|
|
Politie - Omgang met personen met een geestesziekte
politie
gemeentepolitie
geestelijk gehandicapte
| 23/10/2014 | Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 27/11/2014) |
| 26/2/2015 | Antwoord |
Al geruime tijd gewaagt men van een toenemende vermaatschappelijking van de geestelijke gezondheidszorg. Men probeert daarbij mensen met psychische problemen meer te integreren in de maatschappij, o.a. door het aanbieden van aangepaste behandeling en begeleiding. Dit kan niet zonder inspanningen van de maatschappij, met daarbij een fundamentele vraag naar tolerantie en begrip voor deze mensen en hun meestal precaire situatie.
Ook de politiediensten komen vaak in contact met personen met een geestesziekte, niet zelden in een crisistoestand. Dit soort situaties vereist een specifieke aanpak. Men kan deze mensen immers niet benaderen zoals men gezonde mensen benadert. Tegelijkertijd vraagt zo'n situatie heel wat behoedzaamheid, teneinde de crisis zeker niet te verergeren. Vaak kiest men echter voor de gemakkelijke oplossing door de persoon op te sluiten, niet zelden uitgebreid met een klacht voor weerspannigheid. Dit resulteert in rampzalige gevolgen voor de re-integratie van iemand die vrij is op proef in het kader van een internering.
1. Bestaan er richtlijnen over de omgang en de opvang door de politiediensten van mensen in een verwarde toestand? Gaat de minister akkoord dat er steeds voor de meest effectieve, doch minst ingrijpende interventie moet worden gekozen? Op welke wijze wordt dit verzekerd?
2. Bestaan er hieromtrent samenwerkingsverbanden met de sector van de geestelijke gezondheidszorg? Bestaat er een crisisdienst die de dienstdoende agenten kunnen contacteren?
3. Worden agenten voldoende opgeleid in de omgang met personen met een geestesziekte? Zit dit in de basisopleiding? Bestaan er mogelijkheden tot verdere scholing en sensibilisatie?
Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen:
1.
In het raam van de uitoefening van hun kernopdrachten, te weten op ieder moment en in alle omstandigheden bijdragen aan de bescherming van en de bijstand aan personen, zijn de leden van de politiediensten ertoe gehouden om bijzondere aandacht te schenken aan de specifieke noden van de binnen onze maatschappij kwetsbare personen, en wanneer de situatie het vereist, om een doorverwijzingsfunctie naar de gespecialiseerde diensten te verzekeren.
In alle gevallen moet de politionele interventie beantwoorden aan de beginselen van legaliteit, subsidiariteit, proportionaliteit en opportuniteit. Deze beginselen impliceren onder andere enerzijds, dat prioriteit dient gegeven te worden aan dialoog en aan de minst dwingende en radicale interventietechnieken en anderzijds, dat de interventiemodaliteiten dienen aangepast te worden aan zowel de na te streven doelstelling als aan de omstandigheden van die interventie, hetgeen afhangt van bijvoorbeeld het gedrag en de kwetsbaarheid van de persoon ten aanzien van wie de interventie plaatsvindt.
Deze beginselen zijn op expliciete wijze hernomen in de regelgeving betreffende de politionele interventies en worden onderwezen tijdens de verschillende basis- en voortgezette opleidingen, evenals in het kader van de trainingen inzake geweldbeheersing.
Het respecteren van de voornoemde beginselen is een voorwaarde voor de legaliteit van de politionele interventies en, in het bijzonder, voor het beroep doen op de dwangmaatregelen. De politieambtenaren die de voormelde beginselen niet naleven, doen hun strafrechtelijke, burgerlijke en disciplinaire aansprakelijkheid ontstaan.
2.
Op nationaal niveau bestaat er ter zake geen akkoord tussen de politiediensten en de psycho-sociale en/of medische sector, noch één centrale crisisdienst die de dienstdoende agenten kunnen contacteren.
Heel zeker bestaan er op lokaal niveau wel dergelijke afspraken tussen de lokale politiediensten en de psycho-sociale/medische zorg. Deze worden echter op federaal niveau niet gecentraliseerd. Ik ben derhalve hiervan niet op de hoogte. Een dergelijk akkoord is zeker een meerwaarde, maar niet een vereiste om een goede samenwerking tussen de politiediensten en de psyco-sociale/medische wereld te verzekeren. Hierbij verwijs ik enerzijds naar het recht op medische bijstand dat aan elke van zijn vrijheid beroofde persoon, die daartoe het verzoek heeft gedaan of wiens gezondheidstoestand het vereist, wordt gegarandeerd en dat het logische gevolg is van de verplichting om bijstand te verlenen aan eenieder in nood en, anderzijds, de doorverwijzingsplicht naar de gespecialiseerde diensten. Wanneer de politiediensten worden geconfronteerd met een persoon waarvan de gezondheidstoestand, in casu de mentale en/of fysieke, de tussenkomst van een geneesheer vereist of lijkt te vereisen, zijn ze ertoe gehouden om beroep te doen op een geneesheer.
3.
De basisopleiding van de politieambtenaren bevat een module die gewijd is aan de tussenkomsten in situaties met geesteszieken. De politiemensen in opleiding worden over deze problematiek gesensibiliseerd en worden aangeleerd om op een adequate manier tussen te komen. Specifiek bevat deze opleiding de volgende aspecten: de identificatie van het fenomeen, de wettelijke basissen voor het politionele optreden, de rol van de verschillende diensten en instituties die in deze problematiek tussenkomen, het beheer van een crisissituatie waarbij een persoon kampt met mentale/lichamelijke problemen.
Verschillende voortgezette opleidingen snijden eveneens deze problematiek aan (bijvoorbeeld “Geesteszieken en politionele attitude”).
Bovendien is er, als gevolg van recente incidenten en gelet op de verhoging van het aantal gevallen waarbij de tussenkomst van de politiediensten ten aanzien van personen die zich in een psychologische of mentale kwetsbare positie bevinden, binnen de federale politie een werkgroep opgericht die voor het op punt stellen van een specifieke opleiding de volgende aspecten aansnijdt en zelfs bestudeert: het legaal kader van de politionele interventies, de typologie van de belangrijkste gevallen van mentale problemen en de, voor de politieambtenaren, vindbare en identificeerbare symptomen, het anti- stigmatiseren van het fenomeen en de bevoegdheden voor respectievelijk de politiediensten en de hulpdiensten, evenals de vormgeving van de technieken van dialoog en aangepaste interventie.
Deze studie gebeurt onder meer door het consulteren van professionelen binnen de sector van de mentale gezondheid, het uitwisselen van goede praktijken met buitenlandse politiediensten en de deelname aan verschillende seminaries en ateliers die dergelijke problematiek bespreken.