|
|
Beveiligingsfirma's - Vergunnen en toekennen van private bewakingsopdrachten - Reputatie - Vergunning - Gunningscriteria -
beveiliging en bewaking
economische ethiek
| 21/11/2013 | Verzending vraag |
| 17/4/2014 | Antwoord |
De groep G4S is de grootste bewakingsfirma in België en in de wereld. De groep G4S levert diensten aan openbare instellingen, grote bedrijven, KMO's, zelfstandigen en particulieren.
Deze firma is echter niet onomstreden:
- Een van haar dochteronderneming werkt in Israel actief mee aan de bezetting van de Palestijnse gebieden. Daarnaast levert het bedrijf materiaal en diensten aan de Israëlische gevangenissen waar Palestijnse kinderen en politieke gevangenen worden opgesloten;
- In het Verenigd Koninkrijk loopt er momenteel een groot fraudeonderzoek tegen G4S wegens oplichting van de Britse overheid in één van haar contracten;
- In Zuid Afrika loopt er een onderzoek naar de firma omdat ze gevangenen op systematische wijze zou hebben mishandeld in privaat beheerde gevangenissen;
- Tijdens de Olympische spelen kon het bedrijf haar contractuele verplichtingen totaal niet nakomen en was de Britse overheid genoodzaakt om het leger in te zetten om in de beveiliging van het event te kunnen voorzien;
- Het bedrijf kent een slechte reputatie aangaande de omgang met haar werknemers en het respecteren van arbeidsrechten. Bewijze de vele sociale conflicten en rechtszaken in verschillende landen waar ze actief is.
Het stoort mij dat dit bedrijf blijkbaar zonder al te veel vragen opdrachten binnen rijft voor de bewaking van belangrijke locaties zoals de luchthavens, de NAVO en verschillende ministeries. Een beveiligingsopdracht kan men immers niet zomaar vergelijken met elke andere openbare aanbesteding. Men geeft hier zeer veel macht aan een bedrijf dat door haar wereldwijde omvang en door haar beveiligingsopdrachten in andere landen mogelijk ook over een eigen (of opgelegde) politieke agenda beschikt. De recente spionageschandalen tonen aan dat we hier zeker niet naïef in mogen zijn.
Hierover de volgende vragen.
1) Om bewakingsactiviteiten uit te voeren moet men vergunning bij Binnenlandse Zaken verkrijgen. Dit ministerie geeft pas toestemming na positief advies van de procureur des Konings en van de Veiligheid van de Staat, die de betrouwbaarheid nagaan van het bewuste bedrijf.
a) Hoe lang blijft zo een vergunning gelden? Kan men een vergunning vroegtijdig intrekken? Op welke wijze gebeurt dit? Wat kan hiertoe een aanleiding vormen?
b) Op welke wijze wordt de betrouwbaarheidsvereiste nagegaan door de procureur des Konings en door de Veiligheid van de Staat? Wat wordt er precies nagegaan en wat zijn de vereisten voor een positief advies? Spelen de boven genoemde omstreden schandalen mee in een beslissing? Gebeurt dit advies enkel bij de aanvraag voor een vergunning of kunnen zij dit ten allen tijden bijsturen? Met welk gevolg? Acht de minister deze controle voldoende?
2) De voormalige minister van Binnenlandse Zaken had wel oor naar mijn pleidooi om in de gunning ook andere dan de veiligheidsaspecten te bekijken zoals sociaaleconomische aspecten of, zoals hier, met aspecten die te maken hebben met ethische regels of normen (vraag om uitleg 5-496).
a) Vindt de geachte minister het een goed idee dat een multinationale beveiligingsfirma die een controversiële staat van dienst heeft en die eveneens enorme belangen heeft in andere landen instaat voor de beveiliging van strategisch belangrijke plaatsen in ons land? Is zij bereid om een onderzoek te doen naar de veiligheidsrisico's hiervan? Is de minister van mening dat G4S een betrouwbare partner is voor beveiligingsopdrachten (zie ook voorbeelden bovenaan)?
b) Zijn er intussen al initiatieven ontplooid om de huidige regelgeving rond deze vergunningen uit te breiden zodat er ook andere vereisten in kunnen worden opgenomen zoals sociaaleconomische aspecten of met aspecten die te maken hebben met ethische regels of normen? Plant de minister nog verdere initiatieven hieromtrent? Is zij bereid om aan haar administratie te vragen om dit te onderzoeken?
3) Steeds meer beveiligingstaken die voordien aan politie en overheid toehoorden worden uitbesteed aan private beveiligingsfirma's.
a) Hebben Binnenlandse Zaken en de Politiediensten momenteel contracten met G4S lopen? Welke zijn deze, met welke doelstellingen en over welke bedragen gaat het hier?
b) Werden er ook contracten afgesloten voor de beveiliging van plaatsen met een sterk strategische, economisch of politiek belang? Over welke contracten en plaatsen gaat het hier?
U maakt gewag van een aantal feiten waarbij buitenlandse ondernemingen, behorend tot de multinational G4S, zouden betrokken zijn. Ook in ons land zijn er een aantal ondernemingen van G4S actief in de sector van de private veiligheid.
De Belgische wet voorziet in een aantal voorwaarden die moeten waarborgen dat de overheid de ondernemingen die private veiligheidstaken uitoefen, voldoende betrouwbaar zijn en beschikken over de nodige professionaliteit. Daartoe wordt een onderzoek verricht naar zowel de aanvragende onderneming als haar leidinggevenden. Bij de vraag tot vernieuwing van de vergunning worden bij de beoordeling ook de wijze waarop de onderneming haar activiteiten uitvoerde mee in rekening gebracht.
Ik vestig er Uw aandacht op dat de in België gevestigde ondernemingen, behorend tot G4S, afzonderlijke rechtspersonen zijn die enkel in ons land actief zijn. Hetzelfde geldt, met enkele beperkte uitzonderingen, voor hun leidinggevend personeel. Voor zover bekend zijn noch de in België actieve ondernemingen, noch hun leidinggevend personeel betrokken bij de door U opgesomde feiten. In die omstandigheden laat de wet niet toe om ook feiten waarbij in sommige landen gevestigde ondernemingen van G4S die op Belgisch grondgebied niet actief zijn, mogelijks zouden betrokken zijn, in rekening te brengen bij de beoordeling van de vergunningsaanvraag van een Belgisch bedrijf.
Een vergunning wordt toegekend voor vijf jaar en is vijfjaarlijks hernieuwbaar.
Aan elke eerste toekenning en bij elke vernieuwing is er een advies van de procureur des Konings en van de Veiligheid van de Staat. Beide adviesinstanties staven hun adviezen op zowel de letter als de geest van de wet. Voor de precieze elementen van hun onderzoeken, verwijs ik naar mijn collega, de minister van Justitie.
Een vergunning kan vroegtijdig worden ingetrokken wanneer zou blijken dat de ondernemingen de bepalingen van de wet niet in acht neemt of nog wanneer ze activiteiten uitoefent die onverenigbaar zijn met de openbare orde of de inwendige of uitwendige veiligheid van de staat of tenslotte wanneer ze onvoldoende in staat blijkt controle uit te oefenen over haar personeel.
Noch de Veiligheid van de Staat noch het ambt van de procureur des Konings hebben bij het uitbrengen van hun advies aangaande G4S-ondernemingen negatieve adviezen opgeleverd. Beide instanties hebben in het verleden noch de feiten waarnaar U verwijst of noch andere negatieve elementen, gesignaleerd.
G4S is in ons land het grootste bewakingsbedrijf. G4S verricht bewakingsopdrachten voor onder meer de NATO, de Europese Commissie en de exploitanten van de luchthavens van Zaventem en Charerloi. Het is niet de minister van Binnenlandse Zaken, maar deze organismen zelf, die bepalen op welke onderneming ze voor de uitoefening van bewakingsopdrachten, beroep doen.
Ondertussen zijn er ook wettelijke initiatieven genomen ter bevordering van de ethiek binnen de bewakingssector. Zo werd de bewakingswet verder versterkt met preventieve maatregelen ter bestrijding van fiscale en sociale fraude. Zo wordt het naleven van sociale en fiscale verplichtingen een voorwaarde om een vergunning te bekomen of te vernieuwen. Zaakvoerders, bestuurders, mandatarissen en alle personen die de controle uitvoeren over een onderneming of instelling in de zin van artikel 5 van het wetboek van vennootschappen mogen niet eerder betrokken geweest zijn bij faillissementen willen zij nog in aanmerking komen als leidinggevende bij een bewakingsonderneming.
Van bestaande bewakingsondernemingen zal voortaan, na een relatief eenvoudige administratieve procedure, de vergunning ontnomen kunnen worden indien blijkt dat zij zich in een faillissement bevinden, geschrapt werden door de Kruispuntbank voor Ondernemingen, hun sociale of fiscale verplichtingen niet nakomen, hun vergunning of erkenning op basis van opzettelijk onjuiste of bedrieglijke verklaringen hebben verkregen, niet beantwoorden aan de wettelijke minimumnormen of niet in orde zijn met de wettelijke verzekeringsvereiste.
Ik verwijs tevens naar recente wetgeving waarbij het fenomeen van de schijnzelfstandigheid in de bewakingssector wordt aangepakt en de hoofdelijke aansprakelijk in de sector werd geïntroduceerd.
Gebaseerd op de tot voor kort wettelijke verplichting om een voorafgaandelijke toestemming te bezitten om bewakingsopdrachten uit te oefenen voor publiekrechtelijke rechtspersonen kan gesteld worden dat noch de Federale Overheidsdienst (FOD) Binnenlandse Zaken, noch, voor zover bekend, politiediensten lopende bewakingscontracten hebben met G4S-ondernemingen. Het is evenwel niet uitgesloten dat alarminstallaties zijn geplaatst of er een alarmopvolging is door G4S in gebouwen van lokale politiediensten.