Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 5-4340

van Guido De Padt (Open Vld) d.d. 28 december 2011

aan de minister van Justitie

Centraal Orgaan voor de inbeslagneming en de verbeurdverklaring - COIV - In beslag genomen bezittingen - Wanbeheer - "Fin Shop"

Centraal Orgaan voor Inbeslagneming en Verbeurdverklaring
beslag op bezittingen
verbeurdverklaring van goederen
veiling

Chronologie

28/12/2011Verzending vraag
1/3/2012Antwoord

Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-4339

Vraag nr. 5-4340 d.d. 28 december 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Als we de berichtgeving in De Standaard van 13 december 2011 mogen geloven, is de boekhouding van Justitie een puinhoop. De criminele bezittingen die het gerecht in beslag neemt, worden blijkbaar al jaren niet goed beheerd. Het Centraal Orgaan voor de inbeslagneming en de verbeurdverklaring (COIV) dat acht jaar gelden werd opgericht om Justitie de 21ste eeuw binnen te loodsen staat inmiddels "onder permanente audit" van de minister van Justitie. De toestand is blijkbaar verontrustend.

De nieuwe directeur van het COIV, kan blijkbaar niet zeggen hoeveel geld er op de bankrekening staat. Zijn voorganger werd vorig jaar op staande voet uit zijn functie gezet door toenmalig minister van Justitie, Stefaan De Clerck (CD&V). De verwijten van wanbeheer en misbruik van inbeslaggenomen geld waren niet uit de lucht. De dienst kende blijkbaar ook nogal wat absenteïsme en veel personeelsverloop.

Sinds haar oprichting heeft het COIV naar verluidt al het geld beheerd zonder boekhouder en zonder boekhoudkundig computerprogramma. De lokale en de federale politie gebruiken blijkbaar ook nog altijd een faxtoestel om het COIV in te lichten over de geldsommen die ze in beslag nemen. Het gevolg is dat er wel eens geld op de rekening van het COIV beland waarvan ze de herkomst niet kunnen achterhalen. Het wordt natuurlijk tijd dat dit eindelijk elektronisch kan gebeuren.

Bij de inbeslagname van waardevolle voorwerpen is het blijkbaar ook de magistraat zelf die beslist wat er mee moet gebeuren. Het COIV weet bijgevolg niet waar ze zitten. Ze weten enkel dat ze in beslag zijn genomen. Het bewaren van inbeslaggenomen luxegoederen gebeurt in ons land dus heel verspreid.

Veel van die goederen worden tegenwoordig verkocht. Voor Brussel, Vlaams- en Waals-Brabant gebeurt dit via de zogenaamde "Fin Shop" van de Federale Overheidsdienst Financiën. Die winkel blijkt een echt succes. De directeur van het COIV heeft bij Financiën gepleit om soortgelijke shops te openen in Vlaanderen en Wallonië. Buiten Brussel gebeuren de openbare verkopen in gespreide slagorde door de verschillende ontvangers van Financiën.

In dit kader een aantal vragen:

1) Bevestigt de geachte minister van Justitie dat het COIV onder haar permanente audit staat? Kan zij toelichten hoe dat precies in zijn werk gaat? Wat heeft deze maatregel al allemaal opgeleverd?

2) Beschikt zij over cijfergegevens betreffende het aantal inbeslagnames en verbeurdverklaringen in de periode 2008 tot 2011, voor welk bedragen en welke voorwerpen? Weet zij wat er met die geldsommen en voorwerpen precies is gebeurd?

3) Kan zij een overzicht geven van de zaken die verkeerd liepen en vandaag nog steeds verkeerd lopen bij het COIV? Kloppen de malversaties die hierboven werden beschreven? Welke maatregelen heeft de minister in gedachten om hieraan tegemoet te komen? Wanneer zullen die worden uitgevoerd?

4) Wil zij meedelen wat de verkoop van inbeslaggenomen en verbeurdverklaarde goederen in diezelfde periode heeft opgeleverd? Welk aandeel is daarbij voor rekening van de "Fin Shop"? Ziet de geachte minister van Financiën ook heil in het openen van soortgelijke shops in Vlaanderen en Wallonië? Kan hij zijn antwoord toelichten?

Antwoord ontvangen op 1 maart 2012 :

1. De problemen waarmee het Centraal orgaan voor de inbeslagneming en de verbeurd verklaring (COIV) momenteel kampt zijn vastgesteld door een audit uitgevoerd door een ambtenaar van de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie (Stafdienst Budget, Beheerscontrole & Logistiek) op vraag van mijn voorganger Stefaan De clerck. Het auditrapport formuleerde ook een aantal aanbevelingen die de efficiëntie en de effectiviteit van het COIV te verbeteren.

Naar aanleiding van de eerste bevindingen van de audit uitgevoerd door de FOD Justitie is er op initiatief van mijn voorganger Stefaan De Clerck een overlegcomité opgericht dat is samengesteld uit vertegenwoordigers van de minister van Justitie, het College van procureurs-generaal, de directie van het COIV en de FOD Justitie. Het comité heeft tot doel de problemen van het COIV in kaart te brengen en uitvoering te geven en de opvolging te verzekeren van het opgestelde actieplan. Op 21 december 2011 kwam het overlegcomité opnieuw samen.

Mijn voorganger Stefaan De Clerck heeft de vorige directeur van het COIV ontslagen bij besluit van 18 oktober 2010 wegens tekortkomingen aan zijn verplichtingen (art. 17 COIV-wet van 26 maart 2003). Een beroep tot schorsing van het ontslagbesluit is afgewezen door de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bij arrest nr. 212.223 van 24 maart 2011.

De nieuwe directeur van het COIV, aangewezen bij ministeriële besluiten van 19 april en 21 september 2011, werd belast met de saneringsoperatie van het COIV en heeft een beleidsplan opgesteld dat ertoe strekt de werking van het COIV te optimaliseren.

Uit het auditverslag blijkt dat er een gebrek aan vereiste competenties is vastgesteld bij een deel van het personeel en dat er gespecialiseerd personeel moet worden aangeworven. Er is recent een boekhouder aangeworven.

Zie ook antwoordelementen met betrekking tot vraag 3 (maatregelen).

2. Wat deze vraag betreft kan het COIV in de huidige stand van zaken geen exacte cijfers meedelen. De gegevens die we u zouden kunnen aanleveren zullen niet voldoende betrouwbaar zijn om exact de oorsprong en bestemming van de geldsommen te ventileren, zodoende dat het o.i. aangewezen lijkt daar niet in detail op in te gaan. Mijn voorganger Stefaan De Clerck heeft immers op 26 oktober 2010 in de Commissie Justitie van de Kamer van volksvertegenwoordigers als antwoord op een mondelinge vraag verklaard dat een actieplan zal worden opgesteld om te verhelpen aan de problemen die zijn vastgesteld in het kader van de audit die op zijn verzoek bij het COIV is uitgevoerd.

Mijn voorganger Stefaan De clerck kondigde daarbij aan dat hij de maatregelen zal nemen die nodig zijn om de betrouwbaarheid te verzekeren van databank van het COIV betreffende de inbeslagneming en verbeurdverklaring van vermogensbestanddelen (zie Beknopt Verslag Commissie Justitie van 26 oktober 2010, CRABV 53 COM 014, p. 26).

De implementatie van een boekhoudkundige applicatie is een wezenlijk element om betrouwbare cijfers te kunnen meedelen. In principe zal mij tegen begin maart 2012 een voorstel tot gunning worden gedaan.

3.

a) Vastgestelde dysfuncties

De problemen waarmee het COIV momenteel kampt zijn vastgesteld door een audit uitgevoerd door een ambtenaar van de FOD Justitie (Stafdienst Budget, Beheerscontrole & Logistiek) op vraag van mijn voorganger Stefaan De Clerck.

Diverse pijnpunten kwamen aan het licht kwamen, zoals:

b) Maatregelen

In het regeerakkoord staat het volgende over het COIV vermeld :

“In het kader van de strijd tegen de fiscale en sociale fraude, de financiële misdrijf (sic) en onrechtmatige praktijken, worden de volgende maatregelen genomen voor de bestrijding van de fiscale fraude:

(…)

Verbetering van de werking van de Centrale dienst voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring, met name via een gezamenlijke bevoegdheid Financiën/Justitie en via een gestructureerde samenwerking van de CFI en het COIV.

(blz. 80-81)

en :

“Het COIV (Centraal Orgaan voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring) zal worden hervormd. Na een evaluatie van de huidige procedures zullen de inbeslagnemings- en verbeurdverklaringsprocedures eveneens worden geoptimaliseerd” (blz. 143-144).

De regering zal ook in het begrotingsjaar 2012 niet besparen op de budgetten die de Staat ter beschikking stelt van justitie en politie.

Mijn voorganger Stefaan De clerck heeft de vorige directeur van het COIV ontslagen. Een beroep tot schorsing van het ontslagbesluit is afgewezen door de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bij arrest nr. 212.223 van 24 maart 2011.

De nieuwe directeur van het COIV, aangewezen bij ministeriële besluiten van 19 april en 21 september 2011, werd belast met de saneringsoperatie van het COIV en heeft een beleidsplan opgesteld dat ertoe strekt de werking van het COIV te optimaliseren. De actuele adjunct-directeur van het COIV maakte deel uit van de directie van het COIV sedert de oprichting van deze instelling in 2003.

In overleg met de beleidscel van mijn voorganger Stefaan De Clerck en het college van procureurs-generaal heeft de directeur van het COIV reeds diverse maatregelen genomen en andere initiatieven worden momenteel voorbereid.

Het betreft onder meer:

In tegenstelling tot hetgeen de vraagsteller beweert is er wel vooruitgang geboekt wat het beheer van de in beslag genomen gelden door het COIV betreft. Na de aanwijzing van de nieuwe directeur worden de gelden zo “conservatief”/voorzichtig mogelijk beheerd, met spreiding van de risico’s. Een deel van de gelden (115 miljoen euro) maakt bovendien het voorwerp uit van een vrijwillige bewaargeving bij de Deposito- en Consignatiekas. De gelden worden thans belegd in kortlopende sicav’s (liquids) dan wel op termijnrekeningen geplaatst. Een aantal beleggingen uit het verleden – in gestructureerde producten – lopen en zijn nog niet vervallen. Om een duidelijk kader te scheppen heeft de huidige directeur een nota opgesteld waarin een werkwijze wordt uitgeschreven om te komen tot een beleggingstrategie- en beleid.

Tenslotte is het echter duidelijk dat het COIV verregaand moet worden geïnformatiseerd op het vlak van de boekhoudkundige en administratieve processen. De implementatie van een boekhoudkundige applicatie is daarbij een wezenlijk element om betrouwbare cijfers te kunnen meedelen. In principe zal mij tegen begin maart 2012 een voorstel tot gunning worden gedaan. Er is inmiddels een boekhouder aangeworven.

De wijze waarop de politiediensten een inbeslagneming moeten aanmelden bij het COIV is niet geregeld bij wet. De omzendbrief nr. COL 7/2004 van het College van procureurs-generaal van 2 april 2004 legt de modaliteiten vast. De politieambtenaren verzenden een beslagstaat per fax naar het COIV (of eventueel per post) en gebruiken daarbij het model dat het college van procureurs-generaal heeft ontwikkeld.

De directeur van het COIV heeft op het einde van het vorige gerechtelijk jaar de problematiek aangekaart bij de politie en aangedrongen op een elektronische aanmelding van de gegevens, vraag die reeds in 2003 is gesteld. De directeur van het COIV heeft op 12 januari 2012 overleg gepleegd met de federale politie om deze kwestie te bespreken. Zowel het COIV als de politie zijn voorstander van elektronische verzending van de beslagstaten naar het COIV. De federale politie liet evenwel onlangs weten geen budget te hebben om de elektronische gegevensoverdracht mogelijk te maken. Een elektronische aanmelding van de beslagstaten zal ongetwijfeld bijdragen tot een betere informatieoverdracht en tot een doeltreffendere inzet van de beschikbare personeelscapaciteit leiden.

c) Planning

Vanzelfsprekend is de sanering van het COIV een operatie die nog verschillende jaren in beslag zal nemen, gelet op de voorbereiding, implementatie en evaluatie van de structurele maatregelen die nodig zijn om dit doel te bereiken.

De bijstand van de auditor wordt door de huidige directeur als een zeer belangrijke ondersteuning ervaren, doch de duurtijd van de sanering zal evenwel bepaald worden door de middelen die ter beschikking kunnen worden gesteld van het COIV. Belangrijk is dat toekomstgericht wordt geageerd en dat de situatie nauw wordt opgevolgd door mijn beleidscel.

4. Dit punt werd behandeld door mijn collega de minister van Financiën als antwoord op de schriftelijke vraag met nummer 5-4339.