SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2016-2017 Zitting 2016-2017
________________
24 avril 2017 24 april 2017
________________
Question écrite n° 6-1390 Schriftelijke vraag nr. 6-1390

de Martine Taelman (Open Vld)

van Martine Taelman (Open Vld)

à la secrétaire d'État à la Lutte contre la pauvreté, à l'Égalité des chances, aux Personnes handicapées, et à la Politique scientifique, chargée des Grandes Villes, adjointe au Ministre de la Sécurité et de l'Intérieur

aan de staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Gelijke Kansen, Personen met een beperking, en Wetenschapsbeleid, belast met Grote Steden, toegevoegd aan de Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken
________________
Commission des Nations unies sur les crimes de guerre commis durant la Deuxième Guerre mondiale - Archives - Demande d'une copie intégrale - Accessibilité au public - Coopération avec les Communautés Commissie van de Verenigde Naties over de oorlogsmisdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog - Archief - Opvragen van een integrale kopie - Toegankelijkheid voor het publiek - Samenwerking met de Gemeenschappen 
________________
crime contre l'humanité
juif
numérisation
accès à l'information
ONU
archives
Seconde Guerre mondiale
misdaad tegen de menselijkheid
jood
digitalisering
toegang tot de informatie
VN
archief
Tweede Wereldoorlog
________ ________
24/4/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 25/5/2017)
28/6/2017Rappel
6/12/2017Rappel
13/3/2018Rappel
14/9/2018Rappel
23/5/2019Einde zittingsperiode
24/4/2017Verzending vraag
(Einde van de antwoordtermijn: 25/5/2017)
28/6/2017Rappel
6/12/2017Rappel
13/3/2018Rappel
14/9/2018Rappel
23/5/2019Einde zittingsperiode
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1389 Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 6-1389
________ ________
Question n° 6-1390 du 24 avril 2017 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 6-1390 d.d. 24 april 2017 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Concernant le caractère transversal de la question écrite : le travail de mémoire de la Shoah est une mission qui relève de toutes les autorités. Au niveau fédéral, on peut se référer au rôle clé du Centre d'études et de documentation Guerres et Sociétés contemporaines (CEGES) et des Archives de l'État. Les Communautés sont compétentes en matière d'enseignement et veillent à ce que la Shoah soit intégrée dans les objectifs finaux. Différentes institutions qui poursuivent le travail de mémoire, comme la Kazerne Dossin et le Fort de Breendonk, jouent également un rôle à cet égard. Cette question concerne dès lors une matière communautaire transversale.

Les archives de la Commission des Nations unies sur les crimes de guerre commis durant la Deuxième Guerre mondiale ne sont plus accessibles au public depuis le début de la Guerre froide, dans les années 40. Ces archives volumineuses comportent plus de 450 000 pages sur l'Holocauste. Sous peu, elles pourront être consultées en ligne. En outre, elles ne pourront être consultées physiquement qu'à Londres et à Washington. Le gouvernement britannique a en effet demandé une copie numérique aux Nations Unies qui ont donné l'ordre à la « Wiener library » de rendre publiques les archives. À ce jour, la Belgique ne l'a pas encore fait.

Les archives en question comprennent pourtant quatre cents dossiers belges qui nécessitent un examen plus approfondi. En effet, perpétuer la mémoire de l'Holocauste n'est pas seulement une façon de reconnaître le passé mais également d'aspirer à un avenir clément. Le 24 janvier 2013, le Sénat de Belgique a adopté une résolution visant à reconnaître la contribution des autorités belges dans l'Holocauste (doc. Sénat 5-1370/4 - 2012/2013). Le texte appelle les différents gouvernements de notre pays à accorder plus d'attention à la transmission et à l'éducation à l'Holocauste. Il n'est dès lors que logique que le gouvernement belge entreprenne les démarches nécessaires pour réclamer ces archives et les rendre accessibles au public.

Si tous les documents sont à nouveau disponibles, c'est surtout grâce au chercheur Dan Plesch qui, pendant des années, a fait pression sur les Nations Unies. Il ressort de son étude que les Anglais, les Américains et les Russes savaient déjà, en décembre 1942, que deux millions de Juifs avaient été massacrés et que cinq millions d'autres Juifs étaient en danger de mort. Les archives contenaient également de nombreuses informations sur les crimes de guerre commis en Belgique. Cela concerne des Juifs qui furent emmenés dans des camps de concentration mais également des crimes commis contre des civils et des prisonniers de guerre.

Les quatre cents dossiers de compatriotes qui furent les victimes de l'Holocauste sont importants car ils constituent un témoignage concret de l'Holocauste et du rôle que notre pays et ses autorités y ont joué. Cela doit sans cesse être rappelé avec force au public. Les Communautés jouent un rôle important à cet égard et ce, tant en ce qui concerne l'enseignement qu'en ce qui concerne l'information du public. Je pense entre autres à la Kazerne Dossin.

Je souhaiterais obtenir une réponse aux questions suivantes :

1) Que pensez-vous de l'initiative du gouvernement britannique de demander aux Nations Unies une copie intégrale des vastes archives de la commission des Nations Unies sur les crimes de guerre commis durant la Deuxième Guerre mondiale ? Entreprendrez-vous une démarche similaire afin que les archives soient également rendues physiquement accessibles au grand public dans notre pays ? Êtes-vous disposé à réclamer une copie aux Nations Unies ? Dans la négative, pourquoi ? Dans l'affirmative, quand espérez-vous recevoir une copie et qu'en ferez-vous ?

2) Selon vous, quel rôle le CEGES (Centre d'études et de documentation Guerres et Sociétés contemporaines) a-t-il à jouer et pensez-vous comme moi que les dossiers belges en tout cas doivent être étudiés de manière approfondie ? Dans l'affirmative, comment cela se déroulera-t-il ? Des budgets sont-ils prévus? Y aura-t-il un rapport ? Dans la négative, pouvez-vous détailler votre réponse ?

3) Le gouvernement britannique a-t-il mis à la disposition de la “Wiener Library” la copie intégrale afin qu'elle soit accessible au public ? Êtes-vous d'accord sur le principe selon lequel celle-ci doit également être rendue accessible au public dans notre pays ? Vous concerterez-vous avec les Communautés et avec les institutions, comme la Kazerne Dossin, à ce sujet ? Pouvez-vous expliquer votre réponse concrètement ? Qu'en est-il du contenu et du calendrier ? Qui assurera l'accessibilité du public à ces importantes pièces d'archives ?

 

Wat betreft transversaal karakter van de schriftelijke vraag : het levend houden van de herinnering aan de Shoah is een taak van alle overheden. Federaal kan verwezen worden naar de sleutelrol van het Studie en documentatiecentrum oorlog en hedendaagse maatschappij (SOMA) en het Rijksarchief. De Gemeenschappen staan dan weer in voor het onderwijs en het opnemen van de Shoah in de eindtermen. Ook is er de rol van de diverse instellingen die de herinnering levend houden zoals de Kazerne Dossin en het Fort van Breendonk. Het betreft dus een transversale Gemeenschapsaangelegenheid.

Het archief van de Commissie van de Verenigde Naties over de oorlogsmisdaden tijdens de Tweede Wereldoorlog is sinds de start van de Koude Oorlog in de jaren 40 niet meer publiek toegankelijk. Het betreft een bijzonder omvangrijk archief van meer dan 450 000 bladzijden over de holocaust. Binnenkort zal dit archief online te raadplegen zijn. Daarnaast zal het enkel fysiek te raadplegen zijn in Londen en Washington. De Britse regering heeft immers een digitale kopie opgevraagd bij de VN en zij hebben aan de « Wiener library » de opdracht gegeven om dit publiek toegankelijk te maken. België heeft dit tot op heden nog niet gedaan.

Het desbetreffende archief omvat nochtans vierhonderd Belgische dossiers die nader onderzoek vergen. De herinnering aan de holocaust levend houden is immers niet enkel een erkenning van het verleden, maar ook het streven naar een verdraagzame toekomst. Op 24 januari 2013 werd in de Belgische Senaat een resolutie aangenomen die het aandeel van de Belgische overheid in de holocaust erkent (stuk Senaat 5-1370/4 – 2012/2013). De resolutie drong erop aan dat de verschillende regeringen van ons land meer aandacht zouden schenken aan de overlevering van en het onderricht in de holocaust. Het is dan ook niet meer dan logisch dat de Belgische regering de nodige stappen onderneemt om dit archief op te vragen en voor het publiek toegankelijk te maken.

Dat alle documenten opnieuw beschikbaar worden, is grotendeels de verdienste van de onderzoeker Dan Plesch, die er jarenlang voor lobbyde bij de VN. Uit zijn onderzoek blijkt dat de Engelsen, de Amerikanen en de Russen al in december 1942 wisten dat er twee miljoen joden waren vermoord en dat nog eens vijf miljoen andere joden gevaar liepen te worden gedood. Tevens bevat het archief heel wat informatie over oorlogsmisdaden in België. Het gaat over joden die naar de concentratiekampen werden gevoerd, maar ook over misdaden tegen burgers en krijgsgevangenen.

De vierhonderd concrete dossiers van landgenoten die het slachtoffer werden van de holocaust zijn belangrijk daar zij een concrete getuigenis zijn van de holocaust en de rol die ons land en de overheden hierin hebben gespeeld. Dit moet blijvend en zo breed mogelijk onder de aandacht van het publiek worden gebracht. De Gemeenschappen vervullen hierin ook een belangrijke rol en dit zowel wat betreft het onderwijs als wat betreft het informeren van het publiek. Ik denk hier onder meer aan de Kazerne Dossin.

Ik had dan ook graag een antwoord gekregen op de volgende vragen :

1) Wat vindt u van het initiatief van de Britse regering om een integrale kopie te vragen bij de VN van het uitgebreide archief van de VN-commissie voor de oorlogsmisdaden in de Tweede Wereldoorlog en gaat u gelijkaardige stappen ondernemen opdat het archief ook fysiek in ons land toegankelijk wordt gesteld voor het grote publiek ? Bent u concreet bereid om bij de VN een kopie op te vragen ? Zo neen, waarom niet ? Zo ja, wanneer verwacht u een kopie te bekomen en wat gaat u ermee doen ?

2) Welke rol ziet u weggelegd voor het SOMA (Studie- en documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij) en bent u het met me eens dat zeker de Belgische casussen grondig dienen te worden bestudeerd ? Zo ja, hoe gaat dit inhoudelijk verlopen en zijn er budgetten voorzien voor de ontsluiting van deze documenten en zal er een rapportage geschieden ? Zo neen, kan u dit uitvoerig toelichten ?

3) De Britse regering heeft de integrale kopie ter beschikking gesteld van de « Wiener Library » opdat deze toegankelijk wordt gesteld voor het publiek. Bent u het eens met het principe dat deze ook bij ons publiek toegankelijk moet worden gesteld en gaat u hieromtrent samenzitten met de Gemeenschappen en de instellingen zoals de Kazerne Dossin ? Kan u dit concreet toelichten ? Wat is de inhoud en de kalender ? Wie gaat instaan voor de publieke toegang van deze belangrijke archiefstukken ?