SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2017-2018 Zitting 2017-2018
________________
31 mai 2018 31 mei 2018
________________
Question écrite n° 6-1897 Schriftelijke vraag nr. 6-1897

de Olga Zrihen (PS)

van Olga Zrihen (PS)

à la ministre des Affaires sociales et de la Santé publique

aan de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
________________
Numéros INAMI - Médecins qui n'exercent plus réellement ou qui exercent à l'étranger RIZIV-nummers - Artsen die niet meer echt actief zijn of die in het buitenland werken 
________________
médecin
Institut national d'assurance maladie-invalidité
accès à la profession
organisation de la santé
enseignement médical
population active occupée
dokter
Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering
toegang tot het beroepsleven
organisatie van de gezondheid
medisch onderwijs
werkende beroepsbevolking
________ ________
31/5/2018Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/7/2018)
10/7/2018Antwoord
31/5/2018Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 5/7/2018)
10/7/2018Antwoord
________ ________
Question n° 6-1897 du 31 mai 2018 : (Question posée en français) Vraag nr. 6-1897 d.d. 31 mei 2018 : (Vraag gesteld in het Frans)

La Commission de planification de l'offre médicale chiffrait en mai 2015 la situation de l'activité des médecins . Un de ses membres précisait qu'" il y a en Belgique 11.545 médecins généralistes, en équivalents temps plein. En tout, ils sont cependant 16.144 à détenir un numéro INAMI avec des degrés divers d'activité ".

Il convient en effet de faire la distinction entre les généralistes actifs à temps plein ou en temps de travail réduit et ceux qui monopolisent, parfois en pure perte, un numéro INAMI c'est à dire sans exercer réellement une activité.

Parmi ces derniers, on retrouve notamment les pensionnés, ceux qui se sont reconvertis dans une autre profession ou encore les jeunes médecins qui, après leurs études en Belgique, retournent exercer dans leur pays et conservent leur numéro INAMI. Il s'agit pour une majorité d'entre eux de la France.

En outre la manière, retenue par les instances belges compétentes, de définir l'activité d'un médecin pourrait fausser l'interprétation des résultats et ne pas correspondre à la réalité.

Ainsi, en ce qui concerne le PlanCAD, la Commission de planification a retenu le critère suivant : un médecin généraliste est considéré comme actif en Belgique (idem pour l'INAMI et/ou l'ONSS) s'il répond à au moins une des conditions suivantes : il a effectué au cours de l'année étudiée au moins 500 prestations ou presté 0,1 ETP (équivalent temps plein).

Se pose également la question de savoir si on ne devrait pas considérer comme médecins généralistes " actifs " uniquement les médecins généralistes exerçant en Belgique et déclarant au moins un minimum d'heures de temps de travail (hebdomadaire) consacré aux consultations et/ou aux visites et non pas le simple établissement de prescriptions de médicaments ?

Pouvez vous dans ce cadre nous donner les chiffres exacts, actualisés, des médecins généralistes actifs en Belgique c'est à dire ceux qui déclarent au moins un minimum d'heures de temps de travail hebdomadaire consacré aux consultations et/ou aux visites et non pas le simple établissement de prescriptions de médicaments ?

Dans la mesure où cette question concerne à la fois la délivrance de numéros INAMI, compétence fédérale, mais qui a un impact sur les compétences des communautés en matière d'enseignement, et plus précisément la répercussion des quotas INAMI sur le nombre d'étudiants en médecine, elle a au Sénat toute sa pertinence.

Enfin, lors des discussions ayant entouré la réforme relative à l'exercice des professions des soins de santé, une des pistes proposées était de remettre " sur le marché " l'ensemble des numéros Inami des médecins pensionnés, " inactifs ", exerçant à l'étranger, ou reconvertis dans une autre profession, l'objectif étant de donner un avenir aux jeunes candidats en médecine.

Quel est l'état de la situation ?

 

De Planningscommissie-medisch aanbod maakte in mei 2015 een stand van zaken van de activiteit van de artsen. Een van haar leden verklaarde dat België 11.545 huisartsen telt in voltijds equivalenten. Nochtans zijn er 16.144 artsen met een RIZIV-nummer, met verschillende activiteitspercentages.

Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen huisartsen die voltijds of deeltijds werken, en huisartsen die weliswaar een een RIZIV-nummer hebben, maar die in feite geen geneeskunde beoefenen.

Het gaat daarbij onder meer om gepensioneerden, artsen die zich hebben omgeschoold en die een ander beroep uitoefenen, of jonge artsen die na hun studies in België terugkeren naar hun eigen land - in de meeste gevallen is dat Frankrijk -, maar die hun RIZIV-nummer behouden.

De manier waarop de bevoegde Belgische instanties de activiteit van een arts omschrijven, zou de interpretatie van de resultaten kunnen vertekenen en niet overeenstemmen met de realiteit.

Zo hanteert de Planningscommissie met betrekking tot het PlanKad het volgende criterium: een huisarts wordt beschouwd als zijnde actief in België (hetzelfde voor het RIZIV en/of de RSZ) als hij aan minstens één van de volgende voorwaarden beantwoordt: hij heeft in de loop van het betrokken jaar minstens 500 prestaties of 0,1 VTE (voltijds equivalent) geleverd.

Daarnaast rijst de vraag of niet enkel de huisartsen die hun beroep in België uitoefenen en die verklaren dat zij wekelijks een minimum aantal uren besteden aan consulten en/of huisbezoeken in plaats van enkel geneesmiddelen voor te schrijven, als actieve huisartsen kunnen worden beschouwd?

Kunt u ons in dit verband de precieze, geüpdatete cijfers geven van de huisartsen die actief zijn in België, met andere woorden de huisartsen die verklaren dat zij wekelijks een minimum aantal uren besteden aan consulten en/of aan huisbezoeken en niet enkel aan het voorschrijven van geneesmiddelen?

Deze vraag betreft een transversale aangelegenheid, aangezien ze betrekking heeft op de uitreiking van RIZIV-nummers, een federale bevoegdheid die echter een impact heeft op de bevoegdheden van de gemeenschappen op het vlak van onderwijs, en meer in het bijzonder de gevolgen van de RIZIV-quota op het aantal geneeskundestudenten.

In het kader van de besprekingen over de hervorming van de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen, werd onder meer voorgesteld om de RIZIV-nummers van gepensioneerde, inactieve, in het buitenland werkende of omgeschoolde artsen opnieuw "op de markt" te brengen om de jonge kandidaat-studenten geneeskunde een toekomst te bieden.

Wat is de stand van zaken?

 
Réponse reçue le 10 juillet 2018 : Antwoord ontvangen op 10 juli 2018 :

L’honorable membre trouvera ci-après la réponse à sa question.

Au cours des dernières années, le service public fédéral Santé publique (SPF SPSCAE) a déployé d’importants efforts pour visualiser la population de médecins belges grâce au couplage de données du projet PlanCAD. Ce couplage relie les données du SPF SPSCAE avec les banques de données du Datawarehouse marché du travail & protection sociale, d’une part, et de l’Institut national d’assurance maladie-invalidité (INAMI), d’autre part.

Les résultats de ce couplage, à savoir les données concernant les médecins actifs et l’ampleur de l’activité déployée ont ensuite été intégrés dans des scénarios mathématiques de planification. En conséquence, les avis sur les quotas, basés sur ces résultats et élaborés par la Commission de planification, prennent en considération les médecins qui ne sont pas ou peu actifs. Nous ne devons dès lors pas craindre que ce groupe entrave l’accès à la profession pour les nouveaux médecins entrants.

Nous attirons l’attention sur le fait que le critère utilisé pour déterminer le statut d’activité des médecins (nombre de prestations INAMI) correspond vraiment au contenu réel de la profession de médecin (consultations, visites à domicile, etc.). En outre, l’indicateur alternatif proposé dans la question (« nombre d’heures de travail ») n’est pas enregistré pour la plupart des médecins généralistes.

Il vous est possible de consulter un aperçu de la population de médecins actifs, délimité en fonction de ce critère, dans les rapports par spécialité du PlanCAD pour la période 2004-2012 : Les médecins sur le marché du travail.

En outre, un indicateur « équivalent temps plein » a été élaboré sous la surveillance du groupe de travail Médecins de la Commission de planification. En guise de travailleur de référence pour 1 ETP, on a pris – pour chaque spécialité – une médiane des remboursements INAMI comptabilisés dans la catégorie d’âge des 45-54 ans des médecins actifs dans le cadre de l’INAMI.

Il faut toutefois interpréter avec prudence l’indicateur ETP ainsi conçu. Celui-ci reste une estimation (proxy indicator) et s’avère surtout utile dans la comparaison entre différents segments de la population et dans le suivi des évolutions. Mais sa valeur en tant qu’indicateur absolu du temps et du volume de travail reste limitée.

Une mise à jour des données pour le PlanCAD Médecins et Dentistes pour la période 2004-2016 est prévue à l’automne 2018. Les premiers résultats sont attendus pour mi-2019. Cette méthodologie fait l’objet d’une évaluation et d’une mise à jour continues selon les nouvelles informations disponibles.

Het geachte lid vindt hieronder het antwoord op zijn vragen.

De federale overheidsdienst Volksgezondheid (FOD VVVL) leverde de voorbije jaren een belangrijke inspanning om de Belgische artsenpopulatie in beeld te brengen via het gegevenskoppelingsproject PlanKad. Deze koppeling verbindt de gegevens van de FOD VVVL met de gegevensbanken van het Datawarehouse arbeidsmarkt & sociale bescherming en het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV).

De resultaten van deze koppeling, met name de gegevens over welke artsen actief zijn en de omvang van de ontplooide activiteit, werden vervolgens geïntegreerd in wiskundige planningsscenario’s. Dit maakt dat de hierop gebaseerde quota-adviezen, opgesteld door de Planningscommissie, rekening houden met de niet- of weinig actieve artsen, en we dus niet moeten vrezen dat deze groep de toegang tot het beroep belemmert voor de nieuw instromende artsen.

Wijzen we er op dat het criterium dat gehanteerd wordt om de activiteitsstatus van de artsen te bepalen (het aantal RIZIV-prestaties) wel degelijk overeenkomt met de reële inhoud van het artsenberoep (consultaties, huisbezoeken, enz.). De in de vraag voorgestelde alternatieve indicator (« aantal arbeidsuren ») wordt bovendien voor het merendeel van de huisartsen niet geregistreerd.

Een overzicht van de actieve artsenbevolking, afgebakend op basis van dit criterium, vindt u terug in de rapporten per specialisme van PlanKad 2004-2012 : De artsen op de arbeidsmarkt.

Onder toezicht van de werkgroep Artsen van de Planningscommissie werd bovendien een voltijds equivalent-indicator uitgewerkt. Als theoretische maatman voor 1 VTE werd, en dit voor elk specialisme apart, de mediaan van de geboekte RIZIV-terugbetalingen gekozen binnen de leeftijdsgroep 45-54 van de in het RIZIV-kader actieve artsen.

De aldus geconstrueerde VTE-indicator dient evenwel met de nodige voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden. Het blijft een proxy-indicator die vooral z’n nut heeft in het uitwerken van vergelijkingen tussen verschillende populatie-segmenten en het opvolgen van evoluties, maar z’n waarde als absolute indicator van werktijd en werkvolume is slechts beperkt.

Een update van de gegevens voor PlanKad Artsen en Tandartsen, en dit voor de periode 2004-2016, is voorzien voor het najaar 2018. De eerste resultaten worden verwacht voor midden 2019. Deze methodologie wordt continu geëvalueerd en bijgewerkt in functie van nieuw beschikbare informatie.