Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-7818

van Yoeri Vastersavendts (Open Vld) d.d. 21 januari 2013

aan de minister van Justitie

Salafisten - Radicalisering - Screening - Preventie - Verklaring Duitse minister van Binnenlandse Zaken

terrorisme
religieus conservatisme
Saoedi-Arabië
officiële statistiek
islam
computercriminaliteit
internetsite

Chronologie

21/1/2013Verzending vraag
23/5/2013Rappel
18/12/2013Rappel
28/1/2014Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-7817

Vraag nr. 5-7818 d.d. 21 januari 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

De Duitse minister van Binnenlandse Zaken Friedrich waarschuwt voor de radicaalislamitische beweging van de salafisten. Dit wordt volgens de binnenlandse veiligheidsdienst door krachten uit Saudi-Arabië ondersteund, aldus de minister. Er zouden al 2 500 aanhangers in Duitsland zijn, van wie ongeveer 100 aan actief missiewerk zouden doen.

Ze zouden vooral jongeren met ingrijpende problemen aanspreken. In stedelijke gebieden zoals het Ruhrgebied zou het fenomeen bijzonder krachtig zijn. Het zwart-witdenken, dat alleen onderscheid maakt tussen "ware" gelovigen en ongelovigen, het behoren tot een zogenaamde elite en de onvoorwaardelijke afgrenzing tegenover anderen vormen de ideale voedingsbodem voor een verdere radicalisering, die ook tot geweld en aanslagen kan leiden, aldus de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst.

De uitbreiding van de beweging wordt volgens waarnemingen van de binnenlandse veiligheidsdienst substantieel door krachten in Saudi-Arabië gesteund. De salafistische beweging in Duitsland zou zonder de Saudische invloed nooit zo groot zijn geworden, aldus Benno Köpfer, islamwetenschapper bij de binnenlandse veiligheidsdienst van Baden-Württemberg. Missiekantoren, islamseminaries, informatiestands en gedeeltelijk ook de propaganda op het internet zouden alleen mogelijk zijn door de financiële en logistieke steun uit het Arabische land. Zo zouden radicale islamisten, bijvoorbeeld uit Ulm, er in Saudi-Arabië mee bezig zijn om salafistische literatuur vanuit het Arabisch naar het Duits te vertalen. Bij huiszoekingen zou de politie kisten vol salafistische brochures en tonnen boeken hebben gevonden. Tevens zou men, wanneer men informatie zoekt over de islam, op het Duitstalige internet onvermijdelijk op salafistische sites terechtkomen.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Hoe reageert u op de uitspraken van uw Duitse evenknie? Deelt u zijn mening? Is er ook in ons land sprake van een toegenomen steun aan het salafisme?

2) Kunt u aangeven hoeveel landgenoten aanhanger zijn van het salafisme en kunt u tevens aangeven hoeveel salafistische predikers in ons land op vaste basis actief zijn, alsook hoeveel er jaarlijks ons land aandoen als rondreizende predikers?

3) Is er ook in ons land sprake van steun vanwege landen zoals Saudi-Arabië aan de moskeeën, predikers, missiekantoren islamseminaries, etc.? Zo ja, kunt u concreet toelichten over welke bedragen en concrete steun het gaat? Zo neen, kunt u toelichten?

4) Kunt u aangeven of er moskeeën of missieposten zijn die door Saudi-Arabië, Qatar of andere Arabische landen rechtstreeks of onrechtstreeks worden ondersteund en zo ja kunt u toelichten welke?

5) Werden er in ons land reeds radicale publicaties en vertalingen van salafistische boeken aangetroffen? Zo ja, om hoeveel boeken of andere publicaties ging het en hoeveel mensen waren erbij betrokken?

6) Kunt u toelichten hoe salafistische websites die onder meer op ons land gericht zijn, worden aangepakt? Kunt u aangeven hoeveel salafistische sites gericht zijn op ons land en kunt u ook aangeven hoeveel salafistische groeperingen actief zijn in ons land? Waar zijn deze gevestigd?

7) Welke maatregelen acht u aangewezen om radicalisering onder de salafisten te voorkomen alsook haatpredikers te weren? Kunt u toelichten?

Antwoord ontvangen op 28 januari 2014 :

1. De laatste jaren kunnen we ook in België een zekere toename voor de steun van het fenomeen salafisme waarnemen. De vermeende tegenstelling tussen het Westen en de islam wordt door sommige figuren binnen de radicaal-islamitische scène handig geinstrumentaliseerd om een wij-zij verhaal op te hangen waarbij de ‘wij’ component ingevuld wordt met een radicale salafitische islam. Elke actie van de Belgische overheid of andere actoren in verband met de islam (bijvoorbeeld wet op gezichtsversluierende kleding, acties tegen onverdoofd slachten, …) wordt gebruikt om het antagonisme te vergroten en de salafitische tendens te versterken.

2. De Veiligheid van de Staat schat het aantal militanten binnen het salafisme in België op enkele honderden. Deze mensen werken actief mee aan de ontwikkeling van het salafisme in België. Het aantal sympathisanten, mensen die naar bepaalde salafitische lezingen of conferenties komen, wordt geschat op enkele duizenden.

Het aantal rondtrekkende salafitische predikers is moeilijk in te schatten en bijzonder wisselvallig. Het is immers niet altijd mogelijk om op voorhand in te schatten wat iemand die in België niet gekend is, zal gaan vertellen of heeft verteld bij een bezoek aan België. Ondanks de onduidelijkheid kan met zekerheid gesteld worden dat jaarlijks tientallen gekende salafieten België aandoen om er te prediken.

3. Reeds lang werd er vastgesteld dat buitenlandse mogendheden steun geven aan geloofsgenoten in België. Die steun heeft in meerderheid van de gevallen niets te maken met het salafisme. Er dient in dat verband een onderscheid gemaakt te worden tussen enerzijds landen met een grote migrantengemeenschap in ons land, en andere. De eerste categorie landen heeft zich steeds ingespannen om hun migrantenkolonies te “sturen”, ook wat betreft hun beleving van de islam. Dat leidt zelden tot extremistische uitingen.

Daarnaast zijn er zogenaamde islamitische gidslanden. Dergelijke landen beschikken in België niet of nauwelijks over een eigen gemeenschap maar dichten zichzelf wel een wereldwijde missionerende rol toe. In die landen benadert in enkele gevallen de toonaangevende religieuze interpretatie het salafisme. Invloeden van deze landen hebben dan inderdaad ook in België een radicaliserend effect.

De invloeden van deze landen was een aantal jaar geleden vooral direct financieel (bijvoorbeeld bij de aankoop van gebouwen met religieuze doeleinden). Die aanpak blijft vandaag aanwezig, al zien we ook andere vormen van steun in de vorm van het donneren van materiaal (didactisch materiaal, korans, lesboeken, bidmatten, …) en het sturen van predikers.

4. Een moskee is een plek die voor elke gelovige toegankelijk moet zijn, wat ook zijn specifieke kijk op het geloof is. In die zin kunnen moskeeën beschouwd worden als open huizen. In vele moskeeën zijn bepaalde strekkingen in meer of mindere mate aanwezig. Er zijn echter zeer weinig moskeeën waar alleen de salafitsiche strekking aanwezig is.

De sterkte van moskeeën – hun openheid – is in veel gevallen ook hun zwakte. Het is voor moskeebesturen niet gemakkelijk om radicaliserende figuren uit hun moskee te houden. Jongeren die omwille van hun sociaal-economische positie en hun jeugdige leeftijd vatbaarder zijn voor dergelijke boodschappen, zijn daarbij veelvuldig doelwit van salafitische predikers.

5. Islamitische gidslanden hebben altijd bijzonder veel aandacht besteed aan het verspreiden van hun radicale geloofsovertuigingen in de wereld. Naast geld heeft men daarbij sinds lang veel aandacht voor de verspreiding van lectuur. In veel gevallen is deze lectuur relatief onschuldig. Het is echter anderzijds ook wel de opstap naar centra in België (die dikwijls worden genoemd als uitgevers van bewuste boekwerken) die de salafitische boodschap met veel meer vuur verkondigen.

6. Binnen het Belgische veiligheidsbeleid werden afspraken gemaakt met betrekking tot de aanpak van radicaliserende websites. Op basis van die afspraken werd reeds radicaliserende internetcontent geweerd op het internet.

De salafitische aanwezigheid in België kreeg vanaf de jaren ’90 een zekere omvang. Op dat moment werden een aantal salafitische centra in de hoofdstad opgericht die vandaag nog zeer actief zijn. Quasi al deze centra werden opgericht om het salafisme te verspreiden en om de invloed van ideologische andersdenkenden tegen te gaan. De betreffende centra ontwikkelden de voorbije jaren diverse educatieve activiteiten, zoals het aanbieden van lessen Arabisch en islamitische godsdienst. Daarnaast dienen ze als ontmoetingscentrum voor ideologische gelijkgezinden en beschikken ze daartoe over de nodige faciliteiten.

Essentieel bij salafitische centra is de locatie die gelinkt wordt aan een centrale figuur – de leider van het centrum. Deze centra zijn bijzonder goed gekend in radicaal-islamitische milieus en de leider van zo’n centrum wordt doorgaans alom gerespecteerd. Anders dan in een moskee alwaar een minimale vorm van openheid voor andersdenkenden de algemene lijn is, bepaalt de leider van een salafitisch centrum zelf de ideologische richting van dat centrum.

Naast salafitische centra zijn er ook een aantal salafitische groeperingen actief. Salafitische groeperingen zijn meestal ietwat jongere organisaties dan centra en leggen zich vooral toe op de organisatie van grotere manifestaties, lezingen, etc. Ze werken ook niet altijd vanuit eenzelfde vaste locatie. Groeperingen trachten veel diverse internationale predikers naar hun lezingen te halen die dan bijgewoond wordt door honderden, soms duizenden geestesgenoten.

Aanwezigen op grote salafitische conferenties georganiseerd door een salafitische groepering zijn niet allemaal salafitisch – maar de mensen van de organisatie achter die conferentie zijn dat wel. De literatuur en de DVD’s die men er kan kopen zijn dat ook. En de (internationale) sprekers die er optreden verspreiden doorgaans een salafitische boodschap verpakt in een gematigd kleedje.

Terwijl salafitische centra en groeperingen initieel vooral actief waren in Brussel en in mindere mate in Antwerpen – in de grotere steden van het land dus – zien we vandaag dat salafieten actief zijn in quasi alle centrumsteden van het land.

7. Zinvolle acties zouden kunnen zijn: