Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-5694

van Bert Anciaux (sp.a) d.d. 28 februari 2012

aan de minister van Overheidsbedrijven, Wetenschapsbeleid en Ontwikkelingssamenwerking, belast met Grote Steden

Het afgelasten van belangrijke tentoonstellingen in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten en de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel

culturele manifestatie
schone kunsten
architecturaal erfgoed
museum

Chronologie

28/2/2012Verzending vraag
27/3/2012Antwoord

Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-1972

Vraag nr. 5-5694 d.d. 28 februari 2012 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Einde januari 2012 kwamen de KMSK en de KMKG opnieuw op negatieve wijze in het nieuws. Het bericht verscheen dat de twee lang aangekondigde toptentoonstellingen van het voorjaar 2012 niet zouden plaatsvinden. Daarmee werd het pijnlijk duidelijk dat de twee belangrijkste federale musea in 2012 geen grote voorjaarstentoonstellingen zullen organiseren. Dat is “du jamais vu” en komt voor in twee instellingen die beide door dezelfde interim algemeen directeur worden geleid. De tentoonstelling “Klimt, Hoffmann en het Stocletpaleis” zou lopen van 30.03 tot 01.07.2012 in de KMKG te Brussel en de expo “Dalí, Magritte, Miró. Het surrealisme in Parijs” zou in de KMSK Brussel plaatsvinden van 16.03 tot 15.06.2012. Een terechte kop in Brusselnieuws.be van17 januari 2012 was dan ook : “De surrealistische verdwijning van een tentoonstelling”. Beide tentoonstellingen waren nochtans overnamen-coproducties van exposities die elders waren georganiseerd: “Klimt, Hoffmann en het Stocletpaleis” loopt momenteel in het Weense Belvedčre (van 25.10.2011 tot 04.03.2012) en het surrealisme was een megahit in de Fondation Beyeler in het Zwitserse Basel (van 02.10.2011-29.01.2012).

De redenen die voor het annuleren van deze expo's werden gecommuniceerd, zijn op zijn minst bijzonder eigenaardig. “Klimt, Hoffmann en het Stocletpaleis” zou niet doorgaan wegens "Crisis en een conflict met de erfgenamen van het Stocletpaleis" (Brusselnieuws.be, 18 januari 2012). De communicatie rond de afgelasting van het surrealisme was nog vreemder. Er is volgens een analyse van journalist Guy Duplat op 21 januari 2012 in La Libre Belgique sprake van een heuse tegenspraak : eerst gaf de betrokken conservator als reden dat de bruikleengevers van Beyeler hun werken niet meer wilden uitlenen aan Brussel. Enkele dagen later gaf de interim algemeen directeur een totaal andere reden op, ditmaal van budgettaire aard. De bruiklenen stelden plots geen problemen meer. Hij meldde zelfs dat het juist een daad van goed beleid was dergelijke tentoonstelling af te gelasten in tijden van crisis. Een bijzonder vreemde reden om tentoonstellingen te annuleren, minder dan drie maanden voor de geplande en reeds lang aangekondigde opening van de evenementen.

Kan de minister een tijdslijn voorleggen van de belangrijkste feiten van beide tentoonstellingen, gaande van het eerste contact met het Belvedere en de Fondation Beyeler tot de uiteindelijke annulering van die exposities in Brussel? Kan de minister op basis van de begroting de budgettaire argumenten staven? Kan de minister mij informeren over de ondertekende contracten tussen de KMKG en het Belvedere en tussen de KMSK en de Fondation Beleyer? Op welke datum werden die contracten ondertekend en door wie?

Ondanks het feit dat de tentoonstellingen niet doorgaan, is er door het personeel van de federale instellingen veel voorbereidend werk verricht en zijn er ongetwijfeld financiële uitgaven gedaan. Kan een gedetailleerde lijst worden voorgelegd van welke personeelsleden precies bij welk project waren betrokken en kan een raming worden gemaakt van de tijd die ze aan de projecten hebben gewijd? Kan tevens een gedetailleerde lijst worden voorgelegd van de uitgaven voor beide gestrande projecten? Vermits de officiële communicatie tegenstrijdigheden aantoont, kan de minister voor elk project de echte reden van annulering voorleggen? Is de familie Stoclet de werkelijke reden voor de annulering van de tentoonstelling “Klimt, Hoffmann en het Stocletpaleis” en vindt de minister dat het deontologisch correct is om in een officiële communicatie, privépersonen de zwarte piet door te schuiven? Om welke reden werd de tentoonstelling “Dalí, Magritte, Miró. Het surrealisme in Parijs” echt geannuleerd?

Antwoord ontvangen op 27 maart 2012 :

Het geachte lid gelieve hierna het antwoord op zijn vraag te vinden.

De tentoonstelling “Klimt, Hoffman, Knopff en het Stocletpaleis” moest een grootse tentoonstelling worden met een originele wetenschappelijke aanpak ter gelegenheid van de 150e verjaardag van de geboorte van Klimt. Volgens de informatie van mijn administratie zou de algemeen directeur ad interim van de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMKG) spijtig genoeg niet hebben kunnen rekenen op de volle medewerking van de familie Stoclet. Het Stocletpaleis huisvest verschillende door Klimt en Hoffman getekende werken, zonder welke die tentoonstelling haar uitzonderlijk karakter zou hebben verloren. Terzelfder tijd zijn de bruikleengevers zich terughoudend gaan opstellen (te weten Beyeler in Basel en Belvédère in Wenen, waar Klimt dit jaar ook voor het voetlicht werd gebracht). In het licht daarvan heeft de algemeen directeur ad interim besloten de tentoonstelling te annuleren die in Brussel gepland was van 30 maart tot 1 juli 2012, zonder evenwel de hoop te verliezen een akkoord de vinden met de familie Stoclet na afloop van de procedure tot bescherming van het paleis. In het kader van de tentoonstelling “Klimt, Hoffman, Knopff en het Stocletpaleis” werd geen enkel contract ondertekend. De deelname van de KMKG werd geschrapt bij gebrek aan medewerking. Voor de musea zelf kwamen daar geen extra kosten bij, buiten die voor de opmaak van de maquette van het huis Knopff die zal worden tentoongesteld.

De oorspronkelijk geplande tentoonstelling wordt vervangen door een tentoonstelling van werken over gastronomie in het kader van Brusselicious 2012, waarbij tafels die de handelingen schetsen tijdens het eten in de antieke en moderne cultuur versierd worden met voorwerpen uit collecties van de KMKG.

De tentoonstelling “Het surrealisme in Parijs” die plaats had moeten vinden in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB) van 16 maart tot 15 juni 2012 werd niet geschrapt maar uitgesteld om twee redenen. Wat het in bruikleen geven van voorwerpen betreft, wenste de algemeen directeur van de KMSKB meer kunstwerken te krijgen om de link te kunnen voorstellen tussen surrealisme en primitieve kunst. Ook het budget voor de tentoonstelling was een probleem: voor de tentoonstelling “Het surrealisme in Parijs” zou meer dan twee miljoen euro nodig zijn geweest. Om die rendabel te maken zouden er 300 000 bezoekers moeten zijn. Nu de tentoonstelling enkel maar tot 2015 is uitgesteld, zijn de tot nu toe gedane kosten niet verloren en het ondertekende contract niet geschrapt. De toegekende werken werden voor die nieuwe data opnieuw aangevraagd en de KMSKB maken er werk van het concept ervan te verduidelijken.

De algemeen directeur van de KMSKB heeft het verkieslijker geacht het mecenaats- en sponsorgeld te besteden aan de tentoonstelling “Jordaens en de Oudheid” (van 12 oktober 2012 tot 27 januari 2013) en in het voorjaar (van 21 maart 2011 tot 1 juli 2012) een fototentoonstelling te houden van de cineast Stanley Kubrick. Het gaat om foto’s van de periode die voorafgaat aan zijn periode als filmregisseur, in een scenografie waar ook collectiestukken van de KMSKB in het licht worden gezet.

De algemeen directeur heeft bij de beslissing om de eerste tentoonstelling te annuleren en de tweede uit te stellen, de besparingsmaatregelen niet uit het oog verloren die zo nodig kunnen opgelegd worden aan de instellingen die hij leidt, net als aan de andere FWI’s.