Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-499

van Guido De Padt (Open Vld) d.d. 3 december 2010

aan de staatssecretaris voor Mobiliteit, toegevoegd aan de Eerste Minister

Zwakke weggebruikers - Aantal ongevallen - Veiligheidsmaatregelen - Fietserairbags en automatisch remsysteem

verkeersveiligheid
ongeval bij het vervoer
automobieluitrusting
voetganger
tweewielig voertuig
officiële statistiek

Chronologie

3/12/2010Verzending vraag
1/2/2011Antwoord

Vraag nr. 5-499 d.d. 3 december 2010 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

In antwoord op een eerdere schriftelijke vraag (nr. 59 van 15 mei 2008, Kamer, QRVA 52-023 23 juni 2008, p. 5281) betreffende ongevallen tussen personenwagens en fietsers werd verklaard dat het duidelijk is dat dient te worden gezocht naar oplossingen die de gevolgen van een ongeval tussen een fietser of een voetganger en een personenwagen zoveel mogelijk verzachten.

Daartoe worden allerlei proeven uitgevoerd, die de "botsvriendelijkheid" van wagens moeten verbeteren door het gebruik van zachte materialen vooraan en het inbouwen van airbags. De introductie van dergelijke systemen kan echter alleen in Europees verband gebeuren, aangezien zij deel dienen uit te maken van de Europese homologatievoorschriften. Er werd ook gesteld dat de maatregelen die bedoeld zijn om de ernst van de letsels te verminderen in de eerste plaats ongevallen met fietsers moeten voorkomen.

Bij onze noorderburen is TNO begonnen met de volgende stap in de ontwikkeling van de fietsersairbag. Gedurende een jaar gaan vijf serviceauto's van KPN in Utrecht en Den Haag de Sensor Field Test uitvoeren. Dit sensorsysteem moet ervoor zorgen dat de airbag alleen open gaat bij een daadwerkelijke botsing met een fietser of voetganger. Deze auto´s hebben nog geen fietserairbag, maar sensoren voor de detectie van voetgangers en fietsers. Er wordt ook getest of het systeem in alle weersomstandigheden werkt. Het sensorsysteem kan tevens worden gebruikt voor andere actieve veiligheidstoepassingen, zoals automatisch remmen ter bescherming van fietsers en voetgangers. Uit verschillende studies van TNO, uitgevoerd voor het ministerie van Verkeer en Waterstaat en de Fietsersbond, is namelijk gebleken dat een automatisch remsysteem of een airbag op de voorruit van een auto de meest geschikte oplossingen zijn ter bescherming van kwetsbare verkeersdeelnemers.

In dit kader volgende vragen:

1) Heeft de staatssecretaris cijfers over het aantal ongevallen met fietsers in 2007, 2008 en 2009, uitgesplitst per ernst en dodelijke afloop? Zijn hoofdletsels nog altijd de belangrijkste doodsoorzaak? Welke andere letsels en doodsoorzaken komen nog voor?

2) Kan hij een overzicht geven van de stand van zaken betreffende de onderzoeken naar de botsvriendelijkheid van auto's in ons land en in Europa?

3) Kan hij opsommen welke maatregelen de afgelopen drieënhalf jaar zijn genomen om ongevallen met fietsers te voorkomen in België?

4) Blijft hij van oordeel dat het inbouwen van airbags een goed systeem is? Gelooft hij ook in de ontwikkeling van een automatisch remsysteem ter bescherming van de zwakke weggebruikers?

Antwoord ontvangen op 1 februari 2011 :

Ik heb de eer het geachte lid het volgende te antwoorden:

1. De meest recente ongevallencijfers dateren van het jaar 2008. In dat jaar kwamen zesentachtig fietsers om in het verkeer en werden respectievelijk 905 en 7 131 fietsers zwaar en licht gewond. In totaal werden 7 696 ongevallen geregistreerd met minstens één gewonde fietser.

Het aantal licht gewonde fietsers is stabiel sinds 1991; het aantal zwaargewonden en het aantal doden dertig dagen zijn sinds 1991 ongeveer met de helft afgenomen. Het aantal letselongevallen met een gewonde fietser blijft sinds 2000 ongeveer stabiel. De ernst van fietsongevallen is tussen 2000 en 2005 bijna met de helft afgenomen en is daarna gestabiliseerd.

In onderstaande tabel wordt het overzicht gegeven van het aantal fietsslachtoffers en ongevallen met fietsers (gewogen cijfers, 2005-2008)


Doden

30 dagen

Zwaar-Gewonden

Licht-Gewonden

Ongevallen met minstens

een gewonde of omgekomen fietser

2005

71

951

7 020

7 655

2006

91

918

6 840

7 411

2007

90

936

7 028

7 596

2008

86

905

7 131

7 696

Bron : Federale Overheidsdienst (FOD) Economie AD SEI/Infografie: BIVV (Belgisch Instituut voor de Verkeersveiliheid)

In Nederland is gebleken dat 30% van de ernstige letsels bij fietsers hoofdletsels zijn. (SWOV-factsheet Fietshelmen, 2007). Uit een Duitse studie waarin de blessures van meer dan 3 000 in ongevallen betrokken fietsers in detail geanalyseerd werden (Otte, 2008), bleek zelfs dat de helft van de zwaargewonde fietsers een hoofdletsel had.

2. De Europese richtlijn (sinds 2009 Verordening geworden) betreffende de bescherming van voetgangers en andere zwakke weggebruikers introduceerde bepaalde vereisten waaraan nieuwe voertuigen dienen te voldoen aan de voorzijde van het voertuig. Op dat ogenblik werden de beschermingsregels ook strenger gemaakt. (EG Verordening Nr. 78/2009 van het Europees Parlement en de Raad van 14 januari 2009).

Deze verordening legt ook de basis voor nieuwe hulpsystemen. Momenteel monitort de Europese Commissie de technische ontwikkelingen op het gebied van passieve veiligheidseisen, remhulpsystemen en andere actieve veiligheidstechnologieën die zwakke weggebruikers meer bescherming kunnen bieden. Uiterlijk 24 februari 2014 herziet de Commissie de haalbaarheid en de toepassing van strengere passieve veiligheidseisen. Zij zal eveneens de werking van deze verordening ten aanzien van het gebruik en de doelmatigheid van remhulpsystemen en andere actieve veiligheidstechnologieën evalueren.

3. Op het vlak van de sensibilisering werden in de periode 2007-2010 tal van campagnes en acties georganiseerd met betrekking tot fietsers.

De veiligheid van de fietsers wordt in grote mate beïnvloed door de verkeersomgeving. Door de wegbeheerder uitgevoerde infrastructurele ingrepen, zoals het wegwerken van zwarte punten, het aanpassen van kruispunten en rotondes, het aanleggen van fietspaden en fietsroutenetwerken, strekken er toe het aantal fietsongevallen te beperken.

Specifiek gaat er veel aandacht naar het vermijden van dodehoekongevallen. Sinds 2003 zijn bijkomende dodehoekspiegels op vrachtwagens verplicht. Ook camerasystemen zijn toegelaten. Dat neemt niet weg dat zowel de vrachtwagenchauffeurs als de fietsers moeten gesensibiliseerd worden voor de dode hoek bij het rechts afslaan. Het BIVV onderzoekt trouwens op dit ogenblik het nut van bijkomende waarschuwingssystemen op vrachtwagens.

4. Een in opdracht van de Commissie uitgevoerde studie toont aan dat de bescherming van voetgangers aanzienlijk kan worden verbeterd door een combinatie van passieve en actieve systemen. Actieve veiligheidssystemen, zoals BAS (Brake Assist System) of Collision Avoidance System (waardoor het voertuig automatisch wordt afgeremd bij het opduiken van een “hindernis”) kunnen het beschermingsniveau voor voetgangers en fietsers aanzienlijk verhogen. Deze systemen mogen de passieve veiligheidssystemen die een hoog beschermingsniveau bieden, echter niet vervangen, maar dient deze aan te vullen.