Tweetalige printerversie Eentalige printerversie

Schriftelijke vraag nr. 4-1129

van Anne-Marie Lizin (PS) d.d. 13 juni 2008

aan de minister van Buitenlandse Zaken

Humanitaire interventies - Principe van de verantwoordelijkheid om te beschermen - Bijeenroeping van een internationale commissie - Eventueel Belgisch initiatief

ontwikkelingshulp
slachtofferhulp
hulp aan getroffenen
noodhulp
humanitaire hulp
internationale hulp
inmenging

Chronologie

13/6/2008Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 17/7/2008)
26/6/2008Antwoord

Vraag nr. 4-1129 d.d. 13 juni 2008 : (Vraag gesteld in het Frans)

Het Franse schip Mistral was verplicht zijn lading rijst en geneesmiddelen te lossen omdat het geen toelating had gekregen om aan te leggen en daarna moesten ook vier Amerikaanse schepen vol uitrusting, onder meer voor waterzuivering, begin juni 2008 afzien van hun poging om hulp te verlenen aan Birma. Na de ontmoeting van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, met generaal Than Shwe werd weliswaar een “grote doorbraak” in de hulpverlening aangekondigd, maar er kwamen slechts weinig positieve berichten binnen over de toestand ter plaatse en de houding van de Birmaanse autoriteiten blijft Azië in verlegenheid brengen.

Verschillende ministers van de Associatie van Zuidoost-Aziatische landen (Asean), die geïnterpelleerd werden in het kader van de Shangri-La Dialogue over de veiligheid, die door het International Institute for Strategic Studies (IISS) van Londen werd georganiseerd, hebben de verantwoordelijkheid erkend om hulp te aanvaarden “wanneer die beschikbaar is en onze soevereiniteit eerbiedigt”. Ze blijven wel gekant tegen de “inmengingsplicht”, maar de Aziatische leiders geven toe dat de tragedie in Birma de discussie over de verplichting om te beschermen op de politieke agenda zet.

De tsunami van december 2004, de aardbevingen in Pakistan en China en de doortocht van de cycloon Nargis in de Irrawaddydelta, tonen aan hoezeer de klimaatstoringen de risico’s op moordende natuurrampen hebben verhoogd. Elke verhoging van de risico’s heeft gevolgen voor honderden miljoenen kwetsbaar geworden mensen. Zou het daarom niet rechtvaardig zijn opnieuw een debat te lanceren over de veiligheid van de mens in de XXIste eeuw en over de middelen om de regeringen onder druk te zetten zodat ze die veiligheid zouden respecteren? De Franse minister van Buitenlandse Zaken is er weliswaar niet in geslaagd de 27 een dringende vergadering van de VN-Veiligheidsraad over Birma te doen steunen, maar kunt u die gelegenheid niet te baat nemen om een nieuwe internationale commissie bijeen te roepen over de verantwoordelijkheid om te beschermen?

Antwoord ontvangen op 26 juni 2008 :

Ik deel volkomen de geuite bezorgdheden over de beperkingen opgelegd door de Birmaanse autoriteiten in verband met de humanitaire hulp van de internationale gemeenschap aan de slachtoffers van de cycloon Nargis. Dankzij de inspanningen van commissaris Louis Michel en de secretaris-generaal van de Verenigde Naties kon toch enkele vooruitgang geboekt worden, hoewel niet alle beperkingen werden opgeheven. Tijdens zijn recente briefing heeft de adjunct-secretaris-generaal voor humanitaire zaken, John Holmes, de nieuwe maatregelen betreurd die het contact beperken tussen de humanitaire gemeenschap en de lokale overheden.

De Wereldtop van de Verenigde Naties van 2005 heeft het concept van de verantwoordelijkheid te beschermen bekrachtigd. Dit slaat op vier omlijnde situaties : genocide, oorlogsmisdaden, etnische zuiveringen en misdaden tegen de mensheid, waar de Staten de verplichting dragen hun bevolking te helpen, indien noodzakelijk met hulp van de internationale gemeenschap. In de gevallen waar een regering niet in staat of willens is dusdanig in te grijpen, kan de internationale gemeenschap tussenkomen, met inbegrip van het gebruik van geweld als laatste redmiddel.

Hoewel bekrachtigd door de Wereldtop, kampt de notie van verantwoordelijkheid te beschermen nog steeds met verschillende reserves van landen die het respect voor de nationale soevereiniteit inroepen.

De internationale Commissie voor de verantwoordelijkheid te beschermen die — op initiatief van Canada — de aanbevelingen heeft geformuleerd die hebben geleid tot de beslissing van de Wereldtop van 2005 heeft uitstekend werk afgeleverd na een diepgaande studie. Het is juist deze reflectie die heeft geleid tot het beperken van het toepassingsveld van de notie « verantwoordelijkheid te beschermen » tot de vernoemde categorieën.

Onze inspanningen moeten zich momenteel concentreren op de operationalisering van het concept van de verantwoordelijkheid te beschermen zoals bepaald door de Wereldtop van 2005.