Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 6-1745

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) d.d. 12 januari 2018

aan de minister van Financiën, belast met de Bestrijding van de fiscale fraude

Cryptomunten - Beleggingen in virtuele munten - Fraude - Proactief optreden - Gedupeerden - Recuperatie van de schade - Rol van de financiële toezichthouder - Autoriteit voor financiële diensten en markten (FSMA) - Mogelijke maatregelen

elektronisch betaalmiddel
elektronische handel
economisch delict
fraude
kansspel
computercriminaliteit
kapitaalbelegging
Europese Autoriteit voor effecten en markten

Chronologie

12/1/2018Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 15/2/2018)
9/12/2018Dossier gesloten

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1743
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1744
Heringediend als : schriftelijke vraag 6-2191

Vraag nr. 6-1745 d.d. 12 januari 2018 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Wat betreft het transversaal karakter van de vraag : de verschillende regeringen en schakels in de veiligheidsketen zijn het eens over de fenomenen die de komende vier jaar prioritair moeten worden aangepakt. Die staan gedefinieerd in de kadernota Integrale Veiligheid en het Nationaal Veiligheidsplan voor de periode 2016-2019, en werden besproken tijdens een Interministeriële Conferentie, waarop ook de politionele en justitiële spelers aanwezig waren. Cybercrime is één van de transversale prioriteiten. De beleggingen in zogenaamde " cryptocurrency " vallen hieronder. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten, waarbij de rol van de Gewesten vooral ligt in het preventieve luik.

Ik verwijs naar mijn eerdere schriftelijke vragen (nrs. 6-1623, 6-1548, 6-1547, 6-1508, 6-1507, 6-1506, 6-1430, 6-1429 en 6-1428) betreffende fraude met virtuele munten / cryptomunten en uw antwoorden.

Ik verwijs in deze context naar de Verenigde Staten en Canada, waar de toezichthouders ingeval van vermoedelijke fraude met cryptomunten via de rechter bij hoogdringendheid de tegoeden die de beleggers overmaakten, kunnen laten bevriezen. Dit gebeurde onlangs nog in Quebec met de zogenaamde " Plexcoin ". De Zwitserse financiële toezichthouder heeft recentelijk het handelsplatform Quid Pro Quo Association opgedoekt.

Het is positief dat men op dit ogenblik drie gerechtelijke onderzoeken heeft lopen naar deze frauduleuze cryptomunten, maar jammer genoeg is de schade dan reeds aangericht, daar de beleggers hun geld meer dan waarschijnlijk kwijt zijn. Als men daadwerkelijk paal en perk wil stellen aan de fraude met cryptomunten, zal men nog sneller moeten optreden.

Het is de malafide verkopers van deze munt immers te doen om het geld van de gedupeerde spaarders. Indien de toezichthouders of de bevoegde inspectiediensten deze gelden bij vermoeden van fraude preventief zouden bevriezen naar het voorbeeld van wat nu reeds kan in de Verenigde Staten en Canada, dan zal men daadwerkelijk paal en perk kunnen stellen aan deze nieuwe fraudetechniek.

Sinds 2016 zijn er in ons land malafide aanbieders van virtuele munten actief die proberen beleggers te lokken door hen bijzonder hoge rendementen in het vooruitzicht te stellen. Wat voorgespiegeld wordt als een belegging, is in feite niets meer dan een piramidespel, dat in een technologisch jasje wordt gestoken. Naast de Nanocoin betreft het ondermeer de Leocoin, de Onecoin en de Ormeus. Deze digitale nepmunten surfen op het succes van de Bitcoins van deze wereld, maar ze staan daar volledig los van.

Ik ontvang bijna dagelijks mails van gedupeerde beleggers. Jammer genoeg is het kwaad dan al geschied en kunnen zij naast het indienen van een klacht bij de Economische Inspectie enkel pogen hun tegoeden te recupereren langs gerechtelijke weg. De kans op slagen is echter zeer gering omdat de overgemaakte gelden niet meer te traceren zijn door het tijdsverloop.

Gezien de organisatoren van deze fraude dikwijls vanuit andere landen in de Europese Unie (EU) opereren, pleit ik er tevens voor dat de diverse nationale toezichthouders binnen de EU samenwerkingsakkoorden sluiten om aldus sneller de gelden te kunnen blokkeren die de gedupeerden overmaakten aan de fraudeurs.

Daarom heb ik volgende vragen voor u :

1) Hoe wordt er praktisch opgetreden tegen deze organisatoren, die dikwijls doorlopend nieuwe virtuele munteenheden proberen te slijten ? In het bijzonder : hoe verloopt het stilleggen van de verkoop en het vervolgen van de malafide daders ? Vindt u deze aanpak succesvol en kunt u dit desgevallend illustreren ?

2) Hoe reageert u op de hierboven aangehaalde aanpak van de toezichthouders in Canada en de Verenigde Staten, die dergelijke ponzi-verkoop van digitale munten bij vermoeden van fraude onmiddellijk droog laten leggen door enerzijds de verkoopkanalen stil te leggen en anderzijds preventief de gelden die werden gestort door de kopers terstond te traceren en te laten blokkeren tot er duidelijkheid is over de vermeende fraude ? Vindt u dit een goede aanpak ? En zo ja, hoe wordt dit vertaald naar de aanpak op het terrein in ons land ? Zo neen, waarom vindt u dit geen goede maatregel ? Waaraan denkt u dan wel om deze verkoopkanalen snel en effectief droog te leggen alsook de gelden snel te recupereren ?

3) Werden er reeds rekeningen van verkopers van deze virtuele munten geblokkeerd ? Zo ja, hoeveel en om welke bedragen gaat het ? Zo neen, waarom niet ? Kunt u dit toelichten ?

4) Werden er tot vandaag in de dossiers rond ponzi-verkoop van virtuele munten reeds bewarend beslag gelegd op de activa van de malafide verkopers ? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, waarom werd dit niet gevorderd bij het gerecht ?

5) Welke stappen heeft de Autoriteit voor financiële diensten en markten (Financial Services and Markets Authority - FSMA) gezet om de organisatoren van deze ponzi-verkopen de wacht aan te zeggen ? Kan dit concreet worden toegelicht en meent u dat dit volstaat ?

6) Bent u bereid om op korte termijn overleg te organiseren op Europees niveau om samen met de andere toezichthouders samen te werken om deze nieuwe vorm van ponzi-fraude, namelijk de verkoop van virtuele (nep)munten, gecoördineerd en snel op te doeken en de gelden van de gedupeerden op Europees niveau op te sporen en te bevriezen ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, kunt u het tijdschema en de inhoud toelichten ?

7) Beschikt u vandaag over enig concreet cijfer van de grootte van de opgelopen schade bij de gedupeerde beleggers en deelt u mijn aanvoelen dat het einde van dit fenomeen helemaal nog niet in zicht is ? Kunt u dit cijfermatig toelichten (aantal organisatoren, grootte van de bedragen, aantal gedupeerden) ?