowat tweeduizend actoren in de sociale sector 378,3 miljoen elektronische berichten uitgewisseld, waardoor evenveel papieren gegevensuitwisselingen werden vermeden.
Dit geschiedt aan de hand van zowat 180 soorten elektronische processen. De Kruispuntbank van de sociale zekerheid slaagt er dus sedert haar oprichting in om gemiddeld twaalf processen per jaar te optimaliseren en te informatiseren, wat haar al herhaaldelijk internationale en nationale erkenning als beste praktijk inzake e-government heeft opgeleverd.
Zoals het geachte lid opmerkt, vervult de Kruispuntbank van de sociale zekerheid eveneens een belangrijke rol bij mijn voornemen om de toekenning van aanvullende rechten (dat zijn rechten die een aanvulling vormen op de rechten die rechtstreeks voortvloeien uit het bijzonder statuut inzake sociale zekerheid, zoals het sociaal tarief voor telefoon, gas, elektriciteit, ...) te vereenvoudigen en te vergemakkelijken. In een aantal gevallen is dat reeds gerealiseerd.
Zo kunnen de gemeenten en provincies bij de Kruispuntbank van de sociale zekerheid informatie verkrijgen om belastingverminderingen of -vrijstellingen toegekend op basis van het sociaal statuut automatisch toe te kennen, of krijgen rechthebbenden op een tegemoetkoming voor gehandicapten automatisch een gratis abonnement bij de Vlaamse vervoersmaatschappij De Lijn via een elektronische melding via de Kruispuntbank van de sociale zekerheid.
Om dergelijke automatische toekenning van rechten te veralgemenen werd reeds bij wet (met name artikel 11bis van de wet van 15 januari 1990 houdende oprichting en organisatie van een Kruispuntbank van de sociale zekerheid) het hogervermelde principe van de eenmalige gegevensinzameling van toepassing verklaard op de instanties die aanvullende rechten toekennen. De betrokken bepaling heeft de aanzet gegeven tot intensieve besprekingen tussen de Kruispuntbank van de sociale zekerheid en de diverse (categorieën) instanties die aanvullende rechten toekennen. Deze besprekingen dienen uiteindelijk te leiden tot een grondige herziening van de wijze waarop aanvullende rechten worden toegekend. Dit proces kan echter niet overhaast worden uitgevoerd aangezien nog aan een aantal praktische en juridische bezwaren dient te worden tegemoet gekomen (de instanties die aanvullende rechten toekennen dienen te beschikken over een machtiging om het rijksregisternummer te gebruiken, de categorieën van personen aan wie aanvullende rechten worden toegekend dienen te worden afgestemd op de categorieën personen over wie persoonsgegevens beschikbaar zijn in het netwerk van de sociale zekerheid, de nodige veiligheidsmaatregelen dienen te worden uitgewerkt, ...).
De voormelde herziening van de wijze waarop aanvullende rechten worden toegekend, zal ertoe leiden dat de aanvullende rechten wel degelijk hun doelpubliek bereiken en dat ook de zwaksten en meest behoeftigen ervan kunnen genieten.
Ik wil er het geachte lid voorts op wijzen dat de problematiek met betrekking tot de getuigschriften die vooralsnog nodig zijn voor het bekomen van bepaalde aanvullende rechten ten voordele van personen met een handicap behoren tot de bevoegdheid van de staatssecretaris voor het Gezin en Personen met een handicap, toegevoegd aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid.