SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2015-2016 Zitting 2015-2016
________________
9 mars 2016 9 maart 2016
________________
Question écrite n° 6-874 Schriftelijke vraag nr. 6-874

de Patrick Prévot (PS)

van Patrick Prévot (PS)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Loverboys - Ampleur du phénomène - Nombre de victimes - Encadrement - Lutte - Mesures - Acteurs du secteur concernés - Coordination - Sensibilisation Loverboys - Omvang van het fenomeen - Aantal slachtoffers - Omkadering - Bestrijding - Maatregelen  - Stakeholders - Coördinatie - Sensibilisering 
________________
prostitution
jeune
protection de l'enfance
traite des êtres humains
statistique officielle
aide aux victimes
prostitutie
jongere
kinderbescherming
mensenhandel
officiële statistiek
slachtofferhulp
________ ________
9/3/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 7/4/2016)
11/5/2016Antwoord
9/3/2016Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 7/4/2016)
11/5/2016Antwoord
________ ________
Question n° 6-874 du 9 mars 2016 : (Question posée en français) Vraag nr. 6-874 d.d. 9 maart 2016 : (Vraag gesteld in het Frans)

Dans son rapport 2015 sur la traite des êtres humains, le Centre fédéral pour la migration (Myria) mettait en avant un phénomène récent, celui des victimes de loverboys. Il s'agit de jeunes filles, très souvent mineures d'âge, qui sont séduites par de jeunes hommes soit dans leur pays d'origine soit en Belgique, et qui sont ensuite forcées de se prostituer en Belgique. Il peut également arriver que ces jeunes filles soient de nationalité belge. Il s'agit de jeunes filles vulnérables, dont l'approche s'effectue tant par le biais des réseaux sociaux qu'aux abords d'institutions de jeunesse ou encore des écoles, des maisons d'accueil pour mineurs d'âge, ou des cafés de jeunes, etc.

Il s'agit d'une matière ayant également un impact sur les Communautés, dans la mesure où le secteur de la protection et d'aide à la jeunesse est également impliqué comme acteur concerné. Les Communautés disposent en effet de compétences en matière de formation et d'aide aux personnes, ce qui inclut l'aide à la jeunesse, l'accueil et l'intégration des personnes.

Dans les rapports annuels précédents, Myria avait déjà, en qualité de Centre pour l'égalité des chances et la lutte contre le racisme, demandé à l'époque qu'on accorde de l'attention à des jeunes filles d'origine belge ou étrangère qui se trouvent en situation sociale précaire et risquent ainsi d'encore plus devenir la proie de loverboys. Le Centre avait alors souligné la nécessité d'une approche adaptée de ce groupe vulnérable de mineures d'âge au niveau de la détection et de l'accompagnement.

1) Concernant la prévention, ne pensez-vous pas qu'une meilleure coordination entre les différents acteurs concernés (la magistrature, l'enseignement, les brigades de la jeunesse de la police locale, le secteur de l'accueil des victimes de la traite des êtres humains, etc.) serait nécessaire pour mieux lutter contre cette pratique ? La Cellule interdépartementale de coordination de la lutte contre le trafic et la traite des êtres humains a-t-elle été sensibilisée au phénomène ? Ne pensez-vous pas qu'une meilleure sensibilisation aux indicateurs de traite des êtres humains des magistrats de la jeunesse serait bénéfique dans la lutte contre ce phénomène des loverboys ?

2) Avez-vous une idée de l'ampleur de ce phénomène en Belgique, du nombre de victimes et du nombre de condamnations ?

3) Quelles sont les mesures prises au niveau du fédéral pour lutter contre la pratique des loverboys et pour un meilleur encadrement des victimes ?

 

In het jaarverslag over 2015 inzake mensenhandel wees het Federaal Migratiecentrum Myria op het recente fenomeen van de slachtoffers van loverboys. Het gaat om jonge meisjes, heel vaak minderjarigen, die verleid worden door jonge mannen, hetzij in hun land van oorsprong hetzij in België, en die vervolgens verplicht worden om zich in België te prostitueren. Het kan ook gebeuren dat die meisjes de Belgische nationaliteit hebben. Het gaat om kwetsbare meisjes , die zowel benaderd worden via sociale netwerken als aan de ingang van jeugdhuizen, aan de schoolpoorten, in opvangtehuizen voor jongeren of in jongerencafé’s, enz.   

In de mate dat de bijzondere jeugdzorg hier ook bij betrokken is, gaat het om een materie die van belang is voor de Gemeenschappen. De Gemeenschappen zijn immers bevoegd voor opleiding en hulp aan personen, wat ook de jeugdzorg, de opvang en de integratie van personen omvat.

In voorgaande jaarverslagen had Myria, als Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding,  al gevraagd om aandacht te besteden aan sociaal zwakkere meisjes van Belgische of van buitenlandse herkomst die  daardoor een groter risico lopen om ten prooi te vallen aan loverboys. Het Centrum had toen gewezen op de noodzaak van een aangepaste aanpak voor deze kwetsbare groep minderjarigen wat de opsporing en de begeleiding betreft.

1) Denkt u niet dat er inzake preventie een betere coördinatie nodig is tussen de verschillende stakeholders (magistratuur, onderwijs, jeugdbrigades van de lokale politie, de sector van de opvang van slachtoffers van mensenhandel, enz.) om deze praktijk beter te bestrijden?  Werd de Interdepartementale Coördinatiecel voor de strijd tegen mensensmokkel en mensenhandel al gewezen op dit probleem? Denkt u niet dat een grotere sensibilisering voor aanwijzingen van mensenhandel van jeugdrechters een positieve invloed zou hebben op de bestrijding van het fenomeen van de loverboys?

2) Hebt u enig idee van de omvang van het fenomeen in België, van het aantal slachtoffers en van het aantal veroordelingen?

3) Welke maatregelen worden op federaal niveau genomen om de praktijken van loverboys te bestrijden en om de slachtoffers beter te omkaderen?

 
Réponse reçue le 11 mai 2016 : Antwoord ontvangen op 11 mei 2016 :

1) Le Plan d’action 2015–2019 de lutte contre la traite des êtres humains adopté par la Cellule interdépartementale de coordination le 15 juillet 2015 aborde la problématique de la protection des victimes mineurs notamment en prévoyant davantage de sensibilisation auprès des acteurs de terrain et au niveau des Communautés.

La problématique des mineurs exploités est depuis longtemps connue et des initiatives ont déjà été prises puisqu’il s’agissait déjà d’une question abordée dans le précédent plan d’action.

Ainsi, des formations organisées par FEDASIL, l’Office des étrangers et les centres d’accueil spécialisés ont été en particulier données au personnel de FEDASIL en charge de mineurs afin de les informer sur les indicateurs de traite des êtres humains et la manière de réagir. Dans le cadre de ces formations des fiches synthétiques élaborées avec le bureau de la Cellule interdépartementale comprenant des indicateurs et des références utiles ont été distribuées. Une formation identique a également été donnée en 2015 à un groupe de tuteurs en charge des MENA.

Par ailleurs, le mécanisme d’orientation national des victimes de traite organisé par la circulaire du 26 septembre 2008 a été évalué spécifiquement par rapport au suivi des mineurs par le bureau de la Cellule interdépartementale et ses membres en 2013.

Suite à cette évaluation, certains changements ont été apportés dans les dispositifs existant. Ainsi, la nouvelle circulaire de recherches et poursuites des faits de traite des êtres humains (mai 2015) a prévu qu’un magistrat du parquet « jeunesse » soit désormais systématiquement impliqué dans les réunions de coordination locale organisées par les magistrats de référence en matière de traite des êtres humains. L’objectif est d’assurer une meilleure synergie dans la prise en charge des mineurs victimes de traite.

Des initiatives seront poursuivies dans ce sens et sont en cours de discussion. Myria étant membre de la Cellule interdépartementale, les constats, évolutions et initiatives sont régulièrement discutées en commun.

2) Les chiffres relatifs à la traite des êtres humains sont consultables dans le rapport annuel de Myria relatif à la traite des êtres humains (http://www.myria.be) ou dans le rapport du bisannuel gouvernement sur le même sujet (http://www.dsb-spc.be).

Des chiffres sont fournis notamment quant à l’exploitation des mineurs. Il ne faut cependant pas oublier que cette exploitation se passe sous des formes différentes et ne se limite pas à la question des adolescents proxénètes.

3) En Belgique, il existe un système bien organisé concernant la protection des victimes de traite. La circulaire du 26 septembre 2008 détaille le mécanisme d’orientation national. Le mécanisme prévoit que les victimes potentielles soient orientées vers des centres d’accueil spécialisés reconnus. Les centres d’accueil veillent au soutien psychologique, juridique et administratif des victimes.

Si le système fonctionne en général de façon assez efficace, on a effectivement pu constater certaines lacunes ou certains défauts dans les orientations. Des initiatives d’information et de sensibilisation sont régulièrement adoptées mais il s’agit d’un travail a constamment renouveler. Le mécanisme donne aussi des lignes directrices quant au travail multidisciplinaire de la police, du parquet, des inspections sociales et des centres spécialisés.

À l’heure actuelle une révision de la procédure est en cours sur la base des évaluations qui ont été menées. Il devrait aussi être insisté sur la problématique des victimes d'origine belges majeurs et mineurs.

Depuis 2014, les entités fédérées sont associées également au travail de la Cellule interdépartementale. Des concertations ont actuellement lieu avec elles dans le cadre de l’exécution du nouveau Plan d’action 2015–2019. Davantage de détails sur les initiatives déjà prises et le travail futur sont consultables dans le plan d’action (http://www.dsb-spc.be).

1) In het Actieplan 2015–2019 inzake de strijd tegen mensenhandel dat de Interdepartementale Coördinatiecel op 15 juli 2015 heeft goedgekeurd, komt de problematiek aan bod van de bescherming van de minderjarige slachtoffers inzonderheid door te voorzien in meer bewustmaking bij de actoren in het veld en op het niveau van de Gemeenschappen.

De problematiek van de uitgebuite minderjarigen is reeds lang bekend en er werden reeds initiatieven genomen aangezien het reeds om een aangelegenheid ging die in het vorige actieplan aan bod kwam.

Zo kregen de personeelsleden van FEDASIL die in het bijzonder belast zijn met minderjarigen opleidingen georganiseerd door FEDASIL, de Dienst Vreemdelingenzaken en de gespecialiseerde onthaalcentra teneinde hen te informeren over de indicatoren van mensenhandel en over de wijze waarop moet worden gereageerd. In het kader van die opleidingen werden synthesefiches verspreid die werden opgesteld samen met het bureau van de Interdepartementale Cel met dienstige verwijzingen en indicatoren. In 2015 werd tevens een identieke opleiding gegeven aan een groep voogden van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen.

Het door de omzendbrief van 26 september 2008 georganiseerde nationale mechanisme voor de doorverwijzing van de slachtoffers van mensenhandel werd overigens specifiek geëvalueerd met betrekking tot de follow-up van de minderjarigen door het bureau van de Interdepartementale Cel en de leden ervan in 2013.

Naar aanleiding van die evaluatie werden bepaalde veranderingen aangebracht in de bestaande voorzieningen. Zo heeft de nieuwe omzendbrief inzake opsporingen en vervolgingen van feiten van mensenhandel (mei 2015) erin voorzien dat voortaan stelselmatig een magistraat van het « jeugd » parket wordt betrokken bij de lokale coördinatievergaderingen georganiseerd door de referentiemagistraten mensenhandel. Het is de bedoeling voor een betere synergie te zorgen in het kader van de tenlasteneming van de minderjarige slachtoffers van mensenhandel.

Er zullen initiatieven worden voortgezet in die zin en zij worden besproken. Aangezien Myria lid is van de Interdepartementale Cel worden de vaststellingen, ontwikkelingen en initiatieven regelmatig gezamenlijk besproken.

2) De cijfers met betrekking tot mensenhandel kunnen worden geraadpleegd in het jaarverslag van Myria inzake mensenhandel (http://www.myria.be) of in het tweejaarlijkse regeringsrapport over hetzelfde onderwerp (http://www.dsb-spc.be).

Er worden inzonderheid cijfers verstrekt over de uitbuiting van de minderjarigen. Er mag evenwel niet uit het oog worden verloren dat die uitbuiting onder verschillende vormen gebeurt en niet beperkt is tot de aangelegenheid van de tienerpooiers.

3) In België bestaat er een goed georganiseerd systeem inzake de bescherming van de slachtoffers van mensenhandel. In de omzendbrief van 26 september 2008 wordt het nationale doorverwijzingsmechanisme nader omschreven. Het mechanisme voorziet erin dat de potentiële slachtoffers worden doorverwezen naar erkende gespecialiseerde onthaalcentra. De onthaalcentra zorgen voor de psychologische, juridische en administratieve ondersteuning van de slachtoffers.

Hoewel het systeem over het algemeen vrij efficiënt werkt, konden effectief bepaalde leemten of gebreken in de doorverwijzingen worden vastgesteld. Er worden regelmatig voorlichtings- en bewustmakingsinitiatieven goedgekeurd maar het gaat om een werk dat voortdurend moet worden vernieuwd. Het mechanisme geeft ook richtlijnen over het multidisciplinaire werk van de politie, het parket, de sociale inspecties en de gespecialiseerde centra.

Thans wordt de procedure herzien op grond van de uitgevoerde evaluaties. De problematiek van de Belgische meerderjarige en minderjarige slachtoffers zou meer moeten worden benadrukt.

Sedert 2014 worden de gefedereerde entiteiten ook betrokken bij het werk van de Interdepartementale Cel. Er is thans overleg met hen aan de gang in het kader van de tenuitvoerlegging van het nieuwe actieplan 2015–2019. Meer details over de reeds genomen initiatieven en het toekomstige werk kunnen worden geraadpleegd in het actieplan (http://www.dsb-spc.be).