|
|
Speekseltest - Betrouwbaarheid - Vals positieve resultaten - Alternatieven (en resolutie S 5-605)
analytische chemie
verkeersveiligheid
drugverslaving
verkeerscontrole
politiecontrole
geneesmiddel
beroepsgeheim
medische gegevens
| 16/12/2010 | Verzending vraag |
| 1/2/2011 | Antwoord |
Als klinisch bioloog durf ik te stellen dat ik iets weet over vals positieve waarden, vals negatieve waarden, positief predicatieve waarden, negatief predicatieve waarden, de invloed van prevalentie hierop, detectielimieten en de reproduceerbaarheid van testen.
De staatssecretaris wil de strijd tegen het gebruik van verboden middelen in het verkeer opvoeren. Dat is een nobel doel. Wat mij echter zorgen baart, is dat ik in de pers lees dat de speekseltesten meer dan onvoldoende beantwoorden aan de criteria waaraan ze moeten beantwoorden.
Ik geef enkele voorbeelden.
Als ik heel Vlaanderen wil testen op het menselijk immuundeficiëntievirus (Human Immunodeficiency Virus, hiv), wil ik niemand missen. Daarom zal ik een test gebruiken die alles oppikt en dus (helaas) ook veel vals positieve resultaten geeft. Daarom is een tweede test (een confirmatietest) nodig om deze uit te sluiten. Voor hiv is dit mogelijk omdat er voldoende begeleiding is.
In het verkeer is dat niet zo, want hoewel ook hier gebruik gemaakt wordt van een test die veel vals-positieve resultaten kan geven, is er geen begeleiding. Dat heeft tot gevolg dat geen onderscheid wordt gemaakt tussen vals positieve en positieve resultaten, waardoor iedereen over dezelfde kam geschoren wordt. De staatssecretaris zal het met mij eens zijn dat dit voor de betrokkenen een bijzonder traumatische ervaring kan zijn.
Graag kreeg ik graag een antwoord op de volgende vragen:
1) Hoeveel tests zijn al afgenomen? Hoeveel waren positief en hoeveel negatief?
2) Hoeveel van die positieve testen werden nadien geconfirmeerd?
3) Wat was de oorzaak van de vals positieve testen? Medicatiegebruik, technisch falen, een foute lezing, …?
4) Wat betekende dit voor de mensen met een vals positief resultaat?
5) Op basis van welke wetenschappelijke criteria (EBM) kwam men bij de criteria van de checklist die terug te vinden is in het koninklijk besluit van 17 september 2010 betreffende het model en de toepassingsregels van de gestandaardiseerde checklist tot vaststelling van indicaties van tekenen van recent druggebruik in het verkeer?
6) Zijn er wetenschappelijk ondersteunde bewijzen dat het volgen van die criteria leidt tot een hogere prevalentie van het gebruik van middelen?
7) Werden er mensen getest die aangaven dat ze medicatie nemen?
8) Acht de staatssecretaris het mogelijk te voorzien in een compensatie voor die mensen?
Naast het type test waar hij voor gekozen heeft, bestaan er ook zogenaamde uitsluitende testen. In het geval van de speekseltest zou het dan gaan om een test die drugsgebruik uitsluit. Personen die op deze test negatief scoren, hebben dan misschien drugs gebruik hebben en kunnen aan een verder onderzoek onderworpen worden. Dat alles indien er uiteraard geen problemen zijn met kruisreacties of andere zaken.
De staatssecretaris heeft er evenwel voor gekozen een ander type test te gebruiken. Daarom had ik willen weten:
9) Op welke basis werd voor deze test gekozen en waren er alternatieven?
10) Welk bedrijf levert de test?
11) Hoeveel kost die per eenheid?
12) Is er een openbare aanbesteding uitgeschreven?
13) Tot slot wens ik nog te weten wat de staatssecretaris denkt van mijn resolutie om, in samenspraak met de Orde van Geneesheren, een eenvormig medisch attest te ontwerpen teneinde het beroepsgeheim te garanderen, maar tegelijk de politiediensten duidelijkheid te verschaffen over een medische situatie? Dat kan gaan over een bepaalde invaliditeit, ziekte (waarvoor bijvoorbeeld het dragen van een gordel niet hoeft), gebruik van medicatie waardoor de speekseltest niet raadzaam is, waardoor spuiten en naalden in de wagen aanwezig zijn en dergelijke meer.
1.Uit informatie ingewonnen bij de lokale politie blijkt dat ongeveer één op drie bestuurders die aan een speekseltest worden onderworpen, positief test. Ik beschik niet over cijfers betreffende het totaal aantal afgenomen tests.
2. Er werden door het Nationaal Instituut voor criminalistiek en criminologie (NICC) 120 dossiers behandeld. In 110 gevallen werd de positieve speekseltest bevestigd. Voor de andere geaccrediteerde labo’s heb ik geen informatie.
3. De test is een immunologische test en dus is kruisreactiviteit steeds mogelijk.
In hoeverre een technisch falen of een foute aflezing een factor zijn, is niet gekend.
Het huidige gebruik van de bloedproef als bevestigingsmethode zorgt wellicht voor een iets hoger percentage vals positieven. Bepaalde drugs zijn immers minder lang opspoorbaar in bloed dan in speeksel. Studies uitgevoerd door het NICC tonen een foutenmarge van 7 % aan bij speekselanalyses. Dus mag worden aangenomen dat het aantal vals positieven zal dalen op het moment dat de speekselanalyse zal worden gebruikt als bevestigingsmethode.
4. Bestuurders worden niet veroordeeld op basis van een positieve speekseltest. Men is pas strafbaar na bevestiging van die positieve speekseltest in een labo.
Bestuurders die positief testen op de speekseltest wordt wel een rijverbod van 12 uur (=beveiligingsmaatregel) opgelegd.
5. & 6. De checklist werd opgesteld door een werkgroep van politiemensen die over veel ervaring beschikken met betrekking tot het rijden onder invloed van drugs en tevens betrokken zijn bij EU-projecten rond het rijden onder invloed (bijvoorbeeld Druid).
De meeste in de checklist vermelde kenmerken werden overgenomen van de vroegere testbatterij. Andere kenmerken werden op basis van de jarenlange ervaring en kennis van de hierboven genoemde politiemensen toegevoegd.
7. Ja, er werd vaak gemeld dat men geneesmiddelen gebruikt. Dat was onder andere het geval voor rilatine; dit geneesmiddel heeft echter geen invloed op de speekseltest in tegenstelling tot met wat in sommige persberichten werd vermeld.
Deze redenering geldt voor de meeste andere geneesmiddelen die elementen zouden bevatten van één van de verboden substanties, zoals pijnstillers die codeïne of morfine zouden bevatten.
Met andere woorden, deze geneesmiddelen hebben bij normaal gebruik een zogenaamde lage kruisreactiviteit bij het uitvoeren van de speekseltest. Als de speekseltest daarop toch zou reageren, dan gaat het wellicht over hoge dosissen, waarbij men zich de vraag kan stellen of het dan wel aangeraden is om nog een voertuig te besturen.
Daarbij mag niet vergeten worden dat de speekseltest pas wordt opgelegd wanneer de politie bepaalde uiterlijke tekenen of aanwijzingen van druggebruik heeft vastgesteld, zoals bepaald in de checklist die eerst moet worden overlopen.
8. Bestuurders zijn pas strafbaar na bevestiging van de speekseltest. Compensaties voor het kleine aantal vals positieven dat gedurende 12 uur geen voertuig meer mag besturen zijn niet aan de orde.
9. De test is geselecteerd op basis van prijs, gebruiksvriendelijkheid op het terrein en op basis van selectiviteit en specificiteit van de test (getest in het laboratorium). Deze criteria werden beschreven in een lastenboek. Er waren enkele “alternatieven” die zich hebben ingeschreven voor het lastenboek. Uit wetenschappelijke publicaties blijkt dat de meest accurate test op de markt gebruik maakt van een afleesapparaat (reader). Door de hoge kostprijs en het feit dat die testen minder hanteerbaar zijn, kwamen deze niet in aanmerking.
10. Het bedrijf dat de test levert is Securetec
11. De kostprijs per speekseltest bedraagt 11 euro.
12. Ja, er was een openbare aanbesteding (lastenboek).
13. Een uniform medisch attest kan geen vrijgeleide zijn bij een eventuele politiecontrole. Het zal pas achteraf zijn, bij de definitieve speeksel- of bloedanalyse dat de ingenomen substanties met zekerheid kunnen worden vastgesteld en men dus niet strafbaar zal zijn voor de ingenomen medicatie.
Daarenboven, zoals hoger reeds vermeld, wordt de speekseltest pas opgelegd wanneer de politie bepaalde uiterlijke tekenen of aanwijzingen van druggebruik heeft vastgesteld, zoals bepaald in de checklist die eerst moet worden overlopen.
In de wetgeving is er tevens een algemene bepaling opgenomen die het rijden onder invloed van geneesmiddelen strafbaar stelt op basis van uiterlijke tekenen, meer bepaald wanneer die uiterlijke tekenen gelijkenis vertonen met dronkenschap.