SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
5 mai 2017 5 mei 2017
________________
Question écrite n° 6-1443 Schriftelijke vraag nr. 6-1443

de Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

van Jean-Jacques De Gucht (Open Vld)

au ministre des Finances, chargé de la Lutte contre la fraude fiscale

aan de minister van Financiën, belast met de Bestrijding van de fiscale fraude
________________
Navires suspects - Coupure du système d'identification automatique - Terrorisme - Douane - Chiffres Verdachte zeeschepen - Uitzetten van het automatic identification system - Terrorisme - Douane - Cijfers 
________________
bateau
transport maritime
sécurité maritime
trafic illicite
terrorisme
surveillance maritime
boot
vervoer over zee
veiligheid op zee
zwarte handel
terrorisme
maritiem toezicht
________ ________
5/5/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/6/2017)
9/12/2018Dossier gesloten
5/5/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 8/6/2017)
9/12/2018Dossier gesloten
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1441
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1442
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1444
Heringediend als : schriftelijke vraag 6-2129
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1441
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1442
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1444
Heringediend als : schriftelijke vraag 6-2129
________ ________
Question n° 6-1443 du 5 mai 2017 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1443 d.d. 5 mei 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Il ressort d'une analyse de données réalisée par l'entreprise Winward du secteur de l'information maritime, que plus de 480 navires suspects ont pénétré dans les eaux néerlandaises. Pour une raison inconnue, ils avaient éteint leur gps pendant plus d'un jour, alors qu'ils se trouvaient dans des territoires connus pour être fréquentés par des terroristes ou des trafiquants de drogue. Le directeur de l'entreprise considère que cela pourrait être une indication d'activité illégale. La garde néerlandaise côtière n'exclut pas non plus des « motifs malhonnêtes ». Ces deux derniers mois, pas moins de 75 navires ont fait escale dans des ports néerlandais alors qu'ils n'étaient pas correctement enregistrés.

Compte tenu de l'importance de nos ports, il est plus que probable que des navires y ont également fait escale qui avaient volontairement éteint leur gps plus longtemps qu'un jour ou qui avaient modifié leur numéro d'identification (IMO – International Maritime Organization) durant le trajet. Le journal britannique The Guardian avait déjà abordé cette question antérieurement.

Ces navires qui éteignent leur gps lorsqu'ils se trouvent à proximité de territoires sensibles sur le plan du terrorisme, comme la Libye et la Syrie, sont les premiers à devoir être contrôlés lorsqu'ils arrivent dans nos ports. Ainsi, il s'avère qu'entre les mois de janvier et de février, 40 navires ont éteint leur gps alors qu'ils approchaient des eaux territoriales libyennes. Cela ne s'explique que par la contrebande. On peut penser au pétrole, mais également aux armes, à la drogue ou au trafic d'êtres humains. Éteindre le système d'identification automatique (SIA) n'est pas seulement dangereux en cas de collision, c'est aussi interdit.

Robert Latiff, ancien général à la Force aérienne américaine et actuellement professeur de technologies à l'Université de Notre-Dame aux États-Unis qualifie le fait d'éteindre le gps de « menace potentielle, de signe d'activité illégale». Selon lui, il est possible de trouver ces navires lorsqu'ils ont éteint leur gps mais cela coûtera cher, en argent et en moyens.

Aux Pays-Bas, le député VVD Ockje Tellegen va également interroger le gouvernement néerlandais à ce sujet.

Les services de sécurité britanniques passent également au crible les informations relatives aux navires qui éteignent leur gps ou modifient leur numéro d'identification, et ils augmentent les contrôles.

Quant au caractère transversal de cette question, l'accord de gouvernement flamand accorde de l'attention à la prévention de la radicalisation. Il évoque la création d'une cellule regroupant des experts de divers domaines politiques afin de détecter, de prévenir la radicalisation et d'y remédier. Cette cellule comporterait un point de contact central et travaillerait en collaboration avec d'autres autorités. C'est l'Agence flamande de l'Intérieur qui est chargée de la coordination de cette cellule. L'autorité fédérale joue un rôle clé, en particulier en ce qui concerne l'approche proactive et le contrôle. À l'avenir, un fonctionnaire fédéral du SPF Intérieur fera également partie de cette cellule. Il s'agit dès lors d'une matière régionale transversale. Je me réfère également au plan d'action mis récemment sur pied par le gouvernement flamand en vue de prévenir les processus de radicalisation susceptibles de conduire à l'extrémisme et au terrorisme.

J'aimerais dès lors obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Pouvez-vous indiquer, depuis le mois de janvier, combien de navires ont, pour des raisons inexplicables, éteint leur signal gps pendant plus d'un jour avant de faire escale dans nos ports ou ont modifié leur numéro d'identification durant le trajet ? Dans l'affirmative, pouvez-vous préciser votre réponse ? Dans la négative, ces données ne sont-elles pas conservées par nos services douaniers ou d'autres services publics ou de sécurité ? Pouvez-vous préciser votre réponse ?

2) Quel est le service public qui vérifie si un navire a éteint son système d'identification automatique (SIA) plus d'un jour sans raison légitime ? Pouvez-vous préciser votre réponse ?

3) Pensez-vous, comme les experts maritimes, qu'il doit y avoir un contrôle strict sur ces navires supects ? Peut-on, le cas échéant, se mettre d'accord sur cette question au niveau européen ? Pouvez-vous donner des précisions en ce qui concerne les modalités et le calendrier ?

4) A-t-on contrôlé les navires dont le système d'identification automatique (SIA) avait été éteint pendant plus d'un jour avant qu'ils ne fassent escale dans nos ports ? Dans la négative, pourquoi ? Dans l'affirmative, quels ont été les résultats ?

5) Pouvez-vous nous expliquer si nos services de sécurité conservent systématiquement ces données ? Craignez-vous, à l'instar des experts en terrorisme, que ces navires suspects ne se prêtent à des activités terroristes ou au trafic d'armes ?

 

Uit een data-analyse die het maritieme informatiebedrijf Winward heeft gemaakt, blijkt dat meer dan 480 verdachte schepen de Nederlandse wateren binnenkwamen. De schepen hadden in de periode daarvoor om onverklaarbare reden langer dan een dag hun GPS-signaal uitgezet in gebieden die bekend staan om de aanwezigheid van terroristen of drugssmokkel. Dat zou een indicatie kunnen zijn van illegale activiteit, stelt de directeur van het databedrijf. Ook de Nederlandse kustwacht sluit "malafide motieven" niet uit. De afgelopen twee maanden deden maar liefst 75 schepen met ondeugdelijke registratie Nederlandse havens aan.

Gelet op het belang van onze zeehavens is het meer dan waarschijnlijk dat ook onze havens werden aangedaan door schepen die bewust hun GPS langer dan een dag hebben uitgezet of onderweg hun identificatienummer (IMO) veranderen. Ook de Britse krant The Guardian kaartte dit eerder aan.

Vooral deze schepen die hun GPS uitschakelen terwijl ze in de buurt liggen van terrorisme-"hotspots" zoals Libië en Syrië dienen te worden gecontroleerd bij aankomst in onze zeehavens. Zo blijken tussen januari en februari 40 schepen hun GPS te hebben uitgezet terwijl ze nabij de Libische territoriale wateren waren. De enige reden hiervoor is smokkel. Hierbij kan gedacht worden aan olie maar evengoed aan wapens, drugs of mensenhandel. Het uitzetten van het automatic identification system (AIS) is niet alleen gevaarlijk voor aanvaringen maar bovenal verboden.

Robert Latiff, voormalig generaal bij de Amerikaanse luchtmacht en tegenwoordig professor technologie aan de universiteit van Notre Dame in de VS, noemt het uitschakelen van de gps "een mogelijke bedreiging, een teken van illegale activiteit". "Er zijn manieren om die schepen te vinden als ze hun gps hebben uitgezet, maar dat zal veel geld en middelen kosten."

In Nederland zal alvast VVD-kamerlid Ockje Tellegen de Nederlandse regering hieromtrent eveneens bevragen.

Ook de Britse veiligheidsdiensten screenen momenteel nauwkeurig de data van schepen die hun GPS-signalisatie uitzetten of hun identificatienummer uitzetten en drijven de controles op.

Wat het transversaal karakter van deze vraag betreft: in het Vlaams regeerakkoord wordt er aandacht besteed aan het voorkomen van radicalisering en is er sprake van 'het oprichten van een cel met experten uit de diverse beleidsdomeinen om radicalisering te voorkomen, te detecteren en eraan te remediëren, met één centraal aanspreekpunt en in samenwerking met andere overheden. De coördinatie van deze cel ligt bij het Agentschap Binnenlands Bestuur. Vooral voor wat betreft de proactieve aanpak en de handhaving vervult de federale overheid een sleutelrol. In de toekomst zal ook een federale ambtenaar van de FOD Binnenlandse Zaken deel uitmaken van deze cel. Het betreft aldus een transversale aangelegenheid met de Gewesten. Ik verwijs tevens naar het recente actieplan van de Vlaamse regering ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende aanvullende vragen:

1) Kunt u aangeven hoeveel schepen sinds januari in de periode voor ze onze havens hebben aangedaan om onverklaarbare reden langer dan een dag hun GPS-signaal hebben uitgezet of onderweg hun identificatienummer (IMO) hebben veranderd? Zo ja, kunt u dit toelichten? Zo neen, worden deze gegevens dan niet bijgehouden door onze douane of andere overheids- of veiligheidsdiensten? Kan dit worden toegelicht?

2) Welke overheidsdienst controleert of een schip zijn automatic identification system (AIS) langer dan een dag heeft uitgezet zonder legitieme reden en kan u dit toelichten?

3) Bent u het eens met de maritieme experten dat er nauwe controle moet zijn op dergelijke verdachte schepen en kan dit desgevallend binnen een Europese context worden afgesproken? Kan dit uitvoerig worden toegelicht naar inhoud en timing toe?

4) Werden er reeds schepen gecontroleerd wiens automatic identification system (AIS) langer dan een dag werd uitgezet voor zij onze havens aandeden? Zo neen, waarom niet? Zo ja, wat waren hiervan de resultaten?

5) Kan er worden toegelicht of onze veiligheidsdiensten deze data systematisch bijhouden en deelt de minister de bezorgdheid van experten inzake terrorisme dat deze verdachte schepen zich bij uitstek lenen tot het smokkelen van terroristen of wapens?