|
|
Europese databanken SIS, VIS, Eurodac - Function creep - Bescherming van het privéleven
gegevensbank
eerbiediging van het privé-leven
biometrie
Schengen-informatiesysteem
toelating van vreemdelingen
politiek asiel
terrorisme
asielzoeker
| 10/5/2011 | Verzending vraag |
| 12/7/2011 | Antwoord |
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-2311
Sedert de terreuraanslagen van 11 september 2001 is er een onomkeerbare tendens ontstaan om persoonsgegevens in allerlei databanken op te slaan. Dit beperkt zich niet tot de Verenigde Staten (VS). In de Europese Unie zit elke burger in gemiddeld zes honderd databanken. Hij weet over het algemeen niet wie zijn gegevens heeft en wat ermee gebeurt. Het risico bestaat dan dat zijn persoonsgegevens worden gebruikt voor een ander doel dan waarvoor ze oorspronkelijk verzameld zijn. In vaktermen duidt met dit aan met de term " function creep ". " Function creep " komt dagelijks voor op allerlei gebieden. Onlangs raakte bijvoorbeeld bekend dat de Nederlandse politie informatie van TomTom-gebruikers opkoopt om zo te bepalen waar ze snelheidscontroles moet uitvoeren. Ook op Europees niveau doet " function creep " zich voor. Enkele voorbeelden:
- de opvolger van het Schengen Informatiesysteem (SIS), de databank die iedereen registreert die het Schengengebied binnen- of buitengaat, zal zich niet enkel meer toeleggen op de controle van de migratie maar ook op de preventie en opsporing van bedreigingen voor de openbare orde en de nationale veiligheid;
- een gelijkaardig verhaal voor Eurodac, de Europese databank die vingerafdrukken verzamelt van asielzoekers. Eurodac werd indertijd opgestart om asielshopping tegen te gaan. Nu wil de Europese Unie (EU) de gegevensdatabank ook gebruiken om criminaliteit en terrorisme efficiënter aan te pakken;
- het Visum Informatiesysteem (VIS), de databank die gegevens bevat van alle personen die een visum aanvragen voor een land van de Europese Unie, zal onder druk van Duitsland, Nederland en de Europese Commissie hoogst waarschijnlijk niet alleen voor de visadiensten maar ook voor de inlichtingendiensten en politiediensten toegankelijk zijn.
De Europese Unie lapt met deze maatregelen het beginsel van doelbinding, zoals vastgelegd in artikel 8 van het Europees Verdrag van de rechten van de mens (EVRM), aan haar laars. Volgens dit beginsel mogen gegevens geenszins aangewend worden voor een ander doel dan waarvoor ze verkregen zijn. De Europese Commissie rechtvaardigt deze inbreuk vanuit het evenredigheidsbeginsel. Ze stelt dat de hierboven vermelde databanken enkel geraadpleegd mogen worden om " ernstige strafbare feiten of terroristische misdrijven te voorkomen en te onderzoeken of om de vermoedelijke pleger van een strafbaar feit of een terroristisch feit te identificeren als er sprake is van een doorslaggevend openbaarveiligheidsbelang " (COM/2005/0597). Een stap te ver lijkt me. Vanuit veiligheidsoverwegingen kan namelijk elk beginsel van onze democratische rechtsstaat naast zich neergelegd worden.
Graag kreeg ik antwoord op de volgende vragen:
1) Delen de geachte ministers de mening dat de hierboven geschetste evolutie in strijd is met het beginsel van doelbinding zoals vastgelegd in artikel 8 van het EVRM?
2) Hoe reageren ze op het voorstel van de Europese Commissie om het management van de drie grote Europese databanken - SIS, VIS en Eurodac - in één nieuw agentschap onder te brengen? Treed België de Nederlandse overheid bij in haar oordeel dat de oprichting van een dergelijk agentschap niet beantwoordt aan het proportionaliteitsvereiste en wel om de volgende redenen: 1) de taken van het agentschap gaan verder dan het operationeel beheer van IT-systemen; 2) de bevoegdheid van het agentschap is niet gedefinieerd, waardoor mogelijk bevoegdheden van de Lidstaten worden uitgehold; 3) de mogelijkheden voor samenwerking op het terrein van het operationeel beheer met het toekomstig agentschap Europol zijn niet onderzocht?
3) Wanneer wordt de ingebruikname van het VIS verwacht? Welke actoren zullen volgens de laatste voorstellen toegang hebben tot het VIS? Schaart België zich achter Duitsland, Nederland en de Europese Commissie om de toegankelijkheid tot het VIS te verruimen tot de inlichtingendiensten en politiediensten? Hoe zal België de visumaanvragers inlichten over de wijze waarop hij een klacht kan indienen en bij welke autoriteiten hij daarvoor moet aankloppen?
4) Zijn de geachte ministers het eens met de uitspraak van de Liga voor mensenrechten dat asielzoekers door het aanwenden van Eurodac voor criminaliteitsbestrijding een crimineel label krijgen opgeplakt?
5) Hoeveel onrechtmatigheden registreerde de privacycommissie in 2008, 2009 en 2010 in de verwerking van de persoonsgegevens en de toezending ervan aan de centrale eenheid van het Eurodac-systeem? Aan hoeveel asielzoekers verleende de privacycommissie bijstand in de uitoefening van hun individuele rechten? Van hoeveel klachten en rechtsvorderingen nam de privacycommissie kennis met betrekking tot de verwerking van hun persoonlijke gegevens in het Eurodac-systeem?
Ik verwijs naar het antwoord van de minister van Justitie, aan wie de vraag eveneens werd gesteld.