Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-9637

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 19 juli 2013

aan de vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Europese Zaken

Congo - Koloniaal verleden - Excuses van België

Democratische Republiek Congo
kolonialisme
politieke verantwoordelijkheid

Chronologie

19/7/2013Verzending vraag
9/12/2013Herkwalificatie
2/1/2014Antwoord

Geherkwalificeerd als : vraag om uitleg 5-4446

Vraag nr. 5-9637 d.d. 19 juli 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In 2008 bood Silvio Berlusconi in Libië officieel en formeel zijn excuses aan aanbieden het Italiaanse koloniale verleden. Wellicht hebben nog andere ex-koloniale mogendheden dergelijke verontschuldigingen voor een bloedig en onmenselijke koloniaal bewind aan hun voormalige kolonies aangeboden.

Er zijn uiteraard nog andere vormen van spijtgetuigenissen, meestal blijven die beperkt tot bepaalde specifieke onmenselijke gebeurtenissen in het koloniale verleden. Zo verontschuldigde Nederland zich voor het bloedblad van Rawagede in Indonesië. De Britse regering betuigde onlangs zijn diepe spijt aan India en Kenia voor het Amritsar bloedbad en voor de misdaden begaan door Britse overheidsfunctionarissen tijdens de Mau Mau opstand. Ook België verontschuldigde zich al eerder voor laakbare bepaalde daden, zoals de moord op Lumumba, op 5 februari 2002 door de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel.

Hoewel deze excuses weinig echt goedmaken - het koloniale onheil kan moeilijk worden hersteld… - blijkt het voor vele betrokkenen toch een meer dan symbolische daad dat een ex-kolonisator zich formeel en officieel verontschuldigt.

Hierover de volgende vragen.

1) Op welke wijze en voor welke gebeurtenissen heeft België zich reeds geëxcuseerd in het kader van (misdaden gepleegd gedurende) haar koloniale verleden? Heeft België al op andere manieren zijn spijt betuigd zonder daarbij formele excuses over te maken?

2) Heeft België in het kader van begane misdaden tijdens het koloniale verleden reeds compensaties uitgekeerd? Zo ja, aan wie en over welke bedragen gaat het hier?

3) Erkent de geachte minister dat België heel wat op haar kerfstok heeft inzake het koloniale verleden? Is hij van mening dat België in het reine moet komen met haar koloniale verleden en officieel haar excuses moet overmaken aan de voormalige kolonies?

4) Zijn er aan verontschuldigen mogelijk financiële gevolgen gekoppeld en kunnen deze zo worden geformuleerd dat dit soort gevolgen totaal uitgesloten worden?

Antwoord ontvangen op 2 januari 2014 :

De koloniale geschiedenis van België verdient inderdaad de nodige aandacht en reflectie van onzentwege. Het lijkt me dan ook heel gerechtvaardigd zich te willen buigen over deze periode en licht te werpen op bepaalde gebeurtenissen.

In uw vraag verwijst u naar de parlementaire onderzoekscommissie betreffende de zaak Lumumba, opgericht in februari 2000. Deze commissie heeft geleid tot de verklaring van mijn voorganger Louis Michel en het voorstel om een Stichting Lumumba op te richten. Een andere parlementaire onderzoekscommissie, opgericht in 1997, heeft zich gebogen over de rol van België tijdens de tragische gebeurtenissen van begin april 1994 in Rwanda. Op basis van haar bevindingen heeft toenmalig Premier Guy Verhofstadt zijn excuses aangeboden aan de Rwandezen en de morele verantwoordelijkheid van België erkend in een toespraak te Kigali op 7 april 2000. Beide gebeurtenissen hadden weliswaar plaats na de koloniale periode van België.

Tot slot, bent u van oordeel dat de kwestie van Belgische verontschuldigingen dringend zou zijn. Mag ik u er echter op wijzen dat -sinds ik minister van Buitenlandse Zaken ben- de kwestie van Belgische verontschuldigingen ten aanzien van zijn voormalige kolonie en mandaatgebieden nooit ter sprake werd gebracht door mijn Congolese, Rwandese en Burundese collega's. Ze hebben daarentegen allemaal allen aangedrongen op de urgentie en het belang van de Belgische steun aan de ontwikkeling en stabiliteit van hun landen en de voortzetting van onze ontwikkelingssamenwerking.