|
|
Virtuele munten - Beleggingen - Nanotec - Piramideverkoop - Economische inspectie - Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA) - Veroordelingen - Gedupeerden - Aantal
elektronische handel
elektronisch betaalmiddel
kapitaalbelegging
misbruik van vertrouwen
economisch delict
fraude
Financial Services and Markets Authority
kansspel
computercriminaliteit
| 14/1/2019 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/2/2019) |
| 12/2/2019 | Antwoord |
Herindiening van : schriftelijke vraag 6-1428
Wat het transversaal karakter van de vraag betreft : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Cybercrime is één van de transversale prioriteiten. De beleggingen in zogenaamde " cryptocurrency " vallen hieronder. Het betreft dus een transversale gewestaangelegenheid waarbij de rol van de Gewesten vooral in het preventieve luik te situeren valt.
Uit uitvoerige berichtgeving in de pers in april 2017 bleek dat er in diverse zalen doorheen het land allerhande beleggings- en investeringsclubs digitale munten aan de man te brengen via agressieve verkooptechnieken (cf. Lars Bové en Pieter Suy in De Tijd van 15 april 2017, blz. 1, 6 en 7). Het betreft onder meer de zogenaamde " Nanotec ", de " Octa Premium Coin ", de " Crypto888 " en de " Onecoin ". Via mond-tot-mondreclame en tijdens feestjes of sportevenementen, zoals in Aalst, worden mensen verleid tot een belegging in de nieuwe " Nanotec ".
Luidens de bedenkers van de digitale munt " Nanotec " zou men op maandbasis vlot rendementen van tientallen procenten kunne halen en dit los van de commissie inkomsten die je uitbetaald krijgt als je nieuwe mensen aanbrengt voor het Nano-clubnetwerk. Enkele mensen blijken zelfs geld te lenen om dit dan vervolgens in de " Nanotec " te steken, aldus De Tijd.
Naar verluidt staat " Nanotec " op de radar bij de Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA - Financial Services and Markets Authority), de financiële toezichthouder. Deze laatste stelt en ik citeer : " We hebben aanwijzingen dat ook de activiteiten van Nanoclub, dat beweert virtuele munten aan te bieden, van frauduleuze aard zijn, onder meer in de zin van een piramidespel. "
Buitenlandse regulatoren nemen Nanoclub intussen ook in het vizier. In Zweden opende de politie een onderzoek na een waarschuwing van de lokale kansspelcommissie, die er een piramidespel in zag.
Ik heb het hier voor de duidelijkheid niet over bitcoins die werken met de blockchain-technologie en die daadwerkelijk kunnen worden gebruikt als betaalmiddel maar wel over de facto waardeloze digitale munten die nergens worden aanvaard als betaalmiddel en die veeleer de eigenschappen hebben van virtueel monopolygeld.
Daarom heb ik volgende vragen voor u :
1) Kan het FSMA meedelen welke stappen zij reeds heeft ondernomen om te voorkomen dat argeloze beleggers en consumenten / spaarders hun spaarcenten steken in allerhande digitale munteenheden waarbij hen een hoog rendement wordt voorgespiegeld en de karakteristieken veeleer wijzen op het onttrekken van de gelden van spaarders voor eigen financieel gewin via agressieve verkooptechnieken ?
2) Kan het FSMA meedelen hoeveel klachten zij de jongste drie jaar op jaarbasis hebben ontvangen betreffende aanbiedingen voor " pseudo "-beleggingen in digitale munten ? Kan zij meedelen hoeveel gedupeerden reeds spaargeld kwijt zijn ?
3) Wordt het niet meer dan tijd dat uzelf of de economische inspectie duidelijk communiceert naar de burger toe dat dergelijke beleggingen in digitale munten grote risico's inhouden ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, kan dit uitvoerig worden toegelicht ? Wat is de inhoud en de kalender ?
4) Beschikt het FSMA over voldoende instrumenten om op te treden tegen dergelijke aanbieders van waardeloze digitale munten ? Zo ja, welke werden reeds toegepast en wat waren de resultaten ? Zo neen, kan dit worden toegelicht ?
1) & 3) In antwoord op uw vraag kan ik u meedelen dat de Nationale Bank van België (NBB) en de Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA) in 2014 en 2015 al gezamenlijke waarschuwingen hebben gepubliceerd om de aandacht van de financiële consumenten te vestigen op de risico’s die aan cryptomunten zijn verbonden. In die waarschuwingen wijzen de NBB en de FSMA erop dat cryptomunten geen wettelijke betaalkracht hebben en evenmin een vorm van elektronisch geld zijn. Beide toezichthouders benadrukken verder dat er noch financieel toezicht, noch « oversight » wordt uitgeoefend op cryptomunten, en raden de financiële consumenten daarom aan extra voorzichtig te zijn.
Verder benadruk ik dat de FSMA in 2014 al de commercialisering aan niet-professionele cliënten heeft verboden van financiële producten waarvan het rendement rechtstreeks of onrechtstreeks van een cryptomunt afhangt [1], en dat zij in juli 2016, in het licht van de groeiende aandacht voor de vermeende virtuele munt OneCoin, opnieuw voor cryptomunten heeft gewaarschuwd.
Sinds eind 2017-begin 2018 worden de Belgische consumenten benaderd door onlinehandelsplatformen die een nieuw type van beleggingen in cryptomunten aanbieden. Op 22 februari 2018 heeft de FSMA opnieuw een waarschuwing voor dergelijke aanbiedingen gepubliceerd. Bij die waarschuwing zat een getuigenis van een consument die het slachtoffer is geworden van dergelijke fraude, en een lijst van websites in verband waarmee de FSMA aanwijzingen van fraude heeft vastgesteld. Ondertussen is die lijst, die 113 websites telt sinds 18 december 2018, al zes keer geactualiseerd.
Bovendien heeft de FSMA in juni 2018 deelgenomen aan de campagne « Als het te mooi is om waar te zijn, is het dat ook », waarvan een luik op fraude met cryptomunten focuste.
Tot slot wijs ik erop dat ook op de website www.wikifin.be, het programma rond financiële educatie van de FSMA, informatie terug te vinden is over de aan virtuele munten verbonden risico’s.
2) Sinds 2015 heeft de FSMA 380 klachten of vragen ontvangen over pseudobeleggingen in virtuele munten (0 in 2015, 12 in 2016, 3 in 2017 en 351 in 2018). De stijging van het aantal klachten vragen of klachten in 2018 is te wijten aan de opkomst van onlinehandelsplatformen die frauduleuze beleggingen in cryptomunten aanbieden.
In verband met de verliezen van de consumenten kan de FSMA enkel vermelden dat, in het kader van fraude met cryptomunten via handelsplatformen waarmee het Belgische (in hoofdzaak Franstalige) publiek sinds eind 2017 wordt geconfronteerd, het bedrag van de gemelde verliezen tot zo’n 4,5 miljoen euro (voor alle consumenten samen) of 3,5 miljoen euro (voor de Belgische consumenten) oploopt. Niet alle consumenten contacteren echter de FSMA en vele consumenten die dat wel doen, zeggen niet hoeveel geld zij hebben verloren.
4) NanoTec zoals Nanoclub, OctaPartners en Crypto888 zijn gekend bij de FSMA als gevallen van ponzifraude (ook wel « piramidespel » genaamd) waarvoor de FSMA geen bevoegdheid heeft. Ponzifraude is een vorm van pure oplichting in de zin van artikel 491 van het Strafwetboek. Enkel de gerechtelijke autoriteiten zijn bevoegd om in dit kader op te treden.
Toch heeft de FSMA op 23 september 2016 op haar website een waarschuwing gepubliceerd voor dit fenomeen. In deze waarschuwing doet de FSMA beleggers een aantal concrete aanbevelingen over hoe ze (piramide)fraude kunnen herkennen en wat ze kunnen doen om oplichting te vermijden. Zij nodigt beleggers die fraude vermoeden uit om hetzij de FSMA, hetzij de ADEI te contacteren.
Indien de FSMA vaststelt dat er in het kader van een dergelijk dossier een onderneming of persoon betrokken is die onder toezicht van de FSMA staat of indien er aanwijzingen zijn van een overtreding van de financiële wetgeving waarop de FSMA toezicht houdt, kan de FSMA maatregelen nemen, waaronder het overmaken van het dossier aan het parket of het publiceren van een waarschuwing. De FSMA publiceert jaarlijks vele tientallen waarschuwingen voor mogelijk onregelmatig beroep op het spaarwezen (zij betroffen 150 entiteiten of websites in 2018, 122 in 2017, 68 in 2016, 94 in 2015, 59 in 2014).
[1] Reglement van de Autoriteit voor financiële diensten en markten betreffende het commercialiseringsverbod van bepaalde financiële producten aan niet-professionele cliënten, goedgekeurd bij koninklijk besluit van 24 april 2014.