|
|
Het voorstel om verkeersboetes te vervangen door cursussen
overtreding van het verkeersreglement
geldboete
verkeersveiligheid
verkeersopleiding
vervangende straf
| 13/5/2013 | Verzending vraag |
| 18/6/2013 | Antwoord |
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3333
Voor de mobiliteitsorganisatie VAB lijkt de grens van het beboeten nu echt wel bereikt. De parketten schrijven steeds meer boetes uit, die, al dan niet betaald, blijkbaar maar een heel beperkt effect hebben op de verkeersveiligheid. Het aantal ongevallen dat gepaard gaat met overmatig alcoholgebruik, te hoge snelheid en al die andere zo bekende overtredingen blijft onrustbarend, ondraaglijk en vooral ontoelaatbaar hoog. De analyse van de VAB snijdt hout, hun oplossing misschien ook. VAB stelt immers voor om dat soort overtreders te verplichten om een cursus te volgen vanaf hun tweede overtreding. Daarbij speelt de hypothese dat het volgen van een degelijke vorming beter beklijft en dus meer adequaat op een gewenste gedragsverandering inspeelt. Die piste klinkt weliswaar pedagogisch optimistisch, ze verdient mogelijk het voordeel van de twijfel, temeer omdat de strategie om meer en straffer te beboeten blijkbaar niet voldoende scoort.
Mijn analyse is daarbij een en-en verhaal. Boetes zijn noodzakelijk, maar mogelijk moeten ze gepaard gaan met de verplichting om een cursus te volgen.
Deelt de minister de analyse dat zelfs met meer en hogere boetes de problematiek van de verkeersonveiligheid nog steeds ruim onvoldoende wordt bestreden? Beaamt de minister dat het in dat verband de hoogste tijd is om, naast het opleggen van boetes, uit een ander vaatje te tappen teneinde die problematiek adequater en meer succesvol te benaderen?
Hoe evalueert de minister het voorstel van de VAB om bij ernstige verkeersovertredingen de daders vanaf de tweede vaststelling te verplichten tot een specifieke vormingscursus die inspeelt op een veranderde attitude als verkeersdeelnemer? Kent de minister voorbeelden uit andere EU-landen waar dat of een soortgelijk systeem wordt gebruikt en zo ja, welke zijn de effecten daarvan? Hoe komt het dat er niet eerder andere instrumenten werden ingezet om hardnekkige verkeersovertreders te benaderen? Welke instanties dragen op dat punt een verantwoordelijkheid?
Kan de minister mijn voorstel volgen waarbij de verplichte cursussen niet in de plaats komen van de boetes, maar er supplementair aan worden toegevoegd?
Vindt de minister die uitdaging voldoende belangrijk om daarover een vernieuwend, gedurfd, samenhangend en hopelijk performant plan van aanpak te ontwikkelen? Zo ja, met welke accenten en methodes? Zo neen, hoe ziet de minister een verdere bestrijding van de te hoge verkeersonveiligheid in ons land?
Voorbeelden uit Europa: verschillende vormen en verschillende achtergronden
In Europa zijn sensibilisatiecursussen voor verkeersovertreders voor ernstige verkeersovertredingen ontstaan in de Duitstalige landen met Oostenrijk en Duitsland op kop. Ondertussen bestaat dit type van maatregel in bijna alle Europese landen. De toepassing van dit type maatregel verschilt echter van land tot land. In Oostenrijk en Duitsland bestaan de cursussen vooral op vrijwillige basis en tegen betaling. In Zweden en het Verenigd Koninkrijk kunnen sensibilisatiecursussen voorgesteld worden als alternatieve maatregelen. In Nederland kan aan een bestuurder die onder invloed van alcohol een motorvoertuig bestuurt, naast de straf ook een verplichte cursus opgelegd worden.
Stand van zaken in België
In België hebben de gerechtelijke autoriteiten in verschillende fasen van de strafprocedure de mogelijkheid om een sensibiliseringscursus aan een verkeersovertreder voor te stellen, met name in het kader van de bemiddeling in strafzaken, vrijheid onder voorwaarden, probatieopschorting en -uitstel en de voorwaardelijke invrijheidstelling. De cursussen die momenteel door Driver Improvement worden georganiseerd, worden gesubsidieerd door de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie en zijn gratis voor de betrokkene. Er is echter ook de cursus “Sta even stil bij snelheid” georganiseerd door Driver Improvement die vrijwillig en betalend is. Het parket kan deze cursus voorstellen aan personen die een ernstige snelheidsovertreding hebben begaan. Na deelname aan de cursus krijgt de overtreder een attest van deelname, waar de rechter rekening mee kan houden.
Aldus biedt de Belgische strafprocedure de mogelijkheid aan de verkeersovertreder om een cursus te volgen als alternatief voor verdere vervolging of bestraffing of als voorwaarde om in vrijheid te komen. Er bestaat echter geen mogelijkheid om verplicht een cursus op te leggen als een autonome straf of als een bijkomende straf naast de geldboete, het verval van het recht tot sturen of de gevangenisstraf. Bij het verval van het recht tot sturen kan de rechter wel bepalen dat de betrokkene moet slagen in een medisch en/of psychologisch herstelonderzoek, als voorwaarde om het rijbewijs terug te krijgen.
Effectiviteit van sensibilisatiecursussen
Uit de beschikbare evaluatiestudies blijkt dat deelnemers aan de Driver Improvement maatregelen een recidivecijfer vertonen dat gemiddeld 45,5 % lager ligt dan dat van overtreders die geen rehabilitatiecursus volgden. Naast de vermindering van recidive kunnen de cursussen leiden tot verandering op het vlak van kennis, veiliger gedrag en een verhoogd probleembewustzijn.
Rehabilitatiecursus naast de boete
In het voorstel van de VAB wordt gesteld dat een verkeersovertreder vanaf een tweede zware overtreding verplicht een cursus zou moeten volgen. De denkpiste om bij herhaling een cursus te verplichten volgt alle logica. Uit een studie blijkt dat een rehabilitatiecursus aan effectiviteit wint door een koppeling aan het verval van het recht tot sturen of het terugkrijgen van het rijbewijs.
De denkpiste van de VAB roept echter nog een aantal vragen op :
voor welke specifieke verkeersinbreuken dienen ze opgelegd te worden?
wat zijn de budgettaire implicaties?
welke instantie zal de naleving van de voorwaarden controleren?
Bovendien zal dit in de toekomst, wanneer het rijbewijs met punten zal worden ingevoerd, hierin moeten geïntegreerd worden. Het lijkt daarom wenselijk om dit af te wachten, alvorens de cursus verplicht wordt gesteld.