Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-9008

van Freya Piryns (Groen) d.d. 13 mei 2013

aan de minister van Justitie

De verplichting om een originele geboorteakte voor te leggen bij een huwelijk

huwelijk
administratieve formaliteit
burgerlijke stand
vluchteling

Chronologie

13/5/2013Verzending vraag
18/6/2013Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-3281

Vraag nr. 5-9008 d.d. 13 mei 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Wanneer mensen willen trouwen in België wordt er een dossier opgemaakt bij de Burgerlijke Stand van de gemeente. In dat dossier moet onder andere de geboorteakte van de beide personen komen. Voor mensen die in België geboren zijn, is dit meestal geen probleem, en vraagt de ambtenaar van de burgerlijke stand dit op bij zijn collega's uit de gemeente waar men geboren is.

Het is uiteraard anders wanneer men niet in België geboren is. Een paar voorbeelden: mensen die geadopteerd zijn als baby hebben meestal geen geboorteakte. Er zijn ook mensen die geboren zijn uit Belgische ouders, die op dat moment in een land verbleven waar geen geboorteaktes uitgeschreven worden. En mensen die in België als vluchteling zijn gearriveerd en later Belg zijn geworden hebben soms nog wel een geboorteakte in hun land van herkomst, maar niet altijd de mogelijkheid om daar nog aan te geraken wegens de redenen waarom ze gevlucht zijn. Voor deze laatste categorie, vluchtelingen die Belg zijn geworden, is de situatie helemaal bizar wanneer ze willen trouwen. Bij hun erkenning als vluchteling wordt er namelijk door het CGKR een "vervangende" geboorteakte opgemaakt, omdat er terecht vanuit gegaan wordt dat men niet in de mogelijkheid verkeert om zijn/haar originele geboorteakte te bekomen. Indien een erkend vluchteling wil trouwen, dan kan hij dat document gebruiken. Maar: eens de erkende vluchteling Belg is geworden, geldt dit document volgens de letter van de Belgische wet niet meer, omdat de persoon in kwestie dan niet meer onder de categorie 'vluchteling' valt en dus weer zijn originele geboorteakte moet voorleggen. Nochtans blijft het feit dat hij/zij gevlucht is uit het herkomstland bestaan, met de redenen die daarbij horen. De vreemde conclusie is dat men wel de Belgische nationaliteit kan verkrijgen zonder geboorteakte, maar niet kan trouwen (maar als niet-Belgische vluchteling dus wél).

Maar vooral de stappen die mensen zonder geboorteakte in België moeten zetten om toch te kunnen trouwen, zijn volgens mij een voorbeeld van hoe het niet moet. Men kan namelijk ter vervanging een "akte van bekendheid" laten opmaken. Dit moet gebeuren door de vrederechter, en er moeten 2 getuigen bij zijn. Die getuigen moeten dan verklaren dat zij de persoon in kwestie "kennen" onder de naam die ook op zijn/haar paspoort staat - want uiteraard staan al die gegevens: naam, geboorteplaats en datum óók op het Belgisch paspoort vermeld - en de persoon zelf moet de naam van zijn ouders meedelen. Daarna moet deze akte door de rechtbank van eerste aanleg gehomologeerd worden, en daarvoor moet door een advocaat een verzoekschrift worden ingediend. Dan worden de verloofden opgeroepen en ook de getuigen worden nog een keer ondervraagd. Dit neemt allemaal ettelijke maanden en vele werkuren in beslag. Ik neem aan dat ik niet de enige ben die zich, opnieuw, afvraagt wat de meerwaarde is van deze procedure, aangezien het resultaat weinig meer vertelt dan wat op het paspoort van de persoon in kwestie wordt vermeld, toch ook een document dat vertrouwd mag worden.

Wat denkt de geachte minister hier nu zelf van?

1) Vindt ze het geen kafkaiaanse situatie dat een vluchteling om te trouwen kan beroep doen op het document van het CGKR, omdat men ervan uitgaat dat hij niet in staat is een originele voor te leggen, maar dat dit niet meer geldt eenmaal hij Belg wordt ?

2) Is die akte van bekendheid niet vooral een administratief log instrument om informatie te bekomen die eigenlijk al beschikbaar is, namelijk via het paspoort van de persoon?

3) De vraag is al eerder gerezen of het nog wel nut heeft en niet vooral extra werk en personeelskosten met zich meebrengt om de geboorteakte te eisen bij een huwelijk. Dit lijkt mij een pertinente vraag. Wat is de meerwaarde van een geboorteakte bij een huwelijk, is dit vandaag de dag nog nodig, en moeten we deze wetgeving niet aanpassen?

Antwoord ontvangen op 18 juni 2013 :

1. Op grond van het internationaal Verdrag van Genève van 28 juli 1951 reikt het Commissariaat-Generaal aan erkende vluchtelingen documenten uit die normaal door de nationale overheden worden afgeleverd. Dit zijn geen akten van de burgerlijke stand en strekken slechts tot bewijs van het tegendeel. Ze worden enkel uitgereikt om te vermijden dat vluchtelingen hun nationale overheden moeten contacteren.

Zodra men Belg is geworden, is men onderworpen aan de rechten en plichten van het Belgisch recht. Wie in het buitenland geboren is en moeilijkheden heeft om een geboorteakte te verkrijgen, kan op grond van de gerechtelijke procedures zoals voorzien in de artikelen 70-72bis Burgerlijk Wetboek een vervangende geboorteakte verkrijgen. Daarbij kan geen onderscheid gemaakt worden naargelang de betrokkene al dan niet erkend vluchteling geweest is.

2-3. In België kunnen in beginsel alleen de akten van de burgerlijke stand als wettelijk bewijs van de staat van de persoon gelden.

Wat de identificatie van personen betreft, registreert men de gegevens van personen op gemeentelijk en nationaal vlak, namelijk in het bevolkings- en het Rijksregister. De getuigschriften respectievelijk de identiteitskaarten afgeleverd op basis hiervan hebben geen authentieke bewijskracht m.b.t. de staat van de persoon.

Overeenkomstig artikel 64 Burgerlijk Wetboek dient een letterlijk afschrift van de geboorteakte te worden voorgelegd bij de huwelijksaangifte. Dit moet de ambtenaar van de burgerlijke stand in staat stellen na te gaan of de wettelijke voorwaarden om te huwen zijn vervuld en of er geen huwelijksbeletselen bestaan tussen de aanstaande echtgenoten.

Bovendien moet de ambtenaar van de burgerlijke stand ook kennis hebben van alle vermeldingen in de kant van de geboorteakte, omdat deze een invloed kunnen hebben op de nationaliteit van de betrokken en op diens persoonlijke staat.

De procedure inzake de akte van bekendheid werd in 2007 gewijzigd. Hierdoor werd het bewijs van de staat van personen vereenvoudigd voor wie onmogelijk of slechts met grote moeite een afschrift van de vereiste akte van de burgerlijke stand kon voorleggen. In dergelijk geval is het mogelijk een gelijkwaardig document voor te leggen, afgegeven door de diplomatieke of consulaire overheden van het land van geboorte. Slechts in het geval dat men geen gelijkwaardig document kan verschaffen, dient men zich te beroepen op een akte van bekendheid om zijn geboorteakte te vervangen.

In een akte van bekendheid verklaren twee getuigen zo mogelijk alle identiteitsgegevens van de aanstaande echtgenoten alsook de namen van de ouders. De akte moet gehomologeerd worden door de rechtbank van eerste aanleg, na de procureur des Konings te hebben gehoord. De akte van bekendheid is dus niet vergelijkbaar met een identiteitskaart/paspoort. Er gebeurt immers een onderzoek door de procureur des Konings. Tijdens de homologatieprocedure wordt door de rechter de hoedanigheid en geloofwaardigheid van de getuigen gecontroleerd en wordt er geoordeeld over de redenen die de betrokkenen verhinderen om de geboorteakte voor te leggen. Bovendien dient er op te worden gewezen dat een valse getuigenis in burgerlijke zaken strafrechtelijk wordt veroordeeld (artikel 220 Strafwetboek).