SÉNAT DE BELGIQUE BELGISCHE SENAAT
________________
Session 2012-2013 Zitting 2012-2013
________________
14 février 2013 14 februari 2013
________________
Question écrite n° 5-8143 Schriftelijke vraag nr. 5-8143

de Nele Lijnen (Open Vld)

van Nele Lijnen (Open Vld)

au vice-premier ministre et ministre de l'Économie, des Consommateurs et de la Mer du Nord

aan de vice-eersteminister en minister van Economie, Consumenten en Noordzee
________________
Travail à domicile - Services du ministre ou du secrétaire d'État - Chiffres - Mesures Thuiswerk - Diensten van de minister of staatssecretaris - Cijfers - Maatregelen 
________________
travail à domicile
travail à distance
ministère
statistique officielle
thuiswerk
werk op afstand
ministerie
officiële statistiek
________ ________
14/2/2013Verzending vraag
22/3/2013Antwoord
14/2/2013Verzending vraag
22/3/2013Antwoord
________ ________
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8140
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8141
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8142
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8144
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8145
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8146
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8147
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8148
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8149
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8150
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8151
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8152
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8153
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8154
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8155
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8156
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8157
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8158
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8140
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8141
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8142
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8144
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8145
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8146
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8147
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8148
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8149
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8150
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8151
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8152
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8153
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8154
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8155
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8156
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8157
Ook gesteld aan : schriftelijke vraag 5-8158
________ ________
Question n° 5-8143 du 14 février 2013 : (Question posée en néerlandais) Vraag nr. 5-8143 d.d. 14 februari 2013 : (Vraag gesteld in het Nederlands)

Ces dernières années, les entreprises s'intéressent de plus en plus au travail à domicile (ou télétravail). Le nom le dit lui-même : le travailleur effectue son travail à son domicile et non sur le lieu de travail, ce qui offre des avantages au travailleur et à l'employeur. Le travailleur ne perd pas de temps à se déplacer et ce temps peut être mis à profit pour travailler. Le travailleur peut mieux planifier sa journée : il ou elle peut, par exemple, consacrer une heure de la journée à ses enfants et travailler une heure de plus en soirée. Cette liberté peut engendrer une plus grande motivation et moins de stress chez le travailleur, ce qui peut aboutir à de meilleurs résultats et davantage de créativité. Moins de déplacements et de consommation (par exemple d'électricité) au travail est positif pour l'environnement et signifie moins de frais pour l'employeur. Selon le site web, 2 506 personnes ont participé à la Journée nationale du télétravail de 2012. Le SPF Sécurité sociale et le SPF Chancellerie du premier ministre figurent dans la liste des participants.

Un argument que l'on peut opposer au télétravail est la non-présence physique de la personne sur le lieu de travail. Les techniques modernes permettent cependant de résoudre ce problème. Des vidéoconférences avec différents partenaires peuvent être organisées par le biais de programmes de chat et de videochat ( Skype par exemple). Les services de Cloud computing (par exemple Dropbox) permettent de stocker des fichiers via internet de sorte qu'ils sont partout disponibles online en toute sécurité.

Je souhaite poser les questions suivantes sur ce sujet :

1. Le télétravail prend-il de l'ampleur dans vos services ? Disposez-vous de chiffres à ce sujet et, dans l'affirmative, pouvez-vous les communiquer ? Pouvez-vous dresser un état des lieux du télétravail pour les cinq dernières années ? Dans la négative, estimez-vous utile de rassembler à l'avenir des chiffres à ce sujet ?

2. Le télétravail est-il encouragé auprès de vos collaborateurs ? Pourquoi oui/non ?

3. Le télétravail représente-t-il une économie pour vos services ? Disposez-vous de chiffres à ce sujet ?

4. Des initiatives ont-elles déjà été prises dans vos services pour promouvoir le télétravail ? Dans l'affirmative, pouvez-vous expliquer cela ? Dans la négative, pourquoi pas ?

5. Comptez-vous prendre à l'avenir des initiatives à ce sujet ? Pourquoi oui/non ?

6. Si la personne travaille à domicile, utilise-t-on des programmes, par exemple, de vidéo-chat ou de cloud computing ? Les travailleurs reçoivent-ils une formation pour utiliser ces programmes correctement et en toute sécurité, ou compte-t-on sur l'auto-formation ?

7. À votre avis, outre ceux qui sont cités dans l'exposé, quels autres avantages le télétravail procure-t-il à vos collaborateurs ?

 

De jongste jaren is er in het bedrijfsleven steeds meer aandacht voor thuiswerken (of telewerken). De naam zegt het zelf: de werknemer werkt van thuis uit in plaats van op het werk. Dat levert voordelen op voor de werknemer en de werkgever. De werknemer verliest geen tijd met pendelen, tijd die kan worden gebruikt om te werken. De werknemer kan zijn dag beter plannen: hij of zij kan bijvoorbeeld overdag een uur uittrekken voor de kinderen, en 's avonds nog een uurtje werken. Die vrijheid kan resulteren in een grotere motivatie en minder stress bij de werknemer, wat dan weer betere resultaten en creativiteit tot gevolg kan hebben. Minder verplaatsingen en verbruik op het werk (bijvoorbeeld elektriciteit) is positief voor het milieu en betekent minder kosten voor de werkgever. Aan de Nationale Thuiswerkdag van 2012 namen volgens de website 2506 mensen deel. Ook de FOD Sociale Zekerheid en de FOD Kanselarij van de Eerste minister staan in de lijst van deelnemers.

Een argument tegen thuiswerken is dat de werknemer vanzelfsprekend niet fysiek aanwezig is op de werkvloer. Moderne technieken laten echter toe om dit te overbruggen. Via chat- en videochatprogramma's (bijvoorbeeld Skype) kunnen videoconferenties met verschillende partners worden gevoerd. Cloud computing services (bijvoorbeeld Dropbox) laten toe om bestanden via het internet op te slaan zodat ze online overal veilig beschikbaar zijn.

Graag had ik enkele vragen gesteld over dit thema:

1. Is er bij uw diensten sprake van een toename van het thuiswerk? Heeft u hierover ook cijfers, en indien ja, kan u die meedelen? Kan u het thuiswerk opdelen voor de jongste 5 jaren? Zo niet, acht u het nuttig om hier in de toekomst cijfers over bij te houden?

2. Wordt thuiswerk aangemoedigd ten aanzien van uw medewerkers? Waarom wel/niet?

3. Weet u of thuiswerken een kostenbesparing voor uw diensten betekent? Heeft u hier cijfers over?

4. Zijn er bij uw diensten al initiatieven genomen om thuiswerk te promoten? Zo ja, kan u dit toelichten? Zo neen, waarom niet?

5. Bent u van plan om in de toekomst hieromtrent initiatieven te nemen? Waarom wel/niet?

6. Wordt er, indien de werknemer thuis werkt, gebruik gemaakt van programma's om bijvoorbeeld te videochatten of voor cloud computing? Krijgen werknemers een opleiding om die programma's correct en veilig te gebruiken, of wordt hierin zelfstandigheid verwacht?

7. Welke andere voordelen, buiten die aangehaald in de toelichting, levert thuiswerken volgens u op voor uw medewerker?

 
Réponse reçue le 22 mars 2013 : Antwoord ontvangen op 22 maart 2013 :

1. Le travail à distance est assurément en plein essor dans mes services, dès lors qu’il s’agit d’une option ouverte à tout le personnel du Service public fédéral (SPF) Économie.

Voici un aperçu de l’évolution du télétravail entre octobre 2009 et février 2013 au SPF Économie (la dernière colonne indique le pourcentage de télétravailleurs par rapport au nombre total d’unités physiques au SPF) :

Année

Mois

Télétravail.

Personnel

%

2009

10

8

2643

0,30%

11

16

2634

0,61%

12

20

2621

0,76%

2010

1

34

2600

1,31%

2

40

2593

1,54%

3

44

2585

1,70%

4

44

2574

1,71%

5

44

2567

1,71%

6

45

2559

1,76%

7

44

2550

1,73%

8

44

2542

1,73%

9

43

2534

1,70%

10

44

2531

1,74%

11

44

2518

1,75%

12

44

2516

1,75%

2011

1

58

2491

2,33%

2

76

2485

3,06%

3

104

2480

4,19%

4

129

2477

5,21%

5

147

2461

5,97%

6

153

2456

6,23%

7

177

2449

7,23%

8

181

2445

7,40%

9

199

2437

8,17%

10

201

2429

8,28%

11

202

2423

8,34%

12

202

2423

8,34%

2012

1

206

2404

8,57%

2

205

2396

8,56%

3

205

2390

8,58%

4

202

2377

8,50%

5

199

2366

8,41%

6

243

2356

10,31%

7

280

2348

11,93%

8

292

2339

12,48%

9

325

2328

13,96%

10

342

2324

14,72%

11

361

2316

15,59%

12

369

2302

16,03%

2013

1

375

2281

16,44%

2

381

2262

16,84%

2. Au SPF Économie, le télétravail a été étendu à l’ensemble du personnel en mai 2012.

Afin de permettre cette extension, la procédure de demande a été simplifiée et digitalisée au maximum.

3. Dans le cadre du télétravail, le SPF Économie étudie les possibilités de réaliser une économie de superficie (desksharing).

4. Durant toute la durée du projet, diverses actions de communication ont été lancées pour promouvoir le télétravail : sessions d’information, articles dans le journal du personnel, mails, messages sur l’intranet, affiches et brochures. Une plateforme qui reprend toute la documentation sur le télétravail a également été créée. Le télétravail a fait en outre l’objet d’une évaluation à grande échelle.

5. Les actions précitées seront poursuivies et le SPF Économie continuera de prévoir et d’aménager les conditions pour maximaliser le travail à distance.

6. Le télétravailleur peut chatter avec ses collègues via le « Sametime Communicator » qui est lié à l’application Lotus Notes. Il peut aussi appeler via « Voice over IP » avec son téléphone USB (= My Instant Communicator). Mener des vidéo-conférences et utiliser le cloud computing ne sont toutefois pas encore possibles au SPF Économie.

Avant d’entamer le télétravail, chaque télétravailleur rencontre le Helpdesk qui lui explique comment faire démarrer chez lui son PC sur le réseau du SPF et utiliser son téléphone USB. Des manuels ont aussi été placés sur la plateforme digitale destinée aux télétravailleurs et le Helpdesk reste disponible pour le télétravailleur en cas de problèmes techniques.

7. Une condition importante dans le télétravail est la confiance du dirigeant envers son collaborateur. Les télétravailleurs sont donc de plus en plus responsabilisés. Il faut aussi renforcer leur autonomie et leur orientation « résultat ». Cela accroît le niveau de compétence du personnel qui se sent, dans ses initiatives, soutenu par la hiérarchie.

Le télétravail est en outre intéressant pour certains groupes-cibles qui éprouvent des difficultés croissantes à se rendre au travail : femmes enceintes, personnes handicapées ou souffrantes et effectifs approchant l’âge de la retraite. Grâce au télétravail, ces différentes catégories peuvent souvent rester plus longtemps actives.

Enfin, le télétravail permet d’assurer la continuité des activités lors d’arrêts de travail organisés.

1. Er is zeker sprake van een toename in het thuiswerk aangezien het een optie betreft voor alle medewerkers van de Federale Overheidsdienst (FOD) Economie.

Hierbij een overzicht van de evolutie van het telewerkcijfer tussen oktober 2009 en februari 2013 binnen de FOD Economie.(de laatste kolom geeft het percentage telewerkers weer ten opzichte van het totaal aantal fysieke eenheden in de FOD.

Jaar

Maand

Telewerk

Pers.

%

2009

10

8

2643

0,30%

11

16

2634

0,61%

12

20

2621

0,76%

2010

1

34

2600

1,31%

2

40

2593

1,54%

3

44

2585

1,70%

4

44

2574

1,71%

5

44

2567

1,71%

6

45

2559

1,76%

7

44

2550

1,73%

8

44

2542

1,73%

9

43

2534

1,70%

10

44

2531

1,74%

11

44

2518

1,75%

12

44

2516

1,75%

2011

1

58

2491

2,33%

2

76

2485

3,06%

3

104

2480

4,19%

4

129

2477

5,21%

5

147

2461

5,97%

6

153

2456

6,23%

7

177

2449

7,23%

8

181

2445

7,40%

9

199

2437

8,17%

10

201

2429

8,28%

11

202

2423

8,34%

12

202

2423

8,34%

2012

1

206

2404

8,57%

2

205

2396

8,56%

3

205

2390

8,58%

4

202

2377

8,50%

5

199

2366

8,41%

6

243

2356

10,31%

7

280

2348

11,93%

8

292

2339

12,48%

9

325

2328

13,96%

10

342

2324

14,72%

11

361

2316

15,59%

12

369

2302

16,03%

2013

1

375

2281

16,44%

2

381

2262

16,84%

2. In de FOD Economie werd het telewerk sinds mei 2012 volledig uitgebreid naar alle medewerkers van de FOD.

Om dergelijke uitbreiding mogelijk te maken, werd de aanvraagprocedure vereenvoudigd en zoveel mogelijk gedigitaliseerd.

3. De FOD Economie onderzoekt de mogelijkheden om in het kader van het thuiswerken tot een ruimtebesparing te kunnen komen (desksharing).

4. Gedurende de loop van gans het project werden verschillende communicatieacties uitgevoerd om het telewerk te promoten. Er werden infosessies gehouden, er verschenen verschillende artikels in het personeelskrantje, er werd via mail en intranet gecommuniceerd. Er werden affiches en brochures opgemaakt. Bovendien bestaat ook een digitaal platform met alle documentatie rond het telewerk. Het telewerk werd ook meermaals onderworpen aan een grootschalige evaluatie.

5. De hierboven genoemde acties zullen worden voortgezet. In de toekomst zal de FOD Economie verder de omstandigheden creëren opdat het afstandswerken kan worden gemaximaliseerd.

6. De telewerker kan chatten met zijn collega’s via de “Sametime Communicator” die gekoppeld is aan Lotus Notes. Hij kan ook bellen via “Voice over IP” met zijn USB phone (= My Instant Communicator). Video conferences en cloud computing zijn echter nog niet mogelijk binnen onze FOD.

Elke telewerker krijgt voor zijn opstart een afspraak bij de Helpdesk waar hem wordt uitgelegd hoe hij zijn pc kan inloggen op het netwerk van de FOD van thuis uit en hoe hij zijn USB phone kan gebruiken. Er worden ook handleidingen voorzien op het digitaal platform voor de telewerkers. De Helpdesk blijft beschikbaar voor de telewerker ingeval van technische problemen.

7. Een belangrijke voorwaarde van het telewerken is dat de leidinggevende vertrouwen heeft in zijn medewerker. Er wordt dus meer en meer verantwoordelijkheid bij de telewerker gelegd. Bovendien moet de medewerker ook autonomer worden en meer gericht op resultaat. Dit alles zorgt voor competentere medewerkers die zich gesteund voelen door hun leidinggevenden in hun initiatieven.

Het telewerk is ook interessant voor bepaalde doelgroepen die het steeds moeilijker hebben met de verplaatsingen naar het werk. Denk maar aan zwangere vrouwen, personen met een handicap of met gezondheidsklachten en medewerkers dicht bij de pensioengerechtigde leeftijd. Hierdoor blijven deze doelgroepen vaak langer actief.

In geval van georganiseerde werkonderbrekingen kan telewerk tenslotte zorgen voor een continuïteit van het werk.