Schriftelijke vraag nr. 6-1061

van Christie Morreale (PS) d.d. 14 oktober 2016

aan de minister van Mobiliteit, belast met Belgocontrol en de Nationale Maatschappij der Belgische spoorwegen

Gedifferentieerd beheer van de openbare buitenruimte - Weren van gewasbeschermingsmiddelen - Spoorwegen - Infrabel - Gebruik van herbiciden - Voorzorgen voor werknemers, aangelanden, en het milieu - Geteste ecologische alternatieven

verdelgingsmiddel
fytosanitair product
Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen
onkruidverdelger

Chronologie

Vraag nr. 6-1061 d.d. 14 oktober 2016 : (Vraag gesteld in het Frans)

Het gedifferentieerde beheer van de openbare buitenruimte, waarbij in beginsel niet langer gebruik wordt gemaakt van gewasbeschermingsmiddelen, is een uitdaging voor alle overheden.

Mijn vragen aan de minister gaan over de overgangsmaatregelen bij Infrabel. In het verleden werd dat bedrijf meermaals met de vinger gewezen wegens het massale gebruik van herbiciden. Volgens Infrabel was dit noodzakelijk om de sporen nauwgezet te onderhouden.

Deze vragen vallen binnen de bevoegdheid van de Senaat omdat ze gaan over een federale aangelegenheid die van invloed is op de bevoegdheden van de deelgebieden met betrekking tot milieu, gezondheid, welzijn, milieubescherming, ...

Sedert 2013 zijn er in ons land, conform de Europese richtlijnen, verschillende actieplannen opgesteld voor de vermindering van het gebruik van pesticiden. Als de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) blijkbaar ook die weg is ingeslagen, wil ik de minister daarover ondervragen.

1) Hoeveel bestrijdingsmiddelen worden momenteel nog door Infrabel gebruikt? Daalt het gebruik van die producten? Worden de werknemers die daarmee werken op voorhand ingelicht over de gevaren en de te nemen vorzorgen? Worden over het gehele grondgebied 'slimme' treinen ingezet die automatisch onkruid detecteren en verdelgen? Vermindert op die manier het gebruik van dergelijke producten?

2) Worden er voorzorgen genomen voor risicozones, in de nabijheid van woningen, waterlopen, of plaatsen waar veel mensen komen? Gebruikt Infrabel die producten in alle Belgische stations?

3) Worden er momenteel ecologische alternatieven getest? Zo ja, welke? Wat zijn de voornaamste resultaten?

Antwoord ontvangen op 14 februari 2017 :

1. Infrabel herinnert eraan dat veiligheid haar eerste prioriteit vormt. Dit beginsel is uiteraard eveneens toepasselijk in het kader van het gebruik dat ze maakt van onkruidverdelgers, zowel tegenover het personeel dat instaat voor dat gebruik, als tegenover de aangelanden en de treinreizigers. 

Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen de onkruidverdelgers die door Infrabel worden aangekocht voor de bedrijvigheid van de onkruidtrein (onkruidverdelging van de grote assen – hoofdsporen) en de onkruidverdelgers waarvoor wordt gekozen door de onderaannemers die Infrabel aanwijst voor de behandeling van de bijsporen (sporenbundels in de stations, industriële lijnen) en van de installaties gerelateerd aan de spoorveiligheid. 

Met betrekking tot de vermindering van het gebruik is Infrabel de mening toegedaan dat de werkelijk behandelde oppervlakte veel relevanter is als criterium dan de globale hoeveelheid product (in kg uitgedrukt) dat van jaar tot jaar wordt gebruikt. Immers, een loutere verandering van product kan aanleiding geven tot een vermindering van de gebruikte globale hoeveelheid zonder evenwel te zorgen voor een vermindering van de oppervlaktes en/of van de impact op het milieu. 

Sedert de indienststelling ervan op de onkruidtrein in 2008 biedt het systeem voor automatische detectie van onkruid de mogelijkheid om enkel het aanwezige onkruid te verdelgen, met een aanzienlijke vermindering van de behandelde oppervlakte tot gevolg. 

Het personeel van Infrabel voert zelf geen besproeiingen uit.  

De sproeioperaties worden uitgevoerd:

• ofwel vanuit een trein en door het personeel ervan, die worden ingehuurd bij een gespecialiseerde firma, voor de behandeling van de hoofdassen van het spoor;

• ofwel door gespecialiseerde onderaannemers, voor de behandeling van de installaties gerelateerd aan de spoorveiligheid. 

De verplichte regeling van de fytolicenties omvat een opleiding inzake de gevaren en de gebruiksvoorzorgen. 

De lastenboeken bevatten verscheidene specifieke clausules inzake gebruiksvoorzorgen, onder meer met betrekking tot de aanwezigheid van klanten. 

Tot slot is het zo dat één enkele trein uitgerust met automatische detectie volstaat voor de behandeling van alle hoofdassen. Jaarlijks zijn er twee campagnes gepland (april/mei en augustus/september). De bijsporen en de installaties gerelateerd aan de spoorveiligheid worden door gespecialiseerde aannemers behandeld. 

2. Infrabel beschikt over een inventaris van de volgende gevoelige zones:

• de beschermingsperimeters van waterwinningen;

• de Natura 2000-sites;

• het VEN-netwerk in Vlaanderen;

• andere zones die door de overheid aangeduid worden (zones met zandhagedissen in Wallonië, bosgebied van het Zoniënwoud, enzovoort). 

In deze zones past Infrabel de producten aan volgens de afwijkingen die de overheid heeft toegestaan en/of de vragen die de overheid geformuleerd heeft. Kiemremmers zijn voortaan verboden in de gevoelige zones en de behandeling is er beperkt tot één beurt per jaar in plaats van twee. 

De trein heeft een kaartoverzicht aan boord dat met een GPS-station verbonden is, waardoor het binnentreden van het treinstel in de gevoelige zones automatisch herkend kan worden. 

3. Er worden momenteel alternatieven (maaien, hoofzakelijk) geïmplementeerd op verschillende lokale sites (onder meer met betrekking tot de installaties gerelateerd aan de spoorveiligheid). Voor het onderhoud van de sporen is het voor Infrabel - in het huidige stadium - niet mogelijk om een veralgemening te overwegen en volledig af te zien van het gebruik van onkruidverdelgers op de sporen, gelet op het gebrek aan beschikbare alternatieve technologieën.