|
|
De volksopstand in Jemen en de houding van Europa
Belgen in het buitenland
Jemen
politiek geweld
andersdenkende
politieke situatie
| 1/7/2011 | Verzending vraag |
| 20/7/2011 | Antwoord |
Herkwalificatie van : vraag om uitleg 5-749
In Jemen bevindt president Ali Abdullah Saleh zich in steeds nauwere schoentjes nadat een tiental ambassadeurs in het buitenland en ministers en generaals hem de rug hebben toegekeerd. Dat was een reactie op de bloedige onderdrukking van straatprotesten waar meer dan 50 betogers het leven lieten. President Saleh heeft ondertussen zijn regering ontslagen, maar voelt de oppositie met de dag sterker worden.
Majoor generaal Ali Mohsin was de voormalige rechterhand van president Saleh en nummer twee van het regime sinds hun machtsgreep in 1978. Hij heeft zich nu ook bij de oppositie gevoegd, die hem als leider aanduidt. Hij geniet ook de steun van het leger en vele stammen in het land. Er wordt verwacht dat hij in geval van aftreden van Saleh het machtsvacuüm tijdelijk zal opvullen.
Ondertussen trekt de politie zich uit steeds meer steden terug, waardoor sommige delen van het land stuurloos zijn. Militaire basissen worden verlaten en vallen ten prooi aan de lokale bevolking en, zo wordt gevreesd, de lokale tak van Al Qaeda. Op zondag 27 maart vielen in de stad Jaar 78 doden bij een ontploffing in een wapenfabriek die door islamitische rebellen veroverd werd. In een verklaring beschuldigt de oppositie president Saleh van samenwerking met Al Qaeda om chaos te creëren.
Onder leiding van Britse en Amerikaanse diplomaten vinden wel degelijk onderhandelingen plaats met president Saleh, maar die verlopen zeer moeizaam. Concreet zouden de onderhandelingen gaan over de status van zijn familieleden die aan de macht zijn in geval van een aftreden, zoals immuniteit, asiel in het buitenland en de rol van de vice president.
Analisten zeggen dat president Saleh geen kant meer op kan en het een kwestie van tijd is vooraleer hij gaat aftreden. Hij heeft de steun van een groot deel van het leger verloren, net als van machtige stammen en belangrijke religieuze waardigheidsbekleders.
Meer dan in andere landen is Jemen een broeinest van gewelddadige milities en clans, en valt een buitenlandse tussenkomst helemaal buiten de mogelijkheden, zeggen analisten.
Mijn vragen aan de minister zijn:
Komen de bilaterale verdragen die ons land met Jemen heeft in het gedrang? Ik denk in het bijzonder aan de overeenkomst inzake de wederzijdse bescherming van investeringen en inzake luchtvervoer.
Zijn er momenteel nog Belgen in Jemen?
Britse en Amerikaanse diplomaten zouden een rol spelen in de onderhandelingen tussen de oppositie en president Saleh. Wordt het optreden van de Britse diplomaten in Sana'a besproken of gecoördineerd door de Europese Dienst van Extern Optreden (EDEO) ?
Hoe wordt het aandeel van Al Qaeda geschat in de onrusten tegen de regering?
Jemen onderhoudt goede diplomatieke betrekkingen met Iran, zoals openlijke steun aan de nucleaire ambities van Teheran. De helft van de Jeminieten zijn sjiieten. Zijn er aanwijzingen van inmenging van het Iraanse regime in de recente opstanden?
Voor de situatie van de Belgen en het reisadvies van Buitenlandse Zaken verwijs ik u naar mijn antwoord op een gelijkaardige mondelinge vraag in de Kamercommissie Buitenlandse Betrekkingen van 4 mei 2011. De Belgische ambassadeur, gebaseerd te Riyad, is in constant contact met de Belgische gemeenschap ter plaatse en dit in samenwerking met onze ereconsul in Jemen. In samenwerking met de Nederlandse ambassade in Saana werden de nodige veiligheidsmaatregelen genomen. De bilaterale verdragen tussen ons land en Jemen inzake wederzijdse bescherming van investeringen en luchtvervoer komen tot nader orde niet in het gedrang.
EU Hoge Vertegenwoordiger Catherine Ashton nam op 19-20 april 2011 deel aan de GCC-top (Gulf Cooperation Council) in Abu Dhabi en wees nadien in verschillende contacten met president Saleh op diens verantwoordelijkheid om te handelen in het belang van het land. Het voorstel van de GCC houdt in dat president Saleh aftreedt dertig dagen te rekenen vanaf de ondertekening van de overeenkomst. Op 22 mei 2011 heeft President Saleh voor de derde keer het voorstel niet ondertekend. De Golf-monarchieën hebben dezelfde dag hun bemiddelingspoging in de crisis in Jemen "opgeschort”. De Europese Unie had het door GCC bemiddelde akkoord gesteund. Op 23 mei 2011 heb ik samen met de EU collega’s de Jemenitische president opgeroepen om zijn engagement met betrekking tot de transitie onmiddellijk na te leven. Bovendien beslisten de EU en de lidstaten hun beleid tegenover Jemen in functie van de ontwikkelingen te herzien.
Over de rol van derden bij de onrusten in Jemen kan ik zeggen dat er op dit ogenblik geen harde bewijzen zijn voor een rechtstreekse betrokkenheid van Al-Qaeda noch van Iran. Dat Iran echter haar lokale politieke agenda tracht te verwezenlijken is echter waarschijnlijk.
AQAB (Al Qaeda in the Arabian Peninsula) profiteert in Jemen van de groeiende anarchie en drie belangrijke terreurplannen tegen de Verenigde Staten vonden hun oorsprong bij AQAP (de 'underwear bomber', Fort Hood en de inktpatronen). Het is waar dat een aantal dorpen in de Jemenitische provincie Abyan in handen zijn gevallen van Al Qaeda.