SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2010-2011 Zitting 2010-2011
________________
27 janvier 2011 27 januari 2011
________________
Question écrite n° 5-817 Schriftelijke vraag nr. 5-817

de Lieve Maes (N-VA)

van Lieve Maes (N-VA)

au ministre du Climat et de l'Énergie

aan de minister van Klimaat en Energie
________________
Réseau de gaz naturel - Sécurité - Distance entre les vannes de sectionnement - Contrôle Aardgasnet - Veiligheid - Afstand tussen de afsluitpunten - Controle 
________________
distribution du gaz
gaz
transport par conduite
sécurité des transports
gasdistributie
gas
vervoer per pijpleiding
veiligheid van het vervoer
________ ________
27/1/2011Verzending vraag
23/2/2011Antwoord
27/1/2011Verzending vraag
23/2/2011Antwoord
________ ________
Question n° 5-817 du 27 janvier 2011 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-817 d.d. 27 januari 2011 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Durant les dernières années et les derniers mois, la sécurité du réseau de transport du gaz naturel est devenu un problème d'actualité, entre autres à cause de la catastrophe de Ghislenghien et de l'incident plus récent d'explosion d'une conduite de gaz à Rotselaar.

Ce domaine est réglé par la loi du 12 avril 1965 relative au transport de produits gazeux et autres par canalisations, et par l'arrêté royal du 11 mars 1966 déterminant les mesures de sécurité à prendre lors de l'établissement et dans l'exploitation des installations de transport de gaz par canalisations. Depuis 1966, cette réglementation a subi peu de modifications. On peut donc à tout le moins se demander si ces textes suffisent à couvrir la situation actuelle et si les normes de sécurité sont encore assez efficaces. On peut parfaitement penser que depuis l'entrée en vigueur de la loi de 1965 de nouveaux quartiers résidentiels ont été construits là où avaient été posées des canalisations de gaz. La sûreté des riverains doit recevoir toute l'attention requise.

J'aimerais une réponse aux questions que voici:

1) Le ministre peut-il confirmer que la distance entre deux vannes de sectionnement n'est nulle part dans notre pays supérieure à trente kilomètres (c.-à-d. la distance maximale autorisée par la loi) ?

2) Combien de vannes de sectionnement sont-elles distantes de moins de trente kilomètres de leurs voisines ?

3) Ces vannes se trouvent-elles surtout dans le réseau de gaz à haut pouvoir calorifique ou dans le réseau de gaz à bas pouvoir calorifique ? Quelle serait la raison d'une éventuelle différence ?

4) Qui est responsable du contrôle des distances et comment ce contrôle se déroule-t-il ?

5) Quel est le coût de l'installation d'une vanne de sectionnement supplémentaire ?

6) Qui doit supporter ce coût ? Ce coût peut-il avoir une influence sur les tarifs de la distribution ?

7) Des études ont-elles été réalisées sur la possibilité d'une amélioration de la sécurité par l'insertion de vannes de sectionnement supplémentaires (par exemple tout les quinze kilomètres) ? Si oui, quels furent les résultats de ces études ? Si non, pareille étude est-elle prévue dans un avenir proche ?

 

De voorbije maanden en jaren is de veiligheid van het aardgasnet zeer actueel geworden, onder andere door de gasramp in Gellingen en het meer recente incident met de gesprongen aardgasleiding in Rotselaar.

Deze problematiek wordt geregeld door de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen en het bijhorend koninklijk besluit van 11 maart 1966 betreffende de te nemen veiligheidsmaatregelen bij de oprichting en bij de exploitatie van installaties voor gasvervoer door middel van leidingen over veiligheid. Sindsdien waren er weinig aanpassingen. Men kan zich dus op zijn minst afvragen of die teksten de huidige situatie nog voldoende dekken en of de veiligheidsnormen nog efficiënt genoeg zijn. Zo is het perfect denkbaar dat er sinds de inwerkingtreding van de gaswet van 1965 nieuwe woonwijken zijn aangelegd in gebieden waar al aardgasleidingen lagen. De veiligheid van de omwonenden moet voldoende aandacht krijgen.

Graag kreeg ik een antwoord op de volgende vragen:

1) Kan de minister mij bevestigen dat de afstand tussen twee afsluitpunten nergens in ons land de dertig kilometer (= wettelijke maximumafstand tussen twee afsluitpunten) overschrijdt?

2) Hoeveel afsluitpunten bevinden zich op minder dan dertig kilometer van elkaar?

3) Waar bevinden die zich vooral, op het net voor hoogcalorisch of laagcalorisch gas? Wat is de reden voor de (eventuele) verschillen?

4) Wie is verantwoordelijk voor de controle op de afstanden en hoe gebeurt ze?

5) Wat is de kostprijs van de installatie van een extra afsluitpunt?

6) Door wie moet die kostprijs gedragen worden? Kan dit een invloed hebben op de distributietarieven?

7) Zijn er al studies gemaakt over een eventuele verhoogde veiligheid door het aanbrengen van extra afsluitpunten (bijvoorbeeld om de vijftien kilometer)? Zo ja, wat waren de resultaten van die studie(s)? Zo neen, wordt een dergelijke studie in de nabije toekomst gepland?

 
Réponse reçue le 23 février 2011 : Antwoord ontvangen op 23 februari 2011 :

1. L'article 60 de l'arrêté royal du 11 mars 1966 déterminant les mesures de sécurité à prendre lors de l'établissement et dans l'exploitation des installations de transport de gaz par canalisations stipule que la distance entre deux vannes ne peut pas dépasser 30 km. Aucune dérogation n'a été autorisée pour cet article. Mon administration me confirme que, en Belgique, la distance entre deux vannes du réseau de transport de gaz n'est nulle part supérieure à 30 km.

2. La distance entre deux vannes de sectionnement du réseau de transport de gaz est donc toujours inférieure à 30 km. Le réseau belge de canalisations de transport de gaz a une longueur d'environ 3 900 km et compte plus de 500 points de sectionnement. En outre, il y a toujours une vanne sur chaque branchement d'une canalisation principale, près du point de branchement.

3. Les points de sectionnement sont en effet répartis tant sur le réseau de gaz pour le transport de gaz à haut pouvoir calorifique que sur le réseau de gaz pour le transport de gaz à bas pouvoir calorifique. Il n’y a en fait pas de différences. Le type de gaz naturel n’est pas déterminant pour la distance entre les points de sectionnement.

4. Le gestionnaire du réseau de transport de gaz doit appliquer la réglementation et doit veiller à ce que les distances imposées à respecter entre les vannes ne soient pas dépassées.

La direction générale Énergie et la direction générale Qualité et Sécurité sont compétentes pour le contrôle de l'application de la réglementation relative au transport de gaz par canalisations.

La distance entre les vannes est contrôlée par la direction générale Qualité et Sécurité sur base des plans de situation et des données mentionnées dans le dossier de demande de concession.

5. Le coût d'installation d'un point de sectionnement supplémentaire dépend de plusieurs facteurs; il est donc impossible de communiquer un coût moyen. Les facteurs déterminants sont notamment le diamètre de la canalisation pouvant varier de 100 mm à 1 200 mm, la pression maximale autorisée pouvant varier de 8 bars à 84 bars et le coût de l'occupation du terrain. Après l'installation, chaque point de sectionnement supplémentaire doit être contrôlé périodiquement par le gestionnaire du réseau de transport de gaz.

6. Les frais d'installation de ces points de sectionnement supplémentaires sont à charge du gestionnaire du réseau de transport de gaz. Les frais supplémentaires peuvent avoir une répercussion sur les tarifs de distribution.

7. La réglementation actuelle détermine que la distance entre les vannes de sectionnement d'une canalisation de transport de gaz naturel ne peut dépasser 30 km et tient compte, pour déterminer cette distance, du volume de gaz à évacuer en cas de danger.

Le problème de la distance maximale entre les points de sectionnement a déjà été abordé amplement dans le passé suite à la catastrophe de Ghislenghien le 30 juillet 2004. Les services publics compétents ont finalement décidé de ne pas modifier la réglementation et de maintenir la distance maximale autorisée à 30 km. L'installation de vannes supplémentaires comporte en effet aussi des risques en termes de sécurité des abords immédiats puisqu'un point de sectionnement constitue en soi un risque plus élevé qu'une conduite continue souterraine.

Les services publics fédéraux n'ont pas encore réalisé d'étude officielle sur la garantie d'une meilleure sécurité par l'installation de vannes supplémentaires. Une telle étude n'est pas prévue pour l'instant.

1. Volgens artikel 60 van het koninklijk besluit van 11 maart 1966 betreffende de te nemen veiligheidsmaatregelen bij de oprichting en bij de exploitatie van installaties voor gasvervoer door middel van leidingen mag de afstand tussen twee afsluiters ten hoogste 30 km zijn. Er werden geen afwijkingen voor dit artikel toegestaan. Mijn administratie bevestigt mij dat de afstand tussen twee afsluiters van het aardgasvervoersnet in België nergens meer dan 30 km is.

2. De afstand tussen twee afsluitpunten van het aardgasvervoersnet is dus steeds minder dan 30 km. Het Belgische leidingennet van het aardgasvervoer is ongeveer 3 900 km lang. Er zijn meer dan 500 afsluitpunten. Bovendien is er steeds een afsluiter op elke aftakking van een hoofdleiding, nabij het aftakpunt.

3. De afsluitpunten bevinden zich uiteraard verspreid zowel op het gasnet voor het vervoer van hoogcalorisch gas als op het gasnet voor het laagcalorisch gas. Er zijn in feite geen verschillen. Het soort aardgas is niet bepalend voor de afstand tussen de afsluitpunten.

4. De beheerder van het gasvervoersnet moet de reglementering toepassen en moet er voor zorgen dat de opgelegde afstanden tussen afsluiters niet worden overschreden.

De algemene directie Energie en de algemene directie Kwaliteit en Veiligheid zijn bevoegd voor de controle van de toepassing van de reglementering betreffende het gasvervoer door middel van leidingen.

De afstand tussen de afsluiters wordt gecontroleerd door de algemene directie Kwaliteit en Veiligheid aan de hand van situeringsplannen en de gegevens die in het dossier van de aanvraag van een vergunning vermeld staan.

5. De kostprijs voor het installeren van een extra afsluitpunt hangt af van diverse factoren zodat een gemiddelde kostprijs niet kan worden meegedeeld. De kostprijs wordt onder andere bepaald door de diameter van de leiding die kan variëren van 100 mm tot 1 200 mm, door de hoogst toegelaten druk die kan variëren van 8 bar tot 84 bar en door de kostprijs van de terreininneming. Voor elk extra afsluitpunt moeten na het installeren ook periodieke controles worden uitgevoerd door de beheerder van het gasvervoersnet.

6. De kosten van het installeren van dergelijke extra afsluitpunten zijn ten laste van de beheerder van het aardgasvervoersnet. De extra kosten kunnen een invloed hebben op de distributietarieven.

7. Volgens de huidige reglementering mag de afstand tussen de sectieafsluiters van een aardgasvervoerleiding niet groter zijn dan 30 km en moet er voor de bepaling van de afstand tussen de afsluiters rekening worden gehouden met het te lozen gasvolume bij een gevaar.

Het probleem van de maximale afstand tussen de afsluitpunten werd in het verleden uitvoerig ter sprake gebracht naar aanleiding van de ramp van Ghislenghien op 30 juli 2004. Uiteindelijk werd door de bevoegde overheidsdiensten beslist om de reglementering niet te wijzigen en om de maximum toegelaten afstand van 30 km te behouden. Aan het bijplaatsen van afsluiters zijn immers ook veiligheidsrisico’s voor de onmiddellijke omgeving verbonden vermits een afsluitpunt op zichzelf een hoger risico inhoudt dan een continue, ondergrondse leiding.

Een officiële studie van de federale overheidsdiensten in verband met een verhoogde veiligheid door het aanbrengen van extra afsluitpunten werd nog niet uitgevoerd. Een dergelijke studie is voorlopig niet gepland.