Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-9322

van Nele Lijnen (Open Vld) d.d. 11 juni 2013

aan de staatssecretaris voor Leefmilieu, Energie en Mobiliteit, toegevoegd aan de minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen, en staatssecretaris voor Staatshervorming, toegevoegd aan de eerste minister

Marinemanoeuvres - Sonarapparatuur - Schade voor walvisachtigen waaronder dolfijnen

zeezoogdier
marine
walvis
militaire oefening
dierenbescherming

Chronologie

11/6/2013Verzending vraag
18/9/2013Rappel
20/9/2013Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-9320
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-9321

Vraag nr. 5-9322 d.d. 11 juni 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In 2004 deed het Europees Parlement een aanbeveling om niet langer gebruik te maken van sonarapparatuur bij marinemanoeuvres. Die aanbeveling kwam er nadat een wetenschapper vaststelde dat net voor het massale aanspoelen en sterven van walvisachtigen waaronder dolfijnen op de Canarische eilanden zeeoorlogsmanoeuvres hadden plaatsgevonden waarbij sonars explosies op middengolffrequenties hadden geproduceerd. Dat dient om vijandelijke onderzeeërs op te sporen. Negen jaar na het instellen van het sonarverbod kan men besluiten dat dit de juiste beslissing was, aangezien dergelijk sterftes zich niet langer voordoen. Walvissen reageren zeer gevoelig op sonarapparatuur. Ze raken in paniek en hun duikgedrag raakt verstoord waardoor ze aanspoelen en sterven.

Ik heb daarom de volgende vragen:

1) Wordt sonarapparatuur ook door onze marine gebruikt bij oefeningen? Zo ja, hoe vaak gebeurt dat jaarlijks en op welke locaties?

2) In de Noordzee bevinden zich uiteraard niet dezelfde zeezoogdieren als in de wateren rond de Canarische eilanden, maar toch krijgen wij ook jaarlijks te maken met het mysterieuze aanspoelen van walvisachtigen. Kunnen die sterftes in verband gebracht worden met het gebruik van de militaire sonar?

3) Bent u bereid om het gebruik van de sonar tevens te verbieden voor onze marine bij marine-oefeningen om de gezondheid van de aanwezige zeezoogdieren te vrijwaren, nu het proefproject in de Canarische eilanden het nut van zo'n verbod heeft bewezen?

Antwoord ontvangen op 20 september 2013 :

1) Deze vraag wordt beter door de minister van Landsverdediging beantwoord. 

2) De zeezoogdieren die in de wateren rond de Canarische eilanden getroffen werden waren diep duikende spitssnuitdolfijnen die bij ons inderdaad niet voorkomen. De zeezoogdieren in onze wateren zijn minder gevoelig aan het gebruik van sonar. De sterftes zoals die bij ons optreden konden niet in verband gebracht worden met het gebruik van militaire sonar. 

3) Deze vraag wordt beter door de minister van landsverdediging beantwoord. Voor civiele toepassingen van seismische toestellen/actieve sonar worden bepalingen opgenomen in wetgeving uitgevaardigd in 2001 (Artikel 19 van het koninklijk besluit met betrekking tot soortenbescherming van 21 december 2001, Belgisch Staatsblad van 14 februari 2002). 

Onderwatergeluid is één van de beschrijvende elementen die in de Kaderrichtlijn Mariene Strategie worden behandeld. Deze richtlijn verplicht de Lidstaten te streven naar een goede milieutoestand, uiterlijk tegen 2020. Om de aanwezige zeezoogdieren, maar ook andere diersoorten, te beschermen tegen onderwatergeluid heeft België specifiek de volgende milieudoelen vooropgesteld :

In de eerstkomende jaren zal in het kader van deze richtlijn een maatregelenprogramma ontwikkeld worden om te werken naar een goede milieutoestand voor de Belgische mariene wateren.