L'article 181 de la Constitution prévoit que les traitements et pensions des ministres des cultes sont à la charge de l'État. Cet article de la Constitution qui a été étendu, en 1993, aux délégués laïques, a provoqué un énorme changement dans la pratique, du fait de l'accroissement de la diversité philosophique dans notre société. Un état des lieux peut nous aider à y voir plus clair. Le lien constitutionnel entre l'Église et l'État, tel que défini entre autres à l'article 181 de notre Constitution, est une matière transversale. La reconnaissance des cultes ainsi que les traitements et pensions des ministres du culte et des délégués laïques sont de compétence fédérale. L'organisation matérielle et le fonctionnement des cultes reconnus sont des matières régionales. Je souhaiterais dès lors poser les questions suivantes à cet égard: 1) Pouvez-vous donner, pour les cinq dernières années, un aperçu du nombre total de ministres du culte et de délégués laïques, avec une ventilation selon les critères suivants: a) cultes et philosophie non confessionnelle; b) catégorie d'âge (0-29/30-39/40-49/50-59/60/70+); c) nationalité (y compris la double nationalité, le cas échéant); d) Région? 2) Pouvez-vous donner, pour les cinq dernières années, un aperçu du montant total qui a été versé en traitements et pensions pour les ministres du culte et les délégués laïques et pour l'organe qui les représente? Pouvez-vous ventiler ces chiffres comme suit: a) par culte reconnu et pour les délégués laïques; b) traitements - pensions - de l'organe représentatif? |
Artikel 181 van de Grondwet bepaalt dat de wedden en pensioenen van de bedienaren der erediensten ten laste komen van de Staat. Dit grondwetsartikel, dat in 1993 is aangepast ter uitbreiding naar de afgevaardigden van de vrijzinnigheid, heeft een enorme verandering in de praktijk teweeggebracht door de groeiende levensbeschouwelijke diversiteit in de samenleving. Een stand van zaken kan ons helpen hier inzicht in te bieden. De grondwettelijke verwevenheid van Kerk en Staat, zoals onder andere gestipuleerd in artikel 181 van onze Grondwet, is een transversale aangelegenheid. De erkenning van erediensten en de wedden en pensioenen van de bedienaars van erediensten en de afgevaardigden van de vrijzinnigheid zijn een federale bevoegdheid. De materiële organisatie en werking van de erkende erediensten is een gewestelijke aangelegenheid. Ik had hieromtrent dan ook volgende vragen : 1) Kan u voor de laatste vijf jaar een overzicht geven van het totaal aantal bedienaars van eredienst en afgevaardigden van de vrijzinnigheid en kan u deze opdelen aan de hand van de volgende criteria : a) erediensten en niet-confessionele levensbeschouwing ; b) leeftijdscategorie (0-29/30-39/40-49/50-59/60-69/70+) ; c) nationaliteit (inclusief dubbele nationaliteit indien van toepassing) ; d) Gewest ? 2) Kan u voor de laatste vijf jaar een overzicht geven van het totaalbedrag dat jaarlijks uitgekeerd wordt aan lonen en pensioenen voor de bedienaars van eredienst en de afgevaardigden van de vrijzinnigheid en hun vertegenwoordigingsorgaan? Kan u deze cijfers opsplitsen als volgt : a) per erkende eredienst en afgevaardigden van de vrijzinnigheid ; b) lonen - pensioenen - vertegenwoordigingsorgaan ? |
1) L’annexe 1 contient un tableau donnant un
aperçu du nombre de personnes auxquelles un traitement est
versé, et ce par culte ou laïcité reconnu(e).
Il n’est pas possible de ventiler les chiffres
selon la catégorie d'âge et la nationalité.
2) L’annexe 2 contient un tableau donnant un
aperçu du budget total utilisé pour le financement des
cultes reconnus et de la laïcité (en ce compris le
bouddhisme, qui n’est pas encore reconnu) par année
civile. En ce qui concerne les cultes reconnus, exception faite de
l’islam, aucun montant distinct n’est disponible vu qu’il
est question d’un seul article budgétaire dans la loi.
Il n’est pas possible de ventiler davantage par organe
représentatif.
En ce qui concerne les montants alloués aux
pensions, il est renvoyé au ministre des Pensions, étant
donné sa compétence en la matière.
Tableau ventilant par culte reconnu ou laïcité
le nombre de personnes physiques auxquelles un traitement est versé
(chaque fois au 1 janvier)
Culte reconnus et laïcité
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
Culte catholique
|
3 280
|
3 221
|
3 098
|
3 006
|
2 926
|
2 857
|
2 832
|
2 753
|
2 684
|
2 589
|
2 526
|
2 447
|
2 399
|
2 343
|
2 257
|
Culte protestant
|
101
|
104
|
108
|
113
|
116
|
129
|
127
|
120
|
124
|
123
|
123
|
122
|
132
|
137
|
132
|
Culte anglican
|
11
|
11
|
11
|
10
|
14
|
13
|
13
|
14
|
14
|
15
|
13
|
15
|
14
|
15
|
16
|
Culte Israélite
|
35
|
34
|
34
|
34
|
35
|
35
|
35
|
34
|
35
|
35
|
36
|
37
|
38
|
35
|
35
|
Culte orthodoxe
|
44
|
47
|
48
|
50
|
49
|
47
|
48
|
50
|
51
|
51
|
52
|
51
|
54
|
56
|
55
|
Laïcité
|
163
|
192
|
216
|
245
|
268
|
272
|
280
|
305
|
319
|
332
|
334
|
335
|
343
|
339
|
328
|
Culte islamique
|
0
|
0
|
0
|
0
|
2
|
2
|
4
|
28
|
29
|
43
|
47
|
63
|
73
|
78
|
78
|
BUDGETS DU SPF JUSTICE DE
2010 À 2017 (ÉTAT DES LIEUX 16 JANVIER 2017)
DIVISIONS
|
INTITULES
|
2010
|
%
|
2011
|
%
|
2012
|
%
|
2013
|
%
|
2014
|
%
|
2015
|
%
|
2016
|
%
|
2017
|
%
|
01
|
Organes stratégiques du ministre de la
Justice
|
2 237 000 €
|
0,13 %
|
2 039 000 €
|
0,11 %
|
2 338 000 €
|
0,13 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
2 958 000 €
|
0,16 %
|
2 957 000 €
|
0,17 %
|
2 984 000 €
|
0,17 %
|
02
|
Organes stratégiques du ministre de la
Justice
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
2 377 000 €
|
0,13 %
|
2 395 000 €
|
0,12 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
11
|
Organes stratégiques de la secrétaire
d'État à l'Asile, à l'Immigration et à
l'Intégration sociale, adjointe à la ministre de la
Justice
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
1 941 000 €
|
0,10 %
|
1 974 000 €
|
0,10 %
|
1 988 000 €
|
0,10 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
21
|
Organes de gestion
|
21 428 000 €
|
1,20 %
|
20 145 000 €
|
1,11 %
|
19 119 000 €
|
1,02 %
|
21 075 000 €
|
1,11 %
|
21 913 000 €
|
1,12 %
|
23 072 000 €
|
1,25 %
|
56 903 000 €
|
3,34 %
|
57 681 000 €
|
3,29 %
|
40
|
Services centraux
|
67 964 000 €
|
3,80 %
|
65 674 000 €
|
3,62 %
|
67 142 000 €
|
3,60 %
|
65 831 000 €
|
3,47 %
|
66 792 000 €
|
3,42 %
|
58 279 000 €
|
3,16 %
|
52 603 000 €
|
3,08 %
|
55 891 000 €
|
3,18 %
|
51
|
DG Établissements pénitentiaires
|
499 986 000 €
|
27,97 %
|
511 527 000 €
|
28,23 %
|
540 040 000 €
|
28,95 %
|
573 440 000 €
|
30,20 %
|
613 816 000 €
|
31,39 %
|
608 693 000 €
|
33,03 %
|
557 649 000 €
|
32,69 %
|
543 596 000 €
|
30,97 %
|
52
|
Maisons de justice
|
78 197 000 €
|
4,37 %
|
72 758 000 €
|
4,02 %
|
75 854 000 €
|
4,07 %
|
75 722 000 €
|
3,99 %
|
78 307 000 €
|
4,00 %
|
2 314 000 €
|
0,13 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
53
|
Moniteur belge
|
9 405 000 €
|
0,53 %
|
9 419 000 €
|
0,52 %
|
9 367 000 €
|
0,50 %
|
9 451 000 €
|
0,50 %
|
9 334 000 €
|
0,48 %
|
6 534 000 €
|
0,35 %
|
6 364 000 €
|
0,37 %
|
6 350 000 €
|
0,36 %
|
55
|
Administration de la Sureté de l'État
|
46 254 000 €
|
2,59 %
|
46 285 000 €
|
2,55 %
|
46 058 000 €
|
2,47 %
|
46 294 000 €
|
2,44 %
|
49 818 000 €
|
2,55 %
|
47 742 000 €
|
2,59 %
|
45 188 000 €
|
2,65 %
|
44 746 000 €
|
2,55 %
|
56
|
Juridictions ordinaires
|
922 065 000 €
|
51,57 %
|
942 581 000 €
|
52,02 %
|
961 543 000 €
|
51,55 %
|
963 001 000 €
|
50,71 %
|
968 387 000 €
|
49,52 %
|
960 784 000 €
|
52,14 %
|
867 788 000 €
|
50,87 %
|
921 000 €
|
0,05 %
|
59
|
Cultes reconnus
|
85 951 000 €
|
4,81 %
|
87 068 000 €
|
4,80 %
|
88 312 000 €
|
4,73 %
|
89 050 000 €
|
4,69 %
|
88 357 000 €
|
4,52 %
|
83 767 000 €
|
4,55 %
|
82 062 000 €
|
4,81 %
|
87 411 000 €
|
4,98 %
|
|
Laïcité
|
14 109 000 €
|
0,79 %
|
14 099 000 €
|
0,78 %
|
14 315 000 €
|
0,77 %
|
14 438 000 €
|
0,76 %
|
14 372 000 €
|
0,73 %
|
13 676 000 €
|
0,74 %
|
17 722 000 €
|
1,04 %
|
19 083 000 €
|
1,09 %
|
|
Culte islamique
|
3 443 000 €
|
0,19 %
|
3 443 000 €
|
0,19 %
|
3 391 000 €
|
0,18 %
|
3 400 000 €
|
0,18 %
|
3 378 000 €
|
0,17 %
|
3 175 000 €
|
0,17 %
|
4 426 000 €
|
0,26 %
|
4 418 000 €
|
0,25 %
|
|
Bouddhisme
|
216 000 €
|
0,01 %
|
216 000 €
|
0,01 %
|
221 000 €
|
0,01 %
|
204 000 €
|
0,01 %
|
205 000 €
|
0,01 %
|
166 000 €
|
0,01 %
|
165 000 €
|
0,01 %
|
162 000 €
|
0,01 %
|
62
|
Services spéciaux
|
33 685 000 €
|
1,88 %
|
33 873 000 €
|
1,87 %
|
32 940 000 €
|
1,77 %
|
30 210 000 €
|
1,59 %
|
33 755 000 €
|
1,73 %
|
29 073 000 €
|
1,58 %
|
11 908 000 €
|
0,70 %
|
11 975 000 €
|
0,68 %
|
63
|
Politique criminelle
|
2 875000 €
|
0,16 %
|
2 906 000 €
|
0,16 %
|
2 794 000 €
|
0,15 %
|
2 636 000 €
|
0,14 %
|
2 604 000 €
|
0,13 %
|
2 361 000 €
|
0,13 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
64
|
soutien de la politique fédérale
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
|
TOTAL
|
1 787 815 000 €
|
100,00 %
|
1 812 033 000 €
|
100,00 %
|
1 865 375 000 €
|
100,00 %
|
1 899 103 000 €
|
100,00 %
|
1 955 421 000 €
|
100,00 %
|
1 842 594 000 €
|
100,00 %
|
1 705 735 000 €
|
100,00 %
|
1 755 297 000 €
|
100,00 %
|
|
1) In bijlage 1 wordt in tabelvorm een overzicht gegeven van het
aantal mensen voor wie een wedde wordt uitbetaald en dit gerangschikt
per erkende eredienst of vrijzinnigheid.
Een verdere opdeling van de cijfers naar leeftijdscategorie en
nationaliteit is niet mogelijk.
2) In bijlage 2 wordt in tabelvorm een overzicht gegeven van de
aanwending van het totale budget voor de financiering van de erkende
erediensten en vrijzinnigheid (met inbegrip van het nog niet erkende
Boeddhisme) en dit geventileerd per burgerlijk jaar. Wat betreft de
erkende erediensten, met uitzondering van de islam, zijn er geen
afzonderlijke bedragen beschikbaar, aangezien het één
begrotingsartikel in de wet betreft. Het is niet mogelijk om een
verdere opsplitsing te maken per vertegenwoordigingsorgaan.
Wat betreft de bedragen die werden uitgetrokken voor de pensioenen
wordt verwezen naar de minister van Pensioenen, gelet op diens
bevoegdheid ter zake.
Tabel met gerangschikt per eredienst of vrijzinnigheid het aantal
fysieke personen voor wie een wedde wordt uitbetaald (telkens op 1
januari)
Erkende erediensten en vrijzinnigheid
|
2003
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
2014
|
2015
|
2016
|
2017
|
Katholieke eredienst
|
3 280
|
3 221
|
3 098
|
3 006
|
2 926
|
2 857
|
2 832
|
2 753
|
2 684
|
2 589
|
2 526
|
2 447
|
2 399
|
2 343
|
2 257
|
Protestants - evangelische eredienst
|
101
|
104
|
108
|
113
|
116
|
129
|
127
|
120
|
124
|
123
|
123
|
122
|
132
|
137
|
132
|
Anglicaanse eredienst
|
11
|
11
|
11
|
10
|
14
|
13
|
13
|
14
|
14
|
15
|
13
|
15
|
14
|
15
|
16
|
Israëlitische eredienst
|
35
|
34
|
34
|
34
|
35
|
35
|
35
|
34
|
35
|
35
|
36
|
37
|
38
|
35
|
35
|
Orthodoxe eredienst
|
44
|
47
|
48
|
50
|
49
|
47
|
48
|
50
|
51
|
51
|
52
|
51
|
54
|
56
|
55
|
Vrijzinnigheid
|
163
|
192
|
216
|
245
|
268
|
272
|
280
|
305
|
319
|
332
|
334
|
335
|
343
|
339
|
328
|
Islamitische eredienst
|
0
|
0
|
0
|
0
|
2
|
2
|
4
|
28
|
29
|
43
|
47
|
63
|
73
|
78
|
78
|
BUDGET VAN DE FOD JUSTITIE VAN 2010 TOT
2017 (STAND VAN ZAKEN 16 JANUARI 2017)
AFDELINGEN
|
BENAMINGEN
|
2010
|
%
|
2011
|
%
|
2012
|
%
|
2013
|
%
|
2014
|
%
|
2015
|
%
|
2016
|
%
|
2017
|
%
|
01
|
Beleidsorganen van de minister van Justitie
|
2 237 000 €
|
0,13 %
|
2 039 000 €
|
0,11 %
|
2 338 000 €
|
0,13 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
2 958 000 €
|
0,16 %
|
2 957 000 €
|
0,17 %
|
2 984 000 €
|
0,17 %
|
02
|
Beleidsorganen van de minister van Justitie
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
2 377 000 €
|
0,13 %
|
2 395 000 €
|
0,12 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
11
|
Beleidsorganen van de staatssecretaris voor Asiel, Migratie en
Maatschappelijke Integratie, toegevoegd aan de minister van
Justitie
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
1 941 000 €
|
0,10 %
|
1 974 000 €
|
0,10 %
|
1 988 000 €
|
0,10 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
21
|
Beheersorganen
|
21 428 000 €
|
1,20 %
|
20 145 000 €
|
1,11 %
|
19 119 000 €
|
1,02 %
|
21 075 000 €
|
1,11 %
|
21 913 000 €
|
1,12 %
|
23 072 000 €
|
1,25 %
|
56 903 000 €
|
3,34 %
|
57 681 000 €
|
3,29 %
|
40
|
Centrale diensten
|
67 964 000 €
|
3,80 %
|
65 674 000 €
|
3,62 %
|
67 142 000 €
|
3,60 %
|
65 831 000 €
|
3,47 %
|
66 792 000 €
|
3,42 %
|
58 279 000 €
|
3,16 %
|
52 603 000 €
|
3,08 %
|
55 891 000 €
|
3,18 %
|
51
|
DG Penitentiaire Inrichtingen
|
499 986 000 €
|
27,97 %
|
511 527 000 €
|
28,23 %
|
540 040 000 €
|
28,95 %
|
573 440 000 €
|
30,20 %
|
613 816 000 €
|
31,39 %
|
608 693 000 €
|
33,03 %
|
557 649 000 €
|
32,69 %
|
543 596 000 €
|
30,97 %
|
52
|
Justitiehuizen
|
78 197 000 €
|
4,37 %
|
72 758 000 €
|
4,02 %
|
75 854 000 €
|
4,07 %
|
75 722 000 €
|
3,99 %
|
78 307 000 €
|
4,00 %
|
2 314 000 €
|
0,13 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
53
|
Belgisch Staatsblad
|
9 405 000 €
|
0,53 %
|
9 419 000 €
|
0,52 %
|
9 367 000 €
|
0,50 %
|
9 451 000 €
|
0,50 %
|
9 334 000 €
|
0,48 %
|
6 534 000 €
|
0,35 %
|
6 364 000 €
|
0,37 %
|
6 350 000 €
|
0,36 %
|
55
|
Bestuur van de Veiligheid van de Staat
|
46 254 000 €
|
2,59 %
|
46 285 000 €
|
2,55 %
|
46 058 000 €
|
2,47 %
|
46 294 000 €
|
2,44 %
|
49 818 000 €
|
2,55 %
|
47 742 000 €
|
2,59 %
|
45 188 000 €
|
2,65 %
|
44 746 000 €
|
2,55 %
|
56
|
Gewone rechtscolleges
|
922 065 000 €
|
51,57 %
|
942 581 000 €
|
52,02 %
|
961 543 000 €
|
51,55 %
|
963 001 000 €
|
50,71 %
|
968 387 000 €
|
49,52 %
|
960 784 000 €
|
52,14 %
|
867 788 000 €
|
50,87 %
|
921 000 €
|
0,05 %
|
59
|
Erkende erediensten
|
85 951 000 €
|
4,81 %
|
87 068 000 €
|
4,80 %
|
88 312 000 €
|
4,73 %
|
89 050 000 €
|
4,69 %
|
88 357 000 €
|
4,52 %
|
83 767 000 €
|
4,55 %
|
82 062 000 €
|
4,81 %
|
87 411 000 €
|
4,98 %
|
|
Laïciteit
|
14 109 000 €
|
0,79 %
|
14 099 000 €
|
0,78 %
|
14 315 000 €
|
0,77 %
|
14 438 000 €
|
0,76 %
|
14 372 000 €
|
0,73 %
|
13 676 000 €
|
0,74 %
|
17 722 000 €
|
1,04 %
|
19 083 000 €
|
1,09 %
|
|
Islamitische eredienst
|
3 443 000 €
|
0,19 %
|
3 443 000 €
|
0,19 %
|
3 391 000 €
|
0,18 %
|
3 400 000 €
|
0,18 %
|
3 378 000 €
|
0,17 %
|
3 175 000 €
|
0,17 %
|
4 426 000 €
|
0,26 %
|
4 418 000 €
|
0,25 %
|
|
Boeddhisme
|
216 000 €
|
0,01 %
|
216 000 €
|
0,01 %
|
221 000 €
|
0,01 %
|
204 000 €
|
0,01 %
|
205 000 €
|
0,01 %
|
166 000 €
|
0,01 %
|
165 000 €
|
0,01 %
|
162 000 €
|
0,01 %
|
62
|
Bijzondere diensten
|
33 685 000 €
|
1,88 %
|
33 873 000 €
|
1,87 %
|
32 940 000 €
|
1,77 %
|
30 210 000 €
|
1,59 %
|
33 755 000 €
|
1,73 %
|
29 073 000 €
|
1,58 %
|
11 908 000 €
|
0,70 %
|
11 975 000 €
|
0,68 %
|
63
|
Strafrechtelijk beleid
|
2 875000 €
|
0,16 %
|
2 906 000 €
|
0,16 %
|
2 794 000 €
|
0,15 %
|
2 636 000 €
|
0,14 %
|
2 604 000 €
|
0,13 %
|
2 361 000 €
|
0,13 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
64
|
Ondersteuning van de federale politie
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
- €
|
0,00 %
|
|
TOTAAL
|
1 787 815 000 €
|
100,00 %
|
1 812 033 000 €
|
100,00 %
|
1 865 375 000 €
|
100,00 %
|
1 899 103 000 €
|
100,00 %
|
1 955 421 000 €
|
100,00 %
|
1 842 594 000 €
|
100,00 %
|
1 705 735 000 €
|
100,00 %
|
1 755 297 000 €
|
100,00 %
|
|