Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-1875

van Martine Taelman (Open Vld) d.d. 24 mei 2018

aan de minister van Justitie

Afval van drugslabo's - Dumpen in de natuur - Cijfers - Handhaving - Kwalificatie van het delict - Samenwerking met de Gewesten

verdovend middel
officiële statistiek
gevaarlijk afval
chemisch afval
milieudelict
handel in verdovende middelen
illegale stortplaats

Chronologie

24/5/2018Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 28/6/2018)
14/9/2018Rappel
18/11/2018Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1874

Vraag nr. 6-1875 d.d. 24 mei 2018 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Drugsproductie, en meer bepaald het dumpen van de restanten van deze productieprocessen, kunnen voor mens en natuur een (ecologische) ramp betekenen. Restanten van bijvoorbeeld synthetische drugs, die ontstaan door het proces van clandestiene drugsproductie, worden alsmaar meer in de omgeving teruggevonden. Het betreft grote hoeveelheden chemicaliën en toxische stoffen. Het drugsafval is vaak afkomstig van illegale drugslaboratoria van cannabis en ecstasy, die de restanten ergens dumpen. Dit houdt een groot risico in voor het milieu en de gezondheid, aangezien de bestanddelen van dergelijke drugs voor mens en milieu zeer schadelijk kunnen zijn.

Het fenomeen doet zich de laatste tijd in België en in de buurlanden steeds vaker voor, zoals ook u eerder aangaf in het antwoord op mijn schriftelijke vraag nr. 6-899. De laatste drie jaar werden er 48 processen-verbaal uitgeschreven voor het sluikstorten van drugs.

Het afgelopen jaar moest men in Nederland maar liefst 206 keer uitrukken om een illegaal stort met drugsafval op te ruimen. Onlangs werd zelfs een waterzuiveringsstation stilgelegd omdat drugsafval via de riool werd geloosd.

Een belangrijk aspect van het probleem van drugsdumpingen heeft te maken met de kosten van de ophaling, opruiming, stockering, verwerking en verbranding van het chemische afval van dumpingen, om nog maar te zwijgen van eventueel noodzakelijke bodemsaneringen. De opruiming gebeurt in België door een erkende afvalverwerker, SGS, en kost volgens een studie tussen 1 000 euro en 41 000 euro. Hoewel de meeste deskundigen aangeven dat het vaak kosten voor het gerecht zijn, leidt deze kwestie toch tot discussies tussen het parket en de gemeente.

Misschien is het raadzaam om een soort van gemeenschappelijke pot samen te stellen die dient om de kosten te betalen, zodat de kosten niet steeds op dezelfde schouders vallen.

Het gerecht zou ook achterstaan met betalingen van opruimingskosten aan SGS. Justitie zou momenteel een betalingsachterstand van één jaar hebben.

Inzake drugsafval is handhaving cruciaal. Drugsafval wijst op de aanwezigheid van drugslabo's en dus op georganiseerde misdaad. Handhaving en opruiming vergen een gecoördineerde aanpak, aangezien de schade voor mens en milieu zeer groot kan zijn. Het dumpen van drugsafval kan door de opsporingsinstanties als een milieufeit worden beschouwd en geregistreerd, maar het kan ook worden geregistreerd als een overtreding van de wetgeving rond drugs.

Transversaal karakter van de vraag : dit is deels een gewestaangelegenheid. Het Gewest staat in voor het milieutoezicht. Zo is er het « Milieuhandhavingsdecreet » van 2009 (decreet van 30 april 2009 tot wijziging van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid en tot wijziging aan diverse bepalingen inzake de milieuhandhaving). De handhaving inzake drugs is een federale aangelegenheid. Afspraken tussen het Gewest en de federale overheid zijn nodig voor de handhaving en de vervolging van het storten van drugsafval.

In dit verband had ik volgende vragen :

1) Hoe worden restanten van drugslabo's, die illegaal werden gedumpt, gekwalificeerd ? Worden zij beschouwd als milieudelicten waardoor het Gewest optreedt of is het veeleer een delict in het kader van de drugswetgeving, waardoor federaal moet worden opgetreden ? Kunt u dit toelichten ? Bestaan hieromtrent werkafspraken, en zo ja, kunt u de inhoud meedelen ?

2) Beschikt u over cijfermateriaal op jaarbasis van de aangetroffen illegale lozingen van drugsafval en restanten van drugslabo's ? Waar komen deze illegale lozingen voor (welke provincies en hoeveel feiten op jaarbasis) en is er daadwerkelijk sprake van een toename zoals in Nederland ? Kunt u dit gedetailleerd toelichten ?

3) Hoeveel processen-verbaal en hoeveel invervolgingstellingen werden de jongste drie jaar opgesteld voor het illegaal dumpen van drugsafval ?

4) Werden er reeds daders veroordeeld voor het dumpen van drugsafval ? Welke straffen werden uitgesproken ? Volstaat de wetgeving of moet deze worden aangescherpt, aangezien het een relatief nieuw fenomeen is dat ernstige schade kan toebrengen aan de mensen en het leefmilieu ?

5) Welke bijkomende inspanningen werden gedaan voor de opsporing, de bestuurlijke aanpak en de structurering van de samenwerking tussen federale, regionale en lokale partners in het kader van de uitvoering van het Nationaal Veiligheidsplan 2016-2019 ?

6) In hoeveel dossiers werden tot op heden de kosten van de illegale lozing van drugsafval en in het bijzonder de opruiming ervan verhaald op de daders ? Zijn er hier nog bepaalde administratieve of andere hindernissen ? Kan dit uitvoerig worden toegelicht, gezien de oplopende kosten voor het ruimen van dit afval voor onder meer de lokale overheden ?

7) Zijn er afspraken gemaakt wat de kwalificatie van het dumpen van drugsafval betreft, gezien zij soms worden gekwalificeerd als milieudelict en soms als overtreding van de milieuwet ? Dit is belangrijk om tot een systematische registratie te komen in de politiedatabanken. Dit is immers een indicator van de aanwezigheid van drugslabo's in bepaalde regio's. Kunt u toelichten of u dit opportuun acht ?

8) Is er sprake van een toename van de drugslabo's ? Kunt u de gedetailleerde cijfers geven voor de jongste drie jaar van het aantal aangetroffen drugslabo's en hun productiecapaciteit ?

9) Is er sprake van een toename – zoals in Nederland – van het aantal mobiele drugslabo's ? Kunt u dit cijfermatig toelichten ?

Antwoord ontvangen op 18 november 2018 :

1) en 7) De problematiek van het clandestien dumpen van drugslabo’s en drugsafval is gekend bij de gerechtelijke diensten. Het is echter niet steeds mogelijk om van meet af aan de link te leggen tussen de aangetroffen producten (afval) en drugsproductie. Dit is soms pas mogelijk na analyse van de aangetroffen producten, en is soms ook helemaal niet met zekerheid vast te stellen.

Bovendien is de vervuiler ook niet steeds de drugsproducent, maar bijvoorbeeld de eigenaar van een terrein waar het afval werd aangetroffen en het afval verplaatst heeft.

Vandaar dat de feiten dikwijls ab initio als milieudelicten worden gekwalificeerd en soms pas later (of zelfs nooit) met zekerheid kunnen worden gelinkt aan drugsdelicten.

De problematiek werd reeds door het expertisenetwerk verdovende middelen van het College van procureurs-generaal bestudeerd en er werd een visie op de problematiek geformuleerd. Een formele richtlijn bestaat vooralsnog niet.

De problematiek hangt immers ook nauw samen met de problematiek van de gerechtskosten, waarvoor een nieuwe wet in voorbereiding is. Het uitvoeringsbesluit van deze nieuwe wet zal duidelijkheid proberen geven in welke mate de kosten voor het opkuisen van aangetroffen afval, dat mogelijks in verband kan worden gebracht met een labo voor drugsproductie, onder de gerechtskosten kunnen worden genomen.

Op grond van de nieuwe wet en het uitvoeringsbesluit zullen dan uniforme richtlijnen worden opgesteld, na verder overleg tussen de federale overheidsdienst (FOD) Justitie (dienst Gerechtskosten), het openbaar ministerie, de Vlaamse Vereniging voor steden en gemeenten en de gewestelijke overheid. Een eerste overleg heeft reeds plaats gehad.

2) tot en met 6) Wat betreft de vragen naar cijfergegevens dient verwezen te worden naar de minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, aan wie deze vraag ook werd gesteld.

De databank van het College van procureurs-generaal laat niet toe om specifieke cijfers te geven aangaande de vervolgingen, ingesteld voor het illegaal dumpen van drugsafval, te onderscheiden van andere zaken van illegaal lozen van afval. Evenmin kunnen specifieke cijfers worden gegeven van het aantal dossiers waarin de kosten van opruiming en sanering van drugsafval worden verhaald op de daders.

8) & 9) Ook hiervoor wordt verwezen naar de minister van veiligheid en Binnenlandse Zaken.