SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
14 février 2013 14 februari 2013
________________
Question écrite n° 5-8149 Schriftelijke vraag nr. 5-8149

de Nele Lijnen (Open Vld)

van Nele Lijnen (Open Vld)

à la ministre de la Justice

aan de minister van Justitie
________________
Travail à domicile - Services du ministre ou du secrétaire d'État - Chiffres - Mesures Thuiswerk - Diensten van de minister of staatssecretaris - Cijfers - Maatregelen 
________________
travail à domicile
travail à distance
ministère
statistique officielle
thuiswerk
werk op afstand
ministerie
officiële statistiek
________ ________
14/2/2013Verzending vraag
16/5/2013Antwoord
14/2/2013Verzending vraag
16/5/2013Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8140
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8141
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8142
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8143
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8144
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8145
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8146
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8147
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8148
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8150
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8151
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8152
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8153
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8154
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8155
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8156
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8157
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8158
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8140
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8141
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8142
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8143
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8144
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8145
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8146
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8147
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8148
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8150
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8151
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8152
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8153
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8154
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8155
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8156
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8157
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8158
________ ________
Question n° 5-8149 du 14 février 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8149 d.d. 14 februari 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ces dernières années, les entreprises s'intéressent de plus en plus au travail à domicile (ou télétravail). Le nom le dit lui-même : le travailleur effectue son travail à son domicile et non sur le lieu de travail, ce qui offre des avantages au travailleur et à l'employeur. Le travailleur ne perd pas de temps à se déplacer et ce temps peut être mis à profit pour travailler. Le travailleur peut mieux planifier sa journée : il ou elle peut, par exemple, consacrer une heure de la journée à ses enfants et travailler une heure de plus en soirée. Cette liberté peut engendrer une plus grande motivation et moins de stress chez le travailleur, ce qui peut aboutir à de meilleurs résultats et davantage de créativité. Moins de déplacements et de consommation (par exemple d'électricité) au travail est positif pour l'environnement et signifie moins de frais pour l'employeur. Selon le site web, 2 506 personnes ont participé à la Journée nationale du télétravail de 2012. Le SPF Sécurité sociale et le SPF Chancellerie du premier ministre figurent dans la liste des participants.

Un argument que l'on peut opposer au télétravail est la non-présence physique de la personne sur le lieu de travail. Les techniques modernes permettent cependant de résoudre ce problème. Des vidéoconférences avec différents partenaires peuvent être organisées par le biais de programmes de chat et de videochat ( Skype par exemple). Les services de Cloud computing (par exemple Dropbox) permettent de stocker des fichiers via internet de sorte qu'ils sont partout disponibles online en toute sécurité.

Je souhaite poser les questions suivantes sur ce sujet :

1. Le télétravail prend-il de l'ampleur dans vos services ? Disposez-vous de chiffres à ce sujet et, dans l'affirmative, pouvez-vous les communiquer ? Pouvez-vous dresser un état des lieux du télétravail pour les cinq dernières années ? Dans la négative, estimez-vous utile de rassembler à l'avenir des chiffres à ce sujet ?

2. Le télétravail est-il encouragé auprès de vos collaborateurs ? Pourquoi oui/non ?

3. Le télétravail représente-t-il une économie pour vos services ? Disposez-vous de chiffres à ce sujet ?

4. Des initiatives ont-elles déjà été prises dans vos services pour promouvoir le télétravail ? Dans l'affirmative, pouvez-vous expliquer cela ? Dans la négative, pourquoi pas ?

5. Comptez-vous prendre à l'avenir des initiatives à ce sujet ? Pourquoi oui/non ?

6. Si la personne travaille à domicile, utilise-t-on des programmes, par exemple, de vidéo-chat ou de cloud computing ? Les travailleurs reçoivent-ils une formation pour utiliser ces programmes correctement et en toute sécurité, ou compte-t-on sur l'auto-formation ?

7. À votre avis, outre ceux qui sont cités dans l'exposé, quels autres avantages le télétravail procure-t-il à vos collaborateurs ?

 

De jongste jaren is er in het bedrijfsleven steeds meer aandacht voor thuiswerken (of telewerken). De naam zegt het zelf: de werknemer werkt van thuis uit in plaats van op het werk. Dat levert voordelen op voor de werknemer en de werkgever. De werknemer verliest geen tijd met pendelen, tijd die kan worden gebruikt om te werken. De werknemer kan zijn dag beter plannen: hij of zij kan bijvoorbeeld overdag een uur uittrekken voor de kinderen, en 's avonds nog een uurtje werken. Die vrijheid kan resulteren in een grotere motivatie en minder stress bij de werknemer, wat dan weer betere resultaten en creativiteit tot gevolg kan hebben. Minder verplaatsingen en verbruik op het werk (bijvoorbeeld elektriciteit) is positief voor het milieu en betekent minder kosten voor de werkgever. Aan de Nationale Thuiswerkdag van 2012 namen volgens de website 2506 mensen deel. Ook de FOD Sociale Zekerheid en de FOD Kanselarij van de Eerste minister staan in de lijst van deelnemers.

Een argument tegen thuiswerken is dat de werknemer vanzelfsprekend niet fysiek aanwezig is op de werkvloer. Moderne technieken laten echter toe om dit te overbruggen. Via chat- en videochatprogramma's (bijvoorbeeld Skype) kunnen videoconferenties met verschillende partners worden gevoerd. Cloud computing services (bijvoorbeeld Dropbox) laten toe om bestanden via het internet op te slaan zodat ze online overal veilig beschikbaar zijn.

Graag had ik enkele vragen gesteld over dit thema:

1. Is er bij uw diensten sprake van een toename van het thuiswerk? Heeft u hierover ook cijfers, en indien ja, kan u die meedelen? Kan u het thuiswerk opdelen voor de jongste 5 jaren? Zo niet, acht u het nuttig om hier in de toekomst cijfers over bij te houden?

2. Wordt thuiswerk aangemoedigd ten aanzien van uw medewerkers? Waarom wel/niet?

3. Weet u of thuiswerken een kostenbesparing voor uw diensten betekent? Heeft u hier cijfers over?

4. Zijn er bij uw diensten al initiatieven genomen om thuiswerk te promoten? Zo ja, kan u dit toelichten? Zo neen, waarom niet?

5. Bent u van plan om in de toekomst hieromtrent initiatieven te nemen? Waarom wel/niet?

6. Wordt er, indien de werknemer thuis werkt, gebruik gemaakt van programma's om bijvoorbeeld te videochatten of voor cloud computing? Krijgen werknemers een opleiding om die programma's correct en veilig te gebruiken, of wordt hierin zelfstandigheid verwacht?

7. Welke andere voordelen, buiten die aangehaald in de toelichting, levert thuiswerken volgens u op voor uw medewerker?

 
Réponse reçue le 16 mai 2013 : Antwoord ontvangen op 16 mei 2013 :

1. Le cadre général du télétravail pour l'administration publique fédérale est à trouver dans l'arrêté royal du 22 novembre 2006.

Cet arrêté royal n'est toutefois pas d'application en ce qui concerne l'organisation judiciaire. En pratique, en ce qui concerne l'organisation judiciaire, du travail à domicile est accordé pour des raisons pratiques, bien qu'il n'y ait pas de cadre structurel ou juridique. Il n'y a donc aucun chiffre disponible en ce qui concerne cette partie du personnel.

À noter également que le télétravail est difficilement applicable en ce qui concerne les établissements pénitentiaires. Seuls les psychologues dans le cadre de leur détachement peuvent y recourir actuellement.

Néanmoins, le Service public fédéral (SPF) Justice s'est engagé à développer le télétravail dans les autres entités. À cette fin, un groupe pilote a débuté en 2010. Le projet a ensuite été lié en 2012 à un autre projet de grande ampleur mené au sein du service d'encadrement ICT, à savoir la standardisation des postes de travail. Après l'exercice de lister l'ensemble des fonctions télétravaillables au sein du département, l'implémentation se fera donc en suivant le calendrier du roll-out du projet de standardisation des postes de travail.

À la date du 31 décembre 2012, seuls 26 agents effectuaient du télétravail régulier, le roll-out effectif des premières entités ne commençant que début 2013.

En ce qui concerne les Maisons de Justice, celles-ci sont bien visées par le projet mais les discussions actuelles en ce qui concerne la communautarisation ne permettent pas de donner des garanties sur le maintien du télétravail pour cette entité.

De manière générale, les collaborateurs peuvent également recourir au travail à domicile occassionel (non visé par l'arrêté royal du 22 novembre 2006). Il s'agit alors d'un accord entre le chef fonctionnel et le collaborateur afin d'effectuer une tâche ponctuelle et accordé de manière exceptionelle. Nous ne disposons d'aucun chiffre sur le travail à domicile. 

2. Il n'y a pas à proprement parler un encouragement spécifique pour le télétravail. Les directeurs généraux et directeurs d'encadrement ont toutefois été sensibilisés aux avantages que représente le télétravail pour les collaborateurs. 

3. Le département n'est actuellement pas engagé dans une politique de desk-sharing. Par ailleurs, peu de collaborateurs disposent de bureaux seuls et donc le télétravail ne représente pas une réelle économie pour le département. La législation prévoit en outre que l'employeur intervient dans les frais de téléphonie et de connexion internet.   

4-5. Aucune initiative particulière n'a été entreprise si ce n'est la rédaction d'une rubrique complète sur le sujet sur l'intranet du département et la diffusion d'une note de service sur le sujet en juillet 2012. Une promotion particulière est rendue assez difficile puisque l'implémentation du télétravail se fait en fonction d'un calendrier de roll-out de pc, par entités.  

6. Actuellement, ce n'est pas le cas et pas envisagé. Le télétravailleur a accès au réseau interne via une connexion VPN. 

7. L'avantage principal à faire du télétravail réside dans le fait que les collaborateurs ne doivent plus effectuer de déplacements domicile-travail et ne subissent par ailleurs pas les retards qui y sont liés. D'autres avantages comme l'équilibre vie privée – vie professionnelle sont également mentionnés ou encore la responsabilisation des agents afin d'atteindre les objectifs organisationnels. Le télétravail est aussi perçu comme un moyen de lutter contre l'absentéisme.

1 Het koninklijk besluit van 22 november 2006 bevat het algemene kader voor het telewerk in de federale openbare administratie.

Dat koninklijk besluit is echter niet van toepassing op de rechterlijke organisatie. In de rechterlijke organisatie wordt thuiswerk in de praktijk om praktische redenen toegestaan, hoewel er geen structureel of juridisch kader bestaat. Er zijn dus geen cijfers beschikbaar wat dat deel van het personeel betreft.

Er moet tevens worden onderstreept dat telewerk moeilijk toepasbaar is in het kader van de penitentiaire inrichtingen. Enkel de psychologen kunnen thans een beroep erop doen in het kader van hun detachering.

Niettemin is de Federale Overheidsdienst (FOD) Justitie gestart met de ontwikkeling van telewerk in de andere entiteiten. Daartoe is in 2010 een stuurgroep opgericht. Het project is vervolgens in 2012 gelinkt aan een ander groot project in de stafdienst ICT, namelijk de standaardisering van de werkposten. Nadat alle functies die in aanmerking komen voor telewerk zijn opgelijst, zal de implementering gebeuren volgens de uitrolkalender van het project standaardisering van de werkposten.

Op 31 december 2012 deden slechts 26 agenten aan regelmatig telewerk. De effectieve invoering in de eerste entiteiten zou pas in 2013 van start gaan.

Het project heeft ook betrekking op de justitiehuizen, maar de huidige discussies omtrent de communautarisering bieden evenwel geen zekerheid voor het verder bestaan van telewerk in die entiteit.

In het algemeen kunnen de medewerkers ook incidenteel een beroep doen op thuiswerk (niet vastgesteld door het koninklijk besluit van 22 november 2006). Het gaat in dat geval om een overeenkomst tussen de functionele chef en de medewerker met als doel een gerichte taak uit te voeren op een uitzonderlijke manier. Wij beschikken niet over cijfers in verband met thuiswerk. 

2 Telewerk als dusdanig wordt niet specifiek aangemoedigd. De aandacht van de directeurs-generaal en stafdirecteurs werd niettemin gevestigd op de voordelen die gepaard gaan met telewerk voor de medewerkers. 

3. Het departement is momenteel niet betrokken bij een beleid van desk-sharing. Bovendien beschikken weinig medewerkers over een eigen kantoor en biedt telewerk dus geen echt economisch voordeel voor het departement. De wetgeving bepaalt daarenboven dat de werkgever tussenbeide komt in de telefoon- en internet kosten.   

4.-5. Er is thans geen enkel specifiek initiatief genomen, tenzij de uitwerking van een volledig rubriek op het intranet van het departement en de verspreiding van een dienstnota over het onderwerp in juli 2012. Een specifieke promotie is vandaag redelijk moeilijk aangezien de implementering van telewerk per eenheid gebeurt, rekening houdend met de uitrolkalender van de pc's.  

6. Op dit moment is dat niet het geval en wordt het niet beoogd. De telewerknemer heeft toegang tot het interne netwerk via een VPN-connectie. 

7. Het voornaamste voordeel van telewerk is dat de medewerkers niet meer moeten pendelen tussen werk en thuis en ze bijgevolg ook niet meer te maken hebben met de vertragingen die daarmee gepaard gaan. Daarnaast worden nog andere voordelen vermeld waaronder het evenwicht tussen privéleven en werk alsook de responsabilisering van de werknemers met het oogmerk de organisatiedoelstellingen te behalen. Telewerk wordt ook gezien als een manier om arbeidsverzuim te bestrijde