SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2017-2018 Zitting 2017-2018
________________
29 novembre 2017 29 november 2017
________________
Question écrite n° 6-1671 Schriftelijke vraag nr. 6-1671

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Sûreté de l'État (VSSE) - Services partenaires étrangers - Demande d'identification téléphonique - Délai de réponse - Terrorisme Veiligheid van de Staat (VSSE) - Buitenlandse partnerdiensten - Vraag tot telefoonidentificatie - Responstijd - Terrorisme 
________________
sûreté de l'Etat
coopération internationale
terrorisme
staatsveiligheid
internationale samenwerking
terrorisme
________ ________
29/11/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 28/12/2017)
12/2/2018Antwoord
29/11/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 28/12/2017)
12/2/2018Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1670 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1670
________ ________
Question n° 6-1671 du 29 novembre 2017 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1671 d.d. 29 november 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Je me réfère au rapport annuel récent, particulièrement intéressant, du Comité permanent R.

Il est de la plus haute importance que les demandes d'identification téléphonique introduites par des correspondants étrangers puissent être rapidement satisfaites. À cet égard, je me réfère à la demande d'identification portant sur A. E. Khazani, un homme qui avait pris pour cible le Thalys le 21 août 2015.

Le 17 août, la VSSE a reçu d'un service partenaire une demande d'identification portant sur trois numéros de gsm. Le 18 août, cette information a été communiquée au service d'analyse et au service extérieur et le 19 août, cette demande a été introduite dans le système informatique à destination du poste de province concerné. Le 22 août (un jour après l'attentat), la VSSE a procédé à l’identification demandée par le service partenaire.

Dans les dossiers où la VSSE a procédé à une identification, il s'est écoulé entre 6 et 64 jours entre la demande introduite par un service étranger et la suite qui y a été donnée. Dans le cas du dossier de Khazani, le délai a été relativement court, à savoir 6 jours, mais malheureusement, entretemps, l'attentat avait eu lieu.

Dans les dossiers de terrorisme et d'extrémisme, il importe de pouvoir répondre rapidement aux demandes d'identification téléphonique émises par des correspondants étrangers.

En ce qui concerne le caractère transversal de cette question : l'accord de gouvernement flamand accorde une attention particulière à la prévention de la radicalisation. Il y est question de la création d'une cellule regroupant des experts de divers domaines politiques afin de détecter et de prévenir la radicalisation et d'y remédier, qui comporterait un point de contact central et travaillerait en collaboration avec d'autres autorités. C'est l'Agence flamande de l'Intérieur qui est chargée de la coordination de cette cellule. L'autorité fédérale joue un rôle clé en ce qui concerne l'approche proactive. À l'avenir, un fonctionnaire fédéral du SPF Intérieur fera également partie de cette cellule. Il s'agit dès lors d'une matière régionale transversale. Je me réfère également au plan d'action mis récemment sur pied par le gouvernement flamand en vue de prévenir les processus de radicalisation susceptibles de conduire à l'extrémisme et au terrorisme.

Je souhaiterais dès lors poser les questions suivantes :

1) Quelles démarches ont-elles été entreprises auprès de la VSSE pour écourter le délai de réponse (délai entre la demande d'identification téléphonique émise par le service étranger et la suite qui y a été réservée) dans les dossiers de terrorisme et d'extrémisme ? Ce délai pouvait aller jusqu'à 64 jours auxquels il faut ajouter deux jours compte tenu du délai de transmission du document par l’officier de liaison du service partenaire. Pouvez-vous donner des explications concrètes sur les mesures qui ont été prises ?

2) Quel est actuellement le délai moyen de réponse (délai entre la demande d'identification téléphonique émise par le service étranger et la suite qui y a été réservée) de la VSSE ? Constate-t-on une évolution dans le bon sens ?

3) Quelles étapes une demande ordinaire d'identification téléphonique émise par un service étranger doit-elle franchir pour que l'on puisse aboutir à une identification effective (en d'autres termes, quelle est la procédure) ? Cette demande se fait-elle de manière électronique ou pas ? Pouvez-vous fournir des explications détaillées ?

4) Applique-t-on une procédure accélérée pour les dossiers de terrorisme ? Dans la négative, pourquoi et ne faut-il pas l'envisager ?

5) N'est-il pas indiqué de travailler sur la base d'une classification (degré d'urgence) ? Pouvez-vous expliquer votre réponse ?

6) Existe-t-il actuellement un système de gestion du risque lié à des djihadistes potentiels et, dans l'affirmative, pouvez-vous expliquer le mode de classification ? Dans la négative, pourquoi ?

 

Ik verwijs naar het recente bijzonder interessante jaarverslag van het Vast Comité I.

Het is van het grootste belang dat verzoeken van buitenlandse correspondenten om telefoonidentificatie snel kunnen worden ingewilligd. Ik verwijs in deze context naar de aanvraag tot identificatie van A.E. Khazani die op 21 augustus 2015 de Thalys als doelwit had.

Op 17 augustus ontving de VSSE van een partnerdienst de vraag om drie gsm-nummers te identificeren. Deze info werd op 18 augustus meegedeeld aan de analysedienst en de buitendienst en op 19 augustus werd dit verzoek in het informaticasysteem ingevoerd ter bestemming van de bevoegde provinciepost. Op 22 augustus (1 dag na de aanslag) ging de VSSE over tot de door de partnerdienst gevraagde identificatie.

In de dossiers waar de VSSE overging tot identificatie, bedroeg de termijn tussen de vraag van de buitenlandse dienst en het gevolg dat daaraan werd gegeven tussen de 6 en de 64 dagen. In het hoger aangehaalde dossier van Khazani was de termijn relatief kort, namelijk 6 dagen, maar jammer genoeg was dat net na de aanslag.

Het is belangrijk om in dossiers van terrorisme en extremisme snel te kunnen antwoorden op vragen van buitenlandse correspondenten tot telefoonidentificatie.

Wat betreft het transversaal karakter van deze vraag: in het Vlaams regeerakkoord wordt aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van 'het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. De federale overheid vervult een sleutelrol op het vlak van de proactieve aanpak. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de FOD Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had hieromtrent dan ook volgende vragen.

1) Welke stappen werden ondernomen om de responstijd (de termijn tussen de vraag van de buitenlandse dienst tot telefoonidentificatie en het gevolg dat daaraan wordt gegeven) bij de VSSE voor dossiers rond terrorisme en extremisme in te korten? Die termijn bedroeg in sommige gevallen 64 dagen, waarbij bovendien nog twee dagen moeten worden geteld als er rekening wordt gehouden met de termijn voor toezending van het document door de verbindingsofficier van de partnerdienst. Kunt u de getroffen maatregelen concreet toelichten?

2) Hoeveel bedraagt de gemiddelde responstijd (de termijn tussen de vraag van de buitenlandse dienst tot telefoonidentificatie en het gevolg dat daaraan wordt gegeven) bij de VSSG heden? Is er evolutie in de goede zin merkbaar?

3) Welke stappen moet een normale aanvraag vanwege een buitenlandse dienst tot telefoonidentificatie doorlopen om te kunnen komen tot de daadwerkelijke identificatie (met andere woorden wat is de doorlopenketen)? Geschiedt deze aanvraag elektronisch of niet? Kunt u dit uitgebreid toelichten?

4) Geldt er een versnelde procedure voor terrorismedossiers? Zo neen, waarom niet en valt dit niet te overwegen?

5) Is het niet aangewezen te werken met een classificatie (graad van urgentie)? Kunt u dit toelichten?

6) Bestaat er momenteel een systeem van risicobeheer dat gekoppeld is aan potentiële jihadi's en zo ja, kunt u de wijze van classificatie toelichten? Zo neen, waarom niet?

 
Réponse reçue le 12 février 2018 : Antwoord ontvangen op 12 februari 2018 :

Toute demande d'identification téléphonique introduite par un correspondant étranger est en principe transmise à la VSSE par le biais d’une connexion électronique sécurisée. En l'absence de connexion électronique sécurisée avec le correspondant en question, la demande est transmise sur papier avant d’être diffusée en interne à l'agent ou aux agents VSSE compétents par le biais du système de gestion documentaire électronique. Il s’agit de la procédure habituelle pour toute communication avec un correspondant étranger. En cas d’extrême urgence, le correspondant peut également prendre contact avec la VSSE par le biais d’une connexion téléphonique sécurisée.

La formulation ou non d'une réponse et, le cas échéant, le délai de réponse dépendent notamment des facteurs suivants : le contenu de la demande du correspondant, la priorité que le correspondant accorde à sa demande, le fait que la VSSE dispose ou non des éléments nécessaires pour fournir elle-même une réponse et le délai de réponse des opérateurs de télécommunication.

Premièrement, la demande du correspondant doit permettre d'identifier clairement les motifs pour lesquels il demande l'information et de déterminer aisément si ces motifs se rattachent aux compétences de la VSSE. C’est pourquoi les demandes d'identification téléphonique, formulées sans le moindre contexte, ne peuvent pas être prises en considération.

Deuxièmement, le délai de réponse est aussi influencé par le degré d’urgence que le correspondant accorde à sa demande. Les demandes concernant le terrorisme, surtout s'il est question d'un dossier de menaces concret, sont généralement considérées comme prioritaires par nos correspondants et sont donc traitées comme telles.

Troisièmement, le délai de réponse dépend également des données dont dispose la VSSE. Par exemple, si le numéro de téléphone qui fait l'objet de la demande est déjà connu de la VSSE, ou si la VSSE parvient à identifier le numéro au moyen de méthodes propres, il n’est plus nécessaire d’interroger les opérateurs de télécommunication et une réponse peut-être fournie plus rapidement.

Enfin, si la VSSE ne dispose pas des données nécessaires, la demande sera transmise aux opérateurs de télécommunication actifs sur le territoire belge. La loi prévoit qu'ils doivent fournir une réponse à la VSSE dans les vingt-quatre heures.

Verzoeken van buitenlandse correspondenten ter identificatie van een telefoonnummer worden in principe via een beveiligde elektronische verbinding aan de VSSE bezorgd. Indien er geen beveiligde elektronische verbinding met de correspondent in kwestie bestaat, wordt de aanvraag op papier bezorgd en daarna via het elektronische documentenbeheersysteem intern verspreid tot bij de bevoegde VSSE-agent(en). Dit is de normale procedure voor alle communicatie met buitenlandse correspondenten. In zeer dringende gevallen kan de correspondent de VSSE ook via een beveiligde telefonische verbinding contacteren.

Of er een respons komt, en zo ja, binnen welke termijn, hangt onder andere af van volgende factoren : de inhoud van de vraagstelling van de correspondent, de prioriteit die de correspondent aan de vraag geeft, het al dan niet beschikken door de VSSE van de nodige elementen om zelf op de vraag te antwoorden, en de responstijd van de telecomoperatoren.

Uit het verzoek van de correspondent moet ten eerste duidelijk blijken om welke reden de correspondent de informatie vraagt, en of deze motivatie aansluit bij de bevoegdheden en competenties van de VSSE. De loutere vraag om identificatie van een bepaald telefoonnummer, zonder enige context, kan daarom niet in overweging genomen worden.

De responstijd wordt ten tweede ook beïnvloed door de urgentie die de correspondent zelf aan zijn vraag geeft. Vragen die betrekking hebben op terrorisme, zeker indien het gaat om een concreet dreigingsdossier, worden door correspondenten meestal als prioritair beschouwd, en dan ook als dusdanig behandeld.

Ten derde hangt de responstijd ook af van de gegevens waarover de VSSE zelf beschikt. Indien bijvoorbeeld het gevraagde telefoonnummer reeds gekend is bij de VSSE, of indien de VSSE door eigen methoden het nummer kan identificeren, is er geen verdere bevraging van telecomoperatoren meer nodig, en kan dan ook sneller op de vraag geantwoord worden.

Indien tenslotte de VSSE zelf niet over de nodige gegevens beschikt, wordt de aanvraag doorgegeven aan de telecomoperatoren die op het Belgische grondgebied actief zijn. Wettelijk gezien moeten deze binnen de vierentwntig uur op de vraag van de VSSE antwoorden.